ΕΙΝΑΙ ΚΑΙΡΟΣ ΝΑ ΑΠΟΔΟΘΕΙ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ
ΠΟΥ ΑΝΑΓΚΑΣΤΗΚΑΝ ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΠΡΌΣΦΥΓΕΣ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΟΥΔΟΣ
Τον Ιανουάριο του 2010 στη Βουλή των Ελλήνων, ο τότε Συνήγορος του Πολίτη, καθηγητής Γ. Καμίνης, απαντώντας σε ερώτηση που του είχε τεθεί, υποστήριξε την άποψη, ότι η απόκτηση ιθαγένειας δεν αποτελεί ανθρώπινο δικαίωμα, αλλά ότι η απόδοσή της σε ένα φυσικό πρόσωπο συνιστά διοικητική πράξη του κράτους.
Είναι αλήθεια, ότι η πράξη πολιτογράφησης αλλοδαπού ή η αναγνώριση της ελληνικής ιθαγένειας, γενικά, σε κάποιο φυσικό πρόσωπο, πράγματι αποτελεί διοικητική πράξη.
Κατά τη γνώμη μου, η ιθαγένεια, έννοια συνώνυμη προς την υπηκοότητα και προς τον αγγλικό όρο citizenship ή nationality, μολονότι υποδηλώνει το νομικό δεσμό ενός προσώπου με συγκεκριμένο κράτος, κατά τρόπο που να αποτελεί το πλέον σημαντικό στοιχείο της νομικής του προσωπικότητας, εντούτοις στα πλαίσια του δικαίου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αναγνωρίζεται ως θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα.
Η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στο άρθρο 6, διακηρύσσει τα εξής: «Καθένας, όπου και αν βρίσκεται, έχει δικαίωμα στην αναγνώριση της νομικής του προσωπικότητας». Η Διακήρυξη αναφέρεται στα φυσικά πρόσωπα και η προηγούμενη διάταξη αναγνωρίζει, ότι στα πλαίσια της οργανωμένης με κανόνες δικαίου διεθνούς κοινότητας, που συντίθεται από επί μέρους ανεξάρτητα κράτη, ο άνθρωπος, πέραν της φυσικής υπόστασής του, που αποτελεί ένα βιολογικό φαινόμενο, έχει δικαίωμα να είναι φορέας δικαιωμάτων και υποχρεώσεων στα όρια ύπαρξης και λειτουργίας ενός ή περισσότερων κρατών. Υπ’ αυτή την έννοια, το φυσικό πρόσωπο είναι φορέας και μιας νομικής προσωπικότητας.
Στη συνέχεια, το άρθρο 15 αναφέρει στην παράγραφο 1 ότι «Καθένας έχει το δικαίωμα μιας ιθαγένειας».
Ο τύπος των εθνικών κρατών είναι ακόμα η κυρίαρχη μορφή οργάνωσης των λαών της οικουμένης, μολονότι πλέον η «εθνική» ομοιογένεια των λαών αμφισβητείται σε πολλές περιπτώσεις και μάλιστα έντονα. Παρόλα αυτά, μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, στη διάρκεια του οποίου έγινε τραγικά ολοφάνερο, πως όλοι οι λαοί συνδέονται μεταξύ τους με πολύ περισσότερα κοινά πράγματα από εκείνα που θα μπορούσαν να θεωρηθούν ότι τους κρατούν απομονωμένους και απομακρυσμένους μεταξύ τους, και συγχρόνως μορφοποιήθηκε στο επίπεδο του διεθνούς δημοσίου δικαίου η απαίτηση για μια διακήρυξη, που θα αποτελούσε πλέον τον σκληρό πυρήνα του δικαιϊκού συστήματος, που εισήγαγε ο Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών, ως επίσημη οργάνωση της Διεθνούς Κοινότητας, για την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου σε οικουμενικό επίπεδο.
Η διεύρυνση του δικαίου προστασίας του ανθρώπου καταδεικνύει κατά τη γνώμη μου την πολιτισμική πρόοδο του ανθρώπου σε συλλογικό επίπεδο. Με τη Γαλλική Επανάσταση είχε διακηρυχθεί η προστασία των δικαιωμάτων του πολίτη, που αποτελούσε μια ανατροπή του καθεστώτος υποτέλειας των ανθρώπων στην αυθαίρετη εξουσία του μονάρχη. Χωρίς αμφιβολία, το δίκαιο των δικαιωμάτων του πολίτη ήταν σημαντική πρόοδος. Έπρεπε όμως να φτάσει ο κόσμος στα όρια της ακραίας καταστροφής, με τα φρικτά γεγονότα του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου και όσα συνέβησαν από τις δυνάμεις του άξονα, για να συνειδητοποιήσουμε, ότι δεν είναι αρκετή η κατοχύρωση των πολιτικών δικαιωμάτων, τα οποία άλλωστε συνάπτονται με την έννοια του κράτους. Είναι απόλυτη ανάγκη, μετά τη διακύβευση αυτής της ίδιας της ανθρώπινης υπόστασης από τις ναζιστικές και τις φασιστικές δυνάμεις, η Διεθνής Κοινότητα να προχωρήσει στην κατοχύρωση του δικαιωμάτων του ανθρώπου, χωρίς άλλους προσδιορισμούς.
Στην Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, που κυρώθηκε από την Ελλάδα με το νόμο 2101/1992 (ΦΕΚ Α΄192), προβλέπεται ότι “το παιδί εγγράφεται στο ληξιαρχείο αμέσως μετά τη γέννησή του και έχει από εκείνη τη στιγμή το δικαίωμα ονόματος, το δικαίωμα να αποκτήσει ιθαγένεια ...”.
