Monday, July 21, 2025
Ζῆν κατά Φύσιν Η ΥΒΡΙΣ ΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΦΥΣΗ
Της Ευγενίας Λ., της φίλης μου της Δασολόγου…
Όταν επιβλήθηκε στους κατά παιδεία και ήθος Έλληνες, ακόμα και με ανείπωτη βία, ως κρατική θρησκεία ο Χριστιανισμός, όπως διαμορφώθηκε από τον από Φαρισαίων Σαούλ-Παύλο, συστηματικά έγινε εργώδης προσπάθεια να εξοβελιστεί από το φρόνημα των ανθρώπων η ελληνική κοσμοθέαση. Με την κατάλληλη προπαγάνδα, την γνωστή μας ‘κατήχηση’, η ελληνική θέαση των πραγμάτων συκοφαντήθηκε σαν ειδωλολατρία, ενώ η ελληνική φιλοσοφία, κυρίως των Στωικών και των Επικουρείων, απαξιώθηκε και χαρακτηρίστηκε ‘μάταιη γνώση’ (βλ. “Χαῖρε, φιλοσόφους ἀσόφους δεικνύουσα· χαῖρε, τεχνολόγους ἀλόγους ἐλέγχουσα.- Χαῖρε, ὅτι ἐμωράνθησαν οἱ δεινοὶ συζητηταί· χαῖρε, ὅτι ἐμαράνθησαν οἱ τῶν μύθων ποιηταί.- Χαῖρε, τῶν Ἀθηναίων τὰς πλοκὰς διασπῶσα”·ακολουθία των Χαιρετισμών). Είναι γνωστό ότι ο Πλατωνισμός επηρέασε σημαντικά τον Χριστιανισμό της Ανατολής, ενώ ο Αριστοτελισμός, μέσω του Θωμά του Ακινάτη, κυριολεκτικά κατέκτησε την χριστιανική Δύση!
Οι Στωικοί και οι Επικούρειοι παρέμειναν «ακλόνητοι» στο ήθος του ζεῖν ἐν θεοῖς και για τούτο πολεμήθηκαν. Ο βασιλέας Ιουλιανός, από τους καλύτερους αυτοκράτορες της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, «πετάχτηκε» στην ανυποληψία της εκχριστιανισμένης Αυτοκρατορίας και ονομάστηκε ‘αποστάτης’ ή ‘παραβάτης’, επειδή επιδίωξε να επαναφέρει την λατρεία των «αρχαίων» θεών στο προσκήνιο της Αυτοκρατορίας.
Τα ίδια συνέβησαν και σε άλλους λαούς και πολιτισμούς, που επεκτάθηκε ο παύλειος Χριστιανισμός και διαδόθηκε το Ισλάμ. Ο ανιμισμός κυρίως στην Αφρική και στους ιθαγενείς λαούς της Αμερικής, το Σίντο στην Ιαπωνία, το Σανάτανα Ντάρμα (Ινδουϊσμός) και οι εθνικές κοσμοαντιλήψεις στους λαούς της Ασίας, απαξιώθηκαν σαν ειδωλολατρίες. Ακόμα και η βουδιστική βιοθεωρία, «βαφτίστηκε» θρησκεία και αντιμετωπίστηκε με επιθετική ασέβεια από τους «ιεραποστολικούς» μονοθεϊσμούς.
Επικράτησαν και επικρατούν ως τώρα στον ‘πολιτισμένο κόσμο’ του καπιταλισμού και της νεοφιλελεύθερης λεηλασίας των πάντων, χάριν του κέρδους οι εξής αρχές:
• Αποψίλωση δασικών εκτάσεων, ακόμη και αν πρόκειται για τον Αμαζόνιο που ζωογονεί τον Πλανήτη
• Καταστροφή οικοσυστημάτων
• Χρηστική ασέβεια και εκμετάλλευση των ζώων, λες και είναι άψυχα όντα
• Μηχανοποίηση της γεωργίας και παραγωγή φρούτων και κηπευτικών με τρόπους που συχνά παραβιάζουν τους νόμους της φύσης, ενώ αλλοιώνουν τα προϊόντα της γης, με ορμόνες και άλλα αυξητικά…
Οι παραπάνω πρακτικές είναι απόρροια του dominion mandate (εντολή κυριαρχίας), που πηγάζει από την «θεϊκή» εντολή: “καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον, κατ᾿ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν…. καὶ εὐλόγησεν αὐτοὺς ὁ Θεός, λέγων· αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε καὶ πληρώσατε τὴν γῆν καὶ κατακυριεύσατε αὐτῆς καὶ ἄρχετε τῶν ἰχθύων τῆς θαλάσσης καὶ τῶν πετεινῶν τοῦ οὐρανοῦ καὶ πάντων τῶν κτηνῶν καὶ πάσης τῆς γῆς καὶ πάντων τῶν ἑρπετῶν τῶν ἑρπόντων ἐπὶ τῆς γῆς” (Γένεσις 1: 27,28).
1) Για τις λεγόμενες αβρααμιαίες θρησκείες (Ιουδαϊσμός, Χριστιανισμός και Ισλάμ – φορείς του εξ αποκαλύψεως μονοθεϊσμού), η φύση έχει μόνον χρηστική αξία και αποτελεί αντικείμενο, με λόγον ύπαρξης την εξυπηρέτηση του ανθρώπου και σύμφωνα με την μοντέρνα οπτική, την ‘ανάπτυξη’ δίχως περιορισμούς· και όπου στον καπιταλισμό βλέπουμε ως στόχο την ‘ανάπτυξη’, διαβάζουμε, στόχος το κέρδος αδιάφορα προς τις θυσίες έμβιων όντων, συμπεριλαμβανομένων ανθρώπινων φυλών ιθαγενών και οικοσυστημάτων!
2) Η προηγούμενη «θεολογική» καταδυνάστευση του φυσικού περιβάλλοντος έγινε δεκτή από την «ορθολογική» δυτική φιλοσοφική και τεχνοκρατική σκέψη, χωρίς επίκληση του θείου. Χαρακτηριστικό είναι το δόγμα του Καρτέσιου (Ρενέ Ντεκάρτ 17ος αιώνας): “Ο άνθρωπος πρέπει να γίνει κύριος και κάτοχος της φύσης”!
3) Η επιστήμη οργανώνεται με βάση τη μέτρηση, την κυριαρχία και την αξιοποίηση του φυσικού κόσμου! Αγνοεί ηθελημένα και σκόπιμα τον σεβασμό της Φύσης, απαξιώνει την αρμονία μεταξύ ανθρώπου και φυσικού περιβάλλοντος και αδιαφορεί με αμετροέπεια ως προς το βίωμα που μπορεί να αξιωθεί ο άνθρωπος, από την οργανική σύνδεση της ύπαρξής του με τον Κόσμο.
Μετά από αιώνες συνεχούς καταλήστευσης της φύσης, με τις ευλογίες της εκκλησίας, η φωνή του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίου, που έχει αποκτήσει το προσωνύμιο «ο Πατριάρχης της Οικολογίας», όπως και άλλων πνευματικών ηγετών εκκλησιών και θρησκευμάτων, ενώ πρόκειται για μια θετική στροφή, όπως φαίνεται, ελάχιστα μπορεί να αντιστρέψει τις συνειδήσεις «Χριστιανών» σε εξαιρετικά ρυπογόνες χώρες, όπως οι ΗΠΑ.
4) Ευαίσθητοι Χριστιανοί προβάλλουν την αλήθεια, ότι ο Κόσμος δεν είναι αντικείμενο προς εκμετάλλευση χάριν του κέρδους, αλλά μια δωρεά, ένα κοινό λειτουργικό γεγονός. Οι άγιοι Μάξιμος ο Ομολογητής και Γρηγόριος ο Νύσσης, με επίταση διακηρύττουν ότι η Φύση είναι πρόσκληση συμμετοχής του ανθρώπου στην θέωση!
