Η ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΣΤΟ ΣΩΜΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
ΓΙΩΡΓΟΣ
Α. ΔΟΥΔΟΣ
g_doudos@yahoo.com
Πριν
λίγες μέρες, η ιερά σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, το διοικητικό όργανο της
θεσμικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, δημοσίευσε μια απόφαση καταδίκης της γιόγκα,
θεωρώντας πως είναι εντελώς ασυμβίβαστη για έναν Χριστιανό Ορθόδοξο. Αφορμή της
ανακοίνωσης αυτής υπήρξε η καθιέρωση από τον ΟΗΕ της 21ης Ιουνίου ως
Παγκόσμιας Ημέρας της Γιόγκα.
Αυτή
καθαυτή η συνοδική ανακοίνωση και το όλο ύφος της με προβλημάτισαν. Μολονότι
σκέφτηκα κατ’ αρχάς να επιλέξω την σιωπή, ως έκφραση απόλυτης αδιαφορίας για
μια συλλογική πρωτοβουλία ανθρώπων, που δυστυχώς έχουν παύσει εκουσίως να
διαλέγονται με τον σύγχρονο κόσμο, ναρκισσευόμενοι με την εξουσία που διαθέτουν
στη χώρα μας και αισθανόμενοι ποικίλες φαντασιώσεις μεγαλείου, όταν καμαρώνουν
με τα αρχιερατικά τους άμφια, που καμιά εντελώς σχέση δεν έχουν με το
στοιχειώδες χρέος τους, να υπάρχουν δηλαδή ως Επίσκοποι «εἰς τύπον καί τόπον Χριστοῦ».
Αναγνωρίζω τους αδάμαντες μεταξύ των μελών της Ιεραρχίας, τους τιμώ και τους σέβομαι,
αλλά νομίζω πως είναι τόσο λίγοι και για τούτο πολύτιμοι, που απλώς βαρύνουν το
κλίμα της πνευματικής θλίψης….
Στα
πλαίσια της ελευθερίας του λόγου και οι συνοδικοί ιεράρχες ως σώμα είχαν κάθε
δικαίωμα να διατυπώσουν την άποψή τους. Τα πράγματα όμως δεν είναι τόσο απλά,
γι’ αυτούς που καλώς ή κακώς ασκούν συλλογικά την διοίκηση της θεσμικής
Εκκλησίας. Θα ήταν απόλυτα θεμιτό να εκφραστούν με έντονη επιφύλαξη κατά του
συγκρητισμού, αλλά να απαγορεύσουν και να καταδικάσουν κάτι, επειδή συνδέεται
με την πνευματική παράδοση του Ινδουϊσμού, νομίζω ήταν πνευματική αμετροέπειά τους,
ποιμαντικό αμάρτημα και θεολογικό ατόπημα.
Η
άποψη της ιεράς Συνόδου θέτει ένα σοβαρό πρόβλημα. Η Εκκλησία και το Ευαγγέλιο
του Χριστού υφίσταται εντός των στεγανών του ιουδαιοχριστιανικού κόσμου μόνον; Ο
διάλογος μεταξύ Χριστιανισμού και Ελληνισμού ή Σλαβικού Πολιτισμού αργότερα,
τουλάχιστον για την Ελληνορθόδοξη Εκκλησία είναι αποδεκτός περιοριστικά;
Πώς
είναι ανεκτή λόγου χάρη, η πανθομολογούμενη έμπνευση των συντακτών ακολουθιών της
θείας λειτουργίας της Εκκλησίας από την αρχαία ελληνική τραγωδία; Η θεία
λειτουργία αναπαριστά λειτουργικά, κορυφαία σωτηριώδη συμβάντα και καλεί την
συμμετοχή των πιστών στο σώμα του Χριστού, δηλαδή την μέθεξή τους στην
ευχαριστία. Το πρότυπο υπήρξε το αρχαίο δράμα, που η επίδρασή του στην ευχαριστιακή
ακολουθία είναι ορατή, τόσο σε σχέση με τη δομή, όσο και με επιμέρους σημεία της
θείας λειτουργίας.
