Ἐπί τῇ Χριστοῦ Γέννα…

Χειμῶνος σκότη

λύονται Ἡλίου στάσει!

Σύν νοητῷ Ἡλίῳ

νηπιάσαντι Χριστῷ γοῦν

καί ἡμεῖς,

καθάρωμεν καρδίας

ἳνα τό ἒσωθεν φῶς

καταυγάσῃ Κόσμον!

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ;

http://youtu.be/LRbexQpbrbQ

Ο τίτλος του σημειώματος αυτού δεν είναι υποθετικός, ούτε απλά ρητορικός. Αναφέρομαι στη Δημοκρατία στην Ελλάδα του 2012. Και έχω την αίσθηση ως πολίτης αυτής της χώρας, πως η Δημοκρατία έχει τεθεί υπό απαγόρευση από την ομάδα που νέμεται την εκτελεστική εξουσία, όχι απλώς που αποτελεί την κυβέρνηση, αλλά που σχεδιάζει τις αποφάσεις που αφορούν τον λαό και τον τόπο, που επιβάλλει αυτές τις αποφάσεις, με τη συνδρομή αήθων ή και ανήθικων ακόμα μελών της Βουλής και εξαναγκάζει τους πολίτες να τις αποδεχθούν.

Η προχθεσινή δημόσια αμφισβήτηση και έκφραση πλήρους απαξίας κατά των Δικαστών της χώρας εκ μέρους του εξωκοινοβουλευτικού υπουργού Οικονομικών κ. Γιάννη Στουρνάρα, κατά τη γνώμη μου εκφράζει την σκόπιμη κατάλυση της διάκρισης των εξουσιών που ορίζει το Σύνταγμα και συνιστά στοιχείο ἐκ τῶν ὧν οὐκ ἂνευ του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος στο σύνολο των χωρών της Δύσης.

Επιχειρείται πέραν του ευνουχισμού της Δικαστικής Λειτουργίας της πολιτείας μέσω της καταφρόνησης των δικαστικών λειτουργών και η υπολειτουργία του Κοινοβουλίου. Παραβιάζεται το Σύνταγμα με την ένοχη σιγή θεσμικά αρμοδίων λειτουργών του κράτους, με το φαινόμενο της παραγωγής πράξεων νομοθετικού περιεχομένου, ώστε να μην διακινδυνεύει η επιβολή δυναστικών μέτρων εις βάρος του λαού διά νόμου, με την πιθανή καταψήφισή τους εφόσον θα ετίθεντο υπό την κρίση της Βουλής για να λάβουν τη μορφή τυπικού νόμου, όπως θα ήταν το συνταγματικά ορθό. 

Είμαστε μάρτυρες και το νιώθουμε, όσοι και όσες δεν ανήκουμε στο στενό περιβάλλον των ευνοουμένων από τις συνθήκες οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ότι τουλάχιστον στον τόπο μας η Δημοκρατία συρρικνώνεται και δεν αρκεί για τους κρατούντες ο περιορισμός ελευθεριών και η κολόβωση των θεσμών του κράτους πρόνοιας και αλληλεγγύης. Επιδιώκεται ανενδοίαστα η κατάλυση του Συντάγματος και όλων των νόμων που ισχύουν στη χώρα με αυξημένη ισχύ, ρυθμίζοντας κεφαλαιώδη ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών. Η περιφρούρηση της αξιοπρέπειας του προσώπου και η διασφάλιση των εργατικών δικαιωμάτων ως θεσμική κατάκτηση έχει πλέον καταργηθεί με αντισυνταγματικούς νόμους που επιβλήθηκαν κατ' απαίτηση των δανειστών του κράτους. 

Φθάσαμε στο σημείο να διατυπωθεί χωρίς ίχνος αιδούς ή διπλωματικής πονηρίας εκ μέρους του κορυφαίου στελέχους της κυβέρνησης του κ. Γιάννη Στουρνάρα, η πρόθεση να τεθεί η Δημοκρατία υπό απαγόρευση!

Η Δικαιοσύνη ως θεσμός και λειτουργία της δημοκρατικής πολιτείας αποτελεί το καταφύγιο του Λαού κατά των καταχρήσεων της κυβέρνησης, δηλαδή της εκτελεστικής λειτουργίας, αλλά και κατά των έκνομων πρωτοβουλιών και πράξεων της νομοθετικής λειτουργίας, δηλαδή του Κοινοβουλίου. Η τήρηση του Συντάγματος και των θεμελιωδών νομοθετημάτων του κράτους τελεί υπό την εγγύηση της Δικαιοσύνης.

Τα δικαστικά σφάλματα ενγένει και οι λανθασμένες κατά καιρούς αποφάσεις των δικαστηρίων δεν αποτελούν με κανένα τρόπο άλλοθι συνηγορίας για την εκδήλωση απαξίας κατά της Δικαιοσύνης, συντεταγμένης λειτουργίας του κράτους, ισότιμης προς τη Νομοθετική, όσο και προς την Εκτελεστική.

Η κυβέρνηση της Ελλάδος διολισθαίνει συνεχώς σε ατραπούς που 

την οδηγούν όλο και περισσότερο σε αντιπαράθεση με το περί δικαίου συναίσθημα του μεγάλου πλήθους του Λαού. Η κυβέρνηση αποκαλύπτεται πλέον ότι αποτελείται από ορισμένους τεχνοκράτες, δίχως πολιτική ευασθησία και δίχως συνταγματική φιλοπατρία, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον κ. Στουρνάρα και τις τελευταίες απαράδεκτες δηλώσεις. Υποθέτουμε ότι αν συνέβαινε κάτι τέτοιο σε ευνομούμενη χώρα της άλλης Ευρώπης θα υποχρεωνόταν ο Υπουργός Οικονομικών σε παραίτηση. Εδώ το πολιτικό ήθος έχει καταστεί εἶδος ἐν ἀνεπαρκείᾳ. Και όταν έχουμε έλλειμμα ήθους στον δημόσιο βίο επακόλουθο είναι να έχουμε ανάπηρη Δημοκρατία, Δημοκρατία υπό απαγόρευση....

Με αφορμή ένα βιβλίο

Ευπέφκιον (χαλί προσευχής)  Πάντερμα οθωμανικής περιόδου.

ΙΣΛΑΜ ΚΑΙ ΔΥΣΗ

Με αφορμή ένα βιβλίο

Συγγραφέας: İbrahim Kalın/Μετάφραση στα ελληνικά: Μαρία Βερβερίδου

(Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2012)

          Η εμφάνιση του Ισλάμ στο προσκήνιο της ιστορίας, πριν χίλια τριακόσια σαράντα χρόνια και κάτι, αντιμετωπίσθηκε κυρίως εκ μέρους των Χριστιανών ως μία πρόκληση. Οι Χριστιανοί επιφύλαξαν αρνητική αντιμετώπιση εξαρχής ως και στις μέρες μας στο πρόσωπο του Μωάμεθ, με ελάχιστες λαμπρές εξαιρέσεις. Αυτή η στάση ίσως μπορεί να κατανοηθεί από το γεγονός, ότι το Ισλάμ στα πρώιμα χρόνια της διαδρομής του θεωρήθηκε από κύκλους της Εκκλησίας σαν χριστιανική αίρεση. Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, μολονότι φίλος και σχεδόν συνομήλικος του χαλίφη της Δαμασκού Γιαζίντ 1^ου δεν είχε κατανοήσει πως το Ισλάμ ήταν μια διαφορετική θρησκεία από τον Χριστιανισμό και καλλιέργησε την άποψη μιας νέας αίρεσης. 

          Το Ισλάμ παραμένει ο μεγάλος άγνωστος για τον μέσο άνθρωπο της Δύσης με χριστιανικές ή ιουδαϊκές καταβολές. Στον τόπο μας το Ισλάμ συγχέεται λόγω άγνοιας, προκατάληψης και παραπληροφόρησης με την αυταρχική κυριαρχία των Οθωμανών του ελλαδικού χώρου και τα επακόλουθα δεινά που βασάνισαν τους μη προνομιούχους από τους Ρωμιούς επί πέντε εκατονταετίες.

          Είναι αλήθεια πως η ημιμάθεια μεταξύ των ανθρώπων της Δύσης συγχέει το Ισλάμ με την ποικιλόμορφη ολοκληρωτική ιδεολογία του Ισλαμισμού, που χρονικά εμφανίστηκε ως πολιτική πρακτική μετά την επικράτηση της επανάστασης Χομεϊνί στο Ιράν. Οι Ταλιμπάν του Αφγανιστάν και του Πακιστάν, τα στρατευμένα μέλη διαφόρων ομάδων που έχουν κάνει σημαία της δράσης τους τη ‘Τζιχάντ’στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, έχουν δείξει με ανυποχώρητο τρόπο την έντονη επιθετικότητά τους κατά χωρών της Δύσης σχεδόν στο σύνολό τους. Η καλλιέργεια της ολοκληρωτικής ιδεολογίας του Ισλαμισμού έχει τις ρίζες της σε διεργασίες από την εποχή του μεσοπολέμου, με την ίδρυση των «Αδελφών Μουσουλμάνων» στην Αίγυπτο και σε άλλες χώρες, όπου δημιουργήθηκαν αργότερα παρακλάδια. Από την άλλη μεριά οι Ουαχαμπίτες της Σαουδικής Αραβίας, με κάθε μορφής υπερσυντηρητικές φονταμενταλιστικές εκδοχές του σουννιτικού Ισλάμ, μαζί με Μολλάδες του Ιράν, πρόσφεραν το θρησκευτικό επικάλυμμα στην ισλαμιστική πολιτική ιδεολογία, που καταφάσκει στην τρομοκρατική δράση και συνάμα ασκεί επιθετικό προσηλυτισμό για να μεταστρέψει στο Ισλάμ μη Μουσουλμάνους.

