ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ 2025

Η νεοφιλελεύθερη λαίλαπα που κατατρώγει την Ελλάδα, αφότου ανέλαβε την διακυβέρνηση της χώρας ο Κυριάκος Μητσοτάκης, όπως και πολλές χώρες της Ευρώπης ξαναφέρνει στο προσκήνιο την αξία της παρακαταθήκης της Πρωτομαγιάς, ως επέτειο των αγώνων των εργατών του Σικάγο του 1886. Στις ΗΠΑ, η κατάληψη του Λευκού Οίκου από τον Donald Trump, που συμπλήρωσε τις πρώτες 100 μέρες του, σαν “σταυροφόρος” της alt-right, η εφετινή Πρωτομαγιά οφείλει να σημάνει το ξέσπασμα των Αμερικανών πολιτών, κατά του Προέδρου τους, που θέλει να ανατρέψει ό,τι θετικό υπάρχει στη μεγάλη τους χώρα. Στις ΗΠΑ ιδίως, αλλά και στην Ευρώπη, η Πρωτομαγιά πρέπει να ενδυναμώσει τους εργαζόμενους, τους συνταξιούχους, τους μετανάστες και τους πρόσφυγες εναντίον μιας απάνθρωπης τάξης πραγμάτων, που επιδιώκει να επιβληθεί παντού! Η Πρωτομαγιά του 2025 είναι ημέρα αγώνων για Δημοκρατία, για Ελευθερία, για Κοινωνική Αλληλεγγύη, για περιφρούρηση των δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας των εργαζομένων, αλλά και όλων των ανθρώπων που από ανάγκη έγιναν μετανάστες και πρόσφυγες! Αξίζει να θυμηθούμε, πως οι αγώνες των Εργατών του Σικάγο, που μάτωσαν για το οκτάωρο και για αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας, δεν εμφανίστηκαν ξαφνικά και από το μηδέν. Προηγήθηκε η Παρισινή Κομμούνα του 1871, που είχε θεσμοθετήσει όλα εκείνα, που αγωνίστηκαν να πετύχουν οι εργάτες του Σικάγο το 1886. . Μπορεί η Κομμούνα του Παρισιού να διήρκεσε αρκετά σύντομη περίοδο (28 Μαρτίου- 28 Μαΐου του 1871), αλλά οι σπόροι του εγχειρήματος των μη προνομιούχων Γάλλων εργατών και των Ελευθεροτεκτόνων, που επαναστάτησαν κατά της εξουσίας του Προέδρου της Τρίτης Γαλλικής Δημοκρατίας Αδόλφου Θιέρσου (Adolphe Thiers), δεν λησμονήθηκαν και προπαντός, θεσμοί της Κομμούνας είναι υπαρκτοί τόσο στη Γαλλία, όσο και σε άλλες χώρες... Τί αξίωσε ο λαός του Παρισιού, οι “sans-cullotes”, οι Αβράκωτοι, όπως τους αποκαλούσαν οι καθώς πρέπει προνομιούχοι και τα νέα τζάκια που φτιάχτηκαν μετά τη Γαλλική Επανάσταση, μαζί με όσους φιλελεύθερους πολίτες συστρατεύτηκαν μαζί τους στην Κομμούνα του Παρισιού; Η Κομμούνα πήρε σχεδόν αμέσως μέτρα υπέρ των εργατών: Επέβαλε το πάγωμα των ενοικίων στα σπίτια, απαγόρευσε στα ενεχυροδανειστήρια να πουλούν αντικείμενα που είχαν ως ενέχυρα και τα δάνεια που είχαν δώσει έμεναν ανείσπρακτα μιας και οι εργάτες είχαν αναγκαστεί να βάλουν ενέχυρο τα εργαλεία τους κατά τη διάρκεια του γαλλοπρωσικού πολέμου. Προχώρησε σε κρατικοποίηση της περιουσίας της Καθολικής Εκκλησίας, ενώ αποφάσισε τον διαχωρισμό Κράτους και Εκκλησίας. Επέβαλε την αναστολή της υποχρέωσης καταβολής των χρεών, εξίσωσε τους μισθούς όλων των υπαλλήλων και καθιέρωσε ανώτατο όριο στους μισθούς. Τέλος κατάργησε τον τόκο! Η Κομμούνα καθιέρωσε την κοσμικότητα της δημόσιας ζωής, χωρίς παρεμβάσεις από την Εκκλησία και επιρροές. Η ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών, έγινε πραγματικότητα, κάτι που αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της Δημοκρατίας παγκοσμίως. Ο διαχωρισμός κράτους και εκκλησίας επέφερε την κατάργηση ενίσχυσης της εκκλησίας από τον κρατικό προϋπολογισμό. Επιβλήθηκε η εκκοσμίκευση στις δημόσιες υπηρεσίες και ειδικότερα στα νοσοκομεία, που ελέγχονταν ή εποπτεύονταν από μοναχικά τάγματα της Καθολικής Εκκλησίας. Τα νοσοκομεία έγιναν δημόσια πλέον. Η εκπαίδευση ελεγχόταν από την Καθολική Εκκλησία, ενώ υπήρχαν μοναχικά τάγματα, ανδρικά και και γυναικεία, με σκοπό την παροχή εκπαίδευσης, κάτι που υπάρχει ως τις μέρες μας, αλλά στη Γαλλία ιδρύθηκαν