5) Από αιώνες η μυστική παράδοση της ιουδαϊκής Καμπαλά διακηρύττει, ότι η δημιουργία είναι ιερή αυτή καθαυτή και πως ο άνθρωπος έχει χρέος να φροντίζει για την θεραπεία των πληγών του κόσμου και την αποκατάσταση της πληγωμένης ισορροπίας (tikkun olam).
6) Η μυστική παράδοση του Ισλάμ, ο Σουφισμός, διδάσκει πως η Φύση είναι ιερή, γιατί όπου και αν στρέψεις το βλέμμα σου αντικρίζεις τον Αλλάχ.
7) Οι προηγούμενες παραδόσεις στην μυστική παράδοση της Εκκλησίας, στην παράδοση της Καμπαλά και στην παράδοση των Σούφι, πηγάζουν από την Αλήθεια, ότι ο σύμπας Κόσμος διαχέεται από την Πηγή της Ζωής. Οι Χριστιανοί, αποκαλούν την Πηγή της Ζωής Άγιο Πνεύμα ή Παράκλητο, «πανταχοῦ παρόντα καί τά πάντα πληροῦντα», οι Ιουδαίοι την αποκαλούν «Ρουάχ ΧαΚοντές», ενώ οι Μουσουλμάνοι Ῥουχ αλ Κουντούς». Δυστυχώς όμως, το πλήθος των πιστών, μένει αμέτοχο αυτών των αληθειών και υπακούει στην «θεϊκή εντολή» της κυριαρχίας και εκμετάλλευσης της Φύσης!
Πρέπει να γίνει αποδεκτό, χωρίς επιφυλάξεις, ότι η οικολογική κρίση που πλήττει το κοινό μας σπίτι, την Μητέρα Γη, εν πολλοίς οφείλεται στην εγωπαθή ανθρωποκεντρική θέαση του Κόσμου, που υποστηρίχτηκε, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, από την άκριτη αποδοχή του βιβλικού μύθου, σχετικά με την επικυριαρχία και εκμετάλλευση εκ μέρους του ανθρώπου του κόσμου, χωρίς να ληφθούν άλλες παράμετροι της βιβλικής κοσμολογίας.
Ας ξαναγυρίσουμε με περίσκεψη στις εξής αλήθειες, απαλλαγμένοι από δογματικές αγκυλώσεις:
Η Φύση είναι ιερή. Κάθε δέντρο, ακόμα και το πιο ταπεινό ανθάκι, οι πέτρες και τα βουνά, οι πηγές και τα ποτάμια, οι θάλασσες και οι λίμνες είναι τόποι ιεροί. Οι Έλληνες, όπως και λαοί άλλων παραδόσεων, μέσα στην έμφυτη ποιητική τους σύλληψη, αντίκρισαν στους τόπους αυτούς, μορφές της παρουσίας του ιερού (νεράιδες και νύμφες, δρυάδες και αμαδρυάδες, θεούς και θεές, ήρωες και ημίθεους…).
Η παραπάνω θέαση του Κόσμου, (λέξη που πηγάζει από το ρήμα ‘κοσμώ’, απ’ όπου και το ουσιαστικό ‘κόσμημα’), δεν προϋποθέτει αποδοχή κάποιου δόγματος πίστεως. Είναι φυσική απόρροια εγγενούς σεβασμού εκ μέρους όσων διαθέτουν την σεμνότητα να δεχθούν, πως ο άνθρωπος δεν είναι επικυρίαρχος, αλλά συμμέτοχος στο ανυπέρβλητο Κάλλος του Σύμπαντος! Είναι ανάδειξη του όντως ήθους, που αποτελεί κόσμημα της συνειδήσεώς μας, ως νοημόνων όντων.
Στην Πολιτεία του Πλάτωνος, ο σοφιστής και ρήτορας Θρασύμαχος, διατυπώνει με λίγες λέξεις την φύση του δικαίου μέσα στο κράτος: «τὸ δίκαιον οὐκ ἄλλο τι ἢ τὸ τοῦ κρείττονος συμφέρον» (Πλάτων, Πολιτεία 338c).
Αιώνες αργότερα ο Φρίντριχ Ένγκελς στο έργο του «Η καταγωγή της οικογένειας, της ατομικής ιδιοκτησίας και του κράτους» (1884), καταλήγει στο συμπέρασμα του Θρασυμάχου, μετά από μια ανάλυση της ταξικής διαστρωμάτωσης της κοινωνίας. Οι οικονομικά και κοινωνικά ισχυροί, χρησιμοποιούν το κράτος ως όργανο περιφρούρησης των συμφερόντων τους. Το εργαλείο για την επίτευξη της δράσης του ταξικού κράτους είναι το δίκαιο και το δικαιοδοτικό σύστημα, που κατά ευσχήμονα διατύπωση λέγεται ‘απονομή δικαιοσύνης’.
Η εξέλιξη του ‘αστικού’ κράτους είναι η φιλελεύθερη δημοκρατία, που με θεσμούς δικαίου και αλληλεγγύης πραγματώνει μια συνεχή πορεία προς την «ανοιχτή κοινωνία». Η ‘ανοιχτή κοινωνία’ δεν μπορεί να προσληφθεί αποκλειστικά ως επίτευγμα του εγωπαθή ανθρώπου, που συμπεριφέρεται ναρκισσιστικά απέναντι στην Φύση. Απεναντίας, η κοινωνία, αν πράγματι είναι ανοιχτή, τούτο σημαίνει πως είναι ευαίσθητη οπωσδήποτε και για το φυσικό περιβάλλον.
Ας επιστρέψουμε είς τά καθ’ ἡμᾶς:
Το ελληνικό Σύνταγμα στο άρθρο 24, αναφέρεται στον προστασία του περιβάλλοντος και προβλέπει τα εξής:
«Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους και δικαίωμα του καθενός. Για τη διαφύλαξή του το Κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας…. Απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού των δασών και των δασικών εκτάσεων, εκτός αν προέχει για την Εθνική Oικονομία η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη τους χρήση, που την επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον» (παράγρ. 1).
Επισημαίνω την πρόβλεψη της τελευταίας περιόδου της συνταγματικής διάταξης: Η προστασία των δασικών εκτάσεων κάμπτεται «αν προέχει η εθνική οικονομία»! Λες και τα δάση της χώρας μας, δεν είναι ο κατ’ εξοχήν πλούτος της εθνικής οικονομίας. Η πρόβλεψη της «θυσίας» των δασών χάριν της εθνικής οικονομίας έχει τεθεί στα πλαίσια της ταξικής «εθνικής οικονομίας» και αρνείται να δει ολιστικά αυτό που ονομάζει εθνική οικονομία. Έτσι, είμαστε μάρτυρες τεράστιων καταστροφών σε κατάφυτα δάση, όχι μόνον από πυρκαγιές, με συχνά αμφίβολα αίτια σε σχέση με ό,τι θεωρείται τυχαίο, αλλά και με την εγκατάσταση ανεμογεννητριών, στο όνομα μιας αμφισβητούμενης ανάπτυξης εναλλακτικών πηγών ενέργειας!
Ο Δασικός Κώδικας (ν.δ. 86/1969) ρυθμίζει την προστασία των δασών και των δασικών εκτάσεων. Το άρθρο 66 του Δασικού Κώδικα αναφέρεται στην Δασοπροστασία και προβλέπει τα εξής:
« Δασικαί αστυνομικαί διατάξεις των δασαρχών… δύνανται διά λόγους δασοπονικούς, προστατευτικούς, τουριστικούς, αισθητικούς και εν γένει κοινής ωφελείας να ρυθμίσουν ή περιορίσουν μέχρι πλήρους απαγορεύσεως … πάσαν άνευ αδείας υλοτομίαν, συλλογήν ή κατασκευήν δασικών προϊόντων κατά τας διατάξεις των άρθρ. 177 και 178 ως και την υλοτομίαν, κλάδευσιν ή εκρίζωσιν παντός δένδρου, θάμνου, φρυγάνου και χόρτου φυομένων εντός γεωργικώς ή δενδροκομικώς καλλιεργουμένων εκτάσεων, χορτολιβαδίων, μερικώς δασοσκεπών εκτάσεων και δασών δημοσίων ή μη…».
