(Το κείμενο που ακολουθεί δημοσιεύθηκε στο τεύχος Νοεμβρίου 2008 του μηνιαίου περιοδικού AZINLIKCA, που εκδίδεται στην Κομοτηνή).
Το Ισλάμ αποτελεί ένα από τα πολύτιμα κοσμήματα στην υπέροχη σύνθεση του πολιτισμού της Οικουμένης.
Το Ισλάμ αυτοπροσδιορίζεται ως θρησκεία της Ενότητας και της Ειρήνης σε όλα τα επίπεδα, αισθητά και μεταφυσικά! Είναι η θρησκεία που εξαγγέλλει την αρμονία μεταξύ Θεού και ανθρώπων, αλλά και θρησκεία της ενότητας της ανθρωπότητας. Μέσω του μηνύματος που μετέφερε στην ιστορία ο προφήτης Μοχάμμεντ, κατέλυσε τις διακρίσεις μεταξύ των ανθρώπων, οποιασδήποτε αιτίας και αποκατέστησε την ενότητα του γένους μας αναγγέλλοντας την εγκαθίδρυση μιας παγκόσμιας κοινότητας, της Ούμμα, που αναιρεί τις διακρίσεις γλώσσας, φυλής, έθνους ή πολιτισμικής καταγωγής.
Το ιστορικό Ισλάμ από τις πρώτες στιγμές της εμφάνισής του δεν προσπάθησε να κλείσει τους πόρους, που καθιστούν γόνιμη των ώσμωση ανάμεσα σε πολιτισμούς διαφορετικής προέλευσης με τους οποίους ερχόταν σε επαφή. Ο διάλογος ανάμεσα στο Ισλάμ και σε άλλες πίστεις και πολιτισμούς υπήρξε μια πραγματικότητα που καθιερώθηκε από τον προφήτη Μοχάμμεντ και συνεχίσθηκε από τους διαδόχους του στην ηγεσία της μουσουλμανικής κοινότητας.
Τον 4ον αιώνα από Εγίρας -(9ος αιώνας μ.Χ.)-, ο χαλίφης της Βαγδάτης Μανσούρ αλ Χακίμ Μπι’αμριλλάχ είχε ιδρύσει το Νταρ αλ Χικμά, τον Οίκο της Σοφίας. Επρόκειτο για μια Ακαδημία του Πνεύματος και του Πολιτισμού, με περισσότερα από ένα εκατομμύριο χειρόγραφα στη βιβλιοθήκη του και με ένα επιτελείο μεταφραστών, οι οποίοι διέσωζαν στην αραβική γλώσσα την κλασική ελληνική και ελληνιστική γραμματεία, σανσκριτικά και περσικά κείμενα, βουδιστική γραμματεία στη γλώσσα πάλι και ιερά κείμενα του Μαχαβίρα. Μάλιστα, όταν στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (Βυζάντιο), σκοτισμένοι Χριστιανοί κατέστρεφαν στην πυρά έργα αρχαίων Ελλήνων, που έκριναν πώς τάχα ήταν βλάσφημα ή επικίνδυνα, οι μεταφραστές του Νταρ αλ Χικμά τα είχαν θησαυρίσει στις μεταφράσεις τους στην αραβική γλώσσα κι έτσι δεν χάθηκαν….
Είναι πλέον βέβαιο, ότι το Ισλάμ και κυρίως το άνθος που μοσχοβόλησε σε κάθε γωνιά του μουσουλμανικού κόσμου, το τασσαούφ ή η παράδοση των Σούφι, μπόλιασε τη μουσουλμανική ευσέβεια και το ήθος που εμπνέει το Κοράνιο και η Σούννα, με δάνεια από τον Ινδουϊσμό και το Βουδισμό, από τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη, τον Πυθαγόρα, τον Πλωτίνο και τον Ιάμβλιχο. Μάλιστα μεταξύ των Μουσουλμάνων ο Πλάτων, με μεγάλο σεβασμό αναφέρεται ως χαζρέτι Εφλατούν, δηλαδή ο άγιος ή ο σεβάσμιος Πλάτων, όπως και ο Αριστοτέλης, αλλά και άλλοι στοχαστές, φιλόσοφοι και οραματιστές του αρχαίου κόσμου.