δημόσια σχολεία, χωρίς δίδακτρα, ενώ απέκτησαν πρόσβαση στην εκπαίδευση και τα κορίτσια! Η Κομμούνα εισήγαγε την ίση αμοιβή σε γυναίκες και άνδρες, το δικαίωμα διαζυγίου για τις γυναίκες, την ισότητα για τα παιδιά που γεννήθηκαν εκτός γάμου (νόθα) με τα “νόμιμα” παιδιά. Τέλος κατάργησε την πορνεία. Η Κομμούνα του Παρισιού κατάργησε τη θανατική ποινή, καθιέρωσε την δυνατότητα ανάκλησης των αιρετών αξιωματούχων από τις θέσεις τους, έθεσε τις βάσεις για μια ανεξάρτητη δικαιοσύνη, προώθησε την ανάπτυξη μοντέλων συνεταιριστικής παραγωγής, μείωσε τις ώρες εργασίας.... Προτού η Τρίτη Γαλλική Δημοκρατία καταφέρει να καταστείλει τις δράσεις της Κομμούνας, η τελευταία περίοδος έμεινε στη μνήμη της Ιστορίας ως “Ματωμένη Εβδομάδα”. Εύστοχα είχε χαρακτηρίσει εκείνη την περίοδο ο Μεγάλος Διδάσκαλος της Μεγάλης Ανατολής της Γαλλίας Georges Sérignac, σε μια δημόσια ελευθεροτεκτονική ομιλία του στις 29 Μαΐου του 2021, στο Κοιμητήριο Père-Lachaise του Παρισιού, στην επέτειο των 150 χρόνων της Παρισινής Κομμούνας, ως “ντροπή και αίσχος”. Συμπληρώνοντας, ότι η Ματωμένη Εβδομάδα “είναι και παραμένει, έως και σήμερα, το σύμβολο της βίας, στην οποία είναι ικανή να φτάσει η εξουσία, όταν επιλέγει ως μοναδική λύση τη δύναμη των όπλων, μπροστά σε μια αμφισβήτηση της τάξης που η ίδια θέλει να επιβάλει”. Η ομιλία του Μεγάλου Διδασκάλου έγινε στον “Τοίχο των Κομμουνάρων” στο παραπάνω Κοιμητήριο. Οι τελευταίοι 147 κομμουνάροι είχαν οχυρωθεί και αμύνονταν κατά της επίθεσης των κυβερνητικών στρατευμάτων στο Κοιμητήριο και τελικά εξοντώθηκαν από τους πολύ περισσότερους στρατιώτες. Τα πτώματά τους πετάχτηκαν σε έναν λάκκο και εκεί ακριβώς υπάρχει ο “Τοίχος των Κομμουνάρων” για να θυμίζει τη θυσία τους για τις αξίες που αποτελούν συστατικά της σύγχρονης Δημοκρατίας, που δυστυχώς κινδυνεύει.... Στην φωτογραφία ο “Τοίχος των Κομμουνάρων”

Η Γενοκτονία Αρμενίων και η ένοχη άρνηση της Τουρκικής Δημοκρατίας να την αναγνωρίσει.

Έχει τεκμηριωθεί ότι η παρουσία των Αρμένιοι στην σημερινή Ανατολία, που αποτελεί τμήμα της τουρκικής επικράτειας, ανάγεται τουλάχιστον στον 6ο αιώνα π. Χ.. Δηλαδή, οι Αρμένιοι υπήρχαν στην κεντρική Μικρά Ασία, περίπου 1500 χρόνια πριν από την άφιξη των τουρκικών φύλων στην περιοχή και την ίδρυση του Βασιλείου των Σελτζούκων, με πρωτεύουσα το Ικόνιο. Από την άλλη μεριά, πρέπει να γίνει υπόμνηση, ότι το Βασίλειο της Αρμενίας, είναι το πρώτο κράτος, που υιοθέτησε τον Χριστιανισμό ως επίσημη θρησκεία, ήδη από τον 4ο αιώνα. Κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, η τότε κυβέρνηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που αποτελούνταν από στελέχη του κόμματος «Επιτροπή Ένωση και Πρόοδος» (CUP), περισσότερο ίσως γνωστού ως Κίνημα των Νεοτούρκων, άρχισε να εφαρμόζει ένα πρόγραμμα συστηματικής μαζικής εξάλειψης των Αρμενίων της Αυτοκρατορίας, που χρονολογικά τοποθετείται στα έτη 1915 και 1916. Η προσπάθεια των Νεοτούρκων δεν περιοριζόταν μόνο στην φυσική εξόντωση των Αρμενίων της Αυτοκρατίας, αλλά και στην εξαφάνιση των σημείων που μαρτυρούσαν την αρμενική ταυτότητα στην οθωμανική επικράτεια. Οι Νεότουρκοι όταν ανέλαβαν την εξουσία στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ανέθεσαν πρώτιστα την αναδιοργάνωση του στρατού σε Γερμανούς αξιωματικούς, που έμειναν γνωστοί ως «Οθωμανοί Γερμανοί», οι οποίοι όμως δεν περιορίζονταν μόνο σε θέματα στενά στρατιωτικά, αλλά ασκούσαν επιρροή σε μείζονες πολιτικές επιλογές της κυβέρνησης των Νεοτούρκων. Η παρουσία των Γερμανών στην Αυτοκρατορία ήταν σύμφωνη με τις ιμπεριαλιστικές προτεραιότητες της Γερμανικής Αυτοκρατορίας. Μάλιστα, υπήρξαν