Ο
τρόπος άσκησης στη νοερά προσευχή κατά την ησυχαστική παράδοση, έχει άραγε σχέση
με τα πρώιμα χριστιανικά χρόνια; Αναμφίβολα είναι η πρόσληψη επιρροών στο σώμα της
Εκκλησίας εκ μέρους άλλων πολιτισμών, που μάλλον βρίσκονται αρκετά μακρυά από
την ανατολική λεκάνη της Μεσογείου και το πιο πιθανό είναι ότι φθάνουν στον
κόσμο των Ινδιών (όποιος ή όποια αμφιβάλλει ας διαβάσει από την Φιλοκαλία των
Ιερών Νηπτικών και από τον τέταρτο τόμο της έκδοσης του Αστέρος την σελίδα 27,
όπου περιέχονται οδηγίες του μακαρίου Νικηφόρου του Μονάζοντα, δασκάλου του
αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, περί του τρόπου περισυλλογής του πνεύματος την ώρα της
προσευχής). Ο αναχωρητισμός που εμφανίστηκε στην έρημο της Αιγύπτου και
αργότερα στην έρημο της Παλαιστίνης έχει κάποια σχέση με τον Ιουδαϊσμό, ακόμα
και με την μυστικιστική παράδοση της Καμπαλά ή με τον Χριστιανισμό του Χριστού
και των Αποστόλων; Δεν είναι μια ολοφάνερη επιρροή που δέχθηκε η Εκκλησία από
την μακρινή Ασία, πάλι από την ινδική χερσόνησο, την υιοθέτησε και την έντυσε με τα δικά της ενδύματα;
Νομίζω,
ότι η πρόσληψη του κόσμου στο σώμα της Εκκλησίας γίνεται κατανοητή εντός των
πλαισίων πρόσληψης σύνολου του ανθρώπινου γένους και όλης της κτίσεως στην
ανθρωπότητα του Χριστού, «ἵνα ᾗ τά πάντα καί ἐν πᾶσι Χριστός» (Κολ. 3, 11).
Είναι
ορθός ο αποκλεισμός ενός διαλόγου μεταξύ Εκκλησίας και άλλων πνευματικών
ρευμάτων, θρησκευμάτων ή πολιτισμών, έστω και αν ένα τέτοιο άθλημα είναι
δύσκολο; Μπορεί να αποκλεισθεί ο Ινδουϊσμός, ο Βουδισμός, η παράδοση Ζεν του
Βουδισμού, ο Ταοϊσμός, ακόμα και ο ανιμισμός από τα ενδιαφέροντα της Εκκλησίας;
Στο παρελθόν βέβαια, η θρησκειολογία επιχειρούσε να πληροφορήσει για τα άλλα
θρησκεύματα τους θεολόγους, προκειμένου να ασκήσουν την ιεραποστολική
επιθετικότητά τους με επάρκεια και αποτελεσματικότητα. Νομίζω ευτυχώς, ότι αυτή
η στάση δεν διαθέτει σοβαρούς υποστηρικτές πλέον, εκτός αν πρόκειται για τον
όχλο των φανατικών, ακόμη και εγγραμμάτων, που με πείσμα θέλουν να περιορίσουν
το Πνεύμα του Θεού….
Πιστεύω ότι τα παρακάτω αποσπάσματα ποιήματος περί της Εκκλησίας
του Χριστού διατυπώνουν αλήθειες, που συχνά οι ευσεβείς αγνοούν ή παραβλέπουν:
«Ναῦς νοητή ἡ Εκκλησία
ἐλευνομένη πνοαῖς Πνεύματος Ἁγίου…
Ὁ τῆς Ἐκκλησίας Δομήτωρ
καί πάντα Κόσμον κάλλει κοσμήσας
ὁ Λόγος Χριστός
οὐκ ἒθετο αὐτῇ πέρατα·
ὣσπερ γάρ ἀτέρμονα σύμπαντα
περίκλεα τῆς Χάριτος εἰσίν
οὓτως καί Ἐκκλησία…
περίκλεως Πνεύματος ὑπάρχει
οὐ δέ χωρεῖ ὁρίοις
καίτοι ὁρωμένη ἃμα».
21/6/2015
No comments:
Post a Comment