Το Ισλάμ δεν υπήρξε, τουλάχιστον στα χρόνια του προφήτη Μοχάμμεντ και ως τη στιγμή της δολοφονίας του τέταρτου δίκαιου Χαλίφη, του Ιμάμη Αλή αντίθετο στη γνώση και στη σοφία. Απεναντίας ήταν ανοικτό και όχι απλά ανεκτικό στα ποικίλα ρεύματα της ανθρώπινης σκέψης, κυρίως γιατί στο Ισλάμ ο νους του ανθρώπου και ο ανθρώπινος λόγος τιμούνται ιδιαίτερα. Σε όλο αυτό το κλίμα σεβασμού και καλλιέργειας της γνώσης, κατάφασης στην απορία που παράγει την επιστημονική σκέψη και θετικής αποδοχής των επιρροών διαφορετικών πολιτισμών αναπτύχθηκε η περίφημη μεθοδολογία της επιστήμης της ερμηνείας του ισλαμικού δικαίου, που αποτελεί συνάμα κι έναν ιδιαίτερο τρόπο φιλοσοφικής θέασης των πραγμάτων, που ταυτίστηκε χρονολογικά με την χρυσή περίοδο του ισλαμικού πολιτισμού και είναι γνωστή ως Ιζτιχάντ. Στην ιστορία των ιδεών η Ιζτιχάντ έχει καταστεί συνώνυμη με τον μουσουλμανικό Διαφωτισμό που προκάλεσε ως τον 11ο αιώνα μ.Χ. την εκρηκτική ανάπτυξη επιστημών όπως η άλγεβρα, η γεωγραφία, η αστρονομία, η χημεία και η ναυσιπλοΐα. Χαρακτηριστικό της Ιζτιχάντ είναι η προτεραιότητα που δίνει στον ανθρώπινο λόγο για την ερμηνεία του νόμου σε συγκεκριμένες συνθήκες και για την ικανοποίηση συγκεκριμένων αναγκών.
Οι Αββασίδες, που στην περίοδο της διακυβέρνησής τους αναπτύχθηκε η Ιζτιχάντ και η επιστημονική άνθιση στον ισλαμικό κόσμο ήταν εκείνοι, που τον 12ο αιώνα μ.Χ. διακήρυξαν οριστικά το δόγμα του «κλειδώματος των πυλών της Ιζτιχάντ», θέτοντας πλέον εκτός νομιμότητας την ελεύθερη σκέψη, την ακηδεμόνευτη έρευνα και δημιουργώντας τις αρνητικές προϋποθέσεις για την κάμψη και την έκπτωση, ιδίως του σουννιτικού Ισλάμ, από το ζενίθ της ανάπτυξης στο ναδίρ του πολιτισμικού μαρασμού. Επί αιώνες τώρα στο σύνολό του ο ισλαμικός κόσμος εμφανίζεται ως ουραγός στις εξελίξεις της ιστορίας, με ελάχιστες χρονικές εξαιρέσεις περιστασιακών ανακάμψεων χωρίς σοβαρή συνέχεια επιβίωσης αυτών των αναλαμπών.
Απευθύνουμε προς τους ηγέτες των Μουσουλμάνων του κόσμου το εξής ερώτημα: Το Ισλάμ είναι μια πνευματική και ηθική δύναμη σημαντική στον κόσμο; Αν ναι, πώς ανέχονται να μην πρωταγωνιστεί θετικά στις παγκόσμιες εξελίξεις του 21ου αιώνα;
Είναι γεγονός πως σήμερα δεν υπάρχει το Χαλιφάτο και στην Ούμμα δεν υπάρχει μια ενιαία αρχή που να εισηγηθεί σχετικά με το ορθό και το πρακτέο. Τούτο όμως δεν μπορεί να αποτελεί στο διηνεκές άλλοθι για τη νωθρότητα που επιδεικνύουν οι περισσότεροι από τους Ουλεμά, τους Μουφτήδες, τους Αγιατολλάχ, τους Σεΐχες των μουσουλμανικών Πανεπιστημίων και τους άλλους ηγέτες των μουσουλμανικών λαών.
Σήμερα το πρόσωπο που προβάλλεται είναι ο Ισλαμισμός. Μια επιθετική ιδεολογία σύγχρονου ολοκληρωτισμού, που έτσι όπως ερμηνεύει το Κοράνιο και τη Σούννα, αλλά πρωτίστως εξαιτίας της βίαιης προσπάθειας να επιβάλλει τη Σαρία στον κόσμο, ασχημονεί κατά του Ισλάμ και συμβάλλει στην πτωτική διαφθορά του ήθους των Μουσουλμάνων.
Με εξαίρεση την Τουρκία, όπου οι κανόνες της δημοκρατίας λειτουργούν, αν και με δομικές ελλείψεις και ποικίλα εμπόδια, τα περισσότερα κράτη με πλειοψηφία μουσουλμανικού πληθυσμού μάλλον είναι αδύνατο να θεωρηθούν κράτη δικαίου και κοινωνικής αλληλεγγύης.