Η 11^η Σεπτεμβρίου 2001 με την τρομοκρατική επίθεση που δέχθηκαν οι ΗΠΑ σε ό,τι αντιπροσώπευε συμβολικά την παγκόσμια ισχύ τους, υπήρξε η χρονική στιγμή που  έκανε την εμφάνισή του  το συλλογικό ψυχολογικό σύνδρομο, γνωστό ως ‘ισλαμοφοβία’. Από τις ΗΠΑ η ισλαμοφοβία σύντομα επεκτάθηκε και σε χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Είχε προηγηθεί από το 1993, η διατύπωση του δόγματος Huntington, σχετικά με τη σύγκρουση των πολιτισμών, με κύριους αντιπάλους στην αντιπαράθεση τον ιουδαιοχριστιανικό κόσμο (Εβραίοι του Ισραήλ και της Διασποράς, Καθολικοί και Προτεστάντες), και τον ισλαμικό κόσμο. Οι απόψεις του Huntington που για ένα διάστημα είχαν γίνει μόδα, παρά την σοβαρή αμφισβήτησή τους, ενέτειναν την καλλιέργεια της ισλαμοφοβίας και την μετέτρεψαν σαφώς σε επιθετική αντιμουσουλμανική δράση, όχι εναντίον μιας επικίνδυνης ολοκληρωτικής ιδεολογίας, όπως είναι ο Ισλαμισμός, αλλά εναντίον όλων των Μουσουλμάνων αδιακρίτως. Τα περιβόητα «σκίτσα του Μωάμεθ» και η σχετικά επίκαιρη κατάληξη της φτηνής και βάναυσα προκλητικής ταινίας «Η αθωότητα των Μουσουλμάνων» μπορούν να θεωρηθούν εκφράσεις αυτής της άκριτης επιθετικότητας κοινωνιών δυτικών χωρών κατά του Ισλάμ και των πιστών του.

Ο συγγραφέας του βιβλίου «Ισλάμ και Δύση» İbrahim Kalın, που παρουσιάζεται απόψε, επιχειρεί και πιστεύω επιτυχημένα να εμφανίσει στους αναγνώστες του το Ισλάμ έτσι όπως πράγματι είναι. Απογυμνώνει την καρικατούρα που έφτιαξαν ένα σωρό φανατισμένοι, οργισμένοι και μικρόψυχοι άνθρωποι περί Ισλάμ. Με τρόπο που δεν κουράζει αλλά και δεν τσιγκουνεύεται, ο  Kalın μας ξεναγεί με τρόπο ουσιαστικό, ξεκινώντας από τις απαρχές της φανέρωσης του Ισλάμ στην ιστορία φτάνοντας ως την εποχή μας. Αντιμετωπίζει τις προκλήσεις και τα διλήμματα που έχει μπροστά του το σύγχρονο Ισλάμ, χωρίς ωραιοποιήσεις και δίχως υπεκφυγές.  Τελικά νομίζω πως τον απασχολεί η επιτυχής κατάληξη του στοιχήματος της ώσμωσης του Ισλάμ με το αξιακό σύστημα του κόσμου που προσδιορίζεται ως Δύση, κάτι που παρά τις συσσωρευμένες προκαταλήψεις φαίνεται πως θα συμβεί.

Η αναφορά του συγγραφέα στο πέμπτο κεφάλαιο του βιβλίου του στην Ανδαλουσία και στην επιρροή που είχε ασκήσει το Ισλάμ στον κόσμο της Δύσης είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα. Ο πλούτος της Αλ Ανταλούς, την περίοδο που ήταν Dar al Islam, δηλαδή Οίκος του Ισλάμ εντός της Ευρώπης, είναι κάτι που μάλλον αγνοείται από πολλούς σε όλο το εύρος και τη σημασία του για την ευρωπαϊκή ιστορία. Για τούτο θεωρώ βαρύνουσα την εκτενή αναφορά του Kalın στην Ανδαλουσία των Αράβων Μουσουλμάνων, των σοφών που διέσωσαν γραπτά του Αριστοτέλη και του Πλάτωνος. Ένας από τους πολλούς σοφούς που άνθισαν στην ιβηρική γη, ο Μουχάμαντ ιμπν Ρουσντ, περισσότερο γνωστός ως Αβερρόης, είχε ασκήσει τόση επιρροή στην ανάπτυξη της σχολαστικής θεολογίας του Μεσαίωνα, γεγονός που φόβισε την Καθολική Εκκλησία και την οδήγησε να αποκηρύξει ως αιρετική την φιλοσοφία του Αβερρόη!

Ο İbrahim Kalın είναι Τούρκος διανοούμενος και ερευνητής, που εναρμονίζει στη σκέψη και στη ζωή του την Ανατολή με τη Δύση. Τούτο το βίωμά του ως ακαδημαϊκός δάσκαλος με αντικείμενο την ισλαμική φιλοσοφία και θεολογία, τόσο στο Georgetown University όσο και στο Holy Cross College των Ηνωμένων Πολιτειών είναι βέβαιο πως προσπαθεί να μεταδώσει στους φοιτητές του, όπως επιχειρεί να κάνει   και στους αναγνώστες με το βιβλίο του «Ισλάμ και Δύση». Ο  Kalın δεν είναι  ακαδημαϊκός ερευνητής του σπουδαστηρίου, αλλά συμμετέχει ως συνεργάτης του τωρινού Τούρκου Πρωθυπουργού στην υπηρεσία της πατρίδας του, σε θέματα που άπτονται των πολιτισμικών σχέσεων της χώρας του με τον άλλο κόσμο.

Ο İbrahim Kalın υπήρξε μαθητής του Seyyed Hossein Nasr, του κατ’ εξοχήν φιλοσόφου της ισλαμικής σκέψης και λαμπρού καθηγητή ισλαμικών σπουδών στο Georgetown University. Μέσω του Hossein Nasr ο συγγραφέας συνδέθηκε με έναν κύκλο διανοουμένων και αναζητητών ποικίλων πνευματικών παραδόσεων που τους ενώνει ο σεβασμός σ’ αυτό που αποκαλούν υπέρλογη ενότητα των θρησκειών, χωρίς ο σεβασμός τους να συγχέεται με οποιασδήποτε μορφής θεολογικό συγκρητισμό. Άτυπα και ελεύθερα, ενώνονται μεταξύ τους διαχρονικά αυτοί οι στοχαστές, με την πεποίθηση στην ύπαρξη μιας Sophia Perennis (Αιώνιας Σοφίας), αισθητής σε αρχαίες παραδόσεις που παραμένουν ζώσες. Ο  Nasr επηρεάστηκε από τον Frithjof Schuon, έναν πραγματικά οικουμενικό άνθρωπο, γνωστό και με το σούφικο όνομά του ως Σεΐχης Ίσα Νουρ αλ-Ντιν Άχμαντ. Ο René Guénon, γνωστός επίσης ως Σεΐχης Αμπντ’αλ’Ουαχίντ Γιαχία, ανήκει στην ίδια ευγενική αλυσίδα αναζητητών, στον οποίο μάλιστα ο İbrahim Kalın έχει αφιερώσει μια μελέτη του. Ο Ananda Coomaraswamy, εμβριθής μελετητής της Ανατολής και εραστής της τέχνης, ο σημαντικότατος ισλαμολόγος Louis Massignon, που χειροτονήθηκε Μελχίτης ιερέας στα 65 του χρόνια και συνέβαλε αποφασιστικά στην αλλαγή στάσης της Καθολικής Εκκλησίας απέναντι στο Ισλάμ κατά τη Δεύτερη Βατικανή Σύνοδο κοσμούσαν τον κύκλο των εραστών της Sophia Perennis. Θα ήταν όμως παράλειψη να μην αναφέρουμε μεταξύ των εκλεκτών αναζητητών αυτής της σχολής σκέψης τον Μητροπολίτη Διοκλείας Κάλλιστο Ware και τον μακαριστό Philip Sherrard. Τον κοινό τόπο συνάντησης των προηγούμενων στοχαστών και αναζητών της Αλήθειας ο Frithjof Schuon είχε ονομάσει Religio Perennis ή Θρησκεία της Καρδιάς (Religion of Heart) και αξίζει να τονισθεί και πάλι, ότι καθένας από τους παραπάνω στοχαστές και όσους παρέλειψα για λόγους οικονομίας να αναφέρω, διατηρεί την προσωπική του ταυτότητα. Η αναζήτηση της Αιώνιας Σοφίας ή της Καρδιακής Θρησκείας, με την ορολογία της Καινής Διαθήκης, θα μπορούσε να θεωρηθεί ως οδοιπορία εκτεθειμένη στην Πνοή του Πνεύματος, που πνέει όπου θέλει (Ιω. 3:8) κι ακόμα ως κατάφαση στην υποδοχή Εκείνου που είναι μείζων του Ιερού (Ματθ. 12:6). Ο συγγραφέας του βιβλίου που παρουσιάζουμε είναι πιστός Μουσουλμάνος έχοντας μάτια ορθάνοιχτα και δίχως παρωπίδες.