Το βράδυ της 9ης Ιουλίου 2025 ξέσπασε πυρκαγιά στην παραλία ‘Γλυκάδι’ της Θάσου, λίγο πριν τα μεσάνυχτα. Η Θάσος ονομάζεται «Πράσινο Νησί» γιατί σε πάρα πολλές παραλίες της τα πεύκα φτάνουν ως τις υπέροχες αμμουδιές του Αιγαίου. Το πεύκο κυριαρχεί στο νησί, είτε πρόκειται για το χαλέπι, την εξαιρετικά ανθεκτική αυτοφυή ποικιλία που βλέπουμε να φύεται ακόμα και ανάμεσα σε ‘άφιλους’ βράχους, είτε πρόκειται για την μαύρη πεύκη, με τους ψιλόλιγνους κορμούς.
Η δασοπροστασία γενικά πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ζήτημα εθνικής προτεραιότητας. Δεν είναι μόνο η συνταγματική υποχρέωση κράτους και πολιτών που προβλέπεται, αλλά επιβάλλεται εξαιτίας των καταστροφικών επιπτώσεων που προκαλούν οι πυρκαγιές τεράστιων σε έκταση δασικών εκτάσεων και η παρεπόμενη καταστροφή εξαιρετικά σημαντικών οικοσυστημάτων. Τέλος, είμαστε μάρτυρες, εξαιτίας της ελλειμματικής δασοπροστασίας μιας απαράδεκτης ελλιπούς διαχείρισης της αποκατάστασης των συνεπειών των πυρκαγιών στα δάση.
Σημαντικές είναι οι επιπτώσεις στα δασικά οικοσυστήματα αλλά και στις καμένες εκτάσεις, που επιφέρουν οι εγκαταστάσεις ΑΠΕ μεγάλης κλίμακας, κυρίως εξαιτίας της μεγάλης απαίτησης σε συνοδά έργα, όπως η διάνοιξη οδικών δικτύων, που προκαλούν διατάραξη του δασικού περιβάλλοντος.
Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε μια απαξίωση της Δασικής Υπηρεσίας της χώρας. Εκλαμβάνω ως δείγμα της παραπάνω διαπίστωσης, ότι σήμερα, ο γενικός γραμματέας δασών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας είναι ένας Αθηναίος Δικηγόρος!
Η Δασική Υπηρεσία ήταν η δημόσια υπηρεσία, που προτού εμφανιστούν, συχνά ως πομφόλυγες λόγω συρμού, οι κραυγές διαμαρτυρίας για την οικολογική κρίση, με τα στελέχη της, τους Επιστήμονες Δασολόγους, τους τεχνολόγους Δασοπόνους ως και τον τελευταίο Δασοφύλακα, ήταν οι «φύλακες άγγελοι» του φυσικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα!
Ως αντίλογος στην τωρινή απαξίωση της Δασικής Υπηρεσίας, είναι προτεραιότητα ανάγκης και χρέους, η αναδιοργάνωση και η ουσιαστική ενίσχυσή της! Σήμερα, την κατάρτιση των δασικών χαρτών την έχουν αναλάβει εργολάβοι και οι επιστήμονες Δασολόγοι του Δημοσίου ελέγχουν τα πιθανά λάθη των εργολάβων… Αυτή η πρακτική της αποθέωσης της «ιδιωτικής πρωτοβουλίας» επιτέλους πρέπει να απαλειφθεί.
Η επιστήμη της Δασολογίας και η πρακτική εφαρμογή των επιστημονικών δεδομένων, ως Δασοπονία, προσεγγίζει το δασικό οικοσύστημα ως φυσικό πόρο και το διαχειρίζεται αειφορικά και πρέπει να έχει επιτελικό ρόλο σε ό,τι σχετίζεται με την προστασία και την αξιοποίησή του. Επιπλέον, η αποκατάσταση του κύρους της Δασικής Υπηρεσίας θα περιορίσει και τις παραβατικές παρεμβάσεις στο δάσος. Άλλωστε χωρίς ισχυρή δασική διοίκηση καμμία διαχείριση δεν μπορεί να εφαρμοστεί με επιτυχία.
Θα παραθέσω μια περίπτωση, που δείχνει πώς λειτουργεί η εξαίρεση προστασίας των δασών, χάριν της «εθνικής οικονομίας» και μη εφαρμογής του άρθρου 66 του Δασικού Κώδικα.
Σε απόσταση περίπου τεσσάρων χιλιομέτρων από τον Λιμένα της Θάσου, με κατεύθυνση προς τον Πρίνο, υπάρχει η παραλία «Νυστέρι». Στο ‘Νυστέρι’ υπάρχουν δύο παραθαλάσσια αγροτεμάχια μικρής έκτασης με ελιές, ένα ξενοδοχείο με μπαγκαλόους, που έχει αναπτυχθεί από τον επαρχιακό δρόμο ως την παραλία, ένα συγκρότημα παραθεριστικών κατοικιών, (ίσως το πρώτο πολυώροφο οικοδόμημα αυτού του είδους που είχε ανεγερθεί στη Θάσο την δεκαετία του ΄70). Στη συνέχεια υπάρχει μικρής έκτασης αγροτεμάχιο, ανεκμετάλλευτο, ένα άλλοτε αναψυκτήριο με υποκείμενα μαύρης πεύκης και ελάχιστα άλλα φυτά, στο τέλος της παραλίας υπάρχει ένα μικρό ξενοδοχείο «πάνω» στη θάλασσα.
Τα δύο μικρά αγροτεμάχια με ελιές έχουν αποψιλωθεί από πεύκα. Το ξενοδοχείο με τα μπαγκαλόους, πριν λίγα χρόνια που λειτουργούσε ως κάμπιγκ, είχε πολλά υποκείμενα μαύρης πεύκης ανάμεσα σε ελιές. Οι ελιές έμειναν ενώ όλα τα πεύκα αποψιλώθηκαν. Στην αυλή του συγκροτήματος των παραθεριστικών κατοικιών, προς την θάλασσα, υπάρχουν αρκετά υποκείμενα μαύρης πεύκης και λίγα λιόδεντρα, με ανάγλυφο κορμό λόγω ηλικίας. Το ανεκμετάλλευτο αγροτεμάχιο έχει αποψιλωθεί σχεδόν από όλα τα πεύκα, έμειναν μονάχα πέντε πεύκα, απ’ τα οποία το ένα είναι ‘νεκρό’. Στην αυλή του συγκροτήματος παραθεριστικών κατοικιών, πρόσφατα αποψιλώθηκε μια συστάδα πέντε μεγάλης ηλικίας μαύρων πεύκων. Είχαν προσβληθεί από συνηθισμένη ασθένεια του πεύκου και αντί να αντιμετωπισθεί σύμφωνα με τους όρους της δασοπονίας, ένα συνεργείο υλοτόμων, έκοψε τις κορυφές, με συνέπεια να πεύκα να νεκρωθούν και τελικά να κοπούν από τη ρίζα τους. Στο ίδιο οικόπεδο, παλιότερα είχαν κοπεί εντελώς αλλά τέσσερα πεύκα.
Η περιοχή της παραλίας «Νυστέρι», εξαιρετικά όμορφη κυρίως λόγω των πεύκων, είναι έκταση μη δασικού χαρακτήρα, κατηγορίας μορφής κάλυψης ΠΑ. Η ένδειξη ΠΑ σημαίνει, κατά την ανάγνωση των δασικών χαρτών, ότι η περιοχή τελεσίδικα έχει χαρακτηριστεί μη δασική.
