Πριν λίγες μέρες, στο εξώφυλλο ένθετου περιοδικού κυριακάτικης έκδοσης ελληνικής εφημερίδας υπήρχε η φωτογραφία της Ayaan Hirsi Ali. Στις σελίδες του περιοδικού γινόταν αναφορά στη ζωή, στις ιδέες και στη δράση αυτής της ιδιαίτερα ενδιαφέρουσας γυναίκας της εποχής μας.
Η Ayaan Hirsi Ali είναι η γυναίκα της φωτογραφίας που βλέπετε. Δηλώνει Μουσουλμάνα-άθεη. Γεννήθηκε στη Σομαλία. Έζησε την εφηβεία της στην Κένυα, τηρώντας τους κανόνες της σαρία και έχοντας πάντοτε καλυμμένο το κεφάλι, όπως συνηθίζουν μάλλον οι πιο πολλές θρησκευόμενες Μουσουλμάνες. Όταν ο Αγιατολλάχ Χομεϊνί καταδίκασε σε θάνατο τον Salman Rushdie (1988), η νεαρή Ayaan είχε υποστηρίξει ένθερμα την απόφαση του Ιρανού ηγέτη.
Ένας επικείμενος ανεπιθύμητος γάμος της νεαρής γυναίκας, που είχε αποφασισθεί από τον πατέρα της, υπήρξε η αφορμή να διαφύγει η Ayaan Hirsi Ali στην Ολλανδία, όπου της αποκαλύφθηκε ένας καινούργιος κόσμος και άγγιξε πρωτόγνωρες αλήθειες για τη ζωή και τον κόσμο….
Η Ayaan Hirsi Ali έχει υποστεί κλειτοριδεκτομή, όπως συμβαίνει στη συντριπτική πλειοψηφία των Μουσουλμάνων γυναικών που ζουν κυρίως σε χώρες του ‘Κέρατος της Αφρικής’. Υπήρξε μέλος της ολλανδικής Βουλής και τώρα ζει στις Η.Π.Α., αφού της στερήθηκε η ολλανδική ιθαγένεια. Συνεργάστηκε με τον δολοφονημένο κινηματογραφιστή Theo van Gogh (2/11/2004) για την παραγωγή της ταινίας του ‘Submission’, που αναφέρεται στη θέση της γυναίκας στο Ισλάμ και η οποία υπήρξε η αφορμή για τη δολοφονία του από Ολλανδό Μουσουλμάνο.
Η Ayaan Hirsi Ali μαζί με άλλους ένδεκα διανοούμενους, οι περισσότεροι μουσουλμανικής καταγωγής, προσυπέγραψε την 1/3/2006 μια ανοιχτή επιστολή, όπου καταγγέλλεται ο Ισλαμισμός, ως ο ολοκληρωτισμός της εποχής μας, πλάι στο Φασισμό, στο Ναζισμό και στο Σταλινισμό….
Στις χώρες της Δύσης, (η αναφορά είναι εντελώς σχηματική), μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, άρχισε να διαμορφώνεται ένας πολιτικός πολιτισμός με κεντρικό στοιχείο την ανεκτικότητα, σύμφυτο γνώρισμα της ανοικτής κοινωνίας, που λειτουργεί ως ζητούμενο σε πολλές χώρες. Αποτέλεσμα αυτής της νέας κατάστασης ήταν η ανάπτυξη στις πιο πολλές χώρες της Ευρώπης πολυπολιτισμικών κοινωνιών, η καθιέρωση θρησκευτικής ελευθερίας και ταυτόχρονα βέβαια η καλλιέργεια της ελευθερίας της σκέψης και της έκφρασης, χωρίς καμιά ανοχή στη λογοκρισία.