Το Σουδάν, που αυτοπροσδιορίζεται «ισλαμική δημοκρατία» έχει πρόεδρο τον Όμαρ Χασάν αλ Μπασίρ, έναν άνθρωπο που κατηγορείται επίσημα από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης για εγκλήματα πολέμου και γενοκτονίας σε βάρος των Αφρικανών Μουσουλμάνων του Νταρφούρ! Το Ιράν αποτελεί ένα πείραμα «ισλαμικής δημοκρατίας», που με πολλή καλή θέληση και παραχωρήσεις επιείκειας μπορεί να θεωρηθεί πειστικό, αφού ο λαός και η πολιτική ηγεσία της χώρας είναι υπό την κηδεμονία ενός ‘Αγιατολλάχ’ με απόλυτη και ανέλεγκτη αυθεντία. Το Πακιστάν, επίσης διατείνεται ότι είναι «ισλαμική δημοκρατία», αλλά πρόκειται για μια χώρα δίχως πολιτική σταθερότητα και ασφάλεια και όπου διάφορες φατρίες έχουν τις επικράτειές τους, ενώ έχει αποδειχθεί ότι μεντρεσέδες στη χώρα εκτρέφουν Ισλαμιστές τρομοκράτες. Τέλος τραγική απόδειξη της ανομίας που χαρακτηρίζει αυτή τη χώρα, είναι οι δολοφονίες πολιτικών ηγετών της, που είχαν λαϊκό έρεισμα. Η Αίγυπτος, η Συρία, το Ουζμπεκιστάν, το Αζερμπαϊτζάν είναι μόνο τυπικά δημοκρατίες με κυρίαρχο ένα πρόεδρο-απόλυτο ρυθμιστή της πολιτικής ζωής, που νέμεται την εξουσία ακόμα και κατόπιν κληρονομικής διαδοχής. Η Σαουδική Αραβία, όπου βρίσκονται τα πιο ιερά προσκυνήματα του Ισλάμ αποτελεί μια απόλυτη μοναρχία, βυθισμένη στο σκότος του φονταμενταλισμού των Ουαχάμπι. Σ’ αυτή τη χώρα πρέπει να ψάξουν όσοι επιδιώκουν να ανακαλύψουν πού εκτρέφεται η ολοκληρωτική ιδεολογία του Ισλαμισμού. Οι Ουχάμπι έχουν καθυποτάξει τις ψυχές και τα σώματα των υπηκόων του βασιλείου αυτού, ενθαρρύνοντας υποχθόνια την καλλιέργεια της υποκρισίας στους πολλούς και την ασύδοτη απόκρυφη ασωτία στους ισχυρούς, που είναι συγγενείς της βασιλικής οικογένειας και των άλλων «ευγενών» φατριών της χώρας.
Η κοινωνική αναλγησία είναι φανερή σχεδόν σε όλες τις χώρες που επικαλούνται ότι τηρούν τη Σαρία. Η ποινική καταστολή σύμφωνα με τις επιταγές του εφαρμοζόμενου δικαίου Σαρία είναι απάνθρωπη για κάθε λογικό και καλής θέλησης άνθρωπο, δεν επιδιώκει το σωφρονισμό και την κοινωνική επανένταξη των καταδίκων, αλλά την ικανοποίηση των χθόνιων παθών εκδίκησης που φωλιάζουν στο υποσυνείδητο των μαζών του μουσουλμανικού όχλου. Παρά τις αντικειμενικές προόδους της γυναίκας σε όλο τον κόσμο, αντίθετα προς θετικές υποδείξεις του Κορανίου υπέρ της ισότητας των γυναικών με τους άνδρες, στις παραδοσιακά μουσουλμανικές χώρες οι γυναίκες παραμένουν στο περιθώριο, με μόνο όπλο άμυνας και επιβίωσης τη χρήση της θηλυκής πονηριάς και γοητείας! Σε χώρες της Αφρικής, Σομαλία, Αίγυπτο, Τσιμπουτί, Αιθιοπία, Κένυα, αλλά και στην Υεμένη, όπως και αλλού δυστυχώς, το έγκλημα της κλειτοριδεκτομής κατά των νεαρών κοριτσιών μεταξύ των Μουσουλμάνων είναι μια βάρβαρη πρακτική ακρωτηριασμού του γυναικείου σώματος, δεινή πραγματικότητα ντυμένη τον μανδύα της ισλαμικής «ευσέβειας». Η άνιση μεταχείριση των γυναικών, μεταξύ των Σουννιτών που τηρούν τη Σαρία, ως προς τα κληρονομικά δικαιώματά τους είναι επίσης μια αναχρονιστική πραγματικότητα, που προσβάλλει κάθε έννοια δικαίου και προκαλεί στην πράξη υποβάθμιση της γυναίκας στη θέση προσώπου υπό απαγόρευση. Η εφαρμογή της Σαρία σε ζητήματα ρύθμισης των σχέσεων γονέων και παιδιών κυρίως μετά από ένα διαζύγιο, όπου δεν είναι αυτονόητο ότι η φροντίδα και η νομική εκπροσώπηση των μικρών παιδιών θα ανήκει στη μητέρα τους, όπως και στις περιπτώσεις θανάτου του πατέρα, όπου δεν αναλαμβάνει η μητέρα την επιμέλεια των παιδιών της, αλλά ένας άνδρας συγγενής από την πατρική πλευρά, προσβάλλουν τον κοινό νου, το κοινό αίσθημα για το τί είναι δίκαιο και αποτελούν κατάφωρη παραβίαση στοιχειωδών δικαιωμάτων τόσο της γυναίκας ως μητέρας, όσο και των παιδιών. Τέλος, οι γάμοι ανήλικων κοριτσιών στο όνομα κατ’ εφαρμογή της Σαρία και με επίκληση τη Σούννα, στερεί αυτά τα παιδιά από το δικαίωμα στη μόρφωση, στην απόκτηση αυτοσυνειδησίας ως προς τη θέση τους στον κόσμο και συνιστά μια ακόμη βάναυση μεταχείριση σε βάρος της γυναίκας….
