ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ

Πέρασε καιρός από την τελευταία φορά που έγραψα σ' αυτό το χώρο. Όσα επιθυμώ να διατυπώσω σήμερα, έχουν κατά κάποιο τρόπο εξομολογητικό περιεχόμενο, είναι καρπός περισσότερο εμπειριών και λιγότερο απόσταγμα γνώσεων.

Φαίνεται πως ο άνθρωπος είναι το μοναδικό ον του πλανήτη, που θέλει ν' αποκτήσει αυτογνωσία. Συχνά αυτή η επιθυμία γίνεται πείνα οδυνηρή κι άλλες φορές μεταμορφώνει το πρόσωπο σε καρυδότσουφλο, που χτυπιέται απ' τα κύμματα ενός ωκεανού δίχως ακτές ξηράς, τη μια προς το βορρά και την άλλη προς τη δύση, σ' ένα ταξίδι χωρίς ημερολόγιο....

Αυτή η εκζήτηση κάνει τον άνθρωπο διαφορετικό από τα άλλα θηλαστικά. Ίσως σ' αυτό το χαρακτηριστικό να οφείλεται η υπαρξιακή ποιότητα του ανθρώπου σε σχέση και με τα πιο ανεπτυγμένα έμβια όντα που κοσμούν το περιβάλλον μας. Έχω ακούσει να θεωρούν ορισμένοι την οδοιπορεία μας προς το άγνωστο εσώτατο βάθος της ύπαρξης ως μια 'τραγωδία'. Απεναντίας, πιστεύω πως η επιθυμία κάθε ανθρώπου να ψηλαφήσει, όσο δύναται και αντέχει, το αστάθμητο βάθος του προσωπικού ηφαιστείου που φέρει, συνειδητή ή όχι, λίγη κατά τη γνώμη μου έχει αξία, δίνει την ευκαιρία μιας περιπέτειας, ενός μοναδικού ταξιδιού, ενός προσκυνήματος χωρίς τέλος στο ανορίζον Ιερό του Σύμπαντος Κόσμου.

Η οδοιπορία μας προς τα εσώτερα του εαυτού μας σηματοδοτείται ταυτόχρονα ως αναζήτηση της Πρωταρχής της Ζωής, της δικής μας ατομικής ζωής, αλλά και της Ζωής που έχει μορφοποιήσει και έχει μετατρέψει το Χάος σε Κόσμο. Πρόκειται για την αναζήτηση της όντως Υπάρξεως, που συμβατικά αποκαλούμε Θεό ή όπως αλλιώς, γιατί στη συνείδηση του καθενός και της καθεμιάς μας υπάρχει, συνήθως καλυμμένη με επιμέλεια η πύρινη πληροφορία, ότι το βάθος της κάθε ανθρώπινης ύπαρξης είναι κατοικητήριο του Θεού.... Σε τούτο το βάθος κάθε ανθρώπινης ύπαρξης είναι φυλαγμένη η 'πνοή ζωής', που εμπιστεύτηκε ο Δημιουργός στον απώτατο προγεννήτορά μας και από τότε μας κληροδοτείται αδιάκοπα (Γεν. 2:7). Πρόκειται για μια "δύναμη", μια "ενέργεια", μια "ειδοποιό διαφορά" του ανθρώπου σε σχέση με την υπόλοιπη κτίση, ουσιαστικά απερινόητη, που υπερβαίνει τα όρια της βιολογίας ή της φυσιολογίας του οργανισμού μας, αφού έχει να κάνει με "το κατ' εικόνα του Θεού", οντολογικό χαρακτηριστικό της ύπαρξής μας.

Υπάρχουν άνθρωποι που ματώνουν ενόσω πορεύονται στο προσκύνημά τους. Τα σημάδια της ταλαιπωρίας είναι φανερά στα πρόσωπά τους, η οδύνη της απορίας που προκαλεί κάθε ταξίδι χωρίς φανερό προορισμό, με τα ανθρώπινα μέτρα, αφήνει στίγματα στο σώμα και αδιόρατες κηλίδες στην ψυχή... . Το προσκύνημα είναι ο ιερός προορισμός μας, η δυνατότητα μετάβασής μας από το "κατ' εικόνα" στο "καθ' ομοίωση". Το προσκύνημα προϋποθέτει απέκδυση από το χυδαίο και το ταπεινό, ετοιμασία και εγρήγορση αδιάλειπτη, ώστε η απάντηση του ανθρώπου στην πρόσκληση του Αοράτου Φίλου του να είναι 'ναι', χωρίς επιφυλάξεις και κρατούμενα. Γιατί στ' αλήθεια Εκείνος είναι που προκαλεί το ταξίδι, το προσκύνημα, τη δίψα να μεταλάβουμε από την πηγή που είναι κρυμμένη στο βάθος της ύπαρξής μας.