Στις 30/9/2005 η δανέζικη εφημερίδα ‘Jyllands-Posten’ δημοσίευσε τα περίφημα πλέον σκίτσα με επίκεντρο τον προφήτη Μοχάμεντ. Σε όλες τις μουσουλμανικές χώρες υπήρξαν ακραίες αντιδράσεις, γιατί κυριάρχησε η άποψη, πως η ‘χριστιανική Δύση’ προσβάλλει το Ισλάμ και τον προφήτη του. Κατά τη γνώμη μου, μάλλον οι πιο προκλητικές διαδηλώσεις Μουσουλμάνων, με αφορμή τα σκίτσα, έγιναν σε πρωτεύουσες δυτικών χωρών. Δεν επρόκειτο για διαδηλώσεις διαμαρτυρίας, αλλά για μαζικές επιθέσεις αμφισβήτησης κατά της Δύσης. Αναφέρω ορισμένα από τα πανό που κρατούσαν οι Μουσουλμάνοι διαδηλωτές: «Ετοιμαστείτε για το πραγματικό Ολοκαύτωμα», «Ευρώπη θα πληρώσεις. Ο Μπιν Λάντεν έρχεται», «Ευρώπη πάρε μερικά μαθήματα από την 11/9» και το πλέον απαξιωτικό για τον πολιτισμό μας «Ελευθερία να πας στο διάβολο».
Δυστυχώς, φαίνεται πως ο Ισλαμισμός, δηλαδή η μετάπτωση του Ισλάμ από το επίπεδο της θρησκείας και της πνευματικής παράδοσης στο επίπεδο της πολιτικής ιδεολογίας, είναι πράγματι ένας επικίνδυνος ολοκληρωτισμός!
Μετά την άρνηση των χωρών και των λαών της Δύσης να ενδώσουν στην τρομοκρατία των φανατικών Μουσουλμάνων, που διαδήλωναν απειλώντας και κατέστρεφαν βίαια, για να διαμαρτυρηθούν δήθεν για την προσβολή που υπέστη ο προφήτης τους από τα σκίτσα της ‘Jyllands-Posten’, ο Hamandi Redishi, Μουσουλμάνος, Καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Τύνιδας (Τυνησία), με δηλώσεις του είχε απευθυνθεί στη Δύση με τα εξής τολμηρά λόγια: «Δεν πρέπει να απαρνηθείτε τη θρησκευτική ελευθερία και την ελεύθερη κριτική. Αν υποχωρήσετε θα σημάνει το τέλος τους. Όλες οι δικαιολογίες θα είναι τότε καλές. Δεν θα υπάρχει όριο. Το να απαγορεύεται στους Μουσουλμάνους να προσβάλλουν τον Προφήτη είναι κατανοητό. Αλλά στην περίπτωση αυτή, γίνεται προσπάθεια να επεκταθεί αυτή η απαγόρευση σε σας, τους Δυτικούς. Είναι μια απόπειρα να επιβληθεί η σαρία, ο ισλαμικός νόμος στον κόσμο».
Ο Hamandi Redishi ουσιαστικά κάνει μια έκκληση, να μην υποχωρήσει η ελευθερία εμπρός στην πίεση του τρόμου της θρησκευτικής βίας που ασκεί ο Ισλαμισμός. Η φωνή του επιβεβαιώνει δυστυχώς την καταγγελία της Ayaan Hirsi Ali, της Taslima Nasreen, του Salman Rushdie, της Irshad Manji και άλλων, που έγραψαν την δημόσια καταγγελία του Ισλαμισμού, ως ολοκληρωτισμού.
Ανέφερα τον Salman Rushdie, που φαντάζομαι θα τον θυμόμαστε όλοι. Δεν μου αρέσει ο τρόπος που γράφει, αν και τούτο είναι καθαρά υποκειμενικό και αφορά μόνον εμένα. Αλλά το να καταδικασθεί σε θάνατο με την φάτουα (γνωμοδότηση και απόφαση) ενός Ιμάμη του Ιράν, γιατί έτυχε να είναι Μουσουλμάνος και έγραψε τους ‘Σατανικούς Στίχους’, που δεν άρεσαν στον Χομεϊνί, αυτό αποτελεί χωρίς αμφιβολία δείγμα ολοκληρωτικής πρακτικής.
Ανέφερα την Taslima Nasreen. Κάποτε ζούσε στην πατρίδα της το Μπανγκλαντές και εργαζόταν ως γιατρός. Έγραψε ένα βιβλίο το 1993 με τίτλο «Lajja» (στη γλώσσα μπενγκάλι) «Ντροπή» στα ελληνικά, όπου περιέγραφε τα δεινά που είχε υποστεί μια οικογένεια Ινδουϊστών στο Μπανγκλαντές. Η έκδοση αυτού του βιβλίου υπήρξε η αφορμή να καταδικασθεί από θρησκευτικό δικαστήριο, ως Μουσουλμάνα, σε θάνατο. Σώθηκε χάριν της διεθνούς κατακραυγής και τώρα ζει εξόριστη στην Ευρώπη.
