ΤΕΛΙΚΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ;

ΓΙΩΡΓΟΣ Α. ΔΟΥΔΟΣ ΝΟΜΙΚΟΣ, ΠΡΩΗΝ ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ Το σημείωμα αυτό, έκρινα σκόπιμο να αναρτήσω, μετά την είδηση (εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 08/01/2023), ότι η Εισαγγελέας Πρωτοδικών Φλώρινας Αναστασία Καλαϊτζή, άσκησε ανακοπή κατά της απόφασης του Ειρηνοδικείου Φλώρινας, με την οποία αναγνωρίστηκε σωματείο με την επωνυμία «Κέντρο Μακεδονικής Γλώσσας στην Ελλάδα». Στο σκεπτικό της ανακοπής της Εισαγγελέως, κατά το δημοσίευμα της εφημερίδας, αναφέρονται μεταξύ των άλλων τα εξής: “το καταστατικό του σωματείου θεωρεί δεδομένη την αυθαίρετη θέση «ότι υφίσταται στα όρια της ελληνικής επικράτειας ως ομιλούμενη μια ξένη γλώσσα, η “μακεδονική”, οποία “ομιλείται ιδίως στις Περιφέρειες της Δυτικής Μακεδονίας, της Κεντρικής Μακεδονίας και της Ανατολικής Μακεδονίας”». Oπως διευκρινίζει η δικαστικός, ως «μακεδονική» αναγνωρίζεται η γλώσσα μόνο των πολιτών του κράτους της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας. «Ο προσδιορισμός της γλώσσας “μακεδονική”, που αναφέρεται στη συμφωνία των Πρεσπών, μόνο περιγραφική ομοιότητα ενέχει με τη γεωγραφική περιφέρεια της Μακεδονίας, που αποτελεί ενιαίο και αναπόσπαστο τμήμα της Ελληνικής Δημοκρατίας και δεν συνδέεται με κανέναν τρόπο με αυτήν, ως σλαβικό γλωσσικό ιδίωμα, το οποίο, κατά κάποιους, ομιλούνταν στα γεωγραφικά όρια της Μακεδονικής Περιφέρειας της Ελληνικής Δημοκρατίας (…) Αφού στην Ελλάδα δεν υπάρχουν “Μακεδόνες” πολίτες, που ομιλούν αυτή τη γλώσσα, αλλά Eλληνες πολίτες, που ομιλούν την ελληνική γλώσσα, είναι πρόδηλο ότι οι ως άνω σκοποί του αναγνωρισθέντος σωματείου δεν είναι διόλου σαφείς, καθώς το καταστατικό του είναι αντικειμενικά πρόσφορο να δημιουργήσει παραπλανητική εικόνα και την εντύπωση ότι το αναγνωρισθέν σωματείο ενδεχομένως να επιδιώκει την προώθηση άλλου γλωσσικού ιδιώματος υπό τον τίτλο μακεδονική γλώσσα, μη υπαρκτού στην Ελλάδα…»”. Τελικά, υπάρχει πράγματι μακεδονική γλώσσα, που μιλιέται εκτός από κατοίκους του κράτους της Βόρειας Μακεδονίας, και σε περιοχές της Δυτικής, Κεντρικής και Ανατολικής Μακεδονίας στην Ελλάδα; Η απάντηση είναι μία και απλούστατη, υπάρχει σύγχρονη μακεδονική γλώσσα, που κατατάσσεται από όλους τους έγκριτους γλωσσολόγους στην οικογένεια των νοτιοσλαβικών σλαβικών γλωσσών. Πριν προχωρήσω ως Νομικός και επί τριάντα οκτώ χρόνια Δικηγόρος, νομίζω πως νομιμοποιούμαι να ασκήσω κριτική σε δικαστές και εισαγγελείς, για ορισμένες συμπεριφορές τους: Οι δικαστές και οι εισαγγελείς είναι απόλυτα θεμιτό να έχουν τις υποκειμενικές προσωπικές απόψεις τους για ποικίλα ζητήματα. Εκείνο που είναι απαράδεκτο, αλλά συμβαίνει συχνά, είναι όταν οι δικαστικοί λειτουργοί κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, τις