Τούτο το ταξίδι, μολονότι μπορεί να προκαλεί φοβίες σε πολλούς, για τούτο και το αποφεύγουν διαλέγοντας ένα τρόπο επιβίωσης πεζό, γεμίζει τα κύτταρα του προσκυνητή με χαρά και του μαθαίνει πως το πιο απόκρυφο μυστικό που οφείλει να γνωρίζει καθένας και καθεμιά που ξεκινά το προσκύνημά του, είναι ν' αποκτήσει την τέχνη της Αγάπης! Ο αστρολάβος, η παλέστρα και η πυξίδα είναι αναγκαία όργανα για τα πρώτα μίλια της πορείας. Όταν ανοιχτούμε στο πέλαγος κι αργότερα στις μεγάλες θάλασσες, ελάχιστη βοήθεια μπορεί να προσδοκούμε από τα όργανα. Είναι ωσάν την πίστη, την ελπίδα και τα ποικίλα χαρίσματα που μπορεί να χαριτώσουν έναν άνθρωπο. Όλα αυτά κάποια στιγμή θα χάσουν την αξία τους. Η πίστη θα γίνει άκαιρη και η ελπίδα χωρίς αντίκρυσμα, τα χαρίσματα ολωσδιόλου περιττά και το μόνο που θ' απομείνει αναγκαίο και πολύτιμο θα είναι η Αγάπη (1 Κορ. 13). Μια γυναίκα αστόχαστη, που παρασύρθηκε από ανομολόγητες ασωτίες, με βαρειά συνείδηση και δίψα για λύση των δεσμών της, δεν πρόλαβε, δεν χρειάσθηκε να μετανοήσει, ούτε να διαδηλώσει με οποιοδήποτε τρόπο τον αποτροπιασμό της για τα πολλά αμαρτήματά της. Η πολλή αγάπη της την έκανε παιδούλα χωρίς πληγές στην ψυχή.... Μονάχα η αγάπη! (Λουκ. 7:47). Ό,τι και αν λένε οι θεολόγοι, οι ιερείς και οι αρχιερείς, οι ποιμένες και οι πνευματικοί οδηγοί το κριτήριο της αγάπης είναι το μόνο που ισχύει τώρα και πάντοτε. Μήτε οι ομολογίες πίστεων ορθοδόξων κατά αιρέσεων σώζουν, ούτε τα πύρινα κηρύγματα που προκαλούν σπασμούς συγκίνησης στους απλούς και τους πονεμένους σώζουν, μήτε η ανάλωση ολόκληρης ζωής χάριν ιερών αποστολών προς μεταστροφή των άπιστων στην πίστη σώζει, ούτε η επιλογή της παρθενικής ζωής και του ερημιτικού βίου μπορεί να αντικρύσει ισάξια την αγάπη. Η αγάπη σώζει, δηλαδή τον άνθρωπο που αφέθηκε να γίνει κομμάτια και θρύψαλα, τον επαναφέρει στην πρότερη αρτιότητα, τον πλουτίζει με χαρά και χαμόγελο, με υπομονή και καρτερία, τον αξιώνει να ζει χωρίς να ζητά αντίδωρα ή ανταμοιβές για την αναθρωπιά του (Ματθ. 25:31-46). Η Αγάπη αποκαλύφθηκε ως υποστατική ιδιότητα του Θεού (1 Ιω.7:16). Υπήρξε η μόνη ακτίδα φωτός που διέφυγε από την παρουσία της Πηγής της Ζωής κι έφτασε ως το δικό μας επίπεδο, το επίπεδο του ανθρώπου, του μικρού και συνάμα μέγα....

