ΤΑ ΠΑΘΗ, Η ΣΤΑΥΡΩΣΗ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΤΟΥ ΜΕΣΣΙΑ ΚΑΙ Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ, ΑΠΟ ΜΙΑ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΙΚΗ ΟΠΤΙΚΗ...

Για τους Μουσουλμάνους το Κοράνιο είναι ο Λόγος του Θεού. Οι Μουσουλμάνοι προσβλέπουν στον Προφήτη Μωάμεθ, ας τον σκεπάζουν η ειρήνη και οι ευλογίες του Θεού, ως ένα ζωντανό Κοράνιο, γιατί πιστεύεται, ότι στον βίο του, είχε πραγματώσει ό,τι ακριβώς ο Θεός έχει αποκαλύψει στο Κοράνιο! Γι’ αυτό ακριβώς, η ζωή, ο χαρακτήρας και τα λόγια του Προφήτη, αυτό που είναι γνωστό ως σούνα, αποτελούν υπόδειγμα για όλους τους Μουσουλμάνους.

Ο Ιησούς Χριστός, ο Μεσσίας, ο γιος της Μαριάμ, κατέχει μια ιδιαίτερη θέση στους κόλπους του Ισλάμ. To Κοράνιο τον αναφέρει σε ενενήντα (93) στίχους (αγιέτ), ενώ γίνεται αναφορά στο Πρόσωπό του, είτε άμεσα, είτε έμμεσα περισσότερες από εκατόν ογδόντα επτά (187) φορές. Μέσα στο ιερό Κοράνιο, θα μπορουσε να λεχθεί, πως η αναφορά στον Ιησού, ας τον σκεπάζει η ειρήνη του Θεού, είναι η πλέον προβεβλημένη! Στο Κοράνιο, ο Ιησούς ο γιος της Μαριάμ, ο Μεσσίας (στα ελληνικά Χριστός), αναφέρεται ως Λόγος του Θεού (Kalimatullah) και ως Πνεύμα του Θεού (Ruhullah) (Σούρες Αλ Ιμράν [3]: 45, Αν Νισά [4]: 171)¹.

Σώζεται χαντίθ, που ο Προφήτης διακηρύττει, ότι η σχέση του με τον Ιησού, τον γιο της Μαριάμ, είναι η πιο στενή ανάμεσα σε όλους τους ανθρώπους, σε τούτο τον κόσμο και στον επόμενο, που ακολουθεί το θάνατο (Ṣaḥīḥ al-Bukhārī 3258, Ṣaḥīḥ Muslim 2365).

Τα νοήματα του ιερού κειμένου του Κορανίου, από πλευράς ερμηνευτικών αποδόσεων, καθεμιάς λέξης στην κλασική αραβική γλώσσα είναι πολυεπίπεδα, πάρα πολύ συχνά διαστρεβλώνονται, κακοποιούνται και οδηγούν σε λανθασμένα δογματικά συμπεράσματα. Έτσι η επισήμανση του Abdennur Prado, σε ένα δημοσίευμά του, νομίζω πως είναι αξιοπρόσεκτη: Όποιος έχει μελετήσει, ή έστω έχει γευτεί λιγάκι το Κοράνιο, θα έχει κατανοήσει, ότι η έννοια της αποκάλυψης στο Ισλάμ υπερβαίνει την εικόνα ενός άκαμπτου κειμένου².

Από την άλλη μεριά, ο κλασικός και αδιαμφισβήτητος Μοχάμμαντ Αλ Γκαζάλι, αναφερόμενος στις ερμηνευτικές προσεγγίσεις του Κορανίου λέει τούτο: “Eίναι θεμιτό για όλους, να αντλήσουν ένα νόημα από το Κοράνιο, σύμφωνα με την κατανόησή τους και τα όρια της νοημοσύνης τους”³.

Επομένως, δεν υπάρχουν στο Ισλάμ ερμηνευτικές αυθεντίες του ιερού Κορανίου. Μπορεί κάποιοι ερμηνευτές, ορισμένα ταφσίρ⁴, να θεωρούνται πιο σεβαστά από άλλα, αλλά δεν υπάρχει αυθεντία!

Τα πάθη του Ιησού Χριστού, η σταύρωσή του και η ανάστασή του, έχουν εγείρει ποικίλες συζητήσεις στον κόσμο του Ισλάμ. Επικρατεί η άποψη, ότι ο Ιησούς δεν σταυρώθηκε και πολύ περισσότερο δεν πέθανε επί του σταυρού. Μπορεί αυτή η άποψη να επικρατεί αριθμητικά μεταξύ των Μουσουλμάνων, δεν σημαίνει όμως ότι είναι η ορθή ή τουλάχιστον η μόνη ορθή προσέγγιση του θέματος.

Το Κοράνιο στη σούρα Αν Νισά, εδάφια 157 και 158, αναφέρεται στο θάνατο του Ιησού, όπως και στην ανάληψή του, και μάλλον σ’ αυτά τα αγιέτ εδράζεται η όλη συζήτηση μεταξύ των Μουσουλμάνων για τα παραπάνω θέματα⁵.