Οι δασικοί χάρτες, που αφορούν και την παραλία ‘Νυστέρι’ κυρώθηκαν με την απόφαση του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας Θράκης αριθ. 24179/06-12--2018 και δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Δ΄ 543/18.
Οι κοπές των πεύκων στον αύλειο χώρο του συγκροτήματος παραθεριστικών διαμερισμάτων και στο παρακείμενο ανεκμετάλλευτο αγρόκτημα, αφού πρόκειται για μη δασική έκταση, όπως ανέφερα πιο πάνω, έγιναν με «άδεια» που εκδόθηκε από πολιτικό μηχανικό!
Κάποτε, την δεκαετία του ΄80 ακόμα και για την κοπή καλλωπιστικών δένδρων σε αστικά οικόπεδα (λ.χ. φοίνικες), έπρεπε να γνωμοδοτήσει θετικά η Δασική Υπηρεσία και να εκδώσει σχετική άδεια. Σήμερα μπορούμε να πούμε “o tempora o mores”, και να μείνουμε σιωπηλοί λόγω κατάπληξης!
Οι προηγούμενες κακοποιήσεις κατά υποκειμένων μαύρης πεύκης που προανάφερα, οφείλονται στην παρωνυχίδα της εξαίρεσης στην προστασία του περιβάλλοντος και των δασικών εκτάσεων του άρθρου 24 του Συντάγματος, χάριν της «εθνικής οικονομίας» και στην μη τήρηση από το τοπικό Δασαρχείο του άρθρου 66 του Δασικού Κώδικα…
Η εξαίρεση της προστασίας των δασών χάριν της «εθνικής οικονομίας» που προβλέπει το Σύνταγμα, είναι ενδεικτικό το πώς λειτουργεί στην περίπτωση της παραλίας ‘Νυστέρι’ που εκθέτω.
Το μικρό αγρόκτημα που παραμένει ανεκμετάλλευτο και προφανώς αναμένει τον κατάλληλο χρόνο της προσοδοφόρου εκμετάλλευσής του και στο οποίο κόπηκαν δώδεκα (12) υποκείμενα μαύρης πεύκης μεγάλης ηλικίας, ανήκει σε εταιρία, που προβάλλει ως σκοπό της την διαχείριση, εκμετάλλευση και αξιοποίηση ακινήτων!
Αλλά στην Ελλάδα της ευτέλειας που ζούμε, ακόμα και «πνευματικοί» ταγοί, όπως είναι οι επαρχιούχοι Μητροπολίτες, συχνά είναι φορείς αυτής της ευτέλειας. Σχετικά πρόσφατα Μητροπολίτης επαρχίας των Νέων Χωρών, που υπάγονται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, ευλόγησε και ευχαρίστησε δημόσια, με την παρουσία φωτογράφων εκπροσώπους ανώνυμης εταιρίας, που εκπροσωπεί και αμερικανικά συμφέροντα και έχει σκοπό την εγκατάσταση και εκμετάλλευση πολλών ανεμογεννητριών σε κατάφυτο βουνό της Κεντρικής Μακεδονίας, που είναι στα όρια της Μητροπόλεως του «ανωνύμου» Μητροπολίτη. Οι ευλογίες του Μητροπολίτη δόθηκαν, επειδή η εταιρεία, προφανώς για να κλείσει στόματα και διαμαρτυρίες προσέφερε ένα ποσό χρημάτων για την ενίσχυση συσσιτίου ενδεών που λειτουργεί υπό την αιγίδα της Μητροπόλεως. Η αγωνία και ο αγώνας του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, τον οποίο μνημονεύει ο Μητροπολίτης όποτε λειτουργεί, για την τιμή και την προστασία του περιβάλλοντος, είναι φανερό πως αφήνει αδιάφορο τον Επίσκοπο του πατριαρχικού κλίματος στην Βόρεια Ελλάδα.
Παραφράζοντας τον αγαπημένο Μαθητή του Ιησού, στο τελευταίο προφητικό βιβλίο της Καινής Διαθήκης, την Αποκάλυψη, ἒγραφον γενόμενος ἐν τῇ νήσῳ τῇ καλουμένῃ Θάσῳ.
©ΓΙΩΡΓΟΣ Α. ΔΟΥΔΟΣ
21 Ιουλίου 2025
Οι φωτογραφίες δεἰχνουν την αποψίλωση από πεύκα αγροτεμαχίου χάριν της εθνικής οικονομίας....
Wednesday, July 16, 2025
Η «ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ» ΤΩΝ ΜΠΕΚΤΑΣΉΔΩΝ ΑΛΕΒΙΤΩΝ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ
Γιώργος Α. Δούδος
Στις 19 Ιουνίου 2022 είχε εγκαινιαστεί το πρώτο Cem Evi (η απόδοση από την τουρκική σημαίνει: Οίκος Συνάξεως) των Αλεβιτών της Ελλάδος, στο χωριό Μεγάλο Δέρειο της Θράκης. Ήταν ένα σημαντικό γεγονός ανάδειξης του σεβασμού της ελευθερίας της πίστεως στην Ελλάδα και συγχρόνως ανάδειξης μιας θρησκευτικής κοινότητας, που ζούσε υπόγεια, στην απαξία εκ μέρους των Σουννιτών Μουσουλμάνων της Θράκης.
Στις μέρες μας έχει καταρτισθεί σχέδιο νόμου που έχει τεθεί υπό δημόσια διαβούλευση ως τις 22 Ιουλίου 2025 και μεταξύ μεταξύ των άλλων, προβλέπει και τα εξής: «Αναγνωρίζεται ως θρησκευτικό νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου του άρθρου 2 του ν. 4301/2014 (Α’ 223), η θρησκευτική κοινότητα των Μπεκτασήδων Αλεβιτών Μουσουλμάνων Θράκης, με την επωνυμία “Μπεκτασήδες Αλεβίτες Μουσουλμάνοι Θράκης Θρησκευτικό Νομικό Πρόσωπο”…». Η έδρα της Θρησκευτικής Κοινότητας των Μπεκτασήδων Αλεβιτών θα βρίσκεται στη Ρούσσα της Ροδόπης.
Στην Ρούσσα υπάρχει ο περίφημος Τεκκές του Σεγίτ Αλή Σουλτάν ή Κιζίλ Ντελή. Πρόκειται για ένα σημαντικό προσκύνημα των Μπεκτασήδων Αλεβιτών, όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά για το σύνολο των Μπεκτασήδων Αλεβιτών όλου του κόσμου. Στον περίβολο του Τεκκέ της Ρούσσας, οι άνθρωποι που με ανιδιοτέλεια φροντίζουν το προσκύνημα, με σεβασμό επιδεικνύουν μια τεράστια μουριά, που το βλαστάρι της μεταφέρθηκε από το Χατζημπεκτάς της Ανατολίας, που βρίσκεται το μνήμα (τούρμπε) του Χατζή Μπεκτάς Βελή, ιδρυτή της Σούφικης Αδελφότητας των Μπεκτασήδων και κυρίαρχης προσωπικότητας σε σεβασμό των Αλεβιτών.
Συγχρόνως, το παραπάνω νομοσχέδιο προβλέπει την ίδρυση “Διαχειριστικής Επιτροπής Βακουφίων Μπεκτασήδων Αλεβιτών Μουσουλμάνων Θράκης (Δ.Ε.ΒΑ.Μ.Α.Μ.Θ.)“, που θα διοικεί και θα διαχειρίζεται τα αλεβίτικα Βακούφια (κάθε είδους περιουσιακά στοιχεία και τις προσόδους τους). Τέλος, το νομοσχέδιο προβλέπει τη ρύθμιση θεμάτων που αφορούν τους χώρους λατρείας και συνάξεως των Μπεκτασήδων Αλεβιτών Μουσουλμάνων και την εκπαίδευση των μαθητών που ανήκουν στην Κοινότητα.