ιστορικοί, που έχουν θεωρήσει τους Γερμανούς συμβούλους των Οθωμανών Νεοτούρκων, συνυπεύθυνους για την Γενοκτονία των Αρμενία, αλλά και για τους γενοκτονικούς διωγμούς κατά των Ελλήνων και των Ασσυρίων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που είχαν διεξαχθεί περίπου την ίδια περίοδο. Στις 24 Απριλίου 1915, οι οθωμανικές αρχές συνέλαβαν και απέλασαν εκατοντάδες Αρμένιους διανοούμενους και άλλες ηγετικές προσωπικότητες από την Κωνσταντινούπολη. Οι Αρμένιοι δολοφονήθηκαν μαζικά, κατά τη διάρκεια των πορειών θανάτου προς την έρημο της τότε οθωμανικής Συρίας. Από την άλλη μεριά, είχαν επιβληθεί βίαιοι εξισλαμισμοί γυναικών και παιδιών της Αρμενικής Κοινότητας, ως μέθοδος εθνοκάθαρσης, μέσω επιβολής της αφομοίωσης! Πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Αρμένιοι κατείχαν μια θέση στην οθωμανική κοινωνία, που θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί προνομιούχα και προστατευμένη. Παρόλα αυτά, ήδη κατά τη δεκαετία του 1890 και του 1909 είχαν σημειωθεί μεγάλες σφαγές σε βάρος Αρμενίων. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία, ιδίως κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων 1912-1913 είχε υποστεί μια σειρά σημαντικών στρατιωτικών ηττών, αλλά και απωλειών εδαφών. Έτσι είχε καλλιεργηθεί ο φόβος στους εθνικιστές Νεότουρκους, που ως κίνημα είχαν ιδρυθεί το 1908, ότι οι Αρμένιοι, εκμεταλλευόμενοι το όλο κλίμα, θα επιδίωκαν την απόσχιση και άλλων εδαφών της Αυτοκρατορίας και την δημιουργία μιας ανεξάρτητης Αρμενίας. Οι Οθωμανοί ηγέτες, λαμβάνοντας υπόψη μάλλον μεμονωμένες περιπτώσεις αρμενικής αντίστασης κατά της οθωμανικής εξουσίας, κυρίως στην περιοχή της λίμνης Βαν, τις πρόβαλλαν ως απόδειξη εκτεταμένης εξέγερσης, αν και κάτι τέτοιο δεν είχε συμβεί. Οι μαζικοί διωγμοί κατά των Αρμενίων είχε ως στόχο να αποτραπεί άπαξ διά παντός η δυνατότητα διεκδίκησης αρμενικής αυτονομίας ή ανεξαρτησίας στα εδάφη της οθωμανικής επικράτειας. Σφαγές και ενέργειες εθνοκάθαρσης κατά των Αρμενίων, που είχαν επιβιώσει μετά το 1915-1916 συνεχίστηκαν και κατά τη διάρκεια του Τουρκικού Πολέμου της Ανεξαρτησίας μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, που είχε διεξαχθεί υπό την ηγεσία του Κεμάλ Μουσταφά (μετέπειτα Ατατούρκ), κυρίως εκ μέρους των ορδών των Τσετών, που αποτελούνταν από άτακτους Τούρκους, Τσετσένους και Κούρδους, που είχαν θέσει τις δυνάμεις τους στην υπηρεσία του Μουσταφά Κεμάλ, έναντι διαφόρων υποσχέσεων εκ μέρους του και διακρίθηκαν για την σκληρότητα και την πρωτοφανή βαρβαρότητά τους. Η γενοκτονία κατά των Αρμενίων υπήρξε η πρώτη γενοκτονία του 20ου αιώνα. Οι «Οθωμανοί Γερμανοί» με την επιστροφή τους στη Γερμανία στελέχωσαν τις δυνάμεις του Τρίτου Ράιχ και μετέφεραν την πείρα που απέκτησαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία με την μαζική εξόντωση των Αρμενίων, στην πραγματοποίηση της γενοκτονίας του Χίτλερ κατά των Εβραίων, των Σλάβων, των Ρομά… Σύμφωνα με τους κανόνες του Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου η Τουρκική Δημοκρατία είναι το διάδοχο κράτος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Παρόλα αυτά, με εξαιρετικό πείσμα και με φρούδα ψευδο-επιχειρήματα αρνείται να παραδεχθεί την Γενοκτονία κατά των Αρμενίων, όπως και τους γενοκτονικούς διωγμούς κατά των Ασσυρίων και των Ελλήνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που αποφασίστηκαν, σχεδιάστηκαν και πραγματοποιήθηκαν από το τουρκικό κράτος, που υπήρχε πριν από την Τουρκική Δημοκρατία. Στο σημείωμά μου εμφανίζεται η εικόνα των Αρμενίων Αγίων Μαρτύρων της Αρμενικής Αποστολικής Εκκλησίας, που υπήρξαν θύματα της Γενοκτορνίας των Οθωμανών. 24 Απριλίου 2025 Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Αρμενίων

