Powered By Blogger

Thursday, October 11, 2007

Εκ βαθέων


Η πυρπόληση της Ελλάδος κατά το θέρος του 2007 προκάλεσε στις πεποιθήσεις μου και στον τρόπο διαμόρφωσης των σκέψεών μου μία μεγάλη και απρόσμενη ανατροπή. Οι φλόγες που έκαιγαν ασταμάτητα πολλές περιοχές της χώρας, με απρόβλεπτα τραγικές συνέπειες, άγγιξαν οδυνηρά την ύπαρξή μου και οι πληγές από τα εγκαύματα, βαθειές και δύσμορφες, πυορροούν ακόμα. Δεν υποστηρίζω πως είμαι ο μόνος σε τούτο τον τόπο, που αισθάνθηκε βαθύ πόνο για τις καταστροφές στην Αττική, στην Εύβοια, στην Πελοπόννησο και όπου αλλού, με όλα όσα αυτές είχαν ως επακόλουθο…. Από καιρό η ψυχή μου γονατίζει και αδυνατώ να γνωρίσω ανάπαυση εξαιτίας του βάρους που κουβαλώ, μετά από όσα είδα και από όσα άκουσα το καλοκαίρι που πέρασε, καθώς αντίκρυζα μαζί τόσους άλλους θεατές της τηλεόρασης, τυφλές πυρφόρες δυνάμεις, τις πιο πολλές ανεξέλεγκτες, να κατατρώγουν καταστροφικά ζώα οικόσιτα και ελεύθερα, φυτά κάθε είδους και υπάρξεις ανθρώπων .

Στη μυθική διήγηση της δημιουργίας του ανθρώπου, που περιέχεται στη Γένεση, διαβάζουμε τα εξής: «Ας φτιάξουμε τον άνθρωπο σύμφωνα με την εικόνα τη δική μας και την ομοίωση, κι ας εξουσιάζει στης θάλασσας τα ψάρια, στου ουρανού τα πτηνά, στα ζώα και γενικά σ’ όλη τη γη και στα ερπετά που σέρνονται πάνω σ’ αυτήν…. να γεμίσετε τη γη και να κυριαρχήσετε σ’ αυτήν» (Γέν. 1:26,28). Ο βιβλικός μύθος* της δημιουργίας του είδους μας έχει υιοθετηθεί με περιγραφικές αποκλίσεις και από το Κοράνιο (βλ. 2:30, 35:11 κ.α.). Επομένως η μυθική ανθρωπολογία της Τορά αποτελεί κοινή παρακαταθήκη των αβραμιαίων οικουμενικών θρησκειών, -Ιουδαϊσμός, Χριστιανισμός και Ισλάμ-. Η συντριπτική πλειοψηφία Εβραίων, Χριστιανών και Μουοσουλμάνων, πιστεύουν πως ο άνθρωπος πλάστηκε από το Θεό για να εξουσιάζει όλη την κτίση, να πλημμυρίσει όλη τη γη με την παρουσία του και να κυριαρχήσει στον πλανήτη.
Αν κάποιος μελετήσει βαθύτερα είτε τη Βίβλο, είτε το Κοράνιο, θα κατανοήσει πως η πεποίθηση πως ο άνθρωπος έχει κληθεί να είναι εξουσιαστής και επικυρίαρχος του πλανήτη Γη και όλου του πλανητικού οικοσυστήματος, αποτελεί μια στρέβλωση του βιβλικού και του κορανικού μηνύματος (διαβάστε λόγου χάρη στη Σοφία Σολομώντος 11:24-12:1, όπως και στο Κοράνιο Σούρα 2:3, όπου ο άνθρωπος καλείται να είναι 'τοποτηρητής' του Δημιουργού στη γήινη κτίση). Παρόλα αυτά, η κυρίαρχη ανθρωπολογία στις τρεις μονοθεϊστικές θρησκείες, που είναι χαραγμένη στο υποσυνείδητο της πλειονότητας των θρήσκων, προβάλλει τον άνθρωπο σαν επικυρίαρχο στη γη, στη θέση και στο όνομα του Θεού. Αυτή η εκδοχή έχει επιφέρει το αδιέξοδο αποτέλεσμα του ανταγωνισμού εκ μέρους του ανθρώπου έναντι του φυσικού περιβάλλοντός του και την πλήρη οργανική αποξένωσή του από τον έμβιο κόσμο που υπάρχει τριγύρω του.

