Στην Δυτική Καθολική Εκκλησία έχει διαμορφωθεί ένας τρόπος «αγιοποίησης» των ανθρώπων του Θεού, αρκετά «εξορθολογισμένος», σύμφωνα με την επικράτηση ενός «δικαιοκρατικού» συστήματος στην Καθολική Λατινική Εκκλησία. Μάλιστα στην Δυτική Εκκλησία υπάρχει και διαβάθμιση των «αγίων»: Πρώτο στάδιο είναι η «μακαριοποίηση» και τελικό στάδιο η αγιοποίηση, με «αντικειμενικά κριτήρια»!
Απεναντίας στην Εκκλησία της Ανατολής, χωρίς εξαίρεση ως προς τις επιμέρους παραδόσεις τους, (αναφέρομαι στην Ελληνορθόδοξη Εκκλησία, στην Κοπτική Ορθόδοξη Εκκλησία, στην Αποστολική Αρμενική Εκκλησία, στην Συρο-ορθόδοξη Εκκλησία, στην αρχαία Ασσυριακή Εκκλησία της Ανατολής, αλλά και στην Μαρωνιτική Εκκλησία, που έχει επηρεασθεί αρκετά από δυτικές μορφές ευσέβειας), το κριτήριο αναγνώρισης ενός ανθρώπου ως Αγίου, είναι η μαρτυρία της συνειδήσεως του Λαού του Θεού. Λέγοντας Λαός του Θεού αναφερόμαστε στους κληρικούς, στους λαϊκούς και στους μοναχούς, γυναίκες και άνδρες.
Ο Λαός του Θεού σε περιορισμένη και συγκεκριμένη περιοχή γεωγραφικά μαρτυρεί ότι ο «άλφα» ή η «δείνα» είναι άνθρωποι αγιασμένοι, άνθρωποι του Θεού. Δεν είναι αναγκαίο να είναι «θαυματουργοί» ή να διέθεταν ενόσω ζούσαν «περίεργα» ή «εξαιρετικά» χαρίσματα. Αυτή η μαρτυρία αρκεί. Υπάρχουν περιπτώσεις που η μαρτυρία της συνειδήσεως του Λαού του Θεού επεκτείνεται σε ευρύτερες περιοχές, υπερβαίνει σύνορα χωρών, γιατί απλά έτσι τα οικονομεί ο Θεός μέσω του Παρακλήτου. Θα αναφέρω μόνο τρεις τέτοιες περιπτώσεις: Ο άγιος Νεκτάριος ο Αιγίνης είναι πολύ αγαπητός μεταξύ των πιστών της Ορθόδοξης Ρωσικής Εκκλησίας, αλλά και της Υπερόριας Ρωσικής Ορθόδοξης. Στην Ελλάδα ιδιαίτερα αγαπητός είναι ο άγιος Λουκάς ο Ιατρός, Αρχιεπίσκοπος Συμφερουπόλεως της Κριμαίας. Ο άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ έχει γίνει εξαιρετικά αγαπητός μεταξύ Ρουμάνων πιστών.
Στην διαδρομή της ιστορίας «η Οδός» του Ευαγγελίου του Ιησού Χριστού, μετά την παύση των διωγμών κατά των Χριστιανών, δέχθηκε αρνητικές επιρροές και έλαβε κατ’ άνθρωπον, το σχήμα ενός θρησκευτικού θεσμού. Πρόκειται για το φαινόμενο της εκκοσμίκευσης της Εκκλησίας και την καθιέρωσή της ως θεσμικής θρησκείας ενός κράτους. Στο ελληνικό Σύνταγμα η Ορθόδοξη Εκκλησία χαρακτηρίζεται ως «επικρατούσα θρησκεία» στην Ελλάδα. Έχουν διατυπωθεί αρκετές εξωραϊστικές εικόνες, για να δικαιολογήσουν το σφιχταγκάλιασμα της εκκλησίας από το κράτος, αλλά κατά τη γνώμη μου, η ανθρώπινη διάσταση της εκκλησίας είναι πληγωμένη βαθιά απ’ αυτή την κατάσταση και όσα κι αν είναι τα προνόμια, με τα οποία την έχει προικίσει ο Καίσαρας δεν μειώνουν την «αποστασία» από το Ευαγγέλιο και δεν παύουν να θλίβουν το Άγιο Πνεύμα.