υποκειμενικές απόψεις τους τις ανάγουν σε εργαλεία, είτε δικαστικών αποφάσεων, είτε σε εισαγγελικές πρωτοβουλίες. Οι υποκειμενικές απόψεις των δικαστικών λειτουργών, που εργαλειοποιούνται μη νόμιμα, μπορεί να είναι προϊόντα επιρροής που έχουν δεχθεί, από όργανα άσκησης πίεσης για ορισμένα θέματα. Προσωπικά, την πρωτοβουλία άσκησης ανακοπής κατά της απόφασης-διαταγής του Ειρηνοδικείου Φλώρινας εκ μέρους της Εισαγγελέως Πρωτοδικών Φλώρινας, θεωρώ, ότι μπορεί να συμβαίνουν δύο πράγματα: Το ένα, να είναι καρπός των υποκειμενικών πεποιθήσεων της κυρίας Καλαϊτζή, το άλλο να συνέβαλλε στην πρωτοβουλία της και η πιεστική αντίδραση των “ορθώς εθνικώς σκεπτομένων Ελλήνων”, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγεται και το διοικητικό συμβούλιο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών Θεσσαλονίκης! Πάντως είναι αναγκαίο να επισημανθεί, ότι εφέτος, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, απηύθηνε το χριστουγεννιάτικο μήνυμά του και στην μακεδονική γλώσσα! Τα μακεδονικά, που παλιότερα λέγονταν “ντόπια” ή και “βουλγάρικα”, είναι μια ζωντανή γλώσσα σε διάφορες διαλέκτους, στις περιοχές Φλώρινας, Καστοριάς, σε χωριά της Νάουσας, στην περιοχή της Γουμένισσας και σε περιοχές των Σερρών και της Δράμας. Και κάτι ακόμη για τους δικαστικούς λειτουργούς: Οι Έλληνες και Ελληνίδες Δικαστές, συχνά απαξιώνουν έμπρακτα τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, αρνούμενοι να τις σεβαστούν. Λες και οι άνθρωποι αυτοί, πεισματώνουν που ένα Δικαστήριο, που θεωρούν ότι βρίσκεται εκτός συνόρων, έρχεται να τους μάθει νομικά γράμματα! Το ότι η Ελλάδα καταδικάζεται επανειλημμένα σε πρόστιμα εξαιτίας αποφάσεων των εθνικών δικαστών, ελάχιστα συγκινεί αυτούς τους δικαστές, μηδέ των Αρεοπαγιτών εξαιρουμένων.... Η Ελλάδα το 1920 αναφερόταν στη γλώσσα των σλαβόφωνων Μακεδόνων, ως μακεδονική, το 1928 την ονόμασε μακεδονοσλαβική, ενώ το 1940 ονομάστηκε σλαβική χωρίς επί πλέον επιθετικό προσδιορισμό. Στη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου, με υπόμνημά του ο Φίλιππος Δραγούμης, εισηγείται, οι σλαβόφωνοι κάτοικοι της Μακεδονίας να αποκαλούνται “βουλγαρόφωνοι” και επομένως η γλώσσα τους να θεωρείται βουλγαρική (βλ. ενδιαφέρουσα παρουσίαση του υπομνήματος Δραγούμη από τον Δημήτρη Λιθοξόου στο https://adiotos.wordpress.com/2009/06/20/dragoumis-makedoniki-gloss/). Ακόμα και σήμερα, υπάρχουν άνθρωποι στην Ελλάδα, που λεν πως γνωρίζουν την μακεδονική γλώσσα, αλλά την θεωρούν βουλγαρική, με πολλά ξένα δάνεια. Το 1907 ο γυμνασιάρχης του ελληνικού Γυμνασίου Μοναστηρίου (Μπίτολα) Κωνσταντίνος Τσιούλκας, είχε γράψει ένα βιβλίο με τίτλο, “Εκ συγκρίσεως της σλαβοφανούς μακεδονικής γλώσσης προς την ελληνικήν”, που υποστήριζε, ότι σλαβική μακεδονική γλώσσα