Οι πνευματικές καταβολές του συγγραφέα προσδίδουν στο βιβλίο του «Ισλάμ και Δύση» μια ιδιαίτερη αξία. Εκθέτει την οικουμενικότητα του Ισλάμ, απαλλαγμένου από παραμορφώσεις και κακοποιήσεις των καιρών, όπως λέχθηκε ήδη. Προβάλλει το Ισλάμ, ως ολοκληρωμένη θέαση του Θεού, του ανθρώπου και του κόσμου, ως μέγεθος πίστης και πολιτισμού που μπορεί να αποτελεί στοιχείο εμπλουτισμού της Δύσης, παρά τα προβλήματα που σίγουρα υπάρχουν για την αποδοχή αυτής της αλήθειας από κάθε πλευρά. Το εγχείρημα του συγγραφέα γίνεται με τέτοιο τρόπο, που χωρίς να αποκρύπτει τις σκιές στη συλλογική μνήμη των Μουσουλμάνων από τις τριβές στις σχέσεις Ισλάμ και Δύσης, αποφεύγει να είναι επιθετικός απέναντι στο ιουδαιοχριστιανικό υπόβαθρο που επικρατεί στη Δύση.

Η οικείωση του συγγραφέα με το tasawwuf, που στη Δύση αποδίδουμε ως Σουφισμό, καθιστά το Ισλάμ που μας παρουσιάζει απαλλαγμένο από αγκυλώσεις περιορισμών και απορρίψεων. Καθώς ο  Kalın ανήκει στη γενιά των Μουσουλμάνων στοχαστών που είναι κοινωνοί προς την τάση έρευνας και αναζήτησης της Αιώνιας Σοφίας (Sophia Perennis) ή της Θρησκείας της Καρδιάς, που προανέφερα, μπορούμε να ελπίζουμε βάσιμα ότι είναι σε θέση να συμβάλλει στην καλλιέργεια ενός εσωτερικού οικουμενισμού μεταξύ των θρησκειών και των πολιτισμών, τουλάχιστον όπως μας δείχνει με το βιβλίο του που παρουσιάζεται αλλά και με την υπόλοιπη εργογραφία του. Αν λάβουμε σοβαρά υπόψη μας, ότι ενώ το ιστορικό, το ερμηνευτικό Ισλάμ είναι ξένο προς την παράδοση της Εκκλησίας, λόγω αδυναμίας κατανόησης του σκανδάλου του Σταυρού, από την άλλη μεριά ο Ιησούς Χριστός διεισδύει αγαπητικά στο Σουφισμό, όχι απλά ως ένας τιμημένος προφήτης, αλλά ως η σφραγίδα της Συμπαντικής Αγιότητας. Κατά τη γνώμη μου λοιπόν ο Kalın διαθέτει τα εσωτερικά προαπαιτούμενα ενός συνοδοιπόρου, ενός αδελφού, ιδίως με ένα Χριστιανό της Ανατολής στην αναζήτηση του ύδατος που η λήψη του παύει τη δίψα «εἰς τόν αἰῶνα» (Ιω. 4:14) ….

Θα ήταν σοβαρή παράλειψη αν κλείνοντας την παρουσίασή μου δεν αναφερόμουν στην μετάφραση του βιβλίου στην ελληνική γλώσσα. Η κυρία Μαρία Βερβερίδου, κατά την γνώμη μου ξανάγραψε το αρχέτυπο του συγγραφέα στη γλώσσα μας και αν ο  İbrahim Kalın μπορούσε να διαβάσει το βιβλίο του στα ελληνικά, είμαι βέβαιος πως θα ένιωθε ιδιαίτερα ικανοποιημένος για το μεταφραστικό αποτέλεσμα. Η μεταφράστρια πριν αποδώσει στη γλώσσα μας το «Ισλάμ και Δύση» μελέτησε το όλο θέμα και μάλιστα με πάθος και σε βάθος. Αυτή η εργασία είναι ολοφάνερη από τις ουσιαστικές υποσημειώσεις που πρόσθεσε στο αρχέτυπο η κυρία Βερβερίδου εμπλουτίζοντάς το. Της αξίζουν συγχαρητήρια και θερμότατες ευχαριστίες για τη γόνιμη συνεισφορά της σε μια διαδικασία γνωριμίας και κατανόησης του άγνωστου Άλλου, που είναι τόσο πλησίον μας και μάλιστα για πολλούς λόγους ανυποψίαστα οικείος. Με τέτοιας ποιότητας εκδόσεις για το Ισλάμ, όπως το βιβλίο που μας πρόσφερε στα ελληνικά η κυρία Μαρία Βερβερίδου, θα μπορούσε να πραγματωθεί θαρρώ η ευχή του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά προς το γιο του Τούρκου Εμίρη που του είχε προσφέρει μακρά φιλοξενία: «Θα έρθει σύντομα μια μέρα που θα είμαστε ικανοί να κατανοήσουμε ο ένας τον άλλο»!

  

Σημείωση: Το παραπάνω κείμενο αποτελεί σχέδιο της συμβολής μου στην παρουσίαση του βιβλίου "Ισλάμ και Δύση", που θα γίνει στις 10 Δεκεμβρίου 2012 στο Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου στη Θεσσαλονίκη. Στην παρουσίαση ως εισηγητές συμμετέχουν οι Πέτρος Μάρκαρης, συγγραφέας και Αγγελική Ζιάκα, επίκουρη καθηγήτρια Πανεπιστημίου. 

Χωρίς Αυτοκίνητο, Πάνος Μανίκης - Video Dailymotion

Χωρίς Αυτοκίνητο, Πάνος Μανίκης - Video Dailymotion

Γιουνούς Εμρέ, ο άγιος Ασίκης

Ακούστε φίλοι, ο έρωτας είναι σαν ήλιος·

σαν πέτρα η ανέραστη καρδιά.

Ό,τι φυτρώνει στην ανέραστη καρδιά

σφυρίζει σα φαρμάκι από τη γλώσσα

κι ο λόγος της θυμίζει πόλεμο

όσο γλυκά κι αν ειπωθεί.

Μα η καρδιά που έχει έρωτα γλυκαίνει,

Λαμπαδιάζει, λιώνει σαν το κερί·

οι πέτρινες καρδιές μαυρίζουν

σαν τον δύσκολο σκληρό χειμώνα.

Σ’ εκείνου του Σουλτάνου το κατώφλι,

στης παρουσίας Του το χώρο

στέκει αιώνιος φύλακας το άστρο των εραστών.

··έγινε εχθρός του εαυτού του,

ένας απάνθρωπος συνταξιδιώτης.

Ο έρωτας είναι η δύναμη του φυσερού·

                  ψήνει τους εραστές και τους ενώνει·

μες από πόσα στρώματα δε βγαίνει το ασήμι….

Δεν ημερώνει η καρδιά του εραστή

αν δε βρει τον ερωμένο·

μοιάζει πουλί

που για τίποτα στον κόσμο δε λέει να πετάξει.

Λόγια που δεν τα ξέρει ο άπιστος·

ο δικός του λόγος δεν θ’ ακουστεί.

Τί να τις κάνεις τις παρομοιώσεις;

Είναι σαν όνειρο ακατάληπτο.

Γιουνούς, παράτησε την έγνοια,

κι αν πρέπει και την τέχνη σου ακόμα!

Ο άνθρωπος πρώτη ανάγκη έχει τον έρωτα.

Τότε γίνεται δερβίσης!

Η μετάφραση είναι της Πολύμνιας  Αθανασιάδη

‘ΓΙΟΥΝΟΥΣ ΕΜΡΕ’, εκδόσεις Απάμεια 1996

                                         ·

Απόσπασμα Ημερολογίου....