Ανέφερα την Irshad Manji, μια Μουσουλμάνα που ζει στον Καναδά αμφισβητεί χωρίς επιείκεια και ανοχή την κατεστημένη ερμηνεία των κανόνων του Ισλάμ (το σύστημα δικαίου σαρία) και την απολιθωμένη επιβολή του Ισλάμ στην εποχή μας, απαράλλαχτα όπως συνέβαινε την εποχή του Μοχάμεντ. Μάχεται για ‘να ξανανοίξουν οι πύλες της ijtihad’, δηλαδή να καταλάβει ξανά ο ανθρώπινος λόγος δεσπόζουσα θέση στην ερμηνεία της πίστης και του νόμου στο σύγχρονο Ισλάμ. Θεωρείται αιρετική και μαύρο πρόβατο για τους Μουσουλμάνους που πιστεύουν πως κρατούν την αλήθεια φυλακισμένη στην τσέπη της κελεμπίας τους.
Τί προσφέρει στους Παλαιστινίους της Γάζας η αδιάλλακτη πολιτική του Ismail Haniya, πρωθυπουργού των Παλαιστινίων και στελέχους της ισλαμικής Χαμάς, τόσο έναντι της Φατάχ, από την οποία προέρχεται ο Mahmud Abbas, πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής, αλλά και έναντι του Ισραήλ; Έχει προσφέρει αναρίθμητους νεκρούς σε μια εμφύλια σύγκρουση μεταξύ των Παλαιστινίων, που δεν έχει λάβει τέρμα ακόμη κι έχει προσφέρει πείνα, ανέχεια και απομόνωση στους κατοίκους της Γάζας…. Και πού οφείλεται αυτή η αδιαλλαξία του Haniya; Στην εργώδη και αιματηρή προσπάθεια της Χαμάς να επιβάλλει την ισλαμική «καθαρότητα» και να επιτύχει την εξαφάνιση του Κράτους του Ισραήλ, ως απώτατη ουτοπία ‘δικαίωσης’ του Ισλάμ….
Ένα άλλο στοιχείο που καθιστά τον Ισλαμισμό συγγενή με το Ναζισμό και το Σταλινισμό είναι ο μαχητικός αντισημιτισμός που τον διακρίνει. Ίσως ο πιο ακραίος εκφραστής του μουσουλμανικού αντισημιτισμού να ήταν ο Μεγάλος Μουφτής της Ιερουσαλήμ Hajj Muhamend Amin al Husseini, την περίοδο του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Σήμερα, ίσως ο πιο αυθάδης ρατσιστής κατά των Εβραίων, που επικαλείται το Ισλάμ για να υποστηρίξει την ανάγκη εξαφάνισης του Ισραήλ, είναι ο Πρόεδρος της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν Mahmud Ahmadinejad!
To τελευταίο συμβάν που συντάραξε και πάλι συνειδήσεις ήταν η είδηση, πως ο νεαρός Αφγανός δημοσιογράφος Sayed Parwez Kaambakhsh, μόλις 23 ετών, καταδικάσθηκε σε θάνατο από δικαστήριο της χώρας του, γιατί οι δικαστές έκριναν πως ο δημοσιογράφος αναφέρθηκε στο Κοράνιο με ασέβεια και αμφισβήτηση….
Σέβομαι τους Μουσουλμάνους και όποτε διαπιστώνω σε βάρος τους διακρίσεις θυμώνω και εκφράζω την αντίθεσή μου σε μια τέτοια πρακτική. Προβάλλω όμως την στοιχειώδη αξίωση, ότι οι Μουσουλμάνοι οφείλουν να σέβονται τους ανθρώπους άλλων θρησκειών, ακόμα και αν αντιτίθενται τα πιστεύω τους σε βασικές αρχές του Ισλάμ (λ.χ. είναι ανιμιστές ή άθεοι), εφόσον επιθυμούν να ζουν σε κοινωνίες της Ευρώπης και της Αμερικής, όπου το θεμελιώδες χαρακτηριστικό τους είναι η ελευθερία σε όλες τις εκφάνσεις της και η ανεκτικότητα έναντι του Άλλου, του Διαφορετικού!
