ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

Πληροφορήθηκα τη δημοσίευση της πρώτης Αποστολικής Παραίνεσης του Πάπα Ρώμης Λέοντα. Ο τίτλος της πρώτης Αποστολικής Παραίνεσης του Πάπα έχει τίτλο Dilexi te («Σε αγάπησα»). Το μήνυμα του Πάπα Λέοντα αποτελεί συνέχεια ενός έργου, που έχει ξεκινήσει ο μακαριστός Πάπας Φραγκίσκος με κεντρικό θέμα την υπηρεσία προς τους φτωχούς, στο πρόσωπο των οποίων αναγνωρίζουμε, όπως σημειώνει ο Πάπας Λέων, «τον πόνο των αθώων». Ο Πάπας καταγγέλλει την «οικονομία που σκοτώνει», την έλλειψη δικαιοσύνης, τη βία κατά των γυναικών, τον υποσιτισμό και την εκπαιδευτική κρίση. Καλεί τους πιστούς να υψώσουν «μια φωνή που να καταγγέλλει», γιατί, όπως τονίζει, «οι δομές της αδικίας πρέπει να καταστραφούν με τη δύναμη του καλού». Υπενθυμίζει, τέλος, ότι δεν μπορούμε να διαχωρίσουμε την πίστη από την αγάπη προς τους φτωχούς, ( Πληροφόρηση από Vatican news). Ομολογώ πως δεν συγκαταλέγομαι στους πιστούς, γιατί άοκνα έχω ερωτήματα, που γεννά η αμφιβολία, αν και ομολογώ επίσης, πως ουδέποτε η αγάπη μου για τον Ιησού Χριστό μειώθηκε. Με αφορμή το μήνυμα της Αποστολικής Παραίνεσης του Πάπα Λέοντα διατύπωσα τις εξής σκέψεις: Η Εκκλησία του Χριστού, ως Σώμα του Ιδρυτή και της Κεφαλής της, υπάρχει για να μαρτυρεί το Ευαγγέλιο στον κόσμο του σήμερα, στις συνθήκες του σήμερα και στις απαιτήσεις του σήμερα. Διαβάζοντας εκ νέου το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, στάθηκα με περισυλλογή στο 25ο κεφάλαιο και συγκεκριμένα στα εδάφια 31-40, που περιγράφεται η Παραβολή της Τελικής Κρίσης: « “Ελάτε, οι ευλογημένοι του Πατέρα μου, κληρονομήστε τη βασιλεία που έχει ετοιμαστεί για σας από την αρχή του κόσμου. Γιατί, πείνασα και μου δώσατε να φάω, δίψασα και μου δώσατε να πιω, ήμουν ξένος και με περιμαζέψατε, γυμνός και με ντύσατε, άρρωστος και μ’ επισκεφθήκατε, φυλακισμένος και ήρθατε να με δείτε”. Τότε θα ρωτήσουν οι δίκαιοι άνθρωποι: “Κύριε, πότε σε είδαμε να πεινάς και σε θρέψαμε ή να διψάς και σου δώσαμε να πιεις; Πότε σε είδαμε ξένο και σε περιμαζέψαμε ή γυμνό και σε ντύσαμε; Πότε σε είδαμε άρρωστο ή φυλακισμένο κι ήρθαμε να σε επισκεφθούμε;” Και θα τους αποκριθεί ο βασιλιάς: “Σας βεβαιώνω, πως αφού τα κάνατε αυτά για έναν από τους άσημους αδερφούς μου, τα κάνατε για μένα”». Το μήνυμα της Αποστολικής Παραίνεσης του Πάπα Λέοντα, επαναφέρει στο προσκήνιο της επικαιρότητας, τον λόγο του Ιησού στην Παραβολή της Τελικής Κρίσης και ιδίως το απόσπασμα που παρέθεσα πιο πάνω. Ο προβληματισμός μου με αφορμή την στροφή της Εκκλησίας προς τους άσημους και τους φτωχούς, που κηρύσσει ο Πάπας Ρώμης, επεκτάθηκε λίγο παραπέρα, με όσα δημοσίευσε σε ανάρτησή του στις 18/10/2025 ο Καθολικός Αρχιεπίσκοπος πρώην Κερκύρας π. Ιωάννης Σπιτέρης, με την ευκαιρία των Πνευματικών Ασκήσεων στην Καθολική Εκκλησία στην Ελλάδα. «Το να εμβαθύνουμε ακόμη μία φορά στη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας αποτελεί πρόσκληση, να ανακαλύψουμε εκ νέου τον Χριστό ως μυστήριο σωτηρίας και να αντιληφθούμε την κεντρικότητα της Θείας Λατρείας ως του προνομιακού τόπου της ζώσας και δραστικής παρουσίας του Χριστού μέσα στην Εκκλησία και στον κόσμο». Έχω μια αίσθηση για την Εκκλησία του Χριστού, με όραμα οικουμενικό, ώστε να