Η προσπάθεια των Μπεκτασήδων Αλεβιτών να αποκτήσουν αυτόνομη υπόσταση ως θρησκευτική και πολιτιστική κοινότητα, εντελώς διακεκριμένη από τους Σουννίτες Μουσουλμάνους, που αποτελούν την πλειοψηφία στην Θράκη, δικαιώνεται μετά από πολύχρονους αγώνες. Κι αυτό οφείλεται στον εξαιρετικά παραγωγικό Γενικό Γραμματέα Θρησκευμάτων του Υπουργείου Παιδείας Γιώργο Καλαντζή, που το 2022 είχε συμβάλλει αποφασιστικά στην ίδρυση του πρώτου Τζεμ Εβί στο Μεγάλο Δέρειο, που προανέφερα.
Η Κοινότητα των Μπεκτασήδων Αλεβιτών στη Θράκη είναι μια πραγματικότητα. Μέχρι τώρα υπήρχε στην σκιά της επικυρίαρχης σουννιτικής Μουσουλμανικής Κοινότητας. Ήταν μια μειονότητα μέσα στην μειονότητα. Υπήρχαν Αλεβίτες που εμφανίζονταν σαν σουννίτες και κρυφά τηρούσαν τα δικά τους ήθη. Αλεβίτες νέοι, που μετακινούνταν από τα ορεινά χωριά τους στον κάμπο, προσηλυτίζονταν στον ισλαμική «ορθοδοξία» των Σουννιτών, είτε από πιέσεις του κοινωνικού περίγυρου, είτε από ένα ιδιότυπο θρησκευτικό ρατσιμό σε βάρος τους.
Οι Σουννίτες επί χρόνια διέδιδαν κακόβουλα ψέματα και συκοφαντίες κατά των Μπεκτασήδων Αλεβιτών: Μεταξύ των άλλων, πως οι γυναίκες επιδίδονταν σε όργια τις νύχτες μετά από τις τελετές τους που περιλάμβαναν ακατάπαυστη κατανάλωση αλκοόλ…
Από την πλευρά του Προξενείου της Τουρκίας στην Κομοτηνή, που αναγνωρίζει και στηρίζει του λεγόμενους «εκλεγμένους» Μουφτήδες Κομοτηνής και Ξάνθης, η αναγνώριση της Κοινότητας των Μπεκτασήδων Αλεβιτών είναι μάλλον ή βέβαιο, ότι θα θεωρηθεί σαν ενέργεια του ελληνικού κράτους, που εξυπηρετεί την «διάσπαση» της «τουρκικής μουσουλμανικής μειονότητας». Η αντίδραση μπορεί να μην εκδηλωθεί επίσημα και δημόσια, αλλά θα το αρνητικό σχόλιο θα διαδίδεται «από στόμα σε στόμα»…
Στην Τουρκία, η Κοινότητα των Αλεβιτών, αποτελεί την πολυπληθέστερη θρησκευτική και πολιτισμική μειονότητα στη χώρα. Είναι μια πολύπαθη κοινότητα, εξαιτίας διακρίσεων και διωγμών, συχνά με την ένοχη ουδετερότητα ή σιωπή του κράτους.
Στο παρελθόν, όταν ο Recep Tayyip Erdoğan ήταν Δήμαρχος του Μητροπολιτικού Δήμου της Ισταμπούλ, υπήρξε μια «ανίερη» προσπάθεια του Δήμου, να κατεδαφίσει το μεγάλο προσκύνημα των Αλεβιτών στο Σκούταρη της ασιατικής ακτής της Πόλης, το Τζεμ Εβί του Σουλτάν Καρατζά Αχμέτ, όπου βρίσκεται και το μνήμα του. Ο λόγος που είχε προβληθεί για την κατεδάφιση, ήταν ότι το κτίριο, που χρονολογείται από τον 16ο αιώνα, δεν διέθετε οικοδομική άδεια! Με παρέμβαση του τότε Πρωθυπουργού της Τουρκίας δεν αποφεύχθηκε η κατεδάφιση του Τζεμεβί Καρατζά Αχμέτ.
Στις 2 Ιουλίου του 1993 στην πόλη Σιβάς της ανατολικής Τουρκίας διεξαγόταν ένα πολιτιστικό φεστιβάλ των Αλεβιτών στο ξενοδοχείο Madimak. Φανατισμένοι Σουννίτες Μουσουλμάνοι επιτέθηκαν στο ξενοδοχείο με πρόθεση να διαλύσουν την εκδήλωση. Έβαλαν φωτιά στο Madimak και δολοφονήθηκαν φρικτά τριάντα τρεις (33) από τους συμμετέχοντες και δύο υπάλληλοι του ξενοδοχείου. Τότε κινδύνεψε η ζωή του σημαντικού Τούρκου συγγραφέα Αζίζ Νεσίν, που συμμετείχε στις εκδηλώσεις. Εκείνη η επίθεση των Σουννιτών κατά των Αλεβιτών έχει μείνει στην ιστορία, ως η Σφαγή της Σεβάστειας (Σιβάς)!
Σουννίτες Μουσουλμάνοι, δείχνουν το μίσος τους κατά των Μπεκτασήδων Αλεβιτών και σε άλλα μέρη των Βαλκανίων. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση ενός ιστορικού μπεκτασίδικου τεκκέ στο Τέτοβο της Βόρειας Μακεδονίας. Φανατικοί Σουννίτες, που δέχονταν υποστήριξη από τους Ουαχαμπίτες της Σαουδικής Αραβίας, το 2002 εκδίωξαν τους Μπεκτασήδες από τον τεκκέ, και τον μετέτρεψαν σε σουννιτικό τζαμί. Αργότερα, το 2010 έβαλαν φωτιά σε μεγάλο και σημαντικό μέρος του Τεκκέ, ενός μνημείου πολιτισμού ηλικίας περίπου 600 ετών!
Η Διεύθυνση Θρησκευτικών Υποθέσεων της Τουρκίας, γνωστή ως Diyanet, έχει ως αποστολή τη στήριξη και την προώθηση του σουννιτικού Ισλάμ στη χώρα και στο εξωτερικό όπου ζουν Τούρκοι. Το Diyanet υπάγεται απ’ ευθείας στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, αφόρου το ύπατο αξίωμα κατέχεται από τον κ. Erdoğan. Ενώ το Diyanet αναγνωρίζει ως χώροι μουσουλμανικής λατρείας τα σουννιτικά τζαμιά και τα τζαμιά των Τζεφαρί Σιϊτών, αγνοεί τα τζεμεβί των Αλεβιτών. Ως υποσημείωση προσθέτω, ότι οι «εκλεγμένοι» Μουφτήδες στην Θράκη αναγνωρίζονται από το Diyanet!
Ποιοι είναι όμως οι Μπεκτασήδες Αλεβίτες και τί πιστεύουν;
Οι Μπεκτασήδες είναι μια σούφικη Αδελφότητα (στα τουρκικά οι αδελφότητες των Σούφι λέγονται tarikát από την αραβική λέξη táriqa, που σημαίνει ‘δρόμος’). Ιδρυτής τους ήταν ο Χατζή Μπεκτάς Βελή, που ο τάφος του αποτελεί σεβάσμιο προσκύνημα και βρίσκεται στο χωριό Χατζημπεκτάς στο Νεβσεχίρ της Καππαδοκίας.
Ο Τεκκές της Ρούσσας ήταν το κέντρο των Μεκτασήδων στην Ρούμελη, όπως λέγονταν γενικά οι ευρωπαϊκές επαρχίες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Όλοι οι επικεφαλής των μπεκτασίδικων τεκκέδων πέραν της Ανατολίας, (Ντεντέδες λέγονται και dede σημαίνει στα τουρκικά ‘γέροντας’), ελάμβαναν τα διάσημα του διακονήματός τους από τον Τεκκέ της Ρούσσας.
