Η ΔΑΣΚΑΛΑ ΤΟΥ ΜΑΝΣΤΑΝΛΗ

ΓΙΩΡΓΟΣ Α. ΔΟΥΔΟΣ

g_doudos@yahoo.com

          Η μειονοτική εκπαίδευση που το ελληνικό κράτος παρέχει στα παιδιά της Μουσουλμανικής Κοινότητας της Θράκης, ως τώρα έχει περάσει ποικίλες δοκιμασίες και τελικά, μάλλον δεν πρέπει να συγκεντρώνει μεταξύ των κυρίως ενδιαφερομένων αποδοχή και σεβασμό. Σε σχέση με το παρελθόν τα πράγματα έχουν αλλάξει θετικά και κατά τη γνώμη μου, η εφαρμογή του Προγράμματος «Εκπαίδευσης των Παιδιών της Μουσουλμανικής Μειονότητας της Θράκης», έχει συμβάλλει σημαντικά και αποφασιστικά στην διαμόρφωση της διαφοράς.

          Στο παρελθόν, η αδιαφορία του ελληνικού κράτους ως προς την παροχή εκπαίδευσης στα παιδιά της Μειονότητας ήταν ελλιπέστατη και πλημμελής, και όπως έχουν δείξει τα πράγματα, ήταν σκόπιμη επιλογή. Συνήθως οι δάσκαλοι των ελληνικών μαθημάτων έδειχναν απόλυτη αδιαφορία για τους μαθητές και τις μαθήτριές τους. Δεν ήταν μηδαμινές οι περιπτώσεις, που δάσκαλοι, αμέσως μετά την τοποθέτησή τους σε μειονοτικό σχολείο, υπέβαλλαν αιτήσεις αποσπάσεων και μετακίνησης σε άλλο σχολείο. Οι αρμόδιες εκπαιδευτικές αρχές, στα πλαίσια των διοικητικά μέτρα εις βάρος των Μουσουλμάνων, που άρχισαν από τη δεκαετία του 1960, όταν υπουργός Εξωτερικών ήταν ο Ευάγγελος Αβέρωφ, επιδίωκαν να ενισχύσουν την αμορφωσιά των παιδιών, τόσο όσον αφορά την γνώση της ελληνικής, όσο και όσον αφορά τη γνώση της τουρκικής γλώσσας. Συχνά, στο απώτερο παρελθόν οι δάσκαλοι των τουρκικών μαθημάτων ήταν απόφοιτοι μουσουλμανικών Ιεροδιδασκαλείων, με ελάχιστη παιδαγωγική κατάρτιση. Βέβαια και σε εκείνη την περίοδο υπήρχαν οι φωτεινές εξαιρέσεις για να τονίζουν τον θλιβερό κανόνα. Αργότερα και για πολλά χρόνια, το προσωπικό που δίδασκε τα τουρκικά ήταν απόφοιτοι της ΕΠΑΘ. Μιας ειδικής παιδαγωγική σχολής, που εξ αρχής και ως την κατάργησή της παρείχε ελλιπέστατη κατάρτιση στους Μουσουλμάνους νέους που προορίζονταν να στελεχώσουν τα μειονοτικά σχολεία. Ακόμα και η διδασκαλία της τουρκικής γλώσσας, επί χρόνια γινόταν από Ρωμιούς θεολόγους, απόφοιτους της Σχολής της Χάλκης και όχι από φιλολόγους της τουρκικής γλώσσας.

          Σήμερα, λειτουργεί στην Κομοτηνή το Μειονοτικό Σχολείο Μάστανλη, που έρχεται με τις δράσεις και τις επιδόσεις του, ως σχολική μονάδα και εκπαιδευτική κοινότητα, να ανατρέψει το αρνητικό πρόσημο για το μειονοτικό σχολείο στη Θράκη. Το Σχολείο διαθέτει δικό του ιστολόγιο (mastanlischool.blogspot.gr), κάτι που δείχνει πράγματα, έστω και αν δεν είναι απόλυτα ενημερωμένο. Το 2015, το Σχολείο Μάστανλη έλαβε βραβεία ποιότητας, στα πλαίσια της ευρωπαϊκής εκπαιδευτικής πλατφόρμας e-twinning, ενώ οι πρωτοπόρες δράσεις του συνεχίζονται. Υπήρξε μια πρόσφατη πρωτοβουλία μαθητών και μαθητριών του Σχολείου, με την ενεργό συμμετοχή των γονιών τους, ως έμπρακτη έκφραση αλληλεγγύης για παιδάκια που δοκιμάζεται η αθωότητά τους, εξαιτίας του προσφυγικού δράματος των ημερών, που ζούμε με θλίψη και οργή συνάμα. Έκαναν τα παιδιά δέματα για να μοιραστούν σε προσφυγόπουλα, με ένα ζεστό σκουφάκι και ζεστά τερλικάκια μέσα, φτιαγμένα από τα χέρια και την αγάπη των μαμάδων ….