Ένας Σταυρός, σαν από πηλό καμωμένος

Ένας Σταυρός, πλασμένος με πολλήν αγάπη και μεράκι με χρώματα διάφορα, μου είχε δοθεί ως ευλογία, πριν λίγα χρόνια από τον αγαπημένο Γέροντα του Κελλιού του Τιμίου Σταυρού, στ’ Αγιονόρος. Ο Σταυρός, σημείο που μετάλλαξε κι έγινε από σύμβολο οδύνης και θανάτου γλύκα παραμυθίας, δείγμα Αγάπης· καλύπτει το στήθος μου κρεμασμένος απ’ το λαιμό με χρωματιστές κλωστές κρύβοντας αμαρτήματα, αδυναμίες, την απιστία μου και τον νιώθω σαν χάδι Εκείνου του κεκρυμμένου Θεού Ντεπώ, Θεσσαλονίκη 2017

Ο ΚΟΙΝΟΣ ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΚΑΙ ΔΥΣΗΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΣΩΤΗΡΙΟ ΕΤΟΣ 2025

Το Μεγάλο Σχίσμα του 1054, είναι η διαίρεση μεταξύ της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας της Δύσης και της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας της Ανατολής και η διακοπή της κοινωνίας μεταξύ τους. Οι δύο Εκκλησίες εκδήλωσαν πανηγυρικά την μεταξύ τους διαίρεση και εξαπέλυσαν η μία κατά της άλλης αναθεματισμούς τον Ιούλιο του 1054. Το σχίσμα και η διαίρεση στο Σώμα του Χριστού αποτελεί σκάνδαλο και όνειδος. Παρόλα αυτά, από το 1959 άρχισαν σοβαρές προσπάθειες και από τις δύο πλευρές, κατ’ αρχάς επικοινωνίας μεταξύ των δύο Εκκλησιών, Καθολικής και Ελληνορθόδοξης, με προοπτική την ευλογημένη Ένωση. Ο άγιος Πάπας Ιωάννης ο 23ος προσκάλεσε τις κατά τόπους Ορθόδοξες Εκκλησίες στην Β΄ Βατικανή Οικουμενική Σύνοδο τον Οκτώβριο του 1962. Αρχές του Ιανουαρίου του 1964 συναντήθηκαν στην Ιερουσαλήμ ο άγιος Πάπας Παύλος ο 6ος και ο φωτισμένος οσιακής μνήμης Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας. Στις 7 Δεκεμβρίου 1965, κατά το τέλος των εργασιών της Β΄ Βατικανής Συνόδου συντελέστηκε αμοιβαία η άρση των αναθεμάτων, που βάρυναν τις δύο Εκκλησίες, Ανατολής και Δύσης. Στην θεία λειτουργία που είχε γίνει στην βασιλική του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη, από τη μια μεριά με την Ευχαριστιακή Σύναξη σφραγίστηκαν οι εργασίες της Β΄ Βατικανής Συνόδου και από την άλλη σφραγίστηκε το ευλογημένο τόλμημα, καρπός του Παρακλήτου, της αμοιβαίας άρσης των αναθεμάτων μεταξύ Δύσης και Ανατολής. Της θείας λειτουργίας προεξήρχε ο Πάπας Παύλος ο 6ος, ενώ ο Καρδινάλιος Αυγουστίνος Μπέα ανέγνωσε την παπική πράξη της άρσεως στα λατινικά. Ο άγιος Πάπας Παύλος έκανε την απόλυση της λειτουργίας στα ελληνικά (Ὀ εὐλογῶν τούς εὐλογοῦντας Σε Κύριε…). Στην μίζερη και εκκλησιαστικά Ελλάδα, ακόμα και Ιεράρχες, θεωρούν ότι ο λατινικός λειτουργικός ρυθμός αφορά μόνο την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, ενώ δεν λείπουν και οι πέρα ως πέρα άφρονες κληρικοί, κάθε βαθμού, και λαϊκοί, που κρίνουν ακόμα τους Καθολικούς Χριστιανούς σαν αιρετικούς, συνδέοντας τον λατινικό ρυθμό με την «αίρεση»! Αγνοούν οι δύσμοιροι, πως η Ρωσσική Ορθόδοξη Υπερόρια Εκκλησία (ROCOR), που χωρίς να είναι αρτηριοσκληρωτική, χαρακτηρίζεται μάλλον ως συντηρητική σε θέματα πίστεως και ήθους, διατηρεί στους κόλπους της δικαιοδοσίας της Ορθόδοξες Ενορίες Λατινικού Ρυθμού ( https://www.rocor-wr.org/. The Western Rite Communities of Russian Orthodox Church Outside Russia). Μάλιστα εκείνος που ενθάρρυνε και στήριξε την λειτουργία ορθόδοξων κοινοτήτων λατινικού ρυθμού υπήρξε μια άγια μορφή, ο Ιωάννης ο Μαξίμοβιτς, Αρχιεπίσκοπος Σαγκάης και Σαν Φρανσίσκο. Πιθανώς και σε άλλες ορθόδοξες δικαιοδοσίες στην Δύση να υπάρχουν λατινικού ρυθμού ορθόδοξες κοινότητες. Η Καθολική Εκκλησία ή η Αγγλικανική Εκκλησία (που λειτουργικά μοιάζει σε πάρα πολλά σημεία με την Καθολική Εκκλησία), δεν έχουν αντιδράσει γι’ αυτές τις ορθόδοξες κοινότητες. Ποτέ η ισχυρή Καθολική Εκκλησία δεν θεώρησε ότι οι λατινικού ρυθμού ορθόδοξες εκκλησίες αποτελούν έναν δούρειο ίππο, για να προσηλυτίσουν Καθολικούς στην Ορθοδοξία. Το Μεγάλο Σχίσμα του 1054, τόσο στη Δύση, όσο και στην Ανατολή προβλημάτισε έντονα Χριστιανούς, κληρικούς και λαϊκούς. Ένιωθαν πως η διαίρεση του Σώματος του Χριστού αποτελούσε όνειδος και προδοσία του Ευαγγελίου του Ιησού Χριστού. Όταν ο Ιησούς στον Κήπο της Γεσθημανή προσευχόταν και ο ιδρώτας της αγωνίας Του έπεφτε στη γη, λες και ήταν θρόμβοι αίματος, ανάμεσα στα άλλα, για τα οποία παρακάλεσε τον Πατέρα, ήταν να είναι οι Μαθητές και οι Ακόλουθοί Του ένα, όπως ο Πατέρας και ο Υιός είναι ένα («ἲνα ὦσιν ἓν καθώς καί ἡμεῖς», Ευαγγέλιο του Ιωάννη 17:11). Η Εκκλησία της Δύσης, κατά το Μεσαίωνα και την Αναγέννηση είχε περάσει από μια τεράστια και βαθιά κρίση. Σε σημείο, που η λέξη «Μεσαίωνας» να είναι συνώνυμη με την πλέον σκοτεινή περίοδο της Ευρώπης, με κύρια ευθύνη την Ρωμαϊκή Εκκλησία κατ’ άνθρωπο. Η περίοδος της Αναγέννησης επίσης υπήρξε εξαιρετικά ζοφερή για την Δυτική Εκκλησία. Η Εκκλησία αντιμετωπιζόταν με απαξία και υπήρχε μια τάση αποστροφής από την εκκλησιαστική διδαχή. Πρέπει να γίνει δεκτό, ότι η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία δεν είχε αντιμετωπίσει την κατάπτωση του πολιτισμού, όπως είχε συμβεί στη Δύση κατά τους μέσους χρόνους. Με άλλα λόγια η Ανατολή δεν διήλθε την δοκιμασία ενός Μεσαίωνα. Παρόλα αυτά το σχίσμα μεταξύ των Εκκλησιών Δύσης και Ανατολής ήταν ένα οδυνηρό γεγονός και λόγω του δυτικού μεσαίωνα, η αποξένωση των Χριστιανών Ανατολής και Δύσης βάθυνε ακόμα περισσότερο. Παρά το βαρύ εκκλησιαστικό κλίμα γενικά, έγιναν δύο σοβαρές προσπάθειες προσέγγισης των Εκκλησιών Δύσης και Ανατολής μετά το Μεγάλο Σχίσμα. Η πρώτη προσπάθεια έγινε με τη σύγκληση Οικουμενικής Συνόδου (1274) στη Λυών της Γαλλίας. Δυστυχώς, η Σύνοδος αυτή δεν βρήκε την αναγκαία ανταπόκριση στη συνείδηση του Λαού του Θεού. Εντούτοις, αυτό το γεγονός δεν θα έπρεπε να μειώσει την σπουδαιότητα εκείνης της Συνόδου, ως προσπάθειας επανένωσης της Ανατολής με την Δύση. Με την ευκαιρία της Συνόδου της Λυών αναδείχθηκαν ορισμένες σημαντικές προσωπικότητες, ως υποστηρικτές της ενώσεως της Εκκλησίας του Χριστού. Πρόκειται για τους «Ενωτικούς» της Ανατολικής Εκκλησίας. Εξέχουσα είναι η θέση του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ιωάννη ΙΑ΄ του Βέκκου (+1297). Επί της πατριαρχίας του Ιωάννη Βέκκου, στις 6 Ιουλίου 1274 είχε υπογραφεί εκ μέρους της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως η ένωση των Εκκλησιών Ανατολής και Δύσης. Ο Γεώργιος Ακροπολίτης (+1282) υπήρξε σπουδαίος λόγιος, διπλωμάτης και ιστορικός του 13ου αιώνα. Συμμετείχε το 1274 στην Σύνοδο της Λυών ως εκπρόσωπος του Αυτοκράτορα Μιχαήλ Η΄ του Παλαιολόγου και προσυπέγραψε με την ιδιότητα αυτή την ένωση των Εκκλησιών. Ο Γεώργιος Μετοχίτης (+1328) ήταν Αρχιδιάκονος στην Κωνσταντινούπολη κατά τη δεκαετία του 1270 και στις αρχές του 1280. Υπήρξε θερμός υποστηρικτής της ένωσης των Εκκλησιών, σύμφωνα με τις αποφάσεις της Συνόδου της Λυών. Μετά τη Σύνοδο της Λυών, υπηρέτησε ως πρέσβης του Αυτοκράτορα στην Αυλή τεσσάρων παπών. Ο Βαρλαάμ ο Καλαβρός (+1348) ήταν λόγιος Μοναχός από την Καλαβρία, με σπουδές στη Ρώμη Μαθηματικών, Φιλοσοφίας και Θεολογίας. Έγινε Επίσκοπος Ιέρακος της Δυτικής Εκκλησίας στη νότια Ιταλία. Έχει μείνει περσσότερο γνωστός ο Βαρλαάμ από την θεολογική αντίθεσή του προς το πνευματικό κίνημα του