Ξεκίνησα με πολλήν απαντοχή να συναντήσω έναν Ορθόδοξο Επίσκοπο, μεγάλης αρετής και οσιακής βιωτής. Τον συνάντησα καθισμένο σε μια καρέκλα ταπεινού γραφείου, λίγο περισσότερο καταπονημένο απ' το χρόνο, σε σχέση με την τελευταία φορά που τον είχα συναντήσει πριν χρόνια. Ασπάστηκα το χέρι του και κάθισα αντίκρυ του σε μια καρέκλα σιωπηλός. Μου αρκούσε που ήμουν κοντά του. Άλλωστε μόνο την ευχή του ήθελα και τίποτα περισσότερο. Κάποια στιγμή εμφανίστηκαν ένας αρχιμανδρίτης με δύο συνοδούς, μια κυρία κι έναν κύριο, από κάποιαν νησιωτική επαρχία της Ελλάδας. Και ο Γέροντας άρχισε να μιλά. Στην αρχή για πράγματα άσχετα και ανούσια. Κατόπιν θυμήθηκε Αιθίοπες που φοιτούσαν άλλες εποχές στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Θυμήθηκε πως αυτοί και οι Κόπτες δεν είναι Ορθόδοξοι, καθόσον δεν αποδέχονται όσα δογμάτισε η Εκκλησία από την Σύνοδο της Χαλκηδόνας και μετά…. Αργότερα ήρθε η ώρα να γίνει αναφορά στο Ισλάμ και στους Τούρκους…. Η αναφορά στο Ισλάμ, στο Κοράνιο και στον Προφήτη Μωάμεθ, θύμιζε εποχές όπου η πλήρης απαξίωση του άλλου κυριαρχούσε κατά κανόνα στις σχέσεις των χριστιανικών εκκλησιών απέναντι σε κάθε άλλο θρήσκευμα. Οι απόψεις του Γέροντος Επισκόπου περί Ισλάμ θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν από πολεμική διάθεση και λόγω ηλικίας του Γέροντος, από «γλυκεία εμπάθεια». Δυστυχώς για Επίσκοπο, δηλαδή διδάσκαλο της Εκκλησίας, κυριαρχούσε κατά την ταπεινή μου γνώμη ο  σκοτασμός του νου εξ αγνοίας και η συρρίκνωση της καρδιάς....

                Ποιος είμαι για να κρίνω την αναμφίβολη οσιότητα του Επισκόπου; Πιστεύω πως οι ευχές του κρατούν θρόνους και οίκους, καθώς έχω την πληροφορία ότι έχει παρρησία ενώπιον του Θεού. Αλλά προς τί οι προκαταλήψεις εξαιτίας της άγνοιας;

Λόγου χάρη μετά αιώνες απομάκρυνσης Ελληνορθόδοξοι και Προχαλκηδόνιοι Ορθόδοξοι διαπίστωσαν πως κοινωνούν την ίδια Ορθόδοξη πίστη. Το γιατί βέβαια στην Αίγυπτο υπάρχουν ο Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας Ταουάντρος (Θεόδωρος) 2^ος , ως επικεφαλής της Κοπτικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και ο  Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόδωρος 2^ος , ως επικεφαλής της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας   είναι ζήτημα που οφείλεται στις ανθρώπινες ελλείψεις και στα άλογα πείσματα….

                Η αντιμετώπιση των Μουσουλμάνων και του Ισλάμ γενικότερα από τους ελληνόφωνους Ορθοδόξους, θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί μικρόψυχη, εμπαθής και αβαθής…. Μόνον ο Μητροπολίτης Βύβλου και Βότρυος Γεώργιος Khodr (Πατριαρχείο Αντιοχείας) «τόλμησε» να πει ότι μέσα στις σελίδες του Κορανίου συναντά τα ίχνη του Χριστού και για τούτο μελετά το ιερό κείμενο του Ισλάμ!

                Έλαβα την ευχή του Γέροντος Επισκόπου και ευχαριστώ τον Θεό για τούτο. Μα έφυγα χωρίς να ξεδιψάσω. Έφυγα με θλίψη…. 

ΜΑΤΕΜ, καθαρτήριο και χαροποιό

Το πένθος είναι ανθρώπινο βίωμα που μας καθιστά οικείους με  την οδύνη. Το πένθος κυρίως για την απώλεια αγαπημένου προσώπου σηματοδοτεί την υπαρξιακή μετοχή μας στη βαθύτατη αίσθηση του κενού. Η διάβασις του πένθους θα μπορούσε να ειπωθεί ότι συνιστά αναπόδραστη νομοτέλεια για κάθε άνθρωπο.

          Την αφορμή για τις σκέψεις περί πένθους προσφέρει η έναρξη του νέου σεληνιακού έτους των Μουσουλμάνων, που εφέτος αρχίζει την εσπέρα της 14^ης Νοεμβρίου 2012 και συμπίπτει με την 1^η του πρώτου μήνα του ισλαμικού θρησκευτικού ημερολογίου Μουχαρέμ του έτους 1343 από Εγίρας[i]. Για μεγάλο αριθμό μελών σούφικων αδελφοτήτων, ιδίως για τους Ριφαήδες και τους Μπεκτασήδες, όπως και για Σιΐτες Μουσουλμάνους, Αλεβή της Τουρκίας, Αλαουΐ της Συρίας η έναρξη του μήνα Μουχαρέμ είναι η περίοδος του Ματέμ. Η λέξη matem (τουρκικά) σημαίνει κατ’ αρχάς πένθους, αλλά ορθότερη απόδοση στην ελληνική είναι η λέξη «απώλεια, στέρηση».

Την περίοδο του Ματέμ οι Σούφι και οι πιστοί που αναφέρθηκαν, κατά τρόπο διαδραστικό βιώνουν το πένθος της τραγικής απώλειας του Ιμάμη Χουσεΐν στο πεδίο της μάχης της Καρμπάλα (10 Μουχαρέμ 61 έτος από Εγίρας/10 Οκτωβρίου 680 μ. Χ.). Έξη δεκαετίες μετά την Εγίρα[ii]  συγκρούστηκαν στην Καρμπάλα[iii] εκείνοι, που έθεταν ως προτεραιότητα για την κοινότητα των Μουσουλμάνων (Ούμμα) την πιστότητα στο πρωτείο του Πνεύματος με ηγέτη τον Ιμάμη Χουσεΐν και εγγονό του Προφήτη Μωάμεθ με εκείνους κατέλαβαν την ηγεσία της Ούμμα κατά τρόπο έκνομο, μετατρέποντας το διακονικό λειτούργημα του Χαλίφη, ως διαδόχου του Προφήτη, σε φορέα εξουσίας κληρονομικής χροιάς υπό την ηγεσία του Γιαζίντ ιμπν Μουαουίγια (Μωαβία), κατά πλήρη μίμηση των μοναρχών της εποχής.

Η περίοδος του Ματέμ διαρκεί δέκα μέρες και περατώνεται την 10^η μέρα του μήνα Μουχαρέμ, γνωστή ως Ασούρα. Είναι η ημέρα συντριβής των δυνάμεων του Ιμάμη Χουσεΐν και του τραγικού θανάτου του ίδιου, των στενών συγγενών του που ακολουθούσαν, των συντρόφων του….

Η διάβασις του πένθους προσφέρεται ως μια περίοδος μετάνοιας, περισυλλογής, βίωσης της οδύνης που είναι σύμφυτη με την επίγεια οδοιπορία των ανθρώπων. Αλλά το πένθος δεν είναι κατάσταση κατάθλιψης, όπως φαίνεται να επιδιώκουν να το βιώσουν την περίοδο του Ματέμ  Σιΐτες Μουσουλμάνοι προκαλώντας αλύπητα βαθειές  πληγές και οδύνες στο σώμα τους.

Η διάβασις του πένθους είναι δίχως αμφιβολία καθαρτήρια, αλλά ως διάβασις δεν είναι κατάσταση στατική αλλά προσβλέπει στην έλλαμψη του Φωτός.

Η διάβασις του πένθους θα μπορούσε να ειπωθεί ότι είναι το πρώτο μέρος στη βίωση της χαρμολύπης, όντας η πορεία της λύπης. Η χαρά από την άλλη μεριά είναι η απόληξη της καθαρτήριας αναβάσεως που συνίσταται από την έλλαμψη και εν συνεχεία από την μέθεξη στην όντως Ζωή διά της θεώσεως του ανθρώπου, διά της απώλειας του φθοροποιού εγώ εντός της θείας Παρουσίας, που σημειώνεται στην ορολογία του σούφικου μυστικισμού με τη λέξη φανά.

Η αναίρεση του θανάτου συντελέστηκε εκ μέρους του Ιησού, του Λόγου του Θεού (Ρουχουλλάχ). Ο Σταυρός δεν έθεσε τέλος στη ζωή Του, αλλ’ απεναντίας φανερώθηκε ως υπόδειγμα της διαβάσεως του πένθους προς την Ζωή….

Τούτο το Ματέμ, που αρχίζει απόψε μετά το δειλινό, είθε να γίνει διάβασις του πένθους, εις ανάμνηση της θυσίας του Ιμάμη  Χουσεΐν και μετοχή στην κατάλυση της ισχύος του θανάτου και της απέλπιδας οδύνης. Οι άγιοι Μάρτυρες της πίστεως ανά τους αιώνες, που ανόρθωσαν αιματηρά την αξιοπρέπεια του ανθρώπου βιώνοντας την χαρμολύπη του Σταυρού και της Ανάστασης στέκουν ως δείχτες πορείας και κολώνες που σμίγουν τη γη με τον ουρανό…. Για Ιμάμ! 

