Πριν αρκετά χρόνια ήμουν νομικός σύμβουλος της Μονής Οσίου Γρηγορίου του Αγίου Όρους. Η απασχόλησή μου με τις υποθέσεις του Μοναστηριού αυτού ήταν ανάπαυση για την ψυχή μου. Χάριν του ηγουμένου της, του Αρχιμανδρίτη Γεωργίου (Καψάνη) και οπωσδήποτε και άλλων το Μοναστήρι διακρινόταν για τη λεπτότητα με την οποία χειριζόταν τις οικονομικές υποθέσεις του. Τολμώ να πω, ότι η Γρηγοριάτικη Αδελφότητα ήταν ελεύθερη από το σαράκι της φιλαργυρίας….
Σε περιοδικό της Αθήνας είχε δημοσιευθεί άρθρο μου με τίτλο «Οι ρίζες του αντισημιτισμού στην Ελλάδα». Χωρίς να αποτελεί επιστημονικό δημοσίευμα εκείνο το κείμενό μου, κυρίως από πλευράς σφαιρικής και ολοκλήρωσης θεώρησης του θέματός του, εντούτοις δεν κατέληξε σε αυθαίρετα συμπεράσματα, ούτε βασιζόταν σε υποκειμενικές απόψεις του συγγραφέα. Το συμπέρασμα ήταν πως οι ρίζες του αντισημιτισμού στη σύγχρονη Ελλάδα βυθίζονται στο ιδεολογικό υπόβαθρο, που έχει επηρεάσει καταλυτικά, σχεδόν στο σύνολό τους, τους Έλληνες και τις Ελληνίδες και έχει σχέση με τον αντισημιτικό οίστρο της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Το αποτέλεσμα εκείνης της δημοσίευσης ήταν να διακοπεί η συνεργασία μου με τη Μονή Γρηγορίου. Μάλιστα μου είχε ζητηθεί πιεστικά να ανακαλέσω όσα είχα δημοσιεύσει, χωρίς να προβάλλεται κάποιο σοβαρό επιχείρημα για τούτο.
Η χριστιανική Εκκλησία, ιδίως από τον 4ο αιώνα και μετά, προκειμένου να επικρατήσει απόλυτα στον κόσμο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, αναδεικνύει μια τρομερή επιθετικότητα «άχρι θανάτου» τόσο απέναντι στους Ιουδαίους, όσο και απέναντι στους Ελληνιστές, όπως λέγονταν οι θιασώτες της ελληνικής πνευματικότητας. Άνθρωποι της Εκκλησίας γνωστοί ως «πατέρες», όπως ο Κυπριανός, ο Αυγουστίνος, ο Ιουστίνος ο Μάρτυρας, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο Κύριλλος Αλεξανδρείας και ο Εφραίμ ο Σύρος εξαπέλυσαν φοβερές συκοφαντίες στους λόγους και στα συγγράμματά τους εναντίον των Εβραίων, με κυρίαρχη θέση ότι οι Εβραίοι βαρύνονται με συλλογική και διαχρονική ενοχή για τον θάνατο του Ιησού Χριστού. Μάλιστα λόγοι και πρωτοβουλίες του Ιωάννη του Χρυσόστομου και του Κυρίλλου Αλεξανδρείας συνηγορούσαν και για φυσική βία ή ακόμα και εξόντωση των Εβραίων.
Το αντισημιτικό αυτό πνεύμα των λεγόμενων πατέρων της Εκκλησίας επιβιώνει απαράλλαχτο ακόμα στην Ορθόδοξη Εκκλησία, όντας ολοφάνερο σε ύμνους που ψάλλονται την Μεγάλη Πέμπτη και στους οποίους μεταξύ των άλλων οι Ιουδαίοι αποκαλούνται «των θεοκτόνων ο εσμός», στην Ορθόδοξη Κοπτική Εκκλησία και άλλες παραδοσιακές εκκλησίες της Ανατολής. Απεναντίας τόσον η Ρωμαϊκή Εκκλησία όσο και οι συντριπτικά περισσότερες εκκλησίες της Μεταρρύθμισης με ποικίλους τρόπους, έχουν εκφράσει δημόσια την μετάνοιά τους για το όποιο αντισημιτικό παρελθόν τους….