Σε μια μελέτη του, που μεταξύ των άλλων επικρεντρώνεται στα αγιέτ του Κορανίου Αλ Ιμράν [3]: 55, Αλ Μάιντα [5]: 117 και Μάριαμ [19]: 33, ο Μαχμούντ Μ. Αγιούμπ (Mahmud M. Ayoub) επισημαίνει τα εξής: “Το Κοράνι, δεν αρνείται το θάνατο του Χριστού. Αντιθέτως, προκαλεί τα ανθρώπινα όντα που στην τρέλα τους, παραπλανήθηκαν να πιστέψουν ότι θα νικήσουν τον θεϊκό Λόγο, τον Ιησού Χριστό τον Αγγελιαφόρο του Θεού. Ο θάνατος του Ιησού επιβεβαιώνεται πολλές φορές και σε διάφορα πλαίσια”⁶.

Το ιερό Κοράνιο κατά βάση δεν είναι ένα ιστορικό βιβλίο, άλλωστε το ίδιο το Κοράνιο αναγνωρίζει την διάκριση μεταξύ του ολοφάνερου και του κεκαλυμμένου (ζαχίρ-μπατίν). Ακόμα και αναφορές του ιερού κειμένου σε ιστορικά περιστατικά (λ.χ. μάχες κατόπιν επιθέσεων κατά των πιστών από τους απίστους), δεν αποτελούν εξιστόρηση με την έννοια της διήγησης, αλλά η αναφορά έχει χαρακτήρα ιερής παιδαγωγίας της κοινότητας των Μουσουλμάνων.

Η θέση του ιερού Κορανίου ως προς τα πάθη, την σταύρωση, τον θάνατο και την ανάσταση του Ιησού είναι σαφής: Ο λόγος του Θεού που είναι θησαυρισμένος στο Κοράνιο, αρνείται ότι ο Ιησούς Χριστός, ως Λόγος και Πνεύμα του Θεού (Kalimatullah και Ruhullah) ήταν ποτέ δυνατό να νικηθεί από την ανθρώπινη εμπάθεια και επιθετικότητα. Ότι ανεξαρτήτως των βασάνων και του φρικτού τρόπου θανάτωσης που αποφάσισαν και επέβαλλαν στον Ιησού οι Ρωμαίοι, με ηθικούς αυτουργούς τους Σαδουκαίους αρχιερείς εκείνης της εποχής, κατ’ ουσίαν δεν άγγιξαν καν τον Ιησού τον γιο της Μαριάμ, που ο Θεός, φρόντισε να τον ανυψώσει κοντά Του.

Δεν είχα την πρόθεση να γράψω μια μελέτη με αξιώσεις για το παραπάνω θέμα, αλλά βρίσκω, πως η η θέση του ιερού Κορανίου στο ζήτημα των παθών, του θανάτου και της ανάστασης του Ιησού Χριστού, δεν είναι διαφορετική, από αυτό που ψάλλει αυτές τις μέρες της Μεγάλης Εβδομάδας η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ανατολής: “Διά θανάτου τό θνητόν, διά ταφῆς τό φθαρτόν μεταβάλλεις· ... ἡ γάρ σάρξ σου διαφθοράν οὐκ οἶδε δέσποτα, οὐδέ ἡ ψυχή σου εἰς Ἃδου ξενοπρεπῶς ἐγκαταλέλειπται”⁷.

Πολλοί φίλοι Θρακιώτες Μουσουλμάνοι, με πολλή ευγένεια συνηθίζουν και εύχονται για το Πάσχα σε φίλους Χριστιανούς. Ας αντιμετωπισθεί τούτο το σχόλιο, σαν μια καλοπροαίρετη προσπάθεια, ώστε οι ευχές εκ μέρους Μουσουλμάνων προς Χριστιανούς και Χριστιανές, με αφορμή το Πάσχα και την Ανάσταση του Ιησού του Μεσσία, να αποκτήσουν μεστό αντίκρυσμα συνείδησης.

Χρόνια Πολλά και Καλά!

Κλείνοντας, αξίζει να πω στον εαυτό μου, πως ο Αλλάχ γνωρίζει καλύτερα, الله اعلم (Allahu A'alam)!

©ΓΙΩΡΓΟΣ Α. ΔΟΥΔΟΣ

17/04/2020

1 Ιδίως στην απόδοση του ιερού Κορανίου στην ελληνική γλώσσα, οι παραπάνω αναφορές στον πρόσωπο του Ιησού Χριστού είναι δυσδιάκριτες, σε αντίθετη με το αραβικό ιερό κείμενο.

2

Ο Abdennur Prado στο κείμενό του με τίτλο ‘Quranic Feminism: The Makeras of Textual Meaning’ στο συλλογικό έργο “A Jihad for Justice”, προς τιμή του έργου και της ζωής της Amina Wadud, 2012.