Η Ayaan Hirsi Ali είναι η γυναίκα της φωτογραφίας που βλέπετε. Δηλώνει Μουσουλμάνα-άθεη. Γεννήθηκε στη Σομαλία. Έζησε την εφηβεία της στην Κένυα, τηρώντας τους κανόνες της σαρία και έχοντας πάντοτε καλυμμένο το κεφάλι, όπως συνηθίζουν μάλλον οι πιο πολλές θρησκευόμενες Μουσουλμάνες. Όταν ο Αγιατολλάχ Χομεϊνί καταδίκασε σε θάνατο τον Salman Rushdie (1988), η νεαρή Ayaan είχε υποστηρίξει ένθερμα την απόφαση του Ιρανού ηγέτη.
Ένας επικείμενος ανεπιθύμητος γάμος της νεαρής γυναίκας, που είχε αποφασισθεί από τον πατέρα της, υπήρξε η αφορμή να διαφύγει η Ayaan Hirsi Ali στην Ολλανδία, όπου της αποκαλύφθηκε ένας καινούργιος κόσμος και άγγιξε πρωτόγνωρες αλήθειες για τη ζωή και τον κόσμο….
Η Ayaan Hirsi Ali έχει υποστεί κλειτοριδεκτομή, όπως συμβαίνει στη συντριπτική πλειοψηφία των Μουσουλμάνων γυναικών που ζουν κυρίως σε χώρες του ‘Κέρατος της Αφρικής’. Υπήρξε μέλος της ολλανδικής Βουλής και τώρα ζει στις Η.Π.Α., αφού της στερήθηκε η ολλανδική ιθαγένεια. Συνεργάστηκε με τον δολοφονημένο κινηματογραφιστή Theo van Gogh (2/11/2004) για την παραγωγή της ταινίας του ‘Submission’, που αναφέρεται στη θέση της γυναίκας στο Ισλάμ και η οποία υπήρξε η αφορμή για τη δολοφονία του από Ολλανδό Μουσουλμάνο.
Η Ayaan Hirsi Ali μαζί με άλλους ένδεκα διανοούμενους, οι περισσότεροι μουσουλμανικής καταγωγής, προσυπέγραψε την 1/3/2006 μια ανοιχτή επιστολή, όπου καταγγέλλεται ο Ισλαμισμός, ως ο ολοκληρωτισμός της εποχής μας, πλάι στο Φασισμό, στο Ναζισμό και στο Σταλινισμό….
Στις χώρες της Δύσης, (η αναφορά είναι εντελώς σχηματική), μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, άρχισε να διαμορφώνεται ένας πολιτικός πολιτισμός με κεντρικό στοιχείο την ανεκτικότητα, σύμφυτο γνώρισμα της ανοικτής κοινωνίας, που λειτουργεί ως ζητούμενο σε πολλές χώρες. Αποτέλεσμα αυτής της νέας κατάστασης ήταν η ανάπτυξη στις πιο πολλές χώρες της Ευρώπης πολυπολιτισμικών κοινωνιών, η καθιέρωση θρησκευτικής ελευθερίας και ταυτόχρονα βέβαια η καλλιέργεια της ελευθερίας της σκέψης και της έκφρασης, χωρίς καμιά ανοχή στη λογοκρισία.
Στις 30/9/2005 η δανέζικη εφημερίδα ‘Jyllands-Posten’ δημοσίευσε τα περίφημα πλέον σκίτσα με επίκεντρο τον προφήτη Μοχάμεντ. Σε όλες τις μουσουλμανικές χώρες υπήρξαν ακραίες αντιδράσεις, γιατί κυριάρχησε η άποψη, πως η ‘χριστιανική Δύση’ προσβάλλει το Ισλάμ και τον προφήτη του. Κατά τη γνώμη μου, μάλλον οι πιο προκλητικές διαδηλώσεις Μουσουλμάνων, με αφορμή τα σκίτσα, έγιναν σε πρωτεύουσες δυτικών χωρών. Δεν επρόκειτο για διαδηλώσεις διαμαρτυρίας, αλλά για μαζικές επιθέσεις αμφισβήτησης κατά της Δύσης. Αναφέρω ορισμένα από τα πανό που κρατούσαν οι Μουσουλμάνοι διαδηλωτές: «Ετοιμαστείτε για το πραγματικό Ολοκαύτωμα», «Ευρώπη θα πληρώσεις. Ο Μπιν Λάντεν έρχεται», «Ευρώπη πάρε μερικά μαθήματα από την 11/9» και το πλέον απαξιωτικό για τον πολιτισμό μας «Ελευθερία να πας στο διάβολο».