Τον Ιανουάριο του 2010 κάηκε δύο φορές η Συναγωγή των Χανίων Ετς Χαΐμ. Δεν ήταν τυχαίες οι πυρκαγιές. Ήταν δυστυχώς αποτέλεσμα ανθρώπινης πρωτοβουλίας….
Ως Έλληνας πολίτης ντρέπομαι να ακούω τόσα χρόνια από πολλούς, δήθεν πνευματικούς ανθρώπους αυτού του τόπου, το μεγάλο ψέμμα πως δήθεν οι Έλληνες δεν διακατέχονται από αντισημιτισμό και πως δήθεν έσωσαν στην Κατοχή από τους Ναζί ένα σωρό Εβραίους με κίνδυνο της ζωής τους…. Στην Ελλάδα σε επίπεδο ποσοστών, εξοντώθηκαν περισσότεροι Εβραίοι από εκείνους που χάθηκαν στη ναζιστική Γερμανία!
Ντρέπομαι γιατί η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν ζήτησε συγγνώμη ακόμα για την «ηθική αυτουργία» στο έγκλημα απάνθρωπων διωγμών που είχαν υποστεί Εβραίοι στην τσαρική Ρωσία, αλλά και για τους κακόβουλους μύθους που συντηρούνται στους κόλπους της κατά των Ισραηλιτών. Ντρέπομαι γιατί η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν «καθάρισε» την αντισημιτική υμνολογία της, αλλά συνεχίζει διατηρώντας την να μολύνει τις ψυχές των απλών ανθρώπων. Ντρέπομαι γιατί στην Ορθόδοξη Εκκλησία τα αναίσχυντα γραπτά σπερμολογήματα του Κοσμά του Αιτωλού κατά των Ιουδαίων θεωρούνται «ιερά»!
Μετά από όσα εξέθεσα πιο πάνω χρειάζονται και άλλες υποθέσεις για να ανακαλυφθούν οι εμπρηστές της Συναγωγής των Χανίων;
Στη συνέχεια, παραθέτω την έκθεση των συμβάντων, όπως τα απέδωσε ο υπεύθυνος της χανιώτικης Συναγωγής.
Η ανακοίνωση της Συναγωγής Ετς Χαίμ:
Περίπου στις 12.20-1.00 πμ το βράδυ της 5ης Ιανουαρίου μια σοβαρή επίθεση σημειώθηκε ενάντια στο κτίριο της Συναγωγής των Χανίων. Ένας ή περισσότεροι δράστες εισήλθαν στην Συναγωγή μέσω του νότιου κήπου πηδώντας πάνω από την σιδερένια πόρτα. Στην συνέχεια έφτιαξαν έναν αυτοσχέδιο εμπρηστικό μηχανισμό ανοίγοντας ένα μεγάλο οθωμανικού τύπου μαξιλάρι στο μικβέ (τελετουργική δεξαμενή νερού) και χρησιμοποιώντας τα περιεχόμενα του γέμισαν ένα δοχείο που κατάβρεξαν με ένα εύφλεκτο υγρό και το έθεσαν πυρ κάτω από την ξύλινη σκάλα του εζράτ νασίμ.
(Ο άνω όροφος του γυναικείου τμήματος (εζράτ νασίμ) χρησιμοποιείται ως γραφείο του διευθυντή αλλά και ως βιβλιοθήκη, αναγνωστήριο ενώ περιέχει πολύτιμα βιβλία σε διάφορες γλώσσες για την Οθωμανική, Βυζαντινή και Εβραϊκή τέχνη και αρχιτεκτονική αλλά και βιβλία αναφοράς για την ιστορία της Ευρώπης και της Εγγύς Ανατολής από τους προϊστορικούς χρόνους αλλά και ένα μεγάλο μέρος πάνω στην κρητική ιστορία.