3

Muhammad Abul Quasem, The recitation and interpretation of the Quran : al-Ghazali’s theory, Selangor, Malaysia, 1979

4Ερμηνευτικά σχόλια στο ιερό Κοράνιο.

5“Γιατί ακόμη καυχήθηκαν: Σκοτώσαμε τον Μεσσία, τον Ιησού τον γιο της Μαριάμ, τον Αγγελιαφόρο του Θεού. Ενώ ούτε τον σκότωσαν, ούτε τον σταύρωσαν, αλλά έτσι φαίνεται σ’ αυτούς. Εκείνοι που διαφωνούν στο θέμα αυτό, έχουν αμφιβολίες. Οι γνώσεις τους ως προς αυτό το θέμα δεν είναι θετικές, παρά μόνον εικασίες. Δεν μετέτρεψαν τις εικασίες τους σε βεβαιότητα. Αντίθετα προς όλα αυτά, ο Θεός τον ανύψωσε πλησίον Του, γιατί ο Θεός είναι παντοδύναμος, σοφός” (Αν Νισά 157,158).

6Ayoub, Mahmoud M.: (April 1980) "TOWARDS AN ISLAMIC CHRISTOLOGY II: THE DEATH OF JESUS, REALITY OR DELUSION (A Study of the Death of Jesus in Tafsir Literature)". The Muslim World. Hartford Seminary. 70 (2): 106.

7 Ωδή ε΄. Ακολουθία τοῦ Όρθρου του Μεγάλου Σαββάτου.

Η μινιατούρα εικονίζει την σταύρωση του Mansur Al Hallaj.

Ἡμέραι πανδημίας κατ᾿ οἰκουμένην πᾶσαν

Ὑγείας

θυμίαμα μάνναν

Ἱμερόεσσ', ἐρατή, πολυθάλμιε, παμβασίλεια,

κλῦθι, μάκαιρ' Ὑγίεια, φερόλβιε, μῆτερ ἁπάντων∙

ἐκ σέο γὰρ νοῦσοι μὲν ἀποφθινύθουσι βροτοῖσι,

πᾶς δὲ δόμος θάλλει πολυγηθὴς εἵνεκα σεῖο,

καὶ τέχναι βρίθουσι∙ ποθεῖ δέ σε κόσμος, ἄνασσα,

μοῦνος δὲ στυγέει σ' Ἀίδης ѱυχοφθόρος αἰεί,

ἀιθαλής, εὐκταιοτάτη, θνητῶν ἀνάπαυμα∙

σοῦ γὰρ ἄτερ πάντ' ἐστὶν ἀνωφελῆ ἀνθρώποισιν∙

οὔτε γὰρ ὀλβοδότης πλοῦτος γλυκερὸς θαλίηισιν,

οὔτε γέρων πολύμοχθος ἄτερ σέο γίγνεται ἀνήρ∙

πάντων γὰρ κρατέεις μούνη καὶ πᾶσιν ἀνάσσεις.

ἀλλά, θεά, μόλε μυστιπόλοις ἐπιτάρροθος αἰεὶ

ῥυομένη νούσων χαλεπῶν κακόποτμον ἀνίην.

Της Υγείας

θυμίαμα με μάννα

Περιπόθητη, ἐράσμια, ζωογόνα, παμβασίλισσα,

ἂκουσε, μακαρία θεά, πλουτοφόρα, μητέρα ὅλων·

γιατί ἀπό σένα φθίνουν τῶν θνητῶν οἱ νόσοι,

κι ἀνθεῖ πολυευτυχής κάθε οἰκία χάρι σέ σένα,

καί ἀκμάζουν οἱ τέχνες· σέ ποθεῖ ὁ κόσμος, ἂνασσα,

καί μόνο ὁ πάντα ψυχοφθόρος Ἃδης σέ μισεῖ,

ἐσύ ἡ ἀειθαλής, ὧ πολύευκτη, ἀνάπαυμα θνητῶν·

γιατί χωρίς ἐσένα ἀνώφελα εἶναι ὃλα στούς ἀνθρώπους·

γιατί οὒτε ὁ ὀλβοδότης πλοῦτος εἶναι γλυκύς στίς εὐωχίες·

οὒτε χωρίς ἐσένα γίνεται ὁ ἂνδρας γέροντας πολύμοχθος·

γιατί μόνον ἐσύ σέ ὃλους κυριαρχεῖς καί σ᾿ὃλους βασιλεύεις.

Ἀλλά, θεά, ἒλα στούς μυσταγωγούς πάντοτε ἀρωγός

προστατεύοντας ἀπ᾿τήν ὀλέθρια θλίψη τῶν φοβερῶν νόσων.

Απόδοση στη νεοελληνική γλώσσα Δ. Π. Παπαδίτσα, Ελένης Λαδιά

Ἀντιγραφεύς Εὒβουλος Πανορμεύς