Έχω την πεποίθηση, πως το Ισλάμ είναι μια θρησκεία για το σήμερα και το αύριο, μια πίστη έμπνευσης για τους ανθρώπους του 21ου αιώνα. Όχι ένα μνημειακό κατάλοιπο θεσμών του 6ου και του 7ου αιώνα μ.Χ.. Αν λοιπόν, πράγματι το Ισλάμ αφορά τον σύγχρονο κόσμο της παγκοσμιοποίησης είναι ανάγκη, χωρίς άλλες περιττές καθυστερήσεις να ανοίξουν εκ νέου διάπλατα οι πύλες της Ιζτιχάντ. Είναι καιρός ο Διαφωτισμός ως ζωογόνο πνευματικό κίνημα να αποτελέσει κομβικό στοιχείο στον μουσουλμανικό κόσμο. Τότε μόνο θα αποκατασταθεί το Ισλάμ και θα είναι μια δύναμη βελτίωσης της ανθρωπότητας, στα πλαίσια της πολυπολιτισμικής συνεργασίας και της αμοιβαίας κατανόησης μεταξύ ανθρώπων και κοινοτήτων διαφορετικών καταβολών και πεποιθήσεων. Τότε μόνο στις χώρες με μουσουλμανικό πληθυσμό θα φανερωθεί κοινωνική δικαιοσύνη και θα ανθίσει η ελευθερία. Θα παύσει η στυγνή εκμετάλλευση και θα παύσουν οι ακατάπαυστες αιματηρές τραγωδίες μεταξύ Σουννιτών και Σιιτών ή μεταξύ Μουσουλμάνων διαφορετικών φυλετικών προελεύσεων. Μόνο σ’ αυτή την περίπτωση μπορεί να μηδενισθεί η τρομακτική επίδραση της ολοκληρωτικής ιδεολογίας του Ισλαμισμού, που θέλει με τη βία να «σώσει» τον κόσμο κατά το πρότυπο των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν!
Σ’ ένα χαντίθ διαβάζουμε: «Ο Αμπού Χουράιρα διηγήθηκε. Ο Απόστολος του Αλλάχ είπε: ‘Κανένα παιδί δεν γεννιέται που να μην είναι προικισμένο από τη φύση του με το Ισλάμ (αλ Φίτρα) και αργότερα οι γονείς του το κάνουν Ισραηλίτη, Χριστιανό ή οπαδό του Ζωροάστρη…’»*; Σύμφωνα με την ουσία του νοήματος αυτού του χαντίθ, δεν είναι μόνον όσοι δηλώνουν στα χαρτιά Μουσουλμάνοι που έχουν δικαίωμα να αρθρώνουν λόγο υπέρ του Ισλάμ, αλλά κυρίως όσοι σέβονται και τιμούν το Κοράνιο και έχουν συναίσθηση της αρχέγονης φύσης (αλ Φίτρα) που κοσμεί το βάθος της ύπαρξής τους….
Τούτο το άρθρο είναι μια ανοικτή επιστολή, μια έκκληση από καρδιάς στους αληθινούς Ηγέτες του μουσουλμανικού κόσμου, σε όσους οφείλουν να κρατούν τη συνείδηση της Ούμμα σε εγρήγορση, ενόψει του ιερού προσκυνήματος Χατζ που θα αρχίσει μετά από ένα μήνα και κάτι, με το που θα εισέλθουμε στο μήνα Ντου αλ Χιτζάχ του έτους 1429 από Εγίρας.
*Αλ Μπουκχαρί 2:23:441
