Το Ειρηνοδικείο της Φλώρινας είχε εκδώσει τη διάταξη αριθμός 27/2022, με την οποία αναγνωρίστηκε σωματείο με την επωνυμία “Κέντρο Μακεδονικής Γλώσσας στην Ελλάδα” και έδρα στην πόλη Φλώρινα. Στο Δελτίο Δικαστικών Δημοσιεύσεων η περίληψη της διάταξης, όπως προβλέπει ο νόμος, δημοσιεύθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2022. Στο άρθρο 2 του καταστατικού, αναφέρεται ως σκοπός, “η διατήρηση και καλλιέργεια της μακεδονικής γλώσσας στην Ελλάδα”.
Αντέδρασαν πολλοί για την έκδοση της παραπάνω διάταξης-απόφασης του Ειρηνοδικείου. Διατυπώθηκαν τότε, ποικίλα σχόλια, με κατηγορίες κατά της κυβέρνησης Μητσοτάκη, από γνωστούς και άγνωστους “μακεδονομάχους”. Είναι γεγονός, πως ένα χαρακτηριστικό των δεξιών εθνικοφρόνων, που περικλείει όχι μόνον όσους χαρακτηρίζονται σαν Δεξιοί στην πολιτική κονίστρα της χώρας, αλλά και ένα σωρό αριστερούς, από πούρους κομμουνιστές του ΚΚΕ, όσο και από εκλεκτούς αμύντορες της λεγόμενης ανανεωτικής αριστερά, που “εκφράζει” ο ΣΥΡΙΖΑ. Κατά τη γνώμη μου, όλοι και όλες που μηρυκάζουν ακαταπαύστως το σύνθημα των όψιμων μακεδονομάχων, ότι “η Μακεδονία είναι μία και είναι ελληνική”, δεν σέβονται ούτε τη Δημοκρατία, ούτε το Σύνταγμα της χώρας και πετούν σε ένα καλάθι αχρήστων, όσους Έλληνες και Ελληνίδες πολίτες αυτοπροσδιορίζονται ότι ανήκουν σε οποιασδήποτε μορφής μειονότητα, ως μέλη αόρατης πέμπτης φάλαγγας, που επιβουλεύεται το ελληνικό έθνος!
Εν τέλει, οι συνασπισμένοι “Μακεδονομάχοι”, μαζί με την Εισαγγελέα Πρωτοδικών Φλώρινας προσέφυγαν στο Μονομελές Εφετείο Δυτικής Μακεδονίας, που εξέδωσε την υπ’ αριθμόν 82/2024 απόφαση κατά την διαδικασία της Εκούσιας Δικαιοδοσίας, η οποία έχει προβεί στην ακύρωση της υπ’ αριθμόν 27/2022 διαταγής του Ειρηνοδίκη Φλώρινας με την οποία είχε γίνει δεκτή σχετική αίτηση και είχε αναγνωρισθεί σωματείο με την επωνυμία “Κέντρο Μακεδονικής Γλώσσας στην Ελλάδα”.
Η δικαστής, στο σκεπτικό της παραπάνω απόφασής της περιέχει και τις εξής σκέψεις: “Όσον αφορά τον υπό στοιχείο “α" σκοπό, ήτοι της “διατήρησης" και “καλλιέργειας” της Μακεδονικής γλώσσας στην Ελλάδα, αυτός κατά την κρίση του παρόντος δικαστηρίου, σαφώς αντίκειται στον νόμο και στη δημόσια τάξη, ενώ δημιουργεί αναμφισβήτητα σύγχυση, πρωτίστως διότι η χρήση του όρου “διατήρηση" παραπέμπει σε κάτι το οποίο ήδη υφίσταται ώστε να μπορεί να "διατηρηθεί" και εν συνεχεία να “καλλιεργηθεί", πλην όμως, ουδέποτε στην ελληνική επικράτεια υπήρξε ως ομιλούμενη γλώσσα η “μακεδονική γλώσσα" (ήτοι η επίσημη γλώσσα του κράτους της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας) ώστε να μπορεί να γίνει λόγος για διατήρηση και καλλιέργεια αυτής”.