Στην Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ελλάδα, κάτι που θα συμβαίνει είμαι βέβαιος και σε άλλες χώρες, που η «εθνική ορθόδοξη» Εκκλησία έχει δύναμη, διαθέτει επιρροή και προνόμια, η «λειτουργία» της συνειδήσεως του Λαού του Θεού έχει τεθεί «υπό κηδεμονία» ή και «υπό απαγόρευση», εκ μέρους των Επισκόπων, που συμπεριφέρονται ως δεσποτικοί δυνάστες κλήρου και λαού! Συμπεριφέρονται, κυρίως οι επαρχιούχοι επίσκοποι, που ονομάζονται Μητροπολίτες, απέναντι στο Πρεσβυτέριο και στους Λαϊκούς, λες και είναι «ποίμνιο» αλόγων ζώων, που οφείλουν να υπακούν τυφλά στον Δεσπότη, χωρίς αντιρρήσεις. Από την άλλη μεριά, οι λαϊκοί, γυναίκες και άνδρες δεν διαθέτουν θεολογική παιδεία, ενώ η πλειοψηφία των θρησκευόμενων είναι προσκολλημένοι σε μια στρεβλή υπακοή σε «γεροντάδες» και κατ’ επέκταση σε κάθε ρασοφόρο, που εύκολα τους χειραγωγεί. Οι εξαιρέσεις μεταξύ των Μητροπολιτών της Ελλαδικής Εκκλησίας είναι τόσο λίγες, που αδυνατούν να επιφέρουν αλλαγή στον τρόπο διακονίας του Λαού του Θεού, εντός του οποίου υπάρχουν και οι Επίσκοποι, άσχετα αν δεν το παραδέχονται, διότι αρκετοί θεωρούν ότι τους μειώνει κάτι τέτοιο.
Κατά την περίοδο των Μέσων Χρόνων, που η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία βρισκόταν στην ακμή της, ο Καίσαρας συχνά επενέβαινε σε ζητήματα της Εκκλησίας. Και τότε, χάριν «κρατικών σκοπιμοτήτων» ή δημιουργίας μύθων, η συνείδηση του Λαού του Θεού παραμεριζόταν ή φιμωνόταν απόλυτα, ιδίως σε θέματα «αγίων» της Εκκλησίας.
Ο Κωνσταντίνος, που μετέφερε την πρωτεύουσα της Αυτοκρατορίας από την Δύση στην
Ανατολή και μετέτρεψε το Βυζάντιο σε «Νέα Ρώμη» και «Κωνσταντίνου Πόλι», την γνωστή Κωνσταντινούπολη, αναγνωρίστηκε ως Άγιος για την Ορθόδοξη Εκκλησία και του αποδόθηκε μάλιστα ο τίτλος του ισαποστόλου. Η Εκκλησία της Ρώμης τον Κωνσταντίνο δεν τον συγκαταλέγει μεταξύ των αγίων της, ενώ η μητέρα του Ελένη κοσμεί το αγιολόγιο της Δύσης.
Ο Κωνσταντίνος βαρύνεται με φοβερά εγκλήματα. Κυρίως εκείνο που σκιάζει τη μνήμη του είναι η δολοφονία του γιου και της συζύγου του. Είναι αλήθεια πως με το διάταγμα της ανεξιθρησκείας που καθιέρωσε η Εκκλησία των μαρτύρων και των διωγμών κατά κάποιο τρόπο ανάσανε. Επίσης, μολονότι ο ίδιος δεν ήταν Χριστιανός, συγκάλεσε την Πρώτη Οικουμενική Σύνοδο στη Νίκαια, πριν από 1700 χρόνια και ανεξάρτητα από τις προσωπικές προθέσεις του συνέβαλε αποφασιστικά στην διατήρηση της εκκλησιαστικής ενότητας και προεχόντως στην διατύπωση του ορθοδόξου δόγματος. Ο Κωνσταντίνος μεταστράφηκε στο Χριστιανισμό λίγο πριν πεθάνει και μάλιστα η βάπτισή του έγινε από το Επίσκοπο Καισαρείας Ευσέβιο, που ανήκε στους «Ομοιουσιανούς», μετριοπαθή ομάδα Αρειανών, δηλαδή δεν βαπτίστηκε καν ως Ορθόδοξος Χριστιανός!
Μία άλλη περίπτωση αγιοποίησης αυτοκράτορα, που πρέπει να αγνόησε την συνείδηση του Λαού του Θεού, αλλά έγινε για την εξυπηρέτηση «ύψιστων κρατικών συμφερόντων», είναι αυτή που αφορά τον Θεοδόσιο τον Μέγα. Ο Θεοδόσιος είναι ο αυτοκράτορας που καθιέρωσε τον Χριστιανισμό ως επίσημη θρησκεία στο Βυζάντιο. Αυτό το συμβάν εδραίωσε την καθιέρωση της Εκκλησίας ως θεσμικής θρησκείας και υπήρξε η αφετηρία της αποστασίας από το Ευαγγέλιο του Χριστού εξαιτίας της εκκοσμίκευσης. Επί πλέον, ο Θεοδόσιος βαρύνεται με το έγκλημα της μαζικής δολοφονίας Θεσσαλονικέων, που ορισμένοι ανάγουν σε 15.000 (390)!