έρθει επιτέλους η στιγμή απόλυτης υπακοής των Χριστιανών, σε όσα ο Ιησούς, στην εναγώνια προσευχή Του ευχόταν: «ἵνα πάντες ἓν ὦσι, καθὼς σύ, πάτερ, ἐν ἐμοὶ κἀγὼ ἐν σοί, ἵνα καὶ αὐτοὶ ἐν ἡμῖν ἓν ὦσιν», («ώστε να είναι όλοι ένα, όπως εσύ Πατέρα είσαι ενωμένος μ’ εμένα κι εγώ μ’ εσένα. Να είναι κι αυτοί ενωμένοι μ’ εμάς…», Ευαγγέλιο του Ιωάννη 17:21). Μέσα από την λειτουργική ζωή της Εκκλησίας φανερώνεται ο Νέος Κόσμος του Θεού, ως έργο των ανθρώπων με την χάρη του Παρακλήτου. Αξίζει να μη λησμονούμε την ετυμολογία της ελληνικής λέξης λειτουργία: Σύνθεση από τις λέξεις λαός και έργον! Όπως σημείωσα στην αρχή, «η Εκκλησία του Χριστού δεν υπάρχει για να συντηρεί φόρμες πολιτισμού του παρελθόντος. Δεν υπάρχει για να λειτουργεί σαν διαδραστικό μουσείο». Και λέω με στεναχώρια, πως οι Εκκλησίες της Ανατολής και ιδίως οι Ελληνορθόδοξες Εκκλησίες και οι Ελληνοκαθολικές Εκκλησίες, λες και επιμένουν να μην ανοίγουν θύρες και παράθυρα των ιερών ναών, ώστε το Άγιο Πνεύμα, να πνεύσει εντός τους και να παύσουν να είναι διαδραστικά μουσεία, που με τον τρόπο τους επιχειρούν να συντηρούν φόρμες πολιτισμού άλλων εποχών, που γίνονται εμπόδιο στο Ευαγγέλιο του Χριστού, ως μηνύματος ανατροπής και μετάνοιας για τον κόσμο του σήμερα… Η λειτουργική ζωή δεν αφορά μονάχα τον τρόπο που τελούνται τα μυστήρια και ιδίως η Θεία Ευχαριστία, ως προς την γλώσσα και ως προς την συμμετοχή των λαϊκών, ανδρών και γυναικών στην λειτουργία. Αφορούν και τα άμφια των Επισκόπων και των άλλων κληρικών, αναμφίβολα. Η Καθολική Εκκλησία μετά την Δεύτερη Βατικανή Σύνοδο, προσφέρει μαρτυρίες σημαντικές ως προς την έκθεσή της στο Άγιο Πνεύμα. Οι Πάπες αυτής της περιόδου, με την διακονία τους κατατείνουν να ενισχύσουν αυτήν την αίσθηση. Το ίδιο συμβαίνει στις περισσότερες Εκκλησίες της Μεταρρύθμισης. Υπάρχουν φανερά δείγματα συμφιλίωσης και καταλλαγής κυρίως έναντι της Εκκλησίας της Ρώμης και τούτο αποτελεί τεράστια ευλογία και μαρτυρία υπακοής στο θέλημα του Χριστού. Φοβούμαι να ψελλίσω, πως έχω την αίσθηση ότι στην Ελληνορθόδοξη Εκκλησία, «διχασμένη» σε πρεβυγενή πατριαρχεία και ‘εθνικές’ εκκλησίες, όπως και στις Ελληνοκαθολικές Εκκλησίες, δεν συμβαίνει το ίδιο. Οι Εκκλησίες της Ανατολής που ακολουθούν την παράδοση της Κωνσταντινουπόλεως, έχουν υποχωρήσει σε μιαν ιδιότυπη και ανομολόγητη εκκοσμίκευση. Ο επίσκοπος μεταλλάχτηκε σε «αυθέντη και δεσπότη» και επιμένουν, πέραν των καταχρήσεων των επισκόπων σε βάρος του πρεσβυτερίου και των λαϊκών, να το τονίζουν τούτο με τα αρχιερατικά άμφια, με τον μανδύα και ιδίως την μίτρα, που είναι ξένα προς τους τύπους της Εκκλησίας ως τον 15ο αιώνα, με την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως από τους Οθωμανούς. Οι επίσκοποι ενδύθηκαν άμφια αυτοκρατορικά και καθιέρωσαν την χρήση αυτοκρατορικής μίτρας, κάνοντας χρήση ποικίλων «ψευδολογιών» στην Λειτουργική, για να δικαιολογήσουν την υποχώρηση του κατά Χριστόν ήθους, μπροστά στην συμμόρφωση με όσα ο Κόσμος επιζητά και επιδιώκει… Γεώργιος Αναγνώστης 19 Οκτωβρίου 2025

Ο Θεός ως Ζώσα Παρουσία

