Το μαδημένο κατόπουλο που μεταμορφώθηκε σε κόνδορα με γαμψά νύχια...

Αφορμή πολιτικών στοχασμών με επιδίωξη τη δράση
και πηγές έμπνευσης τον Φιλελεύθερο Σοσιαλισμό
και τον Μαρξικό Ανθρωπισμό


Δεν είναι δυνατόν παρά να ανησυχούμε, που στον τόπο μας παρατηρείται αναζωπύρωση της πιο χυδαίας έκφρασης της Δεξιάς ιδεολογίας και πρακτικής…. Οι αντιδράσεις του κόμματος ΛΑ.Ο.Σ. κατά του διορισμού της Καθηγήτριας Θάλειας Δραγώνα σε θέση ειδικού γραμματέα στο Υπουργείο Παιδείας, υφασμένες με συκοφαντικές κατηγορίες σε βάρος της κυρίας Δραγώνα, εκτός του ότι προκαλούν οργή και θυμό, οφείλουν να μας προβληματίσουν. Οι αντιδράσεις στην κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ να λύσει το πρόβλημα της ουσιαστικής «ανιθαγένειας» μεταναστών δεύτερης γενιάς στην Ελλάδα έχει ξεσηκώσει ένα κύμα ξενοφοβίας και ρατσισμού, που δεν μπορεί παρά να προκαλεί ανησυχία. Η άνοδος του Α. Σαμαρά στην ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας ανέδειξε και πάλι το δεξιό και αντιδραστικό χαρακτήρα αυτού του κόμματος. Η ελληνική Δεξιά είναι και πάλι παρούσα στην πολιτική σκηνή της χώρας και επικίνδυνη…. Διαθέτει πλέον ως παράταξη δύο κομματικούς φορείς, τον ακραίο και πιο λαϊκιστικό που είναι ο ΛΑ.Ο.Σ. και τον παραδοσιακό συλλέκτη, όπως γινόταν ανέκαθεν, -(Λαϊκό Κόμμα, Ελληνικός Συναγερμός, ΕΡΕ, Νέα Δημοκρατία)-, κάθε λογής δεξιών που παραμένουν βασικά αντικομμουνιστές, αντισοσιαλιστές, θιασώτες του τρίπτυχου «Πατρίς-Θρησκεία-Οικογένεια» και είναι έτοιμοι να αποδεχθούν κάθε παρεκτροπή από τη Δημοκρατία αρκεί να μην παρεκκλίνει η Ελλάς «τους» προς τ’ αριστερά….
Το δίλημμα λοιπόν ‘Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα’ παραμένει επίκαιρο!
Στην Ελλάδα έχουμε κι ένα άλλο φαινόμενο που ουσιαστικά αναστέλλει την κοινωνική πρόοδο. Διαθέτουμε ένα σταλινικό Κομμουνιστικό Κόμμα, αγκυλωμένο σε μιαν άγονη υπεράσπιση της πιο αντιδραστικής, αντιλαϊκής και αντεργατικής μαρξιστικής-λενινιστικής επιβίωσης της άλλοτε ισχυρής σοβιετικής γραφειοκρατίας. Μάλιστα το ΚΚΕ έχοντας αρνηθεί τη διεθνιστική του ταυτότητα έχει συνθέσει μια ιδεολογική πλατφόρμα που στηρίζεται από τη μια μεριά στις πιο αντιδραστικές σταλινικές θέσεις και συγχρόνως σ’ έναν στείρο εθνικισμό, που προβάλλει δήθεν σαν αντίβαρο στην παγκοσμιοποίηση και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η σύγχρονη ελληνική κοινωνία δέχεται λοιπόν αντιδραστικές πιέσεις από δύο κέντρα, από την αντιδημοκρατική Δεξιά, που εκφράζεται πλέον από τη νέα ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας, από το σταλινικό ΚΚΕ και από ένα σωρό πρώην αριστερούς διανοούμενους, καλλιτέχνες κ.ά. που εδώ και καιρό έχουν αναδειχθεί σε εθνικόφρονες σπερμολόγους που μαζί με τους Δεξιούς διασπείρουν φοβίες περί αφανισμού του «Ελληνισμού» από «Σκοπιανούς», από Τούρκους κ.ά. φαντασιακούς διαφθορείς της Ελλάδας και του λαού της…
Ζούμε σε συνθήκες μετακαπιταλιστικού καταναλωτισμού σε παγκοσμιοποιημένο οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον. Αυτές οι συνθήκες προσφέρουν τις πιο ευνοϊκές προϋποθέσεις για την αλλοτρίωση του εργαζόμενου ανθρώπου, κάτι που δυστυχώς είναι ορατό παντού. Βέβαια αυτή η αλλοτρίωση της ανθρώπινης ύπαρξης είναι πιο τραγική σε χώρες που εδώ και δεκαετίες είναι ο σκουπιδότοπος των λεγόμενων αναπτυγμένων κρατών, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγεται και η Ελλάδα.