Εσπέρα 14 Νοεμβρίου 2012/ 1 Μουχαρέμ 1343 από Εγίρας

Ο πτωχός Χατζ Αλή Οσμάν αρ Ριφαή
και για την αντιγραφή Γιώργος Α. Δούδος  

           

---

[i] Στον Ιουδαϊσμό, στις ανατολικές αρχαίες εκκλησίες (Ορθόδοξη, Κοπτική, Αρμενική, Συροορθόδοξη κ.ά, όπως και στο Ισλάμ η καινούργια ημέρα αρχίζει με τη δύση του ήλιου της προηγούμενης μέρας του σύγχρονου ημερολογίου. Λ.χ. η 1 Μουχαρέμ του έτους 1434 από Εγίρας συμπίπτει με την 15/11/12, αλλά αρχίζει από το εσπέρας της 14/11/12.

[ii] Εγίρα: Είναι η φυγή του Προφήτη Μωάμεθ από τη Μέκκα προς την πόλη Γιαθρίμπ, που μετονομάστηκε Μεντίνα και σηματοδοτεί την έναρξη μέτρησης του χρόνου για τους Μουσουλμάνους.

[iii] Η Καρμπάλα ή Κερμπελά βρίσκεται σήμερα στο Ιράκ και είναι μετά τη Μέκκα η πλέον ιερή πόλη για τους Σία Μουσουλμάνους και για όλους εκείνους που τιμούν ιδιαίτερα τον Ιμάμη Αλή και την Οικογένεια του Προφήτη Μωάμεθ (Αχλαλμπέιτ).

ΔΥΟ ΡΩΜΙΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ ΜΕΒΛΑΝΑ ΤΖΕΛΑΛΕΝΤΙΝ ΡΟΥΜΙ

Συχνά ακαδημαϊκοί θεολόγοι και στοχαστές, αλλά και ηγέτες διαφόρων θρησκευμάτων αναλίσκονται στη διοργάνωση και τη συμμετοχή τους διαθρησκειακών συνάξεων. Σ’ αυτές τις πρωτοβουλίες, που δεν αξίζει να αντιμετωπισθούν με αρνητική προκατάληψη, επιχειρείται να γκρεμιστούν τα τείχη της άγνοιας που συντηρούν αποστάσεις ανάμεσα στα θρησκεύματα της ανθρώπινης οικογένειας και να ανακαλυφθούν κοινά σημεία επαφής και επικοινωνίας μεταξύ των πιστών διαφορετικών πνευματικών παραδόσεων. Συνήθως όμως αυτές οι συνάξεις ελάχιστα καταφέρνουν που να αφορούν το μεγάλο πλήθος των απλών πιστών. Περιορίζονται στο να εμπλουτίζουν τα βιογραφικά πανεπιστημιακών που αναγράφουν τη συμμετοχή τους σε συνέδρια ή ημερίδες διαθρησκειακού ενδιαφέροντος ή ακόμα οι θρησκευτικές κοινότητες προβάλλουν τις πρωτοβουλίες τους για διαθρησκεική καταλλαγή, ως ένα μέσο ιδιότυπης άσκησης διεθνών δημοσίων σχέσεων σ’ ένα ούτως ή άλλως παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον. Οι πιστοί κουβαλούν τις προκαταλήψεις τους απέναντι στους άλλους, στους αλλόπιστους ή στους ετερόδοξους, που τους προσδιορίζουν με τα επίθετα «άπιστος» ή «αιρετικούς» με έντονη αρνητική φόρτιση στις λέξεις αυτές.

Στην ιστορία των πνευματικών αναζητήσεων, στο ημερολόγιο του υπέροχου ταξιδιού διψασμένων οδοιπόρων στις ατραπούς της Αλήθειας, υπάρχουν καταγραφές που συγκινούν και διεγείρουν τη συνείδηση εκείνων που έχουν αφεθεί στο χάδι των πνοών του Πνεύματος, δίχως επιφυλάξεις….  

Άνθρωποι που κατά τα φαινόμενα ακολουθούν διαφορετικές πίστες και πνευματικές παραδόσεις συναντούνται και σμίγουν, δίχως να ενδίδουν στον πειρασμό του συγκρητισμού και χωρίς να προδίδουν το μαργαριτάρι της συνείδησής τους…. Κατά τρόπο απερινόητο και μυστικό βρίσκουν μεταξύ τους κοινά σημεία που τους ενώνουν βιώνοντας την αλήθεια, πως υπάρχει Κάποιος μεγαλύτερος του ιερού (Ματθ. 12:6).

 

Ο Μεβλανά Τζελαλεντίν Ρουμί προτού ακόμα έρθει η ώρα της αναχώρησής του από τούτο τον κόσμο, είχε αφήσει παρακαταθήκη σε μαθητές και συγγενείς, πάνω στον τάφο του να χαράξουν αυτές τις λέξεις:

  «Όταν θα είμαστε νεκροί,

    να μη γυρέψεις

    τον τάφο μας πάνω στη γη.

    Ψάξε στις καρδιές των ανθρώπων».

          Όσο περνούν τα χρόνια, αφότου πέρασε στην άλλη ζωή ο άγιος ιδρυτής του ταρικάτ[1] των Μεβλεβήδων[2], η μνήμη του όχι μόνο δεν υποχωρεί μπροστά στην πίεση του χρόνου, μα απεναντίας, όλο και περισσότεροι άνθρωποι τον γνωρίζουν. Άλλοι μελετούν τα υπέροχα γραπτά του, κι άλλοι συναντώντας σύγχρονους μαθητές του σχεδόν σε κάθε γωνιά της οικουμένης. Όσες και όσοι γνωρίζουν τον ευλογημένο Τζελαλεντίν Ρουμί γοητεύονται από την παρουσία του, αφού στ’ αλήθεια, ποτέ δεν εγκατέλειψε τη γη, μετά το πέρασμά του στο επέκεινα, αλλά βρήκε καταφύγιο σε ανθρώπινες καρδιές.

          Είναι γνωστό πως ο Δάσκαλος Ρουμί, μολονότι ο ίδιος ήταν βαθύτατα πιστός Μουσουλμάνος, εντούτοις, μιμούμενος το παράδειγμα του Προφήτη Μοχάμεντ, είθε να αναπαύεται ειρηνικά, ποτέ δεν επιδίωξε να επιβάλλει την πίστη του σε οποιονδήποτε και τιμούσε ειλικρινά τους ανθρώπους κάθε θρησκευτικής πίστης. Ιδιαίτερα τιμούσε τους Χριστιανούς, αλλά και τους Εβραίους, και όσους ακολουθούσαν τις διδαχές του Ζωροάστρη. Για τούτο κατά την κηδεία του, μια παγωμένη μέρα του Δεκέμβρη του 1273, το Ικόνιο είχε παραλύσει. Σχεδόν όλοι οι κάτοικοι, κάθε φυλής, γλώσσας και θρησκείας συνόδευαν το σκήνωμα του Μεβλανά[3]. Ένας Χριστιανός τη μέρα της κηδείας του Ρουμί έκλαιγε απαρηγόρητα και ρωτήθηκε από έναν ξένο που φιλοξενούσε, γιατί τόση οδύνη. Η απάντηση ήταν η ακόλουθη: «Τιμούμε τον Μεβλανά, σαν τον Μωυσή, σαν τον Δαβίδ και τον Ιησού της εποχής μας. Όλοι μας είμαστε ακόλουθοι και μαθητές του»!

          Υπήρχαν στενοί μαθητές του Ρουμί που διατηρούσαν την πίστη τους και κανένας δεν τους πίεζε να ασπαστούν το Ισλάμ. Άλλοι πάλι προέρχονταν από διάφορα μιλέτια, Ρωμιοί, Αρμένηδες, Εβραίοι κι ενώ είχαν γίνει δεκτοί στην αδελφότητα των Μεβλεβή, απαγγέλλοντας τη σιαχάντα, εντούτοις δεν είχαν κόψει τους δεσμούς με το μιλέτι της καταγωγής τους.

          Θα σας διηγηθώ με λίγα λόγια δύο ιστορίες που αναφέρονται σε δύο Ρωμιούς μαθητές του ευλογημένου Μεβλανά.