Ένας υπολογιστής και ένα cd player με περισσότερα από 150 CD λειτουργικής αλλά και λαϊκής μουσικής διατηρούνταν στο γραφείο)
Μέσα σε λίγα, μάλλον, λεπτά οι δράστες είχαν διαφύγει και η πυρκαγιά δημιούργησε καπνό που εισήλθε μέσα στο κύριο χώρο της συναγωγής και μετά στον δρόμο μέσα από το άνοιγμα στην μπροστινή όψη της συναγωγής.
Ο Γιάννης Πιέτρα, ένας Αλβανός μετανάστης που ζει κοντά στην Συναγωγή, μύρισε τον καπνό και κοιτάζοντας τον δρόμο τον είδε να εξέρχεται από την εμπρόσθια όψη – τότε κάλεσε την Αστυνομία, την Πυροσβεστική και ξεκίνησε να βρει τον διευθυντή που έφτασε λίγο αργότερα μαζί με τον Μπεσνίκ Σεϊτάς που είναι ο επιστάτης της Συναγωγής. Περίπου την ίδια στιγμή ένας νεαρός μαροκινός, ο Νασρ ΑλΑσούντ, εντόπισε τον καπνό που κατευθύνονταν πλέον προς το λιμάνι και υπήρξε ένας πολύτιμος βοηθός του διευθυντή. Μέχρι τις 1.45 πμ η Πυροσβεστική είχε σβήσει την φωτιά και η Αστυνομία είχε ξεκινήσει το έργο της. Αλλά η υπόλοιπη ζημιά θα γίνονταν ορατή μόνο την επόμενη μέρα. H Ανια Ζουκμαντελ-Παπαδάκη, η βιβλιοθηκονόμος μας και ο σύζυγος της έφτασαν λίγο μετά την κατάσβεση της πυρκαγιάς. Αυτό που ήταν αρκετά εμφανές ήταν η απουσία “ντόπιων” παρά τον απίστευτο θόρυβο του συναγερμού της Συναγωγής αλλά και των σειρήνων από δυο πυροσβεστικά οχήματα που ηχούσαν στην γειτονιά. Ακόμα περισσότερο ανησυχητικό και εμφανής έλλειψη κοινωνική ευθύνης υπήρξε η απουσία ευαισθησίας στο γεγονός ότι αν η συναγωγή είχε καταναλωθεί από τις φλόγες τουλάχιστον η μισή Παλιά Πόλη των Χανίων μιας και οι στενοί δρόμοι θα έκαναν αδύνατη την πρόσβαση των πυροσβεστικών οχημάτων.
Μέχρι τις 7 το πρωί η Αστυνομία είχε λάβει την κατάθεση του Διευθυντή και ξεκίνησε η καταθλιπτική εμπειρία της καταγραφής των ζημιών. Μέλη της Αδελφότητας της Συναγωγής: η Πάολα Νικοτέρα, ο Κωνσταντίνος Φίσερ, ο Σαμ Κοέν και ο Ντέιβιντ Γουέμπερ βρέθηκαν στο σημείο για να εξετάσουν το τι είχε συμβεί στα βιβλία, στην ίδια την κατασκευή αλλά και να βοηθήσουν την Αστυνομία στην εύρεση στοιχείων, μέρος των οποίων ήταν μια πλάκα σαπουνιού που είχε εκτοξευθεί ενάντια στον εξωτερικό τοίχο. (Μέρος της κλασικής αντισημιτικής ρητορείας στην Ελλάδα είναι “Θα σε κάνω σαπούνι !”). Μιας και η ηλεκτρική παροχή είχε διακοπεί κατά την διάρκεια της πυρόσβεσης μάθαμε ότι μπορεί να χρειάζονταν μέχρι και μια βδομάδα για την επανασύνδεση με το δίκτυο. Αυτή η δυσοίωνη πρόβλεψη αντιμετωπίστηκε όταν ο κ.Γιώργος Αρχοντάκης, ένας μηχανικός, προσφέρθηκε να μας βοηθήσει. Καθώς αντιμετωπίζαμε το γεγονός έφτασε η φωτογράφος μας Αγγελική Ψαράκη για να βγάλει φωτογραφίες από τις ζημίες. Μαζί με τον κ. Αρχοντάκη πέτυχαν να καταθέσουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά στη ΔΕΗ και στις 5 το απόγευμα ξαναείχαμε ρεύμα το οποίο μας βοήθησε στην ανύψωση του ηθικού αν και μέχρι τότε η ζημιές ήταν ακόμα περισσότερο εμφανείς.