Το εργατικό κίνημα χειραγωγείται από σταλινικούς επαγγελματίες συνδικαλιστές, που επιδιώκουν να εξυπηρετούν τις επιλογές του ΚΚΕ και αντιτίθενται σε οποιαδήποτε προοπτική αυτοδιαχείρισης και αυτοδιάθεσης των Συνδικάτων. Από την άλλη μεριά υπάρχουν οι επαγγελματίες συνδικαλιστές είτε του ΠΑΣΟΚ, είτε της Νέας Δημοκρατίας, είτε του χώρου του ΣΥΡΙΖΑ που οι πιο πολλοί κάνουν επιτυχημένοι καριέρα σαν «εργατοπατέρες». Μ’ αυτά τα δεδομένα το ελληνικό εργατικό κίνημα δεν είναι πολιτικά αυτόνομο, δεν είναι διεκδικητικό υπέρ των εργαζομένων και λειτουργεί χειραγωγούμενο από πολιτικές δυνάμεις που προανέφερα. Πρόκειται για ένα συνδικαλιστικό κίνημα ευνουχισμένο, δίχως όραμα και προοπτική, χωρίς αυτόνομη πολιτική ταυτότητα….
Ο Μαρξ είχε αναλύσει με επάρκεια σε πρώιμο έργο του την αλλοτρίωση των εργαζομένων στα πλαίσια της καπιταλιστικής κοινωνίας. Η υποβάθμιση της ανθρώπινης ύπαρξης του εργαζόμενου εξαιτίας της αλλοτρίωσης που υφίσταται υπήρξε ο ακρογωνιαίος λίθος δόμησης του μαρξικού ανθρωπισμού. Στη συνέχεια και ο ίδιος ο Μαρξ ασχολήθηκε με άλλου προσανατολισμού αναλύσεις, ώσπου στην εποχή μας, με την επέλαση του μετακαπιταλιστικού καταναλωτισμού σε περιβάλλον καθολικής παγκοσμιοποίησης είμαστε μάρτυρες και ζούμε στο πετσί μας την αλλοτρίωση του σύγχρονου εργαζόμενου σε ακραίες συνθήκες! Οι σύγχρονες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες επιδιώκουν και μάλλον το καταφέρνουν να μετατρέψουν τα ανθρώπινα πρόσωπα σε μηχανές που παράγουν και καταναλίσκουν. Τα πρόσωπα μεταλλάσσονται σε υπάρξεις χωρίς ηθική συνείδηση, με αχρηστευμένη μνήμη ως προς τη θέση τους σε μια άκρως ταξική κοινωνία και σ’ ένα απολυταρχικό κράτος, που διατηρεί σε μεγαλύτερο ή σε ελάχιστο βαθμό στοιχεία δημοκρατικής λειτουργίας κατ’ επίφαση, χάριν του αποπροσανατολισμού και της κατά το δυνατό πλήρους πολιτικής αλλοτρίωσης των ανθρώπων. Στα πλαίσια όλων αυτών των διαδικασιών οι άνθρωποι χάνουν την προσωπική ταυτότητά τους, απαλλοτριώνεται η ενεργός συμμετοχή τους στην κοινότητα και καταλήγουν στο επίπεδο των απρόσωπων υπάρξεων που εμπλουτίζουν μάζες. Σε τούτο το σημείο υπάρχει σύμπτωση στόχων μεταξύ του αναίσχυντου καπιταλισμού εκμετάλλευσης των πάντων (ανθρώπων και φυσικού περιβάλλοντος) και του κακόφημου σταλινικού «σοσιαλισμού».

Οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις του παρελθόντος προκειμένου να δικαιολογήσουν τη δράση τους στις αποικίες, όπου πέραν της συνήθως ανερμάτιστης οικονομικής εκμετάλλευσης που ασκούσαν επιχειρούσαν ταυτόχρονα να προσαρμόσουν τους ιθαγενείς προς τον δυτικό πολιτισμό τους. Κυρίαρχη ιδεολογία στις λεγόμενες ανεπτυγμένες χώρες ήταν η πεποίθηση πως η ανώτερη έκφραση ανθρώπινου πολιτισμού συναντάται στις χώρες της Δύσης, με αποκορύφωμα την αποθέωση της τεχνολογικής προόδου. Αυτή η ιδεολογική θέση ήταν απόρροια του δόγματος της «παγκόσμιας προόδου» στην οποία βασίζεται και η θεωρία του Εξελικτισμού. Σύμφωνα με τον Εξελικτισμό και το δόγμα της παγκόσμιας προόδου υπάρχει μια «μεγαλειώδης κλίμακα ανόδου της ανθρωπότητας, που τοποθετούσε τους ‘άγριους’ λαούς στην κατώτατη βαθμίδα, τους ‘βάρβαρους’ στη μεσαία, ενώ η ψηλότερη βαθμίδα ανήκε στους πολιτισμένους Ευρωπαίους». Σύμφωνα με τα προηγούμενα ιδεολογήματα όλοι οι λαοί της οικουμένης που δεν μετέχουν του δυτικού πολιτισμού καλούνται να φτάσουν κάποια στιγμή στο επίπεδο των Ευρωπαίων, εφόσον βέβαια στα πλαίσια αυτής της ανοδικής πορείας τους επιζήσουν ενόψει της δοκιμασίας της «φυλετικής επιλογής» όμοιας κατά περιεχόμενο με την δαρβινική φυσική επιλογή των ειδών.
Οι φαντασιώσεις των Ευρωπαίων και των Βορειοαμερικάνων καταλύθηκαν ως αντιεπιστημονικές κατά κύριο λόγο με τη δημοσίευση το 1952 του βιβλίου Race et histoire (Φυλή και ιστορία) του Claude Levi Strauss. O Strauss προσπάθησε να αναιρέσει τα προηγούμενα δόγματα της δυτικής ιδεολογίας και να εισαγάγει την έννοια της ετερογένειας» των πολιτισμών. Με αφετηρία τον στρουκτουραλισμό ο Claude Levi Strauss ανατρέπει την διάκριση που ίσχυε ανάμεσα στον «πρωτόγονο» και στον «πολιτισμένο» τρόπο σκέψης και καταλύει κατηγορηματικά την ύπαρξη ποιοτικής διαβάθμισης ανάμεσα στην πρωτόγονη και στη μοντέρνα κουλτούρα, ανάμεσα στην «προ-λογική» και τη «λογική» σκέψη.