δεν υπάρχει, αλλά “τα εντόπια”, είναι ελληνική διάλεκτος με “περίβλημα” σλαβικό! Αργότερα, με το Πρωτόκολλο Πολίτη-Καλφώφ (Σεπτέμβριος 1924), που υπέγραψαν οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδος και Βουλγαρίας, η Ελλάδα δεχόταν, ότι όλοι οι σλαβόφωνοι της δυτικής κυρίως Μακεδονίας αποτελούσαν βουλγαρική μειονότητα. Με βάση αυτό το Πρωτόκολλο, το ελληνικό κράτος εξέδωσε με δικές του δαπάνες το 1925 στην Αθήνα (Τύποις Π. Δ. Σακελλαρίου), το αλφαβητάριο “ΑΜΠΕΤΣΕΝΤΑΡ”, για να διδάσκεται στα ελληνικά σχολεία με σλαβόφωνους μαθητές.... Το Πρωτόκολλο Πολίτη-Καλφώφ δεν επικυρώθηκε από την ελληνική Βουλή και το “ΑΜΠΕΤΣΕΝΤΑΡ”, ποτέ δεν χρησιμοποιήθηκε ως διδακτικό βιβλίο! Η αμφισβήτηση ύπαρξης σύγχρονης μακεδονικής γλώσσας ,“κρατάει χρόνια” και βέβαια δεν ανήκει το μονοπώλιο αυτής της αμφισβήτησης στην Ελλάδα. Περισσότερο έντονη είναι η αντίδραση της Βουλγαρίας, που θεωρεί την μακεδονική γλώσσα διάλεκτο της βουλγαρικής, ενώ παλιότερα η ίδια αμφισβήτηση, όχι όμως τόσο έντονη, υπήρχε και από την πλευρά της Σερβίας. Δεν είμαι γλωσσολόγος και όσες αναφορές κάνω, πηγάζουν από πληροφορίες που έχω συλλέξει. Μακεδονική γλώσσα σλαβικής ταυτότητας υπήρχε και διαμορφώθηκε μετά την κάθοδο των σλαβικών φύλων στη νότια Βαλκανική. Η μορφοποίησή της σλαβικής γλώσσας, γνωστής ως σλαβωνικής, από τους αγίους Κύριλλο και Μεθόδιο, υποστηρίζεται ότι είχε ως βάση την σλαβική γλώσσα της μεσαιωνικής Μακεδονίας και ιδίως τις διαλέκτους που μιλιούνταν γύρω από την Θεσσαλονίκη, που προφανώς για τους Αγίους αδελφούς, ήταν εξαιρετικά οικεία. Μάλιστα η μακεδονική γλώσσα, υποστηρίζεται ότι είναι περισσότερο κοντά προς την αρχέγονη σλαβική γλώσσα της εποχής των αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου. Κοντολογίς, υπάρχει σύγχρονη μακεδονική γλώσσα, που είναι εντελώς διαφορετική από την βουλγαρική, όπως και από την σερβική. Ειδική υπόμνηση πρέπει να γίνει, πως η μακεδονική γλώσσα και διάλεκτοί της ομιλούνται από Έλληνες πολίτες, που κατοικούν κυρίως σε περιοχές της Δυτικής Μακεδονία, αλλά και της Κεντρικής και Ανατολικής Μακεδονίας! Όταν ενσωματώθηκε μετά τους βαλκανικούς πολέμους το μείζον τμήμα της οθωμανικής Μακεδονίας στην Ελλάδα, η ελληνική κυβέρνηση ανέθεσε στον Ελβετό Rudolphe Archibald Reiss, μετά από επιτόπια έρευνα στα νέα εδάφη της επικράτειας, να συντάξει μια έκθεση για τους “άγνωστους” στην Αθήνα κατοίκους των νέων ελληνικών επαρχιών. Ο Reiss παρέδωσε την έκθεσή του στην ελληνική κυβέρνηση το 1913 στην γαλλική γλώσσα, με τίτλο: Rapport sur la situation des Macédoniens et des Musulmans dans les nouvelles provinces grecques. (Έκθεση για την κατάσταση των Μακεδόνων και των Μουσουλμάνων στις νέες ελληνικές επαρχίες). Το 1918, η έκθεση του Reiss εκδόθηκε με τον παραπάνω τίτλο στο Παρίσι από τον