Οι αλήθειες της Ζωής για να μαθευτούν, και πρώτιστα η μύηση στην Αγάπη απαιτεί από τον άνθρωπο να μαθητεύσει. Τίποτα δεν μπορούμε να μάθουμε, ακόμα και τα πιο στοιχειώδη, αν δεν γίνουμε μαθητές, ακούγοντας όσα έχει να μας πει ένας δάσκαλος. Κι όπως τα πιο βασικά για την επιβίωσή μας τα μαθαίνουμε από γονείς και στενούς συγγενείς ενόσω είμαστε βρέφη και νήπια, έτσι και τα πιο ουσιώδη, για το προσκύνημα στο Ιερό του Σύμπαντος δεν μπορούμε να μάθουμε στα συνηθισμένα σχολεία, ούτε καν στα πιο λαμπρά πανεπιστήμια του κόσμου. Πρέπει να βρούμε το δάσκαλο ή τη δασκάλα που θα μας μάθει τα ρεύματα των υδάτων στις θάλασσες, τους προσανατολισμούς των ανέμων, τα σημάδια των αστερισμών που μένουν κρυφά στους άμαθους και στους αυθάδεις.

Ο αληθινός δάσκαλος, ο φίλος ή η φίλη της ψυχής μας (anamachara λένε οι Κέλτες), είναι εκείνος που χαίρεται όταν δει το μαθητή του να βγάζει φτερά και να μπορεί να πετάξει ελεύθερος. Που δακρύζει από βαθειά συγκίνηση βλέποντας το μαθητή να δαμάζει τα κύμματα, με τρόπο γενναίο, που ο ίδιος ο δάσκαλος ή η δασκάλα αγνοούν....

Ο αληθινός δάσκαλος δεν επιδιώκει, ούτε καν του περνά σαν σκέψη, να καθυποτάξει τον άνθρωπο, που του εμπιστεύτηκε την ψυχή του, να τον δουλώσει σε δικές του πίστεις, σε δικούς του λογισμούς, σε δικές του αρχές.... Ο αληθινός δάσκαλος δοκιμάζεται κατά πόσο είναι παιδαγωγός στην ελευθερία και κατά πόσο σέβεται το πρόσωπο του μαθητή ή της μαθήτριας. Από την άλλη μεριά, όση αφοσίωση και αν δείξουμε στον πλέον τέλειο των δασκάλων, όσο και αν έχουμε εκθέσει στα πόδια του σύνολη την ύπαρξή μας, μη λησμονούμε πως έχουμε εμείς ευθύνη για τα πάντα στο βίο μας, και όχι οποιοσδήποτε άλλος, ακόμα κι αν είναι ο δάσκαλός μας, ο έσχατος κριτής μας είναι η δική μας συνείδηση και όχι η συνείδηση κάποιου άλλου και ότι ποτέ, μα ποτέ δεν θα έχουμε ελαφρυντικό, αν έστω και ελάχιστα δείξουμε ασέβεια και έλλειψη εμπιστοσύνης στο 'λόγο', με τον οποίο μας κόσμησε ο Δημιουργός, που πριν ακόμα μας δώσει μορφή κατά τη βούλησή Του, μας αγάπησε!

Ο αληθινός δάσκαλος, (ο γέροντας, ο πνευματικός, ο σείχης, ο γκουρού, όποιο όνομα κι αν του δίνουν οι άλλοι), είναι σεμνός, αλλ' όχι σεμνότυφος, ταπεινός, μα διόλου δουλοπρεπής και προπάντων είναι αφιλάργυρος, ελεύθερος κάθε εξουσίας, χωρίς να φαίνεται αμετροεπής απέναντι σε όσους διαχειρίζονται εξουσίες, γιατί έτσι αρμόζει να γίνεται στις κοινωνίες, ευγενικός και οικείος, χωρίς να μεταπίπτει σε εκχυδαϊσμό της οικειότητας, απόλυτα διακριτικός και έλλογος. Προπάντων όμως είναι άνθρωπος Αγάπης. Δεν πιστεύει στο Θεό, ούτε έχει λόγο να εμπλακεί σε συζητήσεις για τους όρους της "ορθής πίστης" και την απαξία της πλάνης. Ζει, κινείται και υπάρχει εντός Του (Πρ. 17:28). Τα λόγια περί Θεού είναι περιττά, άλλωστε η σιωπή είναι η γλώσσα του μέλλοντος αιώνος, η γλώσσα της Αλήθειας, που είναι άφατη....