Δυστυχώς, φαίνεται πως ο Ισλαμισμός, δηλαδή η μετάπτωση του Ισλάμ από το επίπεδο της θρησκείας και της πνευματικής παράδοσης στο επίπεδο της πολιτικής ιδεολογίας, είναι πράγματι ένας επικίνδυνος ολοκληρωτισμός!
Μετά την άρνηση των χωρών και των λαών της Δύσης να ενδώσουν στην τρομοκρατία των φανατικών Μουσουλμάνων, που διαδήλωναν απειλώντας και κατέστρεφαν βίαια, για να διαμαρτυρηθούν δήθεν για την προσβολή που υπέστη ο προφήτης τους από τα σκίτσα της ‘Jyllands-Posten’, ο Hamandi Redishi, Μουσουλμάνος, Καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Τύνιδας (Τυνησία), με δηλώσεις του είχε απευθυνθεί στη Δύση με τα εξής τολμηρά λόγια: «Δεν πρέπει να απαρνηθείτε τη θρησκευτική ελευθερία και την ελεύθερη κριτική. Αν υποχωρήσετε θα σημάνει το τέλος τους. Όλες οι δικαιολογίες θα είναι τότε καλές. Δεν θα υπάρχει όριο. Το να απαγορεύεται στους Μουσουλμάνους να προσβάλλουν τον Προφήτη είναι κατανοητό. Αλλά στην περίπτωση αυτή, γίνεται προσπάθεια να επεκταθεί αυτή η απαγόρευση σε σας, τους Δυτικούς. Είναι μια απόπειρα να επιβληθεί η σαρία, ο ισλαμικός νόμος στον κόσμο».
Ο Hamandi Redishi ουσιαστικά κάνει μια έκκληση, να μην υποχωρήσει η ελευθερία εμπρός στην πίεση του τρόμου της θρησκευτικής βίας που ασκεί ο Ισλαμισμός. Η φωνή του επιβεβαιώνει δυστυχώς την καταγγελία της Ayaan Hirsi Ali, της Taslima Nasreen, του Salman Rushdie, της Irshad Manji και άλλων, που έγραψαν την δημόσια καταγγελία του Ισλαμισμού, ως ολοκληρωτισμού.
Ανέφερα τον Salman Rushdie, που φαντάζομαι θα τον θυμόμαστε όλοι. Δεν μου αρέσει ο τρόπος που γράφει, αν και τούτο είναι καθαρά υποκειμενικό και αφορά μόνον εμένα. Αλλά το να καταδικασθεί σε θάνατο με την φάτουα (γνωμοδότηση και απόφαση) ενός Ιμάμη του Ιράν, γιατί έτυχε να είναι Μουσουλμάνος και έγραψε τους ‘Σατανικούς Στίχους’, που δεν άρεσαν στον Χομεϊνί, αυτό αποτελεί χωρίς αμφιβολία δείγμα ολοκληρωτικής πρακτικής.
Ανέφερα την Taslima Nasreen. Κάποτε ζούσε στην πατρίδα της το Μπανγκλαντές και εργαζόταν ως γιατρός. Έγραψε ένα βιβλίο το 1993 με τίτλο «Lajja» (στη γλώσσα μπενγκάλι) «Ντροπή» στα ελληνικά, όπου περιέγραφε τα δεινά που είχε υποστεί μια οικογένεια Ινδουϊστών στο Μπανγκλαντές. Η έκδοση αυτού του βιβλίου υπήρξε η αφορμή να καταδικασθεί από θρησκευτικό δικαστήριο, ως Μουσουλμάνα, σε θάνατο. Σώθηκε χάριν της διεθνούς κατακραυγής και τώρα ζει εξόριστη στην Ευρώπη.