         

          Στην Κωνσταντινούπολη του 18^ου αιώνα ζούσε ένας νέος από την Πελοπόννησο, με τ’ όνομα Πέτρος, που είχε αφιερωθεί στη μελέτη της μουσικής. Είχε ξεκινήσει απ’ το χωριό του, κάπου στη Λακωνία και βρέθηκε στην βασιλεύουσα της μεγάλης Αυτοκρατορίας, αφού προηγουμένως έμεινε αρκετά στη Σμύρνη. Ήδη γνώριζε καλά την ψαλτική τέχνη της εκκλησίας. Η φωνή του λέγεται πως έμοιαζε του αηδονιού.  Έτσι σχεδόν αμέσως, με το που έφτασε στην Πόλη, τον προσέλαβαν στον πατριαρχικό ναό, ως χοράρχη του αριστερού χορού των ψαλτάδων, εξ ου και ο επιθετικός προσδιορισμός που συνήθως συνοδεύει το όνομά του, Πέτρος ο Λαμπαδάριος, ενώ είναι γνωστός και ως Πελοποννήσιος.

          Λέγεται πως ενόσω βρισκόταν στη Σμύρνη είχε γίνει δεκτός σε ντέργκα των Μεβλεβή δερβίσηδων, όπου πλούτισε ακόμα περισσότερο τις μουσικές γνώσεις του. Στην Πόλη εκτός από την άσκηση της ψαλτικής τέχνης στο Πατριαρχείο, δίδασκε μουσική σε εκκλησιαστικό σχολείο των Αρμενίων. Λέγεται ακόμα πως στην αδελφότητά του, του είχαν δώσει το επίθετο χιρσίζ, που σημαίνει κλέφτης ή ληστής αλλά συμβολίζει εκείνον που κλέβει τη δύναμη του κακού και το καθιστά ακίνδυνο.

          Έγραψε σπουδαία κομμάτια εκκλησιαστικής βυζαντινής μουσικής που τιμώνται ως σήμερα από τους ψαλτάδες της ορθόδοξης εκκλησίας. Πέραν της εκκλησιαστικής ο Πέτρος ο Λαμπαδάριος είχε συνθέσει και εκατό περίπου έργα κοσμικής μουσικής, όπου χρησιμοποιεί οθωμανικές κλίμακες και ρυθμούς, αλλά στίχους ελληνικούς. Λέγεται πως ο Πέτρος δεν νυμφεύθηκε, μετά από μια ερωτική απογοήτευση που του έτυχε. Σ’ ένα από τα τραγούδια του οι στίχοι λέγουν τα εξής:

                   «Σαν δεν ήθελες φιλίαν, τί με έδιδες αιτίαν;

                     Εγώ θα αποφασίσω σαν δερβίσης πια να ζήσω.

                      Όλα πλέον τα του κόσμου να τα βγάλω απ’ εμπρός μου.               Και συ μ’ έδωκες αιτία, και λοιπόν γιατί η κακία;»

          Όταν ο Πέτρος αποδήμησε (1777) την εξόδιο ακολουθία τέλεσε ο ίδιος ο Πατριάρχης της εποχής συνοδευόμενος από αρχιερείς του Θρόνου, πρεσβυτέρους και διακόνους, όπως αρμόζει σε τέτοιες περιπτώσεις. Η ταφή του έγινε στα ρωμέικα μνήματα. Ο Σεΐχης του Πέτρου, συνοδευόμενος από Δερβίσηδες έλαβαν την άδεια να παραβρεθούν στην κηδεία. Όσο διαρκούσε η ακολουθία κατά την τάξη της εκκλησίας, στέκονταν λιγάκι παράμερα. Αφού τελείωσε η τελετή και απομακρύνθηκαν ο Πατριάρχης και οι λοιποί κληρικοί, ο  Σεΐχης και οι άλλοι αδελφοί του Πέτρου από την ντέργκα των Μεβλεβί της Πόλης πλησίασαν στο μνήμα του. Απάγγειλαν σχεδόν σιωπηλά τη ‘Φάτιχα’[4], ο Σεΐχης ψιθύρισε από καρδιάς και ορισμένες άλλες προσευχές, ενώ στο τέλος όλοι μαζί, με χαμηλή φωνή έψαλλαν ιλαχί[5], από εκείνα που με μοναδική χάρη έψελνε ο Πέτρος όσο ζούσε. Πριν απομακρυνθούν από τον τάφο του Πέτρου, ένας Δερβίσης κλαίγοντας και κρατώντας ένα νέι[6] στα χέρια, κατέβηκε στο ανοιγμένο ακόμα μνήμα, και απόθεσε στην αγκαλιά του κεκοιμημένου το νέι, λέγοντας με αναφιλητά: «Αλησμόνητε δάσκαλε, δέξου και από μας, τους ορφανούς μαθητές σου, το στερνό τούτο δώρο, για να συμψάλλεις με τούτο στον Παράδεισο μαζί με τους αγγέλους».

          Κατά την περίοδο του μεσοπολέμου έζησε στην Κωνσταντινούπολη ένας Ρωμιός Δικηγόρος, ο Αδαμάντιος Κετσέογλου, καταγόμενος από την περιοχή της Καισαρείας. Ο Κετσέογλου διατηρούσε γραφείο στο Γαλατά και πέραν της επιστημονικής κατάρτισής του στη Νομική Επιστήμη είχε μια βαθειά καλλιέργεια ως προς την τουρκική γλώσσα και φιλολογία. Ήταν τουρκόφωνος και ίσως να αγνοούσε ή να είχε ελάχιστη γνώση της ελληνικής γλώσσας.

          Ο Αδαμάντιος Κετσέογλου ήταν Μεβλεβή δερβίσης και το μυητικό όνομά του ήταν ‘Yaman Dede’. Ο τίτλος του ‘Dede’ που έφερε είναι ενδεικτικό πως στην ιεραρχία της αδελφότητας είχε υψηλή θέση.

          Ο Κετσέογλου έχει γράψει στην τουρκική γλώσσα πεζά κείμενα και ποιήματα, που κυρίως αναδεικνύουν την αφοσίωσή του στον Δάσκαλο Τζελαλεντίν Ρουμί και στα βιώματα που είχε αποκτήσει όντας Μεβλεβή δερβίσης. Φαίνεται πως στην εποχή του θεωρούνταν αξιόλογος συγγραφέας, διότι έργα του είχαν δημοσιευθεί σε διάφορα φιλολογικά περιοδικά, ενώ ο ραδιοφωνικός σταθμός της Άγκυρας είχε μεταδώσει, είτε λογοτεχνικά κείμενά του, είτε φιλολογικές διαλέξεις του.

          Στη συνέχεια αντιγράφω δύο ποιήματα του Κετσέογλου στην τουρκική γλώσσα.

MEVLEVİ AYINLARININ İCRASINDAN

EVVEL OKUNAN NA’TIN FARISICA METNI

Ya habıbullah Resûlu Hâlıkı yekta tüyi

Ber güzini Zülcelahı pâkü bihemtâ tüyi,

Nazenini Hazreti Hak sadrü bedri kaîmat,

Nurı çeşmi Enbiya çesmıçerağı ma tüyi,

Der şebi Mir’ac bûde Gebrecil ender rikâb,

Pâ nıhâde ber seri nüh künbedı hazrâ tüyi,

Ya resulallah tü dane ümmetanet acızent,

Rehnumayı acızanı bı serü bı pa tüyi

Sevri bostanı rizalet nev beharı marifet

Gülbüni bağı şerıat sünbülı bâlâ tüyi,

Şemşi Tebrizî ki daret na’tı Peyğamber ziber

Mustafa vü Mücteba am seyidi âlâ tüyi.

ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ

ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΗΓΗΜΑ ‘ΟΝΕΙΡΟΝ’

Ateş est in banki nay-ü nıst bad

Her ki in ateş nedarek nist bad

Ateşi aşket kender ney fütad

Cüşişi aşket kender fütad.

Hemçu Ismail pişeş ser binih

Şad–ü-handan tü humes mehan

An güli sürhest tü humes mehan

Mesti aklest o tü mecnuşeş mehan.

          Ο Τζελαλεντίν Ρουμί υπήρξε και συνεχίζει να είναι ένα από τα πλέον λαμπερά φώτα της ανθρωπότητας, που με τη ζωή και το έργο του αναδείχθηκε Οικουμενικός Δάσκαλος. Μέσα στην αγάπη του χωρούσαν όλοι οι άνθρωποι, ανεξαρτήτως φυλής, γλώσσας και πίστης.

          Είθε να αναπαύεται η άγια Ψυχή του Μεβλανά στον απαράμιλλο νοητό τόπο όπου οι δίκαιοι αξιώνονται στη θέα του Φωτός του Αλλάχ!

Για τη σύνθεση αυτού του κειμένου πληροφορίες αλιεύθηκαν από άρθρο του Γιάννη Πλεμμένου: Πέτρος Λαμπαδάριος, ένας Πελοποννήσιος δερβίσης (Το ΒΗΜΑ της Κυριακής 18.07.1999), από το βιβλίο του Βλαδίμηρου Μιρμίρογλου: Οι Δερβίσσαι 1940,( επανέκδοση ΕΚΑΤΗ) και από το επίτομο έργο του Reynold A. Nicholson: Rumi, poet and mystic, Oneworld Oxford 1995.