Οι Αλεβίτες μοιράζονται την πνευματικότητα των Μπεκτασήδων και τιμούν ιδιαίτερα τον Χατζή Μπεκτάς Βελή. Ιδίως στο παρελθόν οι Αλεβίτες ήταν κυρίως απόγονοι των τουρκομάνικων φυλών που κατοικούσαν στην ύπαιθρο της Ανατολίας. Επίσης, αρκετές φυλές Κούρδων είναι Αλεβίτες.
Υποστηρίζεται, ότι Αλεβίτες είναι οι κάτοικοι της υπαίθρου της Ανατολίας, ενώ οι Μπεκτασήδες κάτοικοι των αστικών κέντρων.
Αλεβίτης είναι ο πολιτικός ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) της Τουρκίας Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. Επίσης, ο έγκλειστος στη φυλακή Δήμαρχος του Μητροπολιτικού Δήμου της Ισταμπούλ Εκρέμ Ιμάμογλου, συχνά συμμετέχει σε εκδηλώσεις των Αλεβιτών, ενώ έχει καταγραφεί να τραγουδά αλεβίτικα τραγούδια με τη συνοδεία σάζι.
Σήμερα οι Μπεκτασήδες και οι Αλεβίτες θεωρούνται συνώνυμοι χαρακτηρισμοί της ίδιας θρησκευτικής κοινότητας, τόσο στην Τουρκία, όσο και στην Ελλάδα, γι’ αυτό και προσδιορίζονται ως Μπεκτασί-Αλεβί (Μπεκτασήδες Αλεβίτες).
Η Κοινότητα των Μπεκτασήδων Αλεβιτών δεν είναι υπερβολή αν ειπωθεί, ότι εκφράζουν ένα τουρκικό Ισλάμ, με πολιτιστική και όχι εθνικιστική έννοια. Πολλοί, τον επιθετικό προσδιορισμό ‘Αλεβίτες’ (Alevi, Aleviler στα τουρκικά), τον συνδέουν με τον Ιμάμη Αλή, που ευλαβούνται ιδιαίτερα. Το ορθό είναι πως το Alevi πηγάζει από την τουρκική λέξη ‘alev’ που σημαίνει φλόγα!
Ο Χατζή Μπεκτάς Βελή υπήρξε ο μόνος τουρκόφωνος ιδρυτής σούφικης Αδελφότητας. Ενώ ο μαθητής του Γιουνούς Εμρέ, που έζησε τον 14ο αιώνα, παραμένει ο κορυφαίος ποιητής της τουρκικής γλώσσας. Οι ιδρυτές άλλων γνωστών σούφικων Αδελφοτήτων, διαδεδομένων στην Τουρκία και μεταξύ Τούρκων του εξωτερικού, καμιά σχέση δεν είχαν με την τουρκόφωνη κουλτούρα. Περιορίζομαι να αναφέρω τον Αχμέτ Ριφαΐ, ιδρυτή του τάγματος των Ριφαΐ, τον Αμπντούλ Καντίρ Γκεϊλανί, ιδρυτή των Καντιρί, που ήταν και οι δύο Άραβες, ο Τζαλαντουντίν Ρουμί, ιδρυτής των Μεβλεβήδων ήταν Πέρσης, ο Μπαχαουντίν Νακσμπάντ, ιδρυτής του τάγματος των Νακσιμπαντί, ήταν από την Κεντρική Ασία και το μνήμα του βρίσκεται στο Ουζμπεκιστάν.
Οι Μπεκτασήδες Αλεβίτες τιμούν ισότιμα προς τους άνδρες τις γυναίκες. Στον τελετουργικό χορό ‘σεμά’ των Αλεβιτών συμμετέχουν από κοινού άνδρες και γυναίκες. Οι Αλεβίτισσες αγνοούν τους αυστηρούς ενδυματολογικούς κανόνες που επιβάλλουν οι Σουννίτες στις γυναίκες, με την τήρηση του niqab ή του hijab ή του chador (πάντοτε να κρύβουν με μαντήλα τα μαλλιά τους και συχνά με φερετζέ το πρόσωπο). Οι νέες γυναίκες των Αλεβιτών ντύνονται μοντέρνα.
Οι Μπεκτασήδες Αλεβίτες αγαπούν τη μουσική και τιμούν την ποίηση. Το κατ’ εξοχήν μουσικό όργανο των Αλεβιτών είναι το σάζι (πρόκειται για έγχορδο όργανο, παρόμοιο με το μπουζούκι και τον ταμπουρά). Οι Ασίκηδες της Ανατολίας, οι περιπλανώμενοι τραγουδοποιοί χρησιμοποιούν το σάζι και είναι Αλεβίτες. Οι Ασίκηδες υπάρχουν και σήμερα στην Τουρκία, ενώ η ανάμνηση του υπέροχου τυφλού Ασίκη Βεϊσέλ (Âşik Veysel), που πέρασε τον Μάρτιο του 1973 είναι ζωντανή…
Οι Μπεκτασήδες Αλεβίτες δεν τηρούν τη νηστεία του Ραμαζανιού και καταναλίσκουν αλκοόλ. Δεν πηγαίνουν για προσκύνημα στη Μέκκα, ενώ τιμούν ιδιαίτερα τα μνήματα (τούρμπε) Αγίων της παράδοσής τους. Τιμούν ιδιαίτερα ορισμένους Χριστιανούς Αγίους. Σε ένα εξώκκλησι του Αγίου Γεωργίου, επάνω σε βραχώδη λόφο, με αρχαίο πέτρινο πηγάδι, στην περιοχή της Τραϊανούπολης του Έβρου, το εξωκκλήσι του Αγίου ήταν, ελπίζω να είναι και σήμερα, τόπος σύναξης και λατρείας των Μπεκτασήδων Αλεβιτών της περιοχής. Οι Μπεκτασήδες Αλεβίτες στην Θράκη, όσο δεν υπήρχε η δυνατότητα ίδρυσης Τζεμ, συνάζονταν είτε σε Τεκκέδες, είτε σε σπίτια, είτε σε απόμακρα χριστιανικά εξωκκλήσια. Τέλος, το μεγάλο πανηγύρι στο ‘Χίλια’ της Ροδόπης με παραδοσιακούς παλαιστικούς αγώνες των Πεχλιβάνηδων είναι μια ετήσια σύναξη των Μπεκτασήδων Αλεβιτών, που επανειλημμένα οι καθοδηγούμενοι από το Προξενείο της Κομοτηνής έχουν επιχειρήσει να καπηλευτούν.
Από θρησκειολογικής άποψης οι Μπεκτασήδες Αλεβίτες χαρακτηρίζονται για τον συγκριτισμό, που τους διακρίνει από το «ορθόδοξο» Ισλάμ των Σουννιτών. Στον μεγάλο διαχωρισμό του Ισλάμ σε Σουννίτες και Σιΐτες, οι Μπεκτασήδες Αλεβίτες συγκαταλέγονται στο σιϊτικό ρεύμα. Το σουννιτικό Ισλάμ είναι συγκεντρωτικό, γι’ αυτό και οι ισλαμικές ηγεμονίες το υποστήριζαν και το στηρίζουν. Λέγεται, ότι υπήρξαν Οθωμανοί Σουλτάνοι, που ενώ σε προσωπικό επίπεδο αποδέχονταν τις σιϊτικές πεποιθήσεις, χάριν του ελέγχου της Αυτοκρατορίας υποστήριζαν το σουννιτικό Ισλάμ.
Το σιϊτικό Ισλάμ περικλείει ποικίλα ρεύματα στους κόλπους του και αμφισβητεί την υποταγή σε μια κεντρική εξουσία. Η περίπτωση του θεοκρατικού καθεστώτος του Ιράν αποτελεί αναίρεση των αρχών και των παραδόσεων που έχουν καλλιεργηθεί στο σιϊτικό ρεύμα.