Ησυχασμού, που είχε αναπτυχθεί στην Ανατολική Εκκλησία. Τελικά στην Ανατολική Εκκλησία οι απόψεις του Βαρλαάμ κρίθηκαν ως αιρετικές σε Σύνοδο του 1341, η οποία επικύρωσε τις διδασκαλίες του Γρηγορίου του Παλαμά, που είχε υπερασπιστεί τους Ησυχαστές ως ορθόδοξες. Ο Νικηφόρος Γρηγοράς (+1360), υπήρξε σημαντικός λόγιος στην Κωνσταντινούπολη. Στην Μονή της Χώρας είχε λειτουργήσει σχολή την δεκαετία 1320-1330, όπου δίδασκε Έλληνες κλασικούς. Στην μεγάλη διαμάχη ως προς το Ησυχαστικό Κίνημα συντάχθηκε με τις απόψεις του Βαρλαάμ του Καλαβρού, καταδικάστηκε από την Ανατολική Εκκλησία ως αιρετικός. Ο Ιωάννης ΙΔ΄ ο Καλέκας (+1347) υπήρξε Οικουμενικός Πατριάρχης και σφοδρός πολέμιος του Ησυχασμού και του Γρηγορίου του Παλαμά. Όταν επικράτησε στην Ανατολική Εκκλησία ο Ησυχασμός, ως ορθόδοξη διδασκαλία, με πρωτοβουλία του Αυτοκράτορα Ιωάννη Καντακουζηνού, συνεκλήθη Σύνοδος, στην οποία συμμετείχε ο αυτοκράτορας και η Άννα Παλαιολογίνα (1347), που καθαίρεσε τον Ιωάννη Καλέκα από τον θρόνο της Κωνσταντινουπόλεως και τον εξόρισαν στο Διδυμότειχο, όπου απεβίωσε. ο Δημήτριος Κυδώνης (+1398) ήταν Βυζαντινός λόγιος και δημόσιος αξιωματούχος. Κατά την ησυχαστική έριδα, του 14ου αιώνα, υπήρξε πολέμιος των Ησυχαστών. Το συγγραφικό και μεταφραστικίο έργο του υπήρξε εξαιρετικά σημαντικό. Μεταξύ των άλλων είχε μεταφράσει τα δύο πρώτα μέρη της Summa Theologiae, του Θωμά Ακινάτη. Υπήρξαν και άλλοι λόγιοι και θεολόγοι της Ανατολής, που εκδήλωσαν ενωτικό φρόνημα στο όνειδος της διαίρεσης των Εκκλησιών Ανατολής και Δύσης. Επί δύο περίπου αιώνες, μετά την Σύνοδο της Λυών, γίνονταν συζητήσεις με αντικείμενο την ένωση των Εκκλησιών, κάτι που δεν είχε επιτευχθεί στη Λυών, όπως ειπώθηκε. Το 1439 σε Σύνοδο που είχε συγκληθεί στην Φλωρεντία, υπογράφηκε πράξη μεταξύ Ανατολικών και Δυτικών Χριστιανών για την αποκατάσταση της ενότητας της Εκκλησίας του Χριστού. Η προετοιμασία υπήρξε σημαντική τόσο στην Κωνσταντινούπολη, όσο και σε ορισμένες Μητροπόλεις. Στην Σύνοδο της Φλωρεντίας αναδείχθηκαν οι προσωπικότητες του Μητροπολίτη Νικαίας Βησσαρίωνος και Κιέβου Ισιδώρου. Οι δύο τελευταίοι Αυτοκράτορες της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Ιωάννης Η΄ ο Παλαιολόγος (+1448) και Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Δραγάσης Παλαιολόγος (+1453), ο “Μαρμαρωμένος Βασιλιάς”, της Άλωσης της Βασιλεύουσας παρέμειναν ενωτικοί Χριστιανοί ως τον θάνατό τους. Τα κίνητρα των ενωτικών κυρίως ήταν εκκλησιαστικά, καθώς προσελάμβαναν την διαίρεση των Χριστιανών ως οδύνη. Χαρακτηριστικό είναι ένα απόσπασμα έργου του από Νικαίας Βησσαρίωνος: «ὡς εἶναι λοιπόν φανερόν πᾶσιν, αὐτούς ἓπεσθαι τοῖς ἁγίοις Δυτικοῖς τε ἅμα καί Ἀνατολικοῖς κοινοῖς οὖσι Πατράσι καί διδασκάλοις. Ποίῳ τοίνυν δικαίῳ τῶν τοιούτων διασταίημεν; Τίσιν εὐπροσώποις λόγοις τήν αὐτῶν φύγοιμεν κοινωνίαν; Ποία ἡμῖν ἱκανή πρός Θεόν ἔσται ἀπολογία τοῦ τοσούτου κακοῦ τῆς τῶν ἀδελφῶν διαιρέσεως, ἥν ὥστε αὐτῆς ἀνελεῖν Χριστός καί πάντας ἑνῶσαι, κατῆλθε καί ἐσαρκώθη, καί σταυρόν κατεδέξατο, καί παρέδωκεν ἑαυτόν;» (Βησσαρίωνος MIGNE P.G. 161, 610 A-B). Τις κατά τόπους Ανατολικές Καθολικές Εκκλησίες, οι οποίες πριν έλθουν σε πλήρη κοινωνία με την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, αναγνωρίζοντας την διακονία του Πάπα Ρώμης ως του πρώτου Επισκόπου της Οικουμενικής Εκκλησίας του Χριστού, ήταν σε κοινωνία με ἐνα από τα πατριαρχεία της Ορθόδοξης Εκκλησίας, οι Ορθόδοξοι, μειωτικά και απαξιωτικά τις αποκαλούν «ουνιτικές εκκλησίες» και τα μέλη τους «Ουνίτες». Μάλιστα εκ προοιμίου και δίχως τον ελάχιστο σεβασμό στα συμβάντα της ιστορίας, οι Ορθόδοξοι θεωρούν τις