Ο εγωιστής άνθρωπος, που έχει εμποτιστεί από την ανθρωπολογία της αβραμιαίας θρησκευτικής παράδοσης, δηλαδή ο άνθρωπος που ζει στη Δύση και στη Μέση Ανατολή, κατά κύριο λόγο, έχει αποδειχθεί κατατροφέας της γης και κατ' ουσία υπονομευτής της ύπαρξης του ανθρώπινου είδους. Αυτή η καταστροφική ανταγωνιστικότητα που ανέπτυξε ο 'πολιτισμένος άνθρωπος' έναντι του σύνολου φυσικού περιβάλλοντος, όπου μέσα του ζει και κινείται και ο ίδιος, από τη θρησκεία, κατέκτησε και τις πολιτικές ιδεολογίες που έχουν επηρεάσει δραστικά τον κόσμο, ίδίως μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Τόσο ο καπιταλιστικός κόσμος, που αυτάρεσκα θέλει να ονομάζεται 'ελεύθερος κόσμος', όσο και ο κομμουνιστικός κόσμος, που έχει αποκαλυφθεί χωρίς ίχνος αμφιβολίας πως πρόκειται για απάνθρωπο αυταρχικό μοντέλο διακυβέρνησης, αποδέχθηκαν την ανταγωνιστικότητα του ανθρώπου απέναντι στη φύση και επέφεραν ανυπολόγιστες και πολλές φορές μη αναστρέψιμες καταστροφές στον πλανήτη. Στις χώρες του δυτικού καπιταλισμού, όπου σε πολιτικό επίπεδο λειτουργεί η δημοκρατία, παρόλα τα ελλείμματά της καθιστά δυνατή την αντίθετη έκφραση, την έντονη αμφισβήτηση στην πολιτική των κυρίαρχων συμφερόντων κι έτσι έχει αναπτυχθεί το "Οικολογικό Κίνημα", με αδιαμφισβήτηη συμβολή στην ανατροπή συνειδήσεων και στην επιρροή της πολιτικής συμπεριφοράς. Αντίθετα στις κομμουνιστικές δικτατορίες οι περιβαλλοντικές καταστροφές υπήρξαν και είναι συχνά πιο φοβερές (λ.χ. δες την τύχη της λίμνης Αράλης στην Κεντρική Ασία [πρώην Σοβιετική Ένωση] και το τί συμβαίνει στη Λαϊκή Κίνα), γιατί η αμφισβήτηση στην επίσημη πολιτική του κόμματος είναι επικίνδυνα αθέμιτη.

Η εκτεταμένη πυρπόληση της Ελλάδος, όπως και κάθε άλλης χώρας στη γη, δεν οφείλεται σε τυχαίες συνθήκες. Δεν οφείλεται απλά στην αμέλεια, όσων έχουν καθήκον να προστατεύουν τα δάση και τα οικοσυστήματα που υπάρχουν σ’ αυτά. Η κύρια αιτία των καταστροφών είμαστε εμείς οι ίδιοι, που αντιμετωπίζουμε το φυσικό περιβάλλον ως κάτι ξένο από μας και μόνον ως πεδίο οικονομικής εκμετάλλευσης και πηγή πλουτισμού. Τα δένδρα, τα φυτά, τα ζώα, τα πτηνά, τα μέταλλα και τα ορυκτά είναι για μας χρηστικά αντικείμενα, που τα διαχειριζόμαστε σύμφωνα με αυθαίρετες επιλογές για να ικανοποιήσουμε, όσο το δυνατόν πιο πολύ το εγώ μας και τις αδηφάγες απαιτήσεις του….

Μετά την καταστροφή οι επισημάνσεις που διατυπώνω παραπάνω, έγιναν σιωπηλές κραυγές στη συνείδησή μου και ανέτρεψαν τα πιστεύω μου. Απογύμνωσαν ανίερα κατ’ ουσίαν χαρακτηριστικά του πολιτισμού μας, που ως τώρα δεχόμουν σα να ήταν στολίδια ιερής παρακαταθήκης, μιας και έτσι είχαμε γαλουχηθεί εδώ και γενιές. Όλη αυτή την διαδικασία της αποδόμησης των πιστεύω και τρόπου σκέψης, τη βρήκα να εντυπώνεται σεμνά στους στίχους του παρακάτω χαϊκού:
Άνεμος τραχύς
σκόρπισε τα θρύψαλα
αχτίδα φωτός.
*Με τη λέξη "μύθος" δεν αναφέρομαι σε κάποιο παραμύθι, αλλά σε μια διήγηση που περιέχει συμβολισμούς, προκειμένου να γίνει προσιτή το κατά δύναμη από τον άνθρωπο....