Τα βιβλία της Τορά ευτυχώς ήταν καλά προστατευμένα μέσα στο Εχάλ αλλά οι τοίχοι του εσωτερικού του ιερού και το ξύλινου ταβανιού είχαν λερωθεί από τον καπνό και γεμίσει από το βαρύ μείγμα αιθάλης και νερού. Μεγάλο μέρος της γυμνής πέτρας στο εσωτερικό έχει βαφεί άσχημα και από νωρίς το απόγευμα ξεκίνησαν οι προετοιμασίες για τον καθαρισμό και κανονίστηκαν οι σκαλωσιές. Αργότερα ο μαραγκός μας κ.Μάνθος Κακαβελάκης πήρε τα μέτρα για την καινούργια σκάλα μιας και η προηγούμενη είχε παντελώς καταναλωθεί από τις φλόγες και συζητήθηκε η δημιουργία ενός σοβαρού πέτρινου τοίχου που να προστατεύει την καινούργια είσοδο της βιβλιοθήκης. Αυτή η κατασκευή θα φτιαχτεί έτσι ώστε να προστατεύει και την είσοδο στο μικβέ. Όλα τα χαλιά της συναγωγής (περίπου 30 και τα περισσότερα αντίκες οθωμανικής κατασκευής) είχαν καλυφθεί από το μείγμα αιθάλης και νερού και ποδοπατηθεί από τους πυροσβέστες και αστυνομικούς. Αυτά έχουν ήδη μαζευτεί για να σταλούν προς αποκατάσταση.
Στις 6 Ιανουαρίου, μια μέρα μετά την πυρκαγιά μαζευτήκαμε μαζί για τις πρωινές προσευχές στις 9 όπως το συνηθίζουμε. Η ατμόσφαιρα ήταν κατανοητά μελαγχολική αλλά ο Διευθυντής μας – ο κ. Σταυρουλάκης – προσπάθησε να εκτρέψει μέρος της κατανοητής οργής ανακεφαλαιώνοντας το τι είχε συμβεί στις τελευταίες 24 ώρες. Πρέπει να είμαστε οργισμένοι για το τι συνέβη στην Συναγωγή μας. Αν δεν ήμασταν τότε θα ήταν δείγμα ότι ήμαστε αναίσθητοι ή ηθικά μουδιασμένοι. Αλλά ενάντια σε τι ο θυμός μας κατευθύνεται; Το οικιστικό περιβάλλον μέσα στο οποίο η Ετς Χαΐμ βρίσκεται πρέπει να μελετηθεί προσεκτικά και η όποια αδιαφορία από την μεριά των πολιτών προς το υλικό περιβάλλον της πόλης και η συλλογικής ψυχή της είναι απαραίτητη για να υποβοηθηθεί, μέχρι ενός βαθμού, η βεβήλωση μνημείων, σπιτιών και χώρων κοινωνικής συνεύρεσης. Αυτό για το οποίο πρέπει να οργιστούμε είναι η άγνοια που προκαλεί ρατσισμό, διακρίσεις ή λάθος θεωρήσεις της ζωής. Έχουμε προσπαθήσει να κάνουμε την Ετς Χαΐμ μια μικρή παρουσία στο μέσο αυτού που μερικές φορές φτάνει να είναι μια επιθετική αδιαφορία. Αυτό το κάνουμε σε τέτοιο βαθμό που οι πόρτες μας να είναι ανοικτές από νωρίς το πρωί μέχρι αργά το βράδυ ώστε η Συναγωγή να εκπληρώνει τον ρόλο ως χώρος προσευχής, συγκέντρωσης και συμφιλίωσης. Με