εκκλησίες που ονομάζουν ουνιτικές, ως «δάκτυλο» του Βατικανού με σκοπό τον προσηλυτισμό Ορθοδόξων Χριστιανών στον Παπισμό, όπως επίσης απαξιωτικά και μειωτικά, αποκαλούν την Δυτική Εκκλησία. Υπάρχουν δυστυχώς μεταξύ των Ορθοδόξων ιεραρχών και των θεολόγων εκείνοι, που παραβλέπουν την άρση των αναθεμάτων και εναντιώνονται με φοβερή μανία στον διάλογο της Καθολικής και της Ορθόδοξης Εκκλησίας, με προοπτική την πλήρη ένωση των δύο Εκκλησιών. Επίσης με υπερβολικό φανατισμό αντιτίθενται στον κοινό εορτασμό του Πάσχα, κάτι που συμβαίνει εφέτος, το 2025! Υπεραμύνονται την διαίρεση του Σώματος του Χριστού, λες και η διαίρεση των Εκκλησιών, που αποτελεί διηνεκή θλίψη του Παρακλήτου, είναι «ευλογία», αρνούμενοι την υπακοή στην επιθυμία του Ιησού Χριστού «ἵνα πάντες ἕν ὤσι». Στην φωτογραφία είναι ο Επίσκοπος Καρκαβίας Εμμανουήλ ο Νιν, Έξαρχος των Ελληνόρρυθμων Καθολικών στην Ελλάδα, στον ελληνοκαθολικό ναό των Αγίων Πέτρου και Παύλου στα Γιαννιτσά. Γεώργιος Αναγνώστης Μεγάλη Εβδομάδα 2025

ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΛΕΗΜΟΝΟΣ ΚΑΡΔΙΑΣ

Οι άνθρωποι, και κυρίως αναφέρομαι στους “πιστούς” του Χριστιανισμού, εδώ και αιώνες, έχουν υιοθετήσει την στρεβλή πεποίθηση, πως ο άνθρωπος είναι ο απόλυτος επικυρίαρχος του Σύμπαντος. “ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον, κατ᾿ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν, ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς. καὶ εὐλόγησεν αὐτοὺς ὁ Θεός, λέγων· αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε καὶ πληρώσατε τὴν γῆν καὶ κατακυριεύσατε αὐτῆς” (Γένεσις 1:27-28). Ιδίως αυτό το “κατακυριεύσατε” την γη στην βιβλική διήγηση της δημιουργίας του ανθρώπου, έχει εκληφθεί σαν δικαίωμα ακραίας εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων της γης. Γιατί μάλλον σκόπιμα οι άνθρωποι λησμονούν την εξής παρακαταθήκη του Δημιουργού: “Καὶ ἔλαβε Κύριος ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον, ὃν ἔπλασε, καὶ ἔθετο αὐτὸν ἐν τῷ παραδείσῳ τῆς τρυφῆς, ἐργάζεσθαι αὐτὸν καὶ φυλάσσειν” (Γένεσις 2: 15). Κρατούμε οι άνθρωποι το “κατακυριεύσατε” και παραβλέπουμε το “φυλάσσειν”.... Κάποια στιγμή της ιστορικής μας διαδρομής εμφανίστηκε ο καπιταλισμός, που παρά τις ευέλικτες προσαρμογές του στις κάθε φορά αναγκαίες συνθήκες, παραμένει συνεπής σε τούτο: το κέρδος είναι ο ύψιστος στόχος. Ο καπιταλισμός επαναφέρει με εμμονή στο βάθρο του, τον χρυσό μόσχο των Εβραίων στην έρημο. Μάλιστα η λατρεία του κέρδους, δηλαδή του χρυσού μόσχου, εντός εκκλησιών, συναγωγών και τζαμιών, είναι η πιο ευτελής και χυδαία εκκοσμίκευση. Η λατρεία του κέρδους είναι η απόλυτη άρνηση του Θεού, η έσχατη ειδωλολατρία, από ανθρώπους που επικαλούνται υποκριτικά πίστη στο Θεό. Μάλιστα σε όλους αυτούς, που χάριν της αύξησης των κερδών τους και της συσσώρευσης πλούτου, καταστρέφουν την Μητέρα Φύση, αν και καμώνονται, πως σέβονται τον Θεό και τηρούν “τας παραδόσεις”, υπάρχει ένας λόγος του Παύλου που σκόπιμα αγνοούν: “οἱ χρώμενοι τῷ κόσμῳ τούτῳ ὡς μὴ καταχρώμενοι· παράγει γὰρ τὸ σχῆμα τοῦ κόσμου τούτου” (όσοι χρησιμοποιούν τα αγαθά αυτού του κόσμου, ας μην κάνουν κατάχρηση· γιατί η μορφή του κόσμου είναι προσωρινή και παρέρχεται) (Α΄ Επιστολή προς Κορινθίους 7: 31). Αν κατανοούσαμε την παραπάνω φράση του Παύλου, αποδεσμευμένοι από τις εσχατολογικές προσδοκίες εκείνης της εποχής, η προσωρινότητα της μορφής του κόσμου, αναφέρεται στο ό,τι ο κόσμος είναι εύθραυστος και ευαίσθητος. Κυρίως σε χώρες της Δύσης, συχνά γίνεται λόγος για την ανάγκη και την αξία της “compassion”, που στα ελληνικά μεταφράζεται από τα αγγλικά ως συμπόνια ή