Typ. Plon-Nourrit. Στην αγγλική μετάφραση η παραπάνω έκθεση επιγράφεται ως “Report on the Situation of the Bulgarophones and the Moslems in the New Provinces of Greece” και στην σελίδα έξη ο συγγραφέας της αναφέρει τα εξής: “Αυτούς που ονομάζετε βουλγαρόφωνους, θα τους έλεγα απλώς Μακεδόνες. Τους αποκαλείτε βουλγαρόφωνους, επειδή η γλώσσα τους μοιάζει με τη βουλγαρική ... αλλά είναι η ίδια γλώσσα που μιλούν στη Σόφια; Όχι. Τα Μακεδονικά μοιάζουν τόσο με τα Σέρβικα, όσο και με τα Βουλγαρικά ... αλλά δεν ομιλούνται ούτε στη Σόφια ούτε στο Βελιγράδι. Είναι μια ξεχωριστή σλαβική γλώσσα ... Οι έρευνές μου δείχνουν, ότι η μακεδονική γλώσσα είναι το αποτέλεσμα όλων των διαδοχικών κατακτήσεων που έχει υποστεί η χώρα ... Βρίσκουμε στη γλώσσα βουλγαρικά, σερβικά, τουρκικά στοιχεία. Κατά τη γνώμη μου δεν μπορούμε να ονομάσουμε τους Μακεδόνες, ούτε Βούλγαρους ούτε Σέρβους, αλλά απλώς Μακεδόνες” (Those who you call Bulgarian speakers I would simply call Macedonians. You call them Bulgarian speakers because their language resembles Bulgarian...but is it the same language they speak in Sofia? No. Macedonian resembles both Serbian and Bulgarian...but is not spoken either in Sofia or Belgrade. It is a separate Slavic language...My researches show that the Macedonian language is the result of all the successive conquests the country has undergone...We find in the language Bulgarian, Serbian, Turkish elements. In my opinion we cannot call the Macedonians either Bulgarians or Serbs, but simply Macedonians” (Reiss, R.A., Report on the Situation of the Bulgarophones and the Moslems in the New Provinces of Greece, Paris, 1918, p 6). Ο ελληνικής καταγωγής Αμερικανός ιστορικός Lefteris Stavros Stavrianos (1913-2004), στο μνημειώδες βιβλίο του με τίτλο “The Balkans’ since 1453 (L. S. Stavrianos, The Balkans' since 1453. New York: Rinehart and Company, 1958, επανέκδοση C. Hurst & Co. Publishers, 2000) γράφει στη σελίδα 518: “Αυτοί οι Μακεδόνες είχαν μια διάλεκτο και ορισμένα πολιτιστικά χαρακτηριστικά, που δικαιολογούν την ταξινόμησή τους ως μιας ξεχωριστής ομάδας Νότιων Σλάβων”( “These Macedonians had a dialect and a certain cultural characteristics which justify their being classified as a distinct South Slav group”. L. S. Stavrianos The Balkans since 1453, New York 1958 p. 518). Πέραν όσων αναφέρονται παραπάνω, τον 16ο αιώνα, είχε εκδοθεί Λεξικό της Μακεδονικής Γλώσσας, το οποίο επανεκδόθηκε το 1958 στο Παρίσι, από το Ινστιτούτο Σλαβικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Παρισιού, με επιμέλεια του Ciro Giannelli, Καθηγητή του Πανεπιστημίου της Ρώμης με τη συνεργασία του André Vaillant και τίτλο “Un Lexique Macédonien du XVIᴱ siécle”. ©ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΟΥΔΟΣ 08/01/2023