Υπό τις νέες συνθήκες της παγκοσμιοποίησης οι κυρίαρχοι του παιχνιδιού με προεξάρχουσες τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής προβάλλουν τη θεωρία του S.P.Huntington σχετικά με τη «σύγκρουση των πολιτισμών» ("The Clash of Civilizations". Eν: Foreign Affairs, τεύχος του θέρους 1993) και ‘The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order’ (1996). Η θέση του Huntington ήταν μετά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου μια νέα σύγκρουση θα υπάρξει ανάμεσα σε λαούς με διαφορετικές πολιτισμικές υποδομές και θρησκευτικά πιστεύω. Οι Προτεστάντες, οι Ρωμαιοκαθολικοί και οι Ιουδαίοι αποτελούν τη μια πλευρά που αντιπαρατίθενται στους Μουσουλμάνους και τους παραδοσιακούς Ανατολικούς Χριστιανούς (Ορθόδοξους, Κόπτες κ.λπ. προχαλκηδόνιες εκκλησίες της Ανατολής). Ο Huntington είχε διατελέσει ιθύνων νους στο Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών (Amnerican Enterprise Institute) των Η.Π.Α. και η θεωρία του τάραξε τα νερά στην παγκόσμια Κοινότητα την ίδια περίοδο που ο πρόεδρος Bush κήρυξε τη σταυροφορία του κατά της τρομοκρατίας επίσημα, ενώ ο στόχος ήταν μάλλον τερατώδης: Επίθεση κατά του Ισλάμ και κάθε πιθανού συνοδοιπόρου του, εξαφάνιση ή ευνουχισμός κάθε μαχητικού στοιχείου που αμφισβητεί την κυριαρχία των φορέων ενός ανώτερου πολιτισμού χριστιανικής και ιουδαϊκής έμπνευσης (Η.Π.Α., Ηνωμένο Βασίλειο, ΝΑΤΟ, Ισραήλ και ορισμένοι υπόλοιποι συγγενείς από την Άπω Ανατολή) στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης….
Η αναίρεση της θεωρίας του Huntington προήλθε με ικανοποιητικό τρόπο από τον πρώην πρόεδρο του Ιράν Mohammad Khatami που πρότεινε τον ‘Διάλογο μεταξύ των Πολιτισμών’ ως απάντηση στη ‘Σύγκρουση των Πολιτισμών’. Μάλιστα τα Ηνωμένα Έθνη αφιέρωσαν το 2001 στον ‘Διάλογο μεταξύ των Πολιτισμών’ και έτσι η πρόταση Khatami έγινε περισσότερη γνωστή στον κόσμο.

Τελικά οι άνθρωποι της εργασίας, οι κάτοικοι των χωρών του ‘Τρίτου Κόσμου’ που υφίστανται την εκμετάλλευση των ισχυρών οικονομικά κρατών στο σώμα τους, στην ψυχή τους και στη γη τους θα είναι τα μαδημένα κοτόπουλα; Πιστεύω πως όχι, το παιχνίδι μπορεί να αλλάξει τροπή και τα φοβισμένα κοτόπουλα που τα έχουν ξεπουπουλήσει οι δυνατοί μπορεί να μεταμορφωθούν σε κόνδορες με γαμψά νύχια!

Αρκετά έχουν εκμαυλισθεί τα ήθη μας από τη ραστώνη του καταναλωτισμού, της πιο χυδαίας εκδοχής του καπιταλισμού στις χώρες των ανεπτυγμένων χωρών. Είναι ανάγκη ζωής να ξαναβρούμε τη συνείδησή μας. Την ηθική μας συνείδησή μας, την κοινωνική μας συνείδηση, την ταξική μας συνείδηση, την συνείδησή μας ως ανθρώπινων προσώπων….

Δεν μπορεί να ανεχόμαστε τη δημοκρατία που κυριαρχεί στη Δύση και εξυπηρετεί την άγρια νεοφιλελεύθερη οικονομία, που αναπαράγει κεφάλαιο θρυμματίζοντας βάναυσα τα πρόσωπα των ανθρώπων.
Ο κόσμος βρίσκεται σε κίνηση. Άνθρωποι μετακινούνται συνεχώς από τόπο σε τόπο. Άλλοτε ‘κλειστές’ εθνοφυλετικά κοινωνίες εμπλουτίζονται από ανθρώπους άλλων φυλών καθώς δημιουργούνται πλέον πολυφυλετικές και πολυπολιτισμικές κοινωνίες. Οφείλουμε ως σκεπτόμενοι και ενσυνείδητοι άνθρωποι να είμαστε θετικοί σ’ αυτές τις εξελίξεις και να αρνηθούμε τις παγίδες που βάζει μπροστά μας ο ρατσισμός, η ξενοφοβία και ο φαντασιακός εθνικισμός.