Στους κόλπους των διαφόρων ρευμάτων του σιϊτικού Ισλάμ, η καλλιέργεια του μυστικισμού (τασσαούφ) είναι εξαιρετικά οικεία, σε αντίθεση με το σουννιτικό Ισλάμ που είναι φορμαλιστικό και εγγενώς κουβαλά τις ρίζες του φονταμενταλισμού. Χαρακτηριστικό είναι, ότι εκτός από το τάγμα των Μπεκτασήδων, που αυτοπροσδιορίζεται ως σιϊτικού προσανατολισμού, το τάγμα των Ριφαΐ και των Καντιρί, μολονότι είναι διαδεδομένα μεταξύ σουννιτών Μουσουλμάνων τηρούν παραδόσεις που προσιδιάζουν στον σιϊτικό Ισλάμ.
Σε όλους τους επιμέρους κλάδους του Σιϊτικού Ισλάμ, όπως και μεταξύ των Μπεκτασήδων Αλεβιτών, εκτός από την πεποίθηση στον Θεό, στον Αλλάχ και την αναγνώριση του Μωάμεθ ως απεσταλμένου του Θεού και τελευταίου Προφήτη μιας αλυσίδας Προφητών, που ξεκινά από τον Αβραάμ, τιμάται ιδιαίτερα ο Αλή ιμπν Αμπού Ταλίμπ, ο τελευταίος από τους ιστορικά τέσσερις δικαίους Χαλίφες (κάτι που δέχονται και οι Σουννίτες), που δολοφονήθηκε από Χατζιρίτες (Μουσουλμάνοι που είναι οι πάτρωνες των Ισλαμιστών), ενώ προσευχόταν σε τζαμί στην πόλη Κούφα.
Η δολοφονία του Αλή, που στο σιϊτικό Ισλάμ αποκαλείται Ιμάμης Αλή, αποτέλεσε την βαθιά ρήξη του Ισλαμικού Κόσμου. Οι Σουννίτες αποδέχθηκαν την μετατροπή του Χαλιφάτου (της πνευματικής και διοικητικής ηγεσίας των Μουσουλμάνων) σε κληρονομική μοναρχία από τον Μωαβία, που μετέφερε την έδρα του Χαλιφάτου στη Δαμασκό. Οι γιοι του Αλή και εγγονοί του Μωάμεθ, Χασάν και Χουσεΐν, που θεωρούνταν από τους Σιΐτες ως οι μόνοι ηγέτες και Ιμάμηδες της Ούμμα (Οικουμενική Αδελφότητα των Μουσουλμάνων), δολοφονήθηκαν επίσης. Ιδίως η θυσία του Χουσεΐν στην μάχη της Καρμπάλα, που τον δολοφόνησαν οι δυνάμεις του γιου του Μωαβία, χαλίφη της Δαμασκού, Γιαζίντ, εδραίωσε το ρήγμα στο Ισλάμ.
Στα πλαίσια μιας πρωτόγνωρης ελευθερίας, το σιϊτικό Ισλάμ είναι πολύμορφο. Ενώ όλοι οι Σιΐτες μετέχουν του βαθύτατου σεβασμού του Ιμάμ Αλή, του Ιμάμ Χασάν και του Ιμάμ Χουσεΐν, πέραν τούτων κάθε επιμέρους έκφραση έχει την δική της ταυτότητα και ιδιοπροσωπία. Λ. χ. οι Αλαουΐτες της Συρίας, (που δέχθηκαν δολοφονικές επιθέσεις από τους Σουννίτες του νέου καθεστώτος Τζολάνι), μπορεί να μοιάζουν σε αρκετά σημεία με τους Αλεβίτες της Τουρκίας, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν είναι ίδιες θρησκευτικές κοινότητες. Στα πλαίσια της καλλιέργειας του μυστικισμού εντός των κόλπων του σιϊτικού Ισλάμ, έχουν δημιουργηθεί θρησκευτικές κοινότητες, που έχουν «μυστικά» από τον βέβηλο κόσμο (Μουσουλμάνους και μη) και μάλιστα στην πορεία του χρόνου έχουν ιδρύσει κοινότητες, που δεν ταυτίζονται με το Ισλάμ. Θα αναφερθώ στους Δρούζους, που κατοικούν στο Ισραήλ, στο νότιο Λίβανο και στη νότια Συρία, και στους Μπαχά’ι, που είναι μια ισλαμογενής παγκόσμια θρησκεία διαδεδομένη σε όλο τον κόσμο.
Οι Αλεβίτες της Τουρκίας, εξαιτίας της πλούσιας κουλτούρας που διασώζουν και καλλιεργούν, έχουν εξελιχθεί σε μια πολιτισμική Κοινότητα, που υπερβαίνει τα όρια της θρησκευτικής κοινότητας. Οι Αλεβίτες ανέκαθεν υποστήριζαν την κοσμική φύση της Τουρκικής Δημοκρατίας και τιμούν τη μνήμη του Κεμάλ Ατατούρκ. Σε αρκετά Τζεμεβί, σε περίοπτη θέση δεσπόζουν εικόνες του Ιμάμη Αλή, του Κεμάλ Ατατούρκ και του Χατζή Μπεκτάς Βελή.
©ΓΙΩΡΓΟΣ Α. ΔΟΥΔΟΣ
17/07/2025
Στις φωτογραφίες αναρτώνται ο Τεκκές της Ρούσσας, το Τζεμ Εβί στο Μεγάλο Δέρειο του Έβρου, εικόνα του Χατζή Μπεκτάς Βελή, εσωτερικό Τζεμ Εβί στην Άγκυρα με φωτογραφία του Κεμάλ Ατατούρκ σε περίοπυτη θέση.
Sunday, July 06, 2025
Η ΑΛΛΟΙΩΣΗ ΤΟΥ ΑΘΩΝΙΚΟΥ ΜΟΝΑΧΙΣΜΟΥ
Η πρόσφατη επίσκεψη του Έλληνα Πρωθυπουργού στο Άγιον Όρος και τα φωτογραφικά στιγμιότυπα που αποτύπωσαν την πρωθυπουργική «ιεραποδημία» με την συνοδεία του γιου του, οι εξαγγελίες περί οικονομικής ενισχύσεως της Αθωνικής Πολιτείας προκάλεσαν συζητήσεις και ερωτηματικά ποικίλα.
Οι Αγιορείτες, παρά τις επιφυλάξεις ορισμένων Μονών που είχαν δηλώσει άρνηση συμμετοχής στην υποδοχή του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη ως ένδειξη αποδοκιμασίας για συγκεκριμένες πολιτικές ενέργειες της κυβέρνησης, τελικά, ομονόησαν. Οι είκοσι κυρίαρχες Μονές του Αγίου Όρους επιφύλαξαν λαμπρή υποδοχή στον Πρωθυπουργό και επιπλέον συνεκλήθη Έκτακτη Πανηγυρική Διπλή Ιερά Σύναξη στις Καρυές. Υπήρξε σύναξη επί τω αυτώ στις Καρυές όλων των Ηγουμένων για την υποδοχή Μητσοτάκη και για την συμμετοχή τους, μαζί με τους Αντιπροσώπους των Μονών στην Διπλή Ιερά Σύναξη. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης από την πλευρά του, εξήγγειλε ποσό 100.000.000,00 ευρώ για την ενίσχυση του Αγίου Όρους εντός μιας πενταετίας.
Ο χριστιανικός μοναχισμός αναδύθηκε ως απάντηση και διαμαρτυρία εντός της Εκκλησίας, όταν μετά τη νομιμοποίηση του Χριστιανισμού στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία άρχισαν να εμφανίζονται δείγματα εκκοσμίκευσης της Εκκλησίας.