Ανέφερα την Irshad Manji, μια Μουσουλμάνα που ζει στον Καναδά αμφισβητεί χωρίς επιείκεια και ανοχή την κατεστημένη ερμηνεία των κανόνων του Ισλάμ (το σύστημα δικαίου σαρία) και την απολιθωμένη επιβολή του Ισλάμ στην εποχή μας, απαράλλαχτα όπως συνέβαινε την εποχή του Μοχάμεντ. Μάχεται για ‘να ξανανοίξουν οι πύλες της ijtihad’, δηλαδή να καταλάβει ξανά ο ανθρώπινος λόγος δεσπόζουσα θέση στην ερμηνεία της πίστης και του νόμου στο σύγχρονο Ισλάμ. Θεωρείται αιρετική και μαύρο πρόβατο για τους Μουσουλμάνους που πιστεύουν πως κρατούν την αλήθεια φυλακισμένη στην τσέπη της κελεμπίας τους.
Τί προσφέρει στους Παλαιστινίους της Γάζας η αδιάλλακτη πολιτική του Ismail Haniya, πρωθυπουργού των Παλαιστινίων και στελέχους της ισλαμικής Χαμάς, τόσο έναντι της Φατάχ, από την οποία προέρχεται ο Mahmud Abbas, πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής, αλλά και έναντι του Ισραήλ; Έχει προσφέρει αναρίθμητους νεκρούς σε μια εμφύλια σύγκρουση μεταξύ των Παλαιστινίων, που δεν έχει λάβει τέρμα ακόμη κι έχει προσφέρει πείνα, ανέχεια και απομόνωση στους κατοίκους της Γάζας…. Και πού οφείλεται αυτή η αδιαλλαξία του Haniya; Στην εργώδη και αιματηρή προσπάθεια της Χαμάς να επιβάλλει την ισλαμική «καθαρότητα» και να επιτύχει την εξαφάνιση του Κράτους του Ισραήλ, ως απώτατη ουτοπία ‘δικαίωσης’ του Ισλάμ….
Ένα άλλο στοιχείο που καθιστά τον Ισλαμισμό συγγενή με το Ναζισμό και το Σταλινισμό είναι ο μαχητικός αντισημιτισμός που τον διακρίνει. Ίσως ο πιο ακραίος εκφραστής του μουσουλμανικού αντισημιτισμού να ήταν ο Μεγάλος Μουφτής της Ιερουσαλήμ Hajj Muhamend Amin al Husseini, την περίοδο του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Σήμερα, ίσως ο πιο αυθάδης ρατσιστής κατά των Εβραίων, που επικαλείται το Ισλάμ για να υποστηρίξει την ανάγκη εξαφάνισης του Ισραήλ, είναι ο Πρόεδρος της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν Mahmud Ahmadinejad!
To τελευταίο συμβάν που συντάραξε και πάλι συνειδήσεις ήταν η είδηση, πως ο νεαρός Αφγανός δημοσιογράφος Sayed Parwez Kaambakhsh, μόλις 23 ετών, καταδικάσθηκε σε θάνατο από δικαστήριο της χώρας του, γιατί οι δικαστές έκριναν πως ο δημοσιογράφος αναφέρθηκε στο Κοράνιο με ασέβεια και αμφισβήτηση….
Σέβομαι τους Μουσουλμάνους και όποτε διαπιστώνω σε βάρος τους διακρίσεις θυμώνω και εκφράζω την αντίθεσή μου σε μια τέτοια πρακτική. Προβάλλω όμως την στοιχειώδη αξίωση, ότι οι Μουσουλμάνοι οφείλουν να σέβονται τους ανθρώπους άλλων θρησκειών, ακόμα και αν αντιτίθενται τα πιστεύω τους σε βασικές αρχές του Ισλάμ (λ.χ. είναι ανιμιστές ή άθεοι), εφόσον επιθυμούν να ζουν σε κοινωνίες της Ευρώπης και της Αμερικής, όπου το θεμελιώδες χαρακτηριστικό τους είναι η ελευθερία σε όλες τις εκφάνσεις της και η ανεκτικότητα έναντι του Άλλου, του Διαφορετικού!