ευσπλαχνία. Νομίζω ότι η αξία της compassion στη Δύση, μάλλον οφείλεται στην θετική επιρροή που έχει ασκήσει ο Βουδισμός ως κοσμοαντίληψη και βιοθεωρία. Στην παράδοση του Ανατολικού Χριστιανισμού η έννοια της compassion όχι μόνο δεν είναι άγνωστη, αλλά υπάρχει ως έννοια της “ελεήμονος καρδίας”. Πρόκειται για μια κατάσταση της ύπαρξης του ανθρώπου, που οικοδομεί σχέσεις αρμονίας με τον Κόσμο και είναι απόλυτα αρνητική σε κάθε σχέση εκμετάλλευσης. Επί πλέον, πρέπει να τονισθεί εμφατικά, πως η “ελεήμων καρδία” ελάχιστη συνάφεια έχει, με ό,τι εννοούμε σαν ελεημοσύνη, ως υποκατάστατο της αλληλεγγύης και της αξίωσης για δικαιοσύνη. Μιας και οδεύουμε την Μεγάλη Σαρακοστή, ας συλλογιστούμε όσα έχει γράψει ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος, περί «τῆς ἐλεήμονος καρδίας». «Ἁγίου Ἰσαάκ τοῦ Σύρου Περί τῆς ἐλεήμονος καρδίας. ‘Καί τί ἐστίν ἐλεήμων καρδία; Καί εἶπε· καῦσις καρδίας ὑπέρ πάσης κτίσεως, ὑπέρ τῶν ἀνθρώπων, καί τῶν ὀρνέων, καί τῶν ζώων, καί τῶν δαιμόνων, καί ὑπέρ παντός κτίσματος. Καί ἐκ τῆς μνήμης αὐτῶν, καί τῆς θεωρίας αὐτῶν ρέουσιν οἱ ὀφθαλμοί αὐτοῦ δάκρυα. Ἐκ τῆς πολλῆς και σφοδρᾶς ἐλεημοσύνης τῆς συνεχούσης ἡ καρδία αὐτοῦ, καί οὐ δύναται βαστάξαι ἢ ἀκοῦσαι, ἢ ἰδεῖν βλάβην τινά, ἢ λύπην μικράν ἐν τῇ κτίσει γινομένην. Καί διά τοῦτο καί ὑπέρ τῶν ἀλόγων, καί ὑπέρ τῶν ἐχθρῶν τῆς ἀληθείας, καί ὑπέρ τῶν βλαπτόντων αὐτήν ἐν πάσῃ ὣρᾳ εὐχήν μετά δακρύων προσφέρει, τοῦ φυλαχθῆναι αὐτούς, καί ἱλασθῆναι αὐτούς ὁμοίως καί ὑπέρ τῆς φύσεως τῶν ἑρπετῶν ἐκ τῆς πολλῆς αὐτοῦ ἐλεημοσύνης τῆς κινουμένης ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ ἀμέτρως καθ’ ὁμοιότητα Θεοῦ’». (Αγίου Ισαάκ του Σύρου: Τα Ευρεθέντα Ασκητικά. Απόσπασμα· Λόγος ΠΑ΄(81), Περί διαφοράς αρετών και περί τελειότητος παντός δρόμου). Γεώργιος Αναγνώστης 8 Απριλίου 2025

Ο ΠΑΠΑ ΤΥΧΩΝ Ο ΡΩΣΟΣ Ο ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ

Ο ΠΑΠΑ ΤΥΧΩΝ Ο ΡΩΣΟΣ Αφού εκοιμήθηκε ο οσιακής μνήμης Παπά Τύχων και εγκατέλειψε το Σταυρονικητιανό Κελλί του Τιμίου Σταυρού και ο άγιος Παΐσιος, το κελλάκι κινδύνευε να ερημώσει. Ώσπου αποφάσισε να εγκαταβιώσει στο Κελλί ο Ιερομόναχος π. Συμεών ο Περουβιανός. Ένα από τα πρώτα πράγματα που θέλησε να κάνει ο π. Συμεών, μαζί με ένα λαϊκό φίλο που τον βοηθούσε, ήταν να λειτουργήσει στο μικρό εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού στο Κελλί. Ήταν καλοκαίρι και η ζέστη σε έπνιγε. Όταν ο π. Συμεών και ο φίλος του μπήκαν στο εκκλησάκι, βρήκαν ένα σωρό ακαθαρσίες από ζώα, που εύρισκαν καταφύγιο εκεί, ακόμα και μέσα στο ιερό. Η Αγία Τράπεζα όμως ήταν άθικτη! Άνοιξαν τα μικρά παράθυρα, με την ελπίδα να μετριασθεί η πολλή ζέστη και αμέσως, αμέτρητες μύγες κυρίως μπήκαν στο ιερό.... Καθάρισαν τα πάντα, αλλά υπήρχε ο λογισμός στον π. Συμεών, μήπως οι μύγες μαγαρίσουν τα Τίμια Δώρα. Τελικά ο παπάς αποφάσισε να βάλει Ευλογητός και να αρχίσει την Θεία Λειτουργία. Μόλις άρχισε η ακολουθία, με τρόπο θαυμαστό, οι μύγες εξαφανίστηκαν στη στιγμή από το ιερό! Η λειτουργία τελείωσε και με το δι' ευχών εμφανίστηκαν και πάλι οι μύγες και τα άλλα ζουζούνια. Τόσο στον π. Συμεών όσο και στον λαϊκό φίλο του προκάλεσε μεγάλη εντύπωση το φαινόμενο. Ξεκίνησαν χωρίς χρονοτριβή για το Κελλάκι της Παναγούδας, προκειμένου να διηγηθούν το συμβάν στον άγιο Παΐσιο. Ο άγιος Γέροντας δεν εξεπλάγη με όσα άκουσε. Τους είπε ότι τα καλοκαίρια, πράγματι οι μύγες πανηγύριζαν στο εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού και μέσα στο ιερό. Ο Παπά Τύχων όμως έβαλε στις μύγες και σε όλα τα ζουζούνια κανόνα, όταν λειτουργεί να εξαφανίζονται. Και τα ζωντανά υπάκουαν στον Όσιο Γέροντα.