---

[1] Ταρικάτ: (Αραβικά: طريقة‎ ṭarīqah, περσικά: طريقت‎ tariqat,τουρκικά: tarikat. Σημαίνει δρόμος, μονοπάτι, μέθοδος και αναφέρεται σε μια θρησκευτική ἠ πνευματική αδελφότητα (τάγμα, κατά μίμηση των μοναχικών ταγμάτων της χριστιανικής Δύσης) στον ισλαμικό κόσμο.

[2] Μεβλεβή:  Mawlaw'īyya ή Τάγμα Mevlevi. Είναι σούφικη αδελφότητα ή τάγμα που ιδρύθηκε στο Ικόνιο από τους μαθητές του Τζελαλεντίν Ρουμί ( Jalal ad Deen Muhammed Balkhi Rumi, ενός Πέρση ποιητή, θεολόγου, νομομαθή και προπάντων μυστικιστή αγίου που έζησε τον 13^ο αιώνα.

[3] Μεβλανά: Mawlana ή Mevlana στην τουρκική γλώσσα, σημαίνει ο Δάσκαλός μας.

[4] Φάτιχα: Η πρώτη σούρα (κεφάλαιο) του Κορανίου, που συνηθίζεται να απαγγέλλεται μεταξύ των άλλων και σε κηδείες ή μνημόσυνα.

[5] Ιλαχί: Μουσουλμανικοί ύμνοι.

[6] Αυλός καμωμένος από καλάμι.

ΠΡΟΣΕΥΧΟΜΕΝΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

Η Εκκλησία του Χριστού από την ίδρυσή της ήταν μια κοινότητα πιστών προσευχομένη («οὗτοι πάντες ἧσαν προσκαρτεροῦντες ὁμοθυμαδόν τῇ προσευχῇ …» Πράξεις 1:14). Με το πέρασμα των καιρών και την καταλυτική επιρροή του πνεύματος της εκκοσμίκευσης σε πολλές τοπικές εκκλησίες, ορθόδοξες και μη, μια προσευχομένη εκκλησία δεν αποτελεί δυστυχώς κάτι το αυτονόητο.

          Με θλίψη οφείλουμε να παραδεχτούμε, ότι σε πολλές τοπικές εκκλησίες η επιλογή του προκαθημένου δεν αποτελεί ζήτημα προσευχής και άφεσης των πραγμάτων στη βούληση του Αγίου Πνεύματος. Είτε αποτελεί αφορμή εκδήλωσης χυδαίας επιβολής της κρατικής εξουσίας στις υποθέσεις της εκκλησίας, είτε, και τούτο είναι ακόμα πιο λυπηρό, πεδίο υποχθόνιων χειρισμών με κατάλληλους μηχανισμούς εκ μέρους των διεκδικητών του εκκλησιαστικού θρόνου. Η Εκκλησία της Ελλάδος έχει πικρές εμπειρίες τέτοιων καταστάσεων, όχι μόνο σε έκνομες περιόδους του δημόσιου βίου της χώρας, αλλά και σχετικά πρόσφατα με την εκλογή του προκατόχου του σημερινού σεβάσμιου Αρχιεπισκόπου Αθηνών.

          Η Κοπτική Ορθόδοξη Εκκλησία είναι μια εκκλησία που βιώνει την παράδοση των αγίων Μαρτύρων ως τις μέρες μας στην Αίγυπτο. Το ότι το εκκλησιαστικό ημερολόγιο της Κοπτικής Εκκλησίας έχει ως αφετηρία το έτος 284 μ. Χ. που σημαδεύεται από τους φρικώδεις διωγμούς κατά των Χριστιανών που είχε εξαπολύσει ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Διοκλητιανός δεν αποτελεί παράδοση κενή περιεχομένου. Κάθε εκκλησιαστικό έτος ονομάζεται «έτος Μαρτύρων» ή «Anno Martyrum» και η Εκκλησία του Χριστού στην Αίγυπτο συνεχίζει να ζει την χαρμολύπη Της εξαιτίας της συνεχούς άνθισης αγίων Μαρτύρων για την αγάπη του Χριστού.

          Η Κοπτική Ορθόδοξη Εκκλησία είναι πράγματι μια προσευχομένη Εκκλησία του Χριστού και σήμερα. Και τούτο έχει καταδειχθεί πρόσφατα με αφορμή την ανάδειξη του νέου προκαθημένου της Κοπτικής Εκκλησίας από τον καρδιογνώστη Κύριο των πάντων (Πράξεις 1:23-26).

          Στις 17 Μαρτίου 2012 αναπαύθηκε ο όσιος Πάπας Σενούντα ΙΙΙ. Στις 4 Νοεμβρίου 2012 εκλέχτηκε νέος Πατριάρχης και Πάπας Αλεξανδρείας, πρόεδρος της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας της Αγιωτάτης Κοπτικής Ορθόδοξης Εκκλησίας ο Επίσκοπος Ταουάντρος (Θεόδωρος) ως ο 118^ος διάδοχος του Αποστόλου Μάρκου και ως Πάπας Ταουάντρος ΙΙ.

          Η διαδικασία εκλογής του νέου προκαθημένου υπήρξε μακρά σε χρόνο, όπως καθένας και καθεμιά μπορεί να διαπιστώσει. Εκείνο όμως που έχει μεγάλη σημασία για τους Χριστιανούς της εποχής μας, είναι ότι η μακρά περίοδος από την εκδημία του Πάπα Σενούντα ως την εκλογή του νέου προκαθημένου της Κοπτικής Εκκλησίας ήταν μια περίοδος προσευχής και νηστείας! Η διαδικασία ανάδειξης του Πάπα και Πατριάρχη Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής Ταουάντρος (Θεοδώρου) ΙΙ αποτελεί φωτεινό και ελπιδοφόρο σημάδι πως υπάρχει Λαός του Θεού στην Αίγυπτο, Λαός του Θεού στον κόσμο, που αντιμετωπίζει ζητήματα και προβλήματα με προσευχή και νηστεία και όχι κατά μίμηση των μεθοδεύσεων του κόσμου τούτου και του μισοκάλου….

          Οι Κόπτες Ορθόδοξοι Χριστιανοί, κληρικοί, μοναχοί, μοναχές  και λαϊκοί, νήστεψαν επί εννέα μέρες ώστε να μην παρεμβληθούν ανθρώπινα εμπόδια στην δράση του Αγίου Πνεύματος και η εκλογή του νέου προκαθημένου της μαρτυρικής κατ’ Αίγυπτον Εκκλησίας του Χριστού να είναι έργο του καρδιογνώστη Κυρίου και μόνον.

          Αξίζει να σημειωθεί και τούτο το περιστατικό. Όλοι οι Χριστιανοί της Αιγύπτου, πέραν των Κοπτών, Ελληνορθόδοξοι, Καθολικοί Μελχίτες και Λατίνοι, Αρμένιοι, Προτεστάντες κάθε ομολογίας συναποφάσισαν να νηστέψουν επί τρεις μέρες υπέρ ευοδώσεως κατά το θέλημα του Κυρίου της διαδικασίας ανάδειξης του νέου Προκαθημένου της σεβάσμιας και πρεσβυτέρας Εκκλησίας στη χώρα του Νείλου.   

          Επειδή οι αναζητητές στις ερημίες και στις στενωπούς του σύγχρονου κόσμου διψούμε για καθετί αυθεντικό πηγάζει από το Πνεύμα το Άγιο. Δεν αγγίζουν πλέον οι μοντέρνες ποιμαντικές που κάποτε συγκινούσαν, έστω επιφανειακά ιδίως τους νέους και τις νέες, γιατί είναι καρπός εκκοσμίευσης του εκκλησιαστικού βίου. Η πιστότητα στο Ευαγγέλιο, η προσευχή και η νηστεία και προπάντων η αδιάλειπτη μετάνοια είναι τα στοιχεία που τρέφουν και που αναζητά ο σύγχρονος άνθρωπος.

          Η Κοπτική Ορθόδοξη Εκκλησία και με την εκλογή του νέου Προκαθημένου της προσέφερε στην ταλαιπωρημένη και διψασμένη για αλήθεια  Οικουμένη μαρτυρία Χριστού! Δόξα τῷ Θεῷ πάντων ἓνεκεν.

          Τί απομένει να πούμε για τον Άνμπα Ταουάντρος· Άξιος, Άξιος, Άξιος!   

Η ένοχη σιγή

          Στις περισσότερες χώρες με μουσουλμανικό πληθυσμό οι «πιστοί» Μουσουλμάνοι έγιναν μάζες και βγαίνουν στους δρόμους αγριεμένοι και επιθετικοί νομίζοντας πως έτσι υπεραμύνονται τα ιερά του Ισλάμ και τη μνήμη του Προφήτη τους.

          Η βία έχει περισσέψει με αφορμή ένα κακόγουστο φιλμ που γυρίστηκε στο Hollywood και στ’ αλήθεια προσβάλλει το πρόσωπο του Μοχάμμεντ. Το θέμα είναι πως το περιβόητο φιλμ «Η Αθωότητα των Μουσουλμάνων» («Innocence of Muslims» ο πρωτότυπος τίτλος) δεν έφτασε για προβολή στις αίθουσες των σινεμά….