Ερωτηματικά θα μπορούσαν να εγερθούν όσον αφορά και την αγιοποίηση του Ιουστινιανού και της Θεοδώρας, κατά πόσο η αναγνώριση του αυτοκρατορικού ζευγαριού ήταν απόρροια της συνείδησης του Λαού του Θεού ή αξίωση του Παλατιού!
Στην εποχή μας, η μαρτυρία της συνειδήσεως του Λαού του Θεού περί των αγίων ανθρώπων, τουλάχιστον στην ελληνορθόδοξη Εκκλησία στην Ελλάδα, αγνοείται κατά κανόνα εξοργιστικά από διάφορους Μητροπολίτες ή υπεροχικούς κληρικούς, όπως ονομάζονται συνήθως αρχιμανδρίτες, που μπορούν και μανιπουλάρουν τα ποίμνια των θρησκευόμενων.
Θα αναφερθώ σε μια περίπτωση, που κατά την γνώμη μου καταδεικνύει το ζήτημα. Τον Απρίλιο του 1822, η εξέγερση κατά της οθωμανικής εξουσίας του Βερμίου, με επίκεντρο τη Νάουσα, καταστάλθηκε με ιδιαίτερη σκληρότητα. Ανάμεσα στα άλλα μέτρα κατά των επαναστατών, κάτω από ένα πλατάνι στη Νάουσα, άνδρες Χριστιανοί που συλλαμβάνονταν αποκεφαλίζονταν. Μαρτυρίες που διασώθηκαν αναφέρουν περισσότερους από 1200 άνδρες. Έκτοτε και ιδίως από το 1912 και μετά που η οθωμανική εξουσία εξέλιπε, στη συνείδηση των κατοίκων της Νάουσας, οι άνθρωποι που αποκεφαλίστηκαν από τους Οθωμανούς αναφέρονταν ως εθνομάρτυρες και ως τέτοιοι τιμούνταν. Το ίδιο συνέβαινε και για τις νεαρές γυναίκες, που κατά τον θρύλο, προτίμησαν να αυτοκτονήσουν, ορισμένες κρατώντας τα μωρά τους στην αγκαλιά, στον καταρράκτη Στουμπάνοι του ποταμού Αράπιτσα που διασχίζει τη Νάουσα, προκειμένου να αποφύγουν τον εξανδραποδισμό και την δουλεία.
Το 2011 με πρωτοβουλία του Μητροπολίτη Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας Παντελεήμονος-Ιωάννη Καλπακίδη, που εκλέχτηκε μητροπολίτης το 1994, η τεράστια ομάδα των εθνομαρτύρων της Νάουσας, που προσδιορίστηκαν με ακρίβεια σε 1241 κατατάχτηκαν στο αγιολόγιο της Εκκλησίας ως νεομάρτυρες πλέον. Οι κάτοικοι της Νάουσας τιμούσαν αυτούς τους ανθρώπους, αλλά κανένας «ευσεβής» ή πιο σωστά ομάδα ευσεβών κατοίκων της πόλης, επί δεκαετίες, δεν είχαν αποκτήσει συνείδηση, ότι αυτοί οι άνθρωποι, άνδρες, γυναίκες, παιδιά και πέντε ιερείς, είχαν χάσει τη ζωή τους, υπερασπιζόμενοι την πίστη τους. Έπρεπε να έρθει στην περιοχή ο κ. Καλπακίδης ως μητροπολίτης και οργισμένοι περί αυτόν στα γραφεία της Μητροπόλεως, για να ανακαλυφθεί, ότι οι εθνομάρτυρες της Νάουσας ήταν και νεομάρτυρες της Εκκλησίας!
Βέβαια, σε μια θεσμική εκκλησία, που διαθέτει ποικίλα προνόμια και λειτουργεί ως κράτος εν κράτει, παρά τις ανάγκες της κοινωνίας, για τις οποίες η μητροπολιτική ποιμαντική παραμένει αδιάφορη, τουλάχιστον κατά κανόνα, το πλήθος της τοπικής αγιολογίας θεωρείται «ευλογία», επιφέρει διακρίσεις υπέρ του Μητροπολίτη, κάτι σαν την «παραγωγικότητα» σε υπηρεσίες και επιχειρήσεις, ενώ συχνά εμφανίζεται και μια ιδιότυπη ποιμαντική, αυτή της «λειψανο-λατρείας» και της περιφοράς «ιερών λειψάνων» δι’ ανταλλαγής μεταξύ Μητροπόλεων ή μονών του Αγίου Όρους κυρίως!
Νομίζω, ότι όσα εκτίθενται πιο πάνω, δίνουν απαντήσεις και ως προς την «αγιοποίηση» του Κωνσταντίνου του Μεγάλου βασιλέως στις εκκλησίες της Ανατολής.
No comments:
Post a Comment