Υπήρξαν Χριστιανοί που ποθούσαν να ζήσουν με πληρότητα το Ευαγγέλιο του Χριστού και με θλίψη έβλεπαν την Εκκλησία να γίνεται ένας θεσμός ισχύος και προνομίων εντός του Βασιλείου. Πίστευαν ότι η αυθεντική κατά Χριστόν ζωή, απαιτούσε μια ριζοσπαστική δέσμευση και πιστότητα στο Ευαγγέλιο. Έτσι, ως διαμαρτυρία στην όλο και περισσότερο μεγεθυνόμενη τάση διαπλοκής της Εκκλησίας με τα πράγματα του κόσμου, κατέφυγαν στην άφιλη έρημο, κατ’ αρχάς της Αιγύπτου και πολύ σύντομα της Συρίας και της Παλαιστίνης.
Στη νότια Βαλκανική ο Μοναχισμός άρχισε να αναπτύσσεται ιδιαίτερα στην Χερσόνησο του Άθω. Από τον 9ο αιώνα καθιερώθηκε η Αθωνική Χερσόνησος ως τόπος εγκαταβίωσης Μοναχών, κάτι που συνεχίζεται ως τις μέρες μας.
Ο Μοναχισμός, όπως ειπώθηκε υπήρξε πνευματικό κίνημα πιστότητας στο Ευαγγέλιο και εναντίωσης στην θεσμική μεταλλαγή της Εκκλησίας, διά της εκκοσμίκευσης και της προίκισής της από την Πολιτεία με ποικίλα προνόμια σε συμβιβασμό με τον κόσμο.
Πέραν αυτού όμως, οι Μοναχοί διέσωζαν ή τουλάχιστον όφειλαν να διασώζουν το χάρισμα της προφητείας εντός της Εκκλησίας του Χριστού.
Οι παραπάνω αρχές, που υπήρξαν το πνευματικό εφαλτήριο φανέρωσης του Μοναχισμού, ισχύουν για όλους τους Μοναχούς, άνδρες και γυναίκες της Ορθόδοξης Εκκλησίας, όπου και αν αθλούνται και όποιον τρόπο μοναχικού βίου και αν έχουν επιλέξει· αναφέρομαι στον κοινοβιακό βίο, στον ερημητικό κατά μόνας βίο, στην εγκαταβίωση σε σκήτες κ.λπ..
Ο τρόπος υποδοχής του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη υπήρξε υπερβολικός και σκανδαλώδης. Στο Πρωτάτον στέκεται όπως δείχνει σχετική φωτογραφία με περισσήν υψηλοφροσύνη κατά το ύφος του στον δεσποτικό θρόνο, ενώ το ίδιο συνέβη και στο καθολικό μιας μονής. Μα Αγιορείτες Πατέρες, το δεσποτικό είναι ο αισθητός τόπος της κυρίαρχης παρουσίας του Ιησού Χριστού μέσα στο ναό. Δεν πρόκειται για κάθισμα, ούτε του Πατριάρχη, ούτε του Μητροπολίτη. Στο δεσποτικό ίσταται μόνον ο Επίσκοπος εις τύπον και τόπον Χριστού!
Κάμπτεται το αγιορειτικό ήθος μπροστά στην εξαγγελία παροχής χρημάτων;
Ακυρώνεται το χάρισμα της προφητείας που οφείλουν να διακονούν οι ενδεδυμένοι το αγγελικό σχήμα, άνδρες και γυναίκες, διά της διαπλοκής τους με κοσμικές υποθέσεις και συγχρόνως, αυτή η ακύρωση επιφέρει, με τεράστια θλίψη, αλλοίωση καταπτωτική του Αθωνικού Μοναχισμού, εν προκειμένω.
Θάσος, Ιούλιος 2025
Tuesday, July 01, 2025
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ….
Ένας καλός φίλος μου, μου έκανε την τιμή και μου ζήτησε να γράψω δυο λόγια αντί προλόγου σ’ ένα καινούργιο βιβλίο του, με θέμα το «τώρα»!
Σκέφτηκα να σώσω τις σκέψεις που έστειλα στον φίλο μου, αλλάζοντας κομμάτι τη διατύπωσή τους.
Το «τώρα» ή η «παρούσα στιγμή», είναι μια σύλληψη απόλυτα ρεαλιστική, που η αξία της έχει καταγραφεί εδώ και αιώνες.
Στην εποχή του μετα-καπιταλισμού διερχόμαστε, ως οδοιπόροι μιαν άνυδρη έρημο. Οι πιο πολλοί μας, γυναίκες και άνδρες, μοιάζουμε με τους Εβραίους, που κατέληξαν στην έρημο να λατρεύουν το είδωλο του χρυσού μοσχαριού. Η εποχή μας είναι αφιερωμένη στην λατρεία του Χρυσού Μόσχου! Ως άτομα τρελαινόμαστε επιζητώντας την συσσώρευση χρημάτων, την δημιουργία πλούτου, ως έθνη και πάλι επιδιώκουμε ισχύ οικονομική, πολιτική και τελικά σπέρνουμε στον κόσμο τον φόβο και τον τρόμο των πολέμων!
Αδειάσαμε το νου μας από το παραμικρό ίχνος σοφίας. Σκορπίσαμε πέρα δώθε την θέρμη της ανθρωπιάς από την καρδιά… Μέσα σε ένα έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον αναζητούμε την Ουτοπία και αδιαφορούμε για το «τώρα», έχοντας μετατρέψει ως άτομα και ως έθνη τη ζωή μας σε μιαν ανυπόφορη Κόλαση, χωρίς να κατανοούμε την κατάπτωσή μας.
Δεν θέλω να πω περισσότερα.
Παραθέτω δύο χαϊκού, που αγαπώ πολύ…
Στιγμή ρέουσα
ασύλληπτου αιώνα
μόνη πρόσκτηση
Τί απομένει;
Μια στιγμή, που έφυγε.
Τα πάντα ρέουν
Η αξία της παρούσας στιγμής, όπως ανέφερα, εκφράζεται σε αρχαίες παραδόσεις ως κάτι πολύτιμο:
Ο Thich Nhat Hahn, Βουδιστής Μοναχός, ποιητής και υπέρμαχος της μη βίας και της ειρήνης, διδάσκει την τεράστια αξία της επίγνωσης της παρούσας στιγμής. Η παρούσα στιγμή είναι η μόνη στιγμή που υπάρχει και είναι η πύλη προς όλες τις άλλες στιγμές.
Ο Ιησούς Χριστός δίνει έμφαση στο να ζούμε στην παρούσα στιγμή. Στο Ευαγγέλιο του Ματθαίου σώζονται τα εξής λόγια του: «Μην ανησυχείτε για το αύριο, γιατί το αύριο θα φροντίσει για τον εαυτό του» (6:34).
Στον Σουφισμό, που άνθισε στον Κήπο του Ισλάμ, το waqt, στα αραβικά σημαίνει «χρόνος» ή «στιγμή», κατέχει μια ιδιαίτερη σημασία. Το waqt είναι η παρούσα στιγμή, ως χωροχρονική διάσταση για θεϊκή συνάντηση και πνευματική ολοκλήρωση.
Δεν πρόκειται απλά για την έννοια του ημερολογιακού χρόνου, αλλά αναφέρεται στην μία μοναδική και ιερή στιγμή, που το Θείο μπορεί να βιωθεί και να πραγματωθεί υπαρξιακά στην ζωή του ανθρώπου. Το waqt είναι η παρούσα Στιγμή ως Θεϊκή Φανέρωση.
Επιπρόσθετα, ο ακόλουθος του Δρόμου, ο ανιχνευτής του Τασσαούφ, όπως αλλιώς ονομάζεται ένας Σούφι, είναι ένας ‘Ιμπν αλ-Ουάκτ’ δηλαδή «γιος ή θυγατέρα της παρούσας στιγμής»! Ζει αδέσμευτος από τα βάρη του παρελθόντος και από το άγχος για το άδηλο μέλλον.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΟΥΔΟΣ
Θέρος του 2025
Θάσος
Subscribe to:
Posts (Atom)