πολλούς τρόπους έχουμε πετύχει αυτόν τον σκοπό – ίσως η σιωπηλή μας παρουσία δεν γίνεται ανεκτή από ορισμένους και ίσως είναι πηγή ενόχλησης σε άλλους. Έχω συχνά τονίσει ότι είμαστε η μοναδική σημαντική συναγωγή στην Ελλάδα, ίσως σε ολόκληρη την Ευρώπη, που δεν διαθέτει κάποια έντονη προστασία. Οι τσάντες δεν ελέγχονται, οι ταυτότητες και τα διαβατήρια δεν επιδεικνύονται και κανείς δεν είναι υποχρεωμένος να δηλώσει το ποιος είναι. Αυτός ο χαρακτήρας της Συναγωγής οφείλει να μην αλλάξει και οι πόρτες να παραμείνουν ανοικτές ή αλλιώς θα παραδοθούμε στην άγνοια που ευθύνεται για αυτή την βεβήλωση. Η γνώση μας για το τι είναι ικανή η άγνοια να πετύχει σίγουρα θα παίξει ρόλο στο πώς ορισμένες επισκευές θα λάβουν χώρα αλλά την ίδια στιγμή πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και να μην αφήσουμε την άγνοια να επηρεάσει ή να καθορίσει την φύση της παρουσίας μας.
Θα έχουμε ένα βαρύ βάρος να χρηματοδοτήσουμε τις απαραίτητες επισκευές και ελπίζουμε ότι είτε σαν παλιοί φίλοι, είτε σαν καινούργιοι θα μας βοηθήσετε. Κάθε δωρεά θα εκτιμηθεί και θα είναι ευπρόσδεκτη.
Νικόλας Χαννάν – Σταυρουλάκης / Διευθυντής της Συναγωγής Ετς Χαιμ, Χανιά
Πάροδος Κονδυλάκη
ΤΘ 251 73100 Χανιά, Κρήτη
e-mail: info@etz-hayyim-hania.org
Web site: www.etz-hayyim-hania.org
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ 7/1/2010 22.00
Στις 15/1/10 ξέσπασε νέα πυρκαγιά στη Συναγωγή των Χανίων, έργο αδίστακτων εμπρηστών. Η ιστόρηση των περιαστικών ανήκει στο blog abravanel.wordpress.com.
Ο Ελληνικός Εβραϊσμός αντιμετώπισε μια νέα εμπρηστική επίθεση ενάντια στην Συναγωγή Ετς Χαΐμ στα Χανιά το βράδυ της 15ης Ιανουαρίου. Σύμφωνα με αστυνομικές αναφορές άγνωστοι δράστες έβαλαν φωτιά στο κύριο κτίσμα της Συναγωγής καταστρέφοντας τη στέγη, τη συλλογή των 2500 σπάνιων βιβλίων, πολλά θρησκευτικά αντικείμενα της συλλογής τέχνης, το μουσικό αρχείο με σπάνιες ηχογραφήσεις από θρησκευτική και παραδοσιακή κρητική μουσική, τους 4 υπολογιστές και σημαντικό μέρος όλης της συναγωγής. Δεν ξέρουμε ακόμα την τύχη των παπύρων της Τορά που είχαν επιβιώσει της προηγούμενης επίθεσης. Μέλη της χαβουρά/αδελφότητας της Συναγωγής μεταφέρουν αυτή την στιγμή τα υπόλοιπα αντικείμενα σε διαφορετικές τοποθεσίες για να αποφύγουν επιπλέον καταστροφές.