Ο καπιταλισμός, έτσι όπως τον ξέρουμε και όπως τον ζούμε δεν ταιριάζει για ανθρώπους που έχουν συναίσθηση της ποιότητας της ύπαρξής τους. Ο καπιταλισμός θέλει τους ανθρώπους απρόσωπους, να παράγουν και να καταναλίσκουν μόνον. Απλές μηχανές που θα παράγει κέρδη, όλο και περισσότερα στους ισχυρούς. Δεν συναινούμε στις σχέσεις που παράγει ο καπιταλισμός, τόσο σε επίπεδο ατομικής περιουσίας, όσο και σε επίπεδο κρατικού πλούτου. Οι ανισότητες και οι διακρίσεις που πηγάζουν εξαιτίας του φύλου των ανθρώπων δεν είναι ανεκτές πλέον, ούτε οι ιεραρχίες που συντηρούνται στο όνομα των κοινωνικών τάξεων. Στεκόμαστε αρνητικοί τέλος σε κάθε μορφή καταπίεσης!
Οφείλουμε πάντοτε να έχουμε κατά νου εκείνο που είπε ο Θρασύμαχος ο σοφιστής, όπως το διέσωσε ο Πλάτων «φημί γαρ εγώ είναι το δίκαιον ουκ άλλο τι ή το του κρείττονος συμφέρον» (Πολιτεία 1.338c). Αλλά κι εκείνο που έγραψε ο Friedrich Engels στο έργο του «Η Καταγωγή της οικογένειας, της ατομικής Ιδιοκτησίας και του κράτους» (1884): «…καθώς το κράτος ξεπήδησε από την ανάγκη να χαλιναγωγηθούν οι αντιθέσεις των τάξεων, καθώς το κράτος ξεπήδησε μέσα από τις ίδιες τις ταξικές συγκρούσεις, κατά κανόνα είναι το κράτος της πιο ισχυρής οικονομικά τάξης, που διά μέσου του κράτους γίνεται και πολιτικά κυρίαρχη και αποκτά μ’ αυτόν τον τρόπο νέα μέσα για την καταστολή της καταπιεζόμενης τάξης και την εκμετάλλευσή της…».

Μια λύση που θα άρμοζε στις απαιτήσεις ως ανθρώπων είναι ένας Φιλελεύθερος Σοσιαλισμός. Αντίθετος σε κάθε αποθέωση της κρατικής εξουσίας. Βασισμένος στην οργάνωση της κοινωνίας στις αυτοδιαχειριζόμενες κοινότητες τόσο στο επίπεδο της καθημερινής ζωής, όσο και των μονάδων παραγωγής. Η συμμετοχική δημοκρατία και όλοι οι θεσμοί που μπορεί να αναπτυχθούν απ’ αυτή την πολιτική επιλογή μοιάζουν σαν το μόνο ικανοποιητικό εχέγγυο διαφύλαξης της ελευθερίας. Προ πάντων όμως η ανθρώπινη ύπαρξη με θεσμούς και εγρήγορση της κάθε στιγμής αξίζει να μένει μακρυά από την αλλοτρίωση που της επέφερε ο καπιταλισμός και οι χυδαίες σχέσεις που αναπαράγονται στους κόλπους του.
Δεν υπάρχουν περιθώρια συναίνεσης στη βία, εκτός κι αν πρόκειται για ακραίες περιπτώσεις όπου διακυβεύονται η ζωή, η ελευθερία, το δίκαιο και η αξιοπρέπεια των ανθρώπων από αδίστακτους βαρβάρους που δεν έχουν μήτε ιερό, μήτε όσιο. Για τούτο και σε καμιά περίπτωση δεν υπάρχουν περιθώρια συνηγορίας υπέρ της τρομοκρατίας, είτε εκφράζεται με πράξεις των δυνάμεων του κράτους, είτε με πράξεις ατόμων ή ομάδων ό,τι και αν ισχυρίζονται πως υποστηρίζουν…. Όπως είχε γράψει ο παιδαγωγός Paulo Freire «η τρομοκρατία είναι η άρνηση αυτού που αποκαλώ οικουμενική ανθρώπινη ηθική» (Παιδαγωγική της Ελευθερίας).