Το 1997 καταρτίστηκε η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Ιθαγένεια του Συμβουλίου της Ευρώπης, που έχει υπογραφεί από την Ελλάδα στις 6 Νοεμβρίου 1997.
Το άρθρο 4 της Σύμβασης προβλέπει τα εξής: “Οι κανόνες δικαίου που αφορούν στην ιθαγένεια και υιοθετούνται από κάθε Κράτος μέλος, διέπονται από τις ακόλουθες αρχές :
α. καθένας έχει δικαίωμα σε μια ιθαγένεια,
β. πρέπει να αποτρέπεται η ανιθαγένεια,
γ. κανένας δεν μπορεί να στερηθεί αυθαίρετα την ιθαγένειά του,...”.
Η Ελλάδα με τον Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας (νόμος 3370/1955), που ήδη έχει καταργηθεί, είχε σαφώς έναν εφυλιοπολεμικό χαρακτήρα, κάτι που γίνεται φανερό στο 5. Το άρθρο αυτό, προκειμένου ανιθαγενείς Έλληνες του εξωτερικού να αποκτήσουν την ελληνική ιθαγένεια προϋποθέτει να “συμπεριφέρονται πράγματι ως Έλληνες....”. Επίσης, ο ρατσισμός είναι φανερός σε εκείνο το νόμο, αφού οι Έλληνες πολίτες διακρίνονται σε “ομογενείς” και “αλλογενείς”, όπως γίνεται στο περιβόητο άρθρο 19, που χρησιμοποιήθηκε σαν εργαλείο αφαίρεσης της ελληνικής ιθαγένειας από Θρακιώτες Μουσουλμάνους, ανεξαρτήτως εθνοτικής ταυτότητας. Το άρθρο αυτό δεν επαναλήφθηκε στο νέο Κώδικα Ιθαγένειας (νόμος 3284/2004). Επίσης στον παλιό Κώδικα, υπήρχε το άρθρο 20, που χρησιμοποιήθηκε κυρίως για την αφαίρεση της ελληνικής ιθαγένειας από Μακεδόνες Έλληνες πολίτες, που είχαν εγκατασταθεί στο εξωτερικό.
Ενώ το άρθρο 19 δεν επαναλήφθηκε στο νέο Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας του 2004, υπάρχει διάταξη στο άρθρο 17, που προβλέπει έκπτωση από την ελληνική ιθαγένεια και πλήττει κυρίως εθνικά Μακεδόνες Έλληνες πολίτες, που κατοικούν σε χώρες του εξωτερικού και δραστηριοποιούνται σε συλλογικότητες που επιδιώκουν την διάσωση της μακεδονικής ταυτότητας και κουλτούρας.
Το ελληνικό κράτος, μετά την έκδοση του νόμου 1285/1982, που αφορούσε την αναγνώριση της Εαμικής Εθνικής Αντίστασης, προχώρησε στην έκδοση της κοινής υπουργικής απόφασης αριθ. 106841/29.12.1982, που προέβλεπε την επιστροφή των πολιτικών προσφύγων, που κατέφυγαν μετά το τέλος του εμφυλίου στο εξωτερικό, ακόμα και αν είχαν στερηθεί την ελληνική ιθαγένεια, αρκεί να ήταν “Έλληνες το γένος”. Το ΠΑΣΟΚ, εμφανίστηκε δέσμιο των εθνικιστικών αγκυλώσεων που κατατρώγουν το ελληνικό κράτος και το καθιστούν σε σοβαρά ζητήματα, όσον αφορά τον σεβασμό μειονοτήτων στην Ελλάδα, πολιτικά καθυστερημένο και υπανάπτυκτο.
Οι πολιτικοί πρόσφυγες, που μετά τον εμφύλιο κατέφυγαν ιδίως στην Ομόσπονδη Δημοκρατία της Μακεδονίας της Γιουγκοσλαβίας, και τους αφαιρέθηκε η ιθαγένεια, υπήρξαν “θύματα” του ΛΖ΄ Ψηφίσματος της ελληνικής Βουλής της 4ης Δεκεμβρίου 1947 και όσοι άνδρες και γυναίκες ζουν ακόμα, συνεχίζουν να είναι “θύματα” αυτής της απαράδεκτης διάκρισης.
Στις 30.09.2010 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ είχαν υποβάλλει ερώτηση προς τους Υπουργούς Εσωτερικών και Εξωτερικών, καταλήγοντας: Πότε σκοπεύουν οι συναρμόδιοι υπουργοί, στους οποίους είχε υποβληθεί η ερώτηση, από τους νόμους που προβλέπουν την επιστροφή στην Ελλάδα των πολιτικών προσφύγων που κατέφυγαν στο εξωτερικό, η “μεροληπτική, ρατσιστική και μισαλλόδοξη διάκριση ‘Έλληνες το γένος’”. Μέχρι σήμερα, ούτε στην περίοδο της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, δεν αφαιρέθηκε η παραπάνω μισαλλόδοξη διάκριση και επομένως εθνικά Μακεδόνες, που τους είχε αφαιρεθεί αυθαίρετα η ιθαγένεια, με το παραπάνω Ψήφισμα του 1947, δεν έχουν δικαίωμα να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, έστω για να πεθάνουν ειρηνικά!
Η αξίωση το ελληνικό κράτος να αποδώσει στους εθνικά Μακεδόνες, που ζουν στο εξωτερικό, την ελληνική ιθαγένεια που τους έχει αφαιρεθεί, είναι αξίωση εμβάθυνσης της δημοκρατίας στην Ελλάδα, εξάλειψης των κατάλοιπων της μισαλλοδοξίας και του ρατσισμού από τις πρακτικές του κράτους και συμμόρφωση με διεθνείς δεσμεύσεις της χώρας.
©ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΟΥΔΟΣ
28/08/2021