Αυτός είναι ο δεύτερος εμπρησμός της Συναγωγής που είχε αντιμετωπίσει μια ακόμη αντισημιτική επίθεση μόλις πριν 19 ημέρες και που είχε προκαλέσει ζημιές στο κτίριο αλλά είχε αφήσει άθικτη την ανεκτίμητη θρησκευτική, μουσική και ιστορική της αρχειοθήκη. Υπενθυμίζω τις αντιπαραθέσεις που είχαν συνοδεύσει την ανακαίνιση της το 1999, την πρώτη μετά από το Ολοκαύτωμα που είχε εξολοθρεύσει την Κοινότητα. Τότε ο Νομάρχης Χανίων και ο ορθόδοξος Μητροπολίτης είχαν απειλήσει με σωματική βία αν άνοιγε η Συναγωγή με μια υστερική σειρά εγγράφων που μιλούσαν για “Εβραϊκό Κεφάλαιο” που εισβάλει στην Κρήτη και παρόμοια αντισημιτική ρητορεία καταπατώντας κάθε έννοια θρησκευτικής ελευθερίας στην Ελλάδα.
Στην προηγούμενη ανάρτηση για τον πρώτο εμπρησμό είχα ζητήσει από τον Δήμαρχο και τον Νομάρχη Χανίων να επισκεφθούν δημόσια την Συναγωγή και παρουσία των ΜΜΕ να καταδικάσουν με τον πιο έντονο και δημόσιο τρόπο την επίθεση. Για να το θέσω και πιο λαϊκά: να φωνάξουν τα κανάλια και τις εφημερίδες και να πουν να τσακιστούν και να ξεκουμπιστούν οι αντισημίτες από την πόλη τους, ενώ η Αστυνομική Διεύθυνση Χανίων να προχωρήσει σε “συστάσεις” στους γνωστούς φασιστικούς κύκλους. Τίποτα δεν έγινε, ενώ τα ΜΜΕ ήταν εξαιρετικά προσεκτικά να παρουσιάσουν ουδέτερα την επίθεση, ίσως για να μην ταράξουν τις ρατσιστικές αντισημιτικές ευαισθησίες των αναγνωστών τους και ψηφοφόρων. Η Ελληνική Κυβέρνηση προφανώς δεν καταδίκασε τίποτα – όπως συνήθως. Εκτός και αν μας πάρουν χαμπάρι οι ξένοι η έννοια της θρησκευτικής ανεκτικότητας είναι κάτι εξαιρετικά σχετικό στην χώρα μας.
Κάτω από τις παρούσες συνθήκες επαναλαμβάνω την παράκληση μου στην τοπική χριστιανική κοινωνία να αντιδράσει, αν και προφανώς είναι πολύ λίγο και πολύ αργά. Αν όχι για τους αντιπαθείς εβραίους, τουλάχιστον για την χανιώτικη πολιτιστική κληρονομιά και το γεγονός οτι κινδυνεύει η ίδια η Παλαιά Πόλη των Χανίων. Συνδυάζοντας αυτή την επίθεση με τις πρόσφατες επιθέσεις εναντίον ξένων στα Χανιά από φασιστικές ομάδες που γίνονται ανεκτές από την Αστυνομική Διεύθυνση Χανίων, συμβουλεύω στους εβραίους ταξιδιώτες της Κρήτης να λάβουν μέτρα για την προστασία τους και να αποφεύγουν έντονες εκδηλώσεις της εβραϊκής ταυτότητας τους. Είμαι κάθετα αντίθετος σε κάθε είδος μποϊκοτάζ αλλά οι επαναλαμβανόμενη ρατσιστική βία και η ενσυνείδητη έλλειψη αντιδράσεων από Αστυνομία, Κράτος, ΜΜΕ και τοπική χριστιανική κοινωνία δημιουργεί επιπλέον κινδύνους στους Εβραίους που ζουν και επισκέπτονται την πόλη.
No comments:
Post a Comment