          Οι χώρες όπου η βία έφτασε στο αποκορύφωμά της, εντελώς συμπτωματικά ίσως θα έλεγε κάποιος, είναι φτωχές, με καθεστώτα αυταρχικά, με μυθικούς πλούσιους που ενώ αυτοαποκαλούνται Μουσουλμάνοι γεύονται ένα σωρό ασωτείες και τον λαό τους δύσμοιρο, βυθισμένο στην αμορφωσιά. Σ’ όλο αυτό το σκηνικό επιπλέουν όπως τα σκουπίδια στα απόνερα κάποιοι μουλάδες ή ιμάμηδες, που ο φανατισμός έχει παραμορφώσει εκτός από το νου και την καρδιά τους ακόμα και την όψη τους. Κι αυτοί οι άθλιοι, που δήθεν νοιάζονται για την πνευματική καθοδήγηση των πιστών, εισπράττουν πετροδολάρια είτε από τη Σαουδική Αραβία, το άντρο των Ουαχαμπιτών, που εξέθρεψαν τους Σαλαφίτες και τους Κουτπίδες, είτε από τη ματωμένη δικτατορία του Χαμενεΐ στο Ιράν, και βγάζουν φετβάδες που τη μια καταδικάζουν σε θάνατο τον έναν, την άλλη κάποιον άλλο και η διασπορά του τρόμου δεν έχει τελειωμό!

          Έχει διατυπωθεί και άλλοτε, ότι η Σαουδική Αραβία είναι η σφηκοφωλιά που εκτρέφει τον Ισλαμισμό, αυτήν την παραμόρφωση του Ισλάμ, την κακοποίηση του Κορανίου, την ολοκληρωτική απειλή κατά της ανθρωπότητας και κατά του πολιτισμού!

          Δεν χρειάζονται επιχειρήματα και αποδείξεις για το ότι το θεοκρατικό Ιράν αποτελεί μια δύναμη διαφθοράς σε βάρος της πολιτισμικής κληρονομιάς του Ισλάμ και είναι επίσης μια σοβαρή απειλή κατά της ειρήνης, όχι μόνο στη Μέση Ανατολή, αλλά σε όλο τον κόσμο γιατί καλλιεργεί μια επιθετική και επεκτατική ισλαμιστική ολοκληρωτική ιδεολογία!

          Στο Ιράν εδώ και καιρό διώκονται οι Σούφι, αυτό το άνθος της μουσουλμανικής πνευματικότητας. Γκρεμίζονται κτίρια και τεμένη που ανήκουν σε σούφικες Αδελφότητες, ενώ το μακρύ χέρι των μυστικών υπηρεσιών του ιρανικού καθεστώτος δρα και σε μακρινές χώρες του εξωτερικού για να επιτύχει τη φίμωση Μουσουλμάνων Σούφι που δεν υποτάσσονται στη βούληση του Αχμαντινεζάντ και του πάτρωνά του Αγιατολλάχ  Χαμενεΐ.

          Στη Σαουδική Αραβία είναι γνωστό πως η κάστα των Σαούντ που κυβερνά τον τόπο, με την καθοδήγηση σκοτισμένων Ουαχαμπιτών Ουλεμάδων έχουν καταστρέψει ολωσδιόλου το κοιμητήριο όπου βρίσκονταν τα μνήματα της Οικογένειας του Προφήτη (Εχλιμπέιτ) και τώρα ο προσκυνητής αντικρύζει άμορφα χαλάσματα! Είναι γνωστό επίσης πως οι ίδιοι άνθρωποι ήθελαν να καταστρέψουν και τον τάφο του Προφήτη Μωάμεθ, αλλά τους σταμάτησαν οι αντιδράσεις των Οθωμανών!

          Στη Λιβύη, στη χώρα όπου οι φανατικοί Ισλαμιστές σκότωσαν τον Αμερικανό πρέσβη, που ούτε το πτώμα του δεν σεβάστηκαν, αλλά το έσερναν στους δρόμους της Βεγγάζης κινηματογραφώντας το ξεδιάντροπα, μαζί με άλλους τρεις Αμερικανούς διπλωματικούς υπαλλήλους, ξεσηκώθηκε διωγμός κατά των Σούφι. Σε μια χώρα όπου πριν καταλάβει την εξουσία ο Καντάφι ο βασιλέας Ιντρίς ήταν συγχρόνως και Μεγάλος Σεΐχης τοπικής σούφικης Αδελφότητας και όπου ο ισλαμιστικός σκοταδισμός ήταν ξένος. Σήμερα οι Ουαχαμπίτες άρχισαν να εξαπολύουν διωγμούς κατά των Σούφι και να καταστρέφουν κτίρια των Αδελφοτήτων!

          Τα πετροδολάρια από τη Σαουδική Αραβία έχουν φτάσει στη γειτονιά μας. Στο Κόσσοβο έχουν καταστρέψει πριν λίγο καιρό έναν ιστορικό τεκκέ μπεκτασίδικο και γενικότερα έχουν εξαπλώσει την άσκηση της τρομοκρατίας τους οι Ουαχαμπίτες σε κάθε Μουσουλμάνο θεωρούν όχι και τόσο ορθόδοξο ή ευσεβή με τα δικά τους στενόμυαλα και στενόκαρδα πρότυπα!

          Το πρόβλημα που εγείρεται αμείλικτο είναι τούτο. Η συντριπτική πλειοψηφία εκείνων που είναι ή θεωρούνται πνευματικοί ηγέτες στον Μουσουλμανικό Κόσμο μπροστά στην έκρηξη αυτής της τυφλής και υπερβολικής  βίας, κατά μια άποψη για ασήμαντη μάλλον αφορμή, κατά της Δύσης, γενικά και χωρίς διακρίσεις, σιγούν!

          Ακόμα και Μουσουλμάνοι που ανήκουν σε σούφικες Αδελφότητες, κι εδώ στην Ελλάδα ή στην γειτονική μας Αλβανία, σιωπούν μπροστά στον αποπροσανατολισμό και στην αγελαία μεταμόρφωση του μεγάλου πλήθους Μουσουλμάνων του κόσμου! Τα δολάρια που κατά καιρούς ενθυλακώνονται στα πορτοφόλια τους με προέλευση τη Σαουδική Αραβία ή το Ιράν, οι φιλοξενίες που τους προσφέρονται με διάφορες αφορμές και ευκαιρίες είτε στην Τεχεράνη είτε στο Ριάντ ή στη Μεντίνα, κοιμίζει τη συνείδησή τους και αποφεύγουν να αρθρώσουν και την παραμικρή λέξη όχι καταδίκης, αλλά ούτε καν απλής καταγγελίας για τα εγκλήματα που μηχανεύονται και εκτελούν κυρίως αυτές οι δύο χώρες πρώτα και κύρια εναντίον της Ούμμα και δεύτερον, εξίσου σημαντικό, εναντίον όλης της Ανθρωπότητας!

          Η παραμόρφωση της θρησκείας του Ισλάμ στην ολοκληρωτική πολιτική ιδεολογία του Ισλαμισμού είναι η αληθινή βλασφημία κατά του προφήτη Μωάμεθ, κατά της Σούνα, κατά της μνήμης των Συντρόφων του και κατά της ιερής Οικογένειάς του!

          Η Σαρία, ο ιερός μουσουλμανικός νόμος, όσο εφαρμόζεται φέρνοντας πόνο και αδιέξοδα στους ανθρώπους, εκτρέφοντας συγχρόνως τη βαρβαρότητα, σύμφωνα με το motto των Σαλαφί, που θέλουν να γυρίσουν τον κόσμο στον 7^ο αιώνα μ. Χ. για να τον φέρουν δήθεν στην αθωότητα, αποτελεί πρόκληση στη συνείδηση των ανθρώπων που αρνούνται να υποχωρήσουν μπροστά στη βία και στην απανθρωπιά!

          Οι διανοούμενοι Μουσουλμάνοι, Μουφτήδες, Ιμάμηδες, Ουλεμάδες, Μολάδες, που για να κρατήσουν ισορροπίες, όπως ισχυρίζονται, μένουν σιωπηλοί μπροστά στη βία και στη βαρβαρότητα που εκδηλώνεται στο όνομα μιας κίβδηλης δήθεν καθαρότητας του Ισλάμ, είναι συνένοχοι εγκλήματος κατά της Ούμμα και κατά του Πολιτισμού της ανθρωπότητας!

          Η βία του Ισλαμισμού, αν δεν υπάρξει επιτέλους αντίδραση θα φτάσει να αλλοιώσει το Ισλάμ και την Παράδοσή του και αυτή η ενδεχόμενη δυσμενής εξέλιξη, μας αφορά όλους και όχι μόνον εκείνους που φορούν κονκάρδα στο στήθος που δηλώνει ότι είναι Μουσουλμάνοι….       

 ΓΙΩΡΓΟΣ Α. ΔΟΥΔΟΣ