Η απόφαση του Εφετείου Δυτικής Μακεδονίας θέτει εκ νέου το ερώτημα: Τελικά, υπάρχει μακεδονική γλώσσα και αν ναι, ομιλείται αυτή σε περιοχές της Ελλάδος από Έλληνες και Ελληνίδες πολίτες;
Ας αναδιφήσουμε στοιχεία από την ιστορία του τόπου.
Η Ελλάδα το 1920 αναφερόταν στη γλώσσα των σλαβόφωνων Μακεδόνων, ως μακεδονική. Το 1928 την ονόμασε μακεδονοσλαβική, ενώ το 1940 ονομάστηκε σλαβική, χωρίς επί πλέον επιθετικό προσδιορισμό. Στη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου, με υπόμνημά του ο Φίλιππος Δραγούμης, εισηγείται, οι σλαβόφωνοι κάτοικοι της Μακεδονίας να αποκαλούνται “βουλγαρόφωνοι” και επομένως η γλώσσα τους να θεωρείται βουλγαρική.
Το 1907 ο γυμνασιάρχης του ελληνικού Γυμνασίου Μοναστηρίου (Μπίτολα) Κωνσταντίνος Τσιούλκας, έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο, “Εκ συγκρίσεως της σλαβοφανούς μακεδονικής γλώσσης προς την ελληνικήν”, που υποστήριζε, ότι σλαβική μακεδονική γλώσσα δεν υπάρχει, αλλά “τα εντόπια” είναι ελληνική διάλεκτος με “περίβλημα” σλαβικό!
Αργότερα, με το Πρωτόκολλο Πολίτη-Καλφώφ (Σεπτέμβριος 1924), που υπέγραψαν οι υπουργοί εξωτερικών Ελλάδος και Βουλγαρίας, η Ελλάδα δεχόταν, ότι όλοι οι σλαβόφωνοι της δυτικής κυρίως Μακεδονίας αποτελούσαν βουλγαρική μειονότητα. Με βάση αυτό το πρωτόκολλο, το ελληνικό κράτος εξέδωσε το αλφαβητάριο “ΑΜΠΕΤΣΕΝΤΑΡ”, για να διδάσκεται στα ελληνικά σχολεία σε σλαβόφωνους μαθητές.... Το Πρωτόκολλο Πολίτη-Καλφώφ δεν επικυρώθηκε από την ελληνική Βουλή και το “ΑΜΠΕΤΣΕΝΤΑΡ”, ποτέ δεν χρησιμοποιήθηκε ως διδακτικό βιβλίο!
Όταν ενσωματώθηκε μετά τους βαλκανικούς πολέμους το μείζον τμήμα της οθωμανικής Μακεδονίας στην Ελλάδα, η ελληνική κυβέρνηση ανέθεσε στον Ελβετό Rudolphe Archibald Reiss, μετά από επιτόπια έρευνα στα νέα εδάφη της επικράτειας, να συντάξει μια έκθεση για τους “άγνωστους” στην Αθήνα κατοίκους των νέων ελληνικών επαρχιών.
Ο Reiss παρέδωσε την έκθεσή του στην ελληνική κυβέρνηση το 1913 στην γαλλική γλώσσα με τίτλο: Rapport sur la situation des Macédoniens et des Musulmans dans les nouvelles provinces grecques. (Έκθεση για την κατάσταση των Μακεδόνων και των Μουσουλμάνων στις νέες ελληνικές επαρχίες). Το 1918 η έκθεση του Reiss εκδόθηκε με τον παραπάνω τίτλο στο Παρίσι από τον Typ. Plon-Nourrit. Στην αγγλική μετάφραση η παραπάνω έκθεση επιγράφεται ως “Report on the Situation of the Bulgarophones and the Moslems in the New Provinces of Greece” και στην σελίδα 6, ο συγγραφέας της αναφέρει τα εξής: “Αυτούς που ονομάζετε βουλγαρόφωνους, θα τους έλεγα απλώς Μακεδόνες. Τους αποκαλείτε βουλγαρόφωνους, επειδή η γλώσσα τους μοιάζει με τη βουλγαρική ..., αλλά είναι η ίδια γλώσσα που μιλούν στη Σόφια; Όχι. Τα Μακεδονικά μοιάζουν τόσο με τα Σέρβικα, όσο και με τα Βουλγαρικά ..., αλλά δεν ομιλούνται ούτε στη Σόφια ούτε στο Βελιγράδι. Είναι μια ξεχωριστή σλαβική γλώσσα ... Οι έρευνές μου δείχνουν, ότι η μακεδονική γλώσσα είναι το αποτέλεσμα όλων των διαδοχικών κατακτήσεων που έχει υποστεί η χώρα ... Βρίσκουμε στη γλώσσα βουλγαρικά, σερβικά, τουρκικά στοιχεία. Κατά τη γνώμη μου δεν μπορούμε να ονομάσουμε τους Μακεδόνες, ούτε Βούλγαρους ούτε Σέρβους, αλλά απλώς Μακεδόνες”.