Ο Thich Nhat Hanh και το Kami-sama της Πίστης Konko Δύο ασιατικές παραδόσεις που συναντώνται πέρα από τα δόγματα, στη σιωπή του ζωντανού Θεού. ________________________________________ Σε έναν κόσμο κουρασμένο από τις βεβαιότητες των θεολόγων και τη ρηχότητα των άθεων, δύο παράλληλες φωνές —ο Βιετναμέζος Δάσκαλος του Ζεν Thich Nhat Hanh και η ιαπωνική Πίστη Konko— προτείνουν κάτι διαφορετικό: ο Θεός δεν είναι ένα πρόσωπο προς λατρεία, αλλά μια παρουσία προς βίωση. ________________________________________ Ο Θεός του Thich Nhat Hanh — πέρα από τη σκέψη Για τον Thich Nhat Hanh, ο Θεός δεν “υπάρχει” με τον τρόπο που υπάρχει ένα αντικείμενο ή ένα πρόσωπο. Είναι η ζωτική ενέργεια της ίδιας της ύπαρξης, η καλοσύνη που αναπνέει μέσα σε κάθε στιγμή επίγνωσης. «Ο Θεός δεν είναι μια ιδέα που πρέπει να κατανοήσεις· είναι το θαύμα του να είσαι ζωντανός αυτή τη στιγμή.» Η εμπειρία του Θεού ταυτίζεται με αυτό που ο ίδιος ονόμαζε interbeing — την αλληλοπεριχώρηση όλων των όντων. Δεν υπάρχει “εγώ” και “άλλος”, “Θεός” και “κόσμος”: υπάρχει μόνο η κοινή ροή της ζωής που μας εμπεριέχει. Ο Θεός του Hanh δεν κατοικεί στους ουρανούς, αλλά στο βλέμμα που βλέπει χωρίς να κρίνει· στο άγγιγμα που δεν κατέχει, στην ανάσα που γνωρίζει τον εαυτό της. ________________________________________ Ο Kami-sama της Πίστης Konko — ο Θεός του Ουρανού και της Γης Στην Ιαπωνία του 19ου αιώνα, ο Konko Daijin δίδασκε ότι ο Kami-sama —ο Θεός του Ουρανού και της Γης (Tenchi Kane no Kami)— είναι η ζώσα δύναμη που διαπερνά το σύμπαν. Δεν πρόκειται για θεότητα-κυβερνήτη, αλλά για σχέση αμοιβαίας φροντίδας μεταξύ ανθρώπου και κόσμου. Η προσευχή στην Konko πίστη δεν είναι ικεσία, αλλά διάλογος ευγνωμοσύνης. Ο πιστός δεν ζητά “θαύματα” — αναγνωρίζει ότι το ίδιο το γεγονός της ζωής είναι το θαύμα. «Kami-sama δεν είναι μακριά. Ζούμε μέσα Του, όπως τα ψάρια στο νερό.» ________________________________________ Μη-δυαδική θεολογία Και οι δύο παραδόσεις συναντιούνται στην κατάργηση του δυϊσμού. Ο Θεός δεν βρίσκεται “εκεί έξω”· δεν είναι άλλο πράγμα από τη ζωή την ίδια. Η ύπαρξη είναι σχέση, όχι απόσταση. Η πίστη, λοιπόν, δεν είναι αποδοχή δόγματος, αλλά τρόπος ύπαρξης. Η εμπιστοσύνη στο Θείο σημαίνει να εμπιστεύεσαι την ίδια τη ζωή — να μη χρειάζεσαι μεσολαβητές, γιατί ο Θεός είναι ήδη εδώ, μέσα σε κάθε αναπνοή, σε κάθε κύτταρο, σε κάθε στιγμή επίγνωσης. ________________________________________ Ο Θεός της παρουσίας Αν κάτι ενώνει βαθύτερα τον Thich Nhat Hanh και την Πίστη Konko, είναι η απλότητα. Ο Θεός δεν είναι απάντηση σε φιλοσοφικό ερώτημα, αλλά πράξη παρουσίας. Η προσευχή γίνεται αναπνοή, και η αναπνοή προσευχή. Η ευγνωμοσύνη δεν είναι τελετουργία, αλλά τρόπος να βλέπεις τον κόσμο. Το θείο παύει να είναι αντικείμενο θεωρίας και γίνεται παρουσία που βιώνεται — εκεί, στο πιο απλό και καθημερινό: στο χαμόγελο, στη γαλήνη, στο νερό που τρέχει από τη βρύση. ________________________________________ Επίλογος Ο Thich Nhat Hanh και ο Konko Daijin, χωρίς να γνωριστούν ποτέ, μίλησαν την ίδια γλώσσα: τη γλώσσα της ζωντανής σιωπής. Έδειξαν ότι ο Θεός δεν χρειάζεται υπεράσπιση ή απόδειξη — χρειάζεται προσοχή. Και ίσως αυτό να είναι η πιο ριζοσπαστική θεολογία του καιρού μας: ότι το Θείο δεν είναι εκεί πάνω· είναι εδώ, μέσα στο κάθε τι. ________________________________________ Izumi Joji 10/15/2025 Via Tumbir “Breathing with Kami-sama” izumijoji49 Για την αντιγραφή Γιώργος Δούδος