Ο ελληνικής καταγωγής Αμερικανός ιστορικός Lefteris Stavros Stavrianos (1913-2004), στο μνημειώδες βιβλίο του με τίτλο, “The Balkans’ since 1453” (L. S. Stavrianos, The Balkans' since 1453. New York: Rinehart and Company, 1958, επανέκδοση C. Hurst & Co. Publishers, 2000) γράφει στη σελίδα 518: “Αυτοί οι Μακεδόνες είχαν μια διάλεκτο και ορισμένα πολιτιστικά χαρακτηριστικά, που δικαιολογούν την ταξινόμησή τους ως μιας ξεχωριστής ομάδας Νότιων Σλάβων”( “These Macedonians had a dialect and a certain cultural characteristics which justify their being classified as a distinct South Slav group”. L. S. Stavrianos The Balkans since 1453, New York 1958 p. 518).
Πέραν όσων αναφέρονται παραπάνω, τον 16ο αιώνα είχε εκδοθεί Λεξικό της Μακεδονικής Γλώσσας, το οποίο επανεκδόθηκε το 1958 στο Παρίσι, από το Ινστιτούτο Σλαβικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Παρισιού, με επιμέλεια του Ciro Giannelli, Καθηγητή του Πανεπιστημίου της Ρώμης με τη συνεργασία του André Vaillant και τίτλο “Un Lexique Macédonien du XVIᴱ siécle”.
Οι δικαστές είναι κοινοί θνητοί και πολίτες της Ελληνικής Δημοκρατίας, έχουν το δικαίωμα στο λάθος, αλλά νομίζω πως δεν έχουν δικαίωμα να επιτρέπουν στις προσωπικές τους απόψεις, να παρεισφρέουν κατά την διατύπωση της δικανικής κρίσης τους. Η μακεδονική γλώσσα δεν είναι απλά η επίσημη γλώσσα του κράτους της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας. Πρόκειται για μια νοτιοσλαβική γλώσσα, που ομιλείται σε περιοχές της βόρειας Ελλάδος, όπως και σε περιοχές της νοτιοδυτικής Βουλγαρίας, γνωστής ως Μακεδονίας του Πιρίν. Αν η κυρία Εφέτης ήταν πρόθυμη να περιηγηθεί χωριά της περιοχής της Νάουσας, της Αλμωπίας, της Φλώρινας, αλλά και των Σερρών και της Δράμας, ελπίζω ότι θα άλλαζε άποψη, ως προς το αν στην ελληνική επικράτεια υπήρξε ως ομιλούμενη γλώσσα η “μακεδονική γλώσσα", διότι πολύ απλά θα την άκουγε να ομιλείται σήμερα, το 2024. Αν μάλιστα πήγαινε σε κάποιο πανηγύρι, θα άκουγε τραγούδια στην μακεδονική γλώσσα και η μουσική που ντύνει αυτά τα τραγούδια, είμαι βέβαιος ότι θα την αποζημίωνε για τον κόπο αυτής της περιήγησης....
5 Σεπτεμβρίου 2024
Γιώργος Α. Δούδος
Νομικός