          Αξίζει οπωσδήποτε να προστεθεί, ότι το Μάστανλη εκδίδει το δικό του περιοδικό, με πρωταγωνιστές μαθητές και είναι δίγλωσσο, στα τουρκικά και στα ελληνικά, ενώ μεταξύ των μαθητών του και των μαθητών σχολείων της Τουρκίας, έχει ανοίξει ένας δρόμος επικοινωνίας και ανταλλαγής πληροφοριών, λόγου χάρη για κοινά παιχνίδια, που προσφέρουν χαρά στις ώρες της σχόλης σε παιδιά και στις δυο όχθες του Έβρου/Meriç.

          Το Μειονοτικό Σχολείο Μάστανλη της Κομοτηνής έχει ακυρώσει το πρότυπο του υποβαθμισμένου μειονοτικού σχολείου και έχει αναδείξει ένα σχολείο πρωτοποριακά  πλέον πρότυπο, που προσωπικά, θα ήθελα να δω να το μιμούνται δημιουργικά δημοτικά σχολεία σε κάθε γωνιά της Ελλάδας!

          Η ανατροπή στο Μάστανλη έχει γίνει και φαίνεται σαν θαύμα, από τους ανθρώπους, που έχουν ως χρέος τη μετάδοση γνώσεων και ήθους προς τις μαθήτριες και τους μαθητές, γιατί έτσι βλέπω το έργο της Δασκάλας και του Δάσκαλου. Και πίσω από το απρόσωπο σύνολο του εκπαιδευτικού προσωπικού του Σχολείου, για μένα βέβαια, βρίσκεται μια Δασκάλα, η κυρία Μαρία Δήμου, που μαζί με τους μαθητές και τις μαθήτριες της τάξης της, κινούν νήματα μαγικά και κάνουν το μέγα θαύμα· αυτό της γόνιμης παιδαγωγικής ιερουργίας. Της  ιερουργίας που πραγματώνει την καλλιέργεια των παιδιών, όχι μόνο με την μετάδοση γνώσεων, αλλά κυρίως με την ενστάλαξη ήθους. Γιατί, αρνούμενα τα πρότυπα του ανταγωνισμού που προβάλλονται από την αλλοτριωμένη κοινωνία μας, εκείνο που δικαιώνει την Παιδεία και την εφαρμογή της, ως Εκπαίδευσης είναι η επίτευξη του ιδεώδους ολοκλήρωσης του προσώπου, που στην  Ανατολή είναι γνωστό ως άθλημα υποστασιοποίησης του İnsan i Kâmil!

          Την κυρία Μαρία Δήμου, δεν έχω την τιμή να την γνωρίζω προσωπικά, αν και θα ήθελα να μου δοθεί κάποια στιγμή η ευκαιρία να της σφίξω το χέρι. Παρακολουθώ το έργο της από τα ηλεκτρονικά κοινωνικά δίκτυα και συχνά οι σκέψεις και οι ιδέες της με συντροφεύουν, όχι απλά και μόνο κρατώντας με ενήμερο για διάφορα ενδιαφέροντα πράγματα, αλλά διεγείροντας προβληματισμούς και γόνιμα ερωτήματα.

          Και ας καταλήξουμε στο ηθικό επιμύθιο που μας έχει προσφέρει η κυρία Μαρία Δήμου, η Δασκάλα του Σχολείου Μάστανλη της Κομοτηνής. Τα διάφορα συστήματα που σκαρφίζονται επιστήμονες και εφαρμόζουν οι πολιτικοί, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται και τα συστήματα εκπαίδευσης, όταν δεν έχουν πνοή και φλόγα μένουν ανάπηρα, αδύναμα και αναποτελεσματικά. Στα σχολεία κάθε βαθμίδας την πνοή και τη φλόγα της εκπαιδευτικής διαδικασίας την διαχειρίζονται οι Δάσκαλοι και οι Δασκάλες. Είναι τόσο απλή η αλήθεια αυτή, αλλά και τόσο καταφρονημένη από τους εκάστοτε Υπουργούς Παιδείας αυτού του κράτους. Μια Δασκάλα, και σίγουρα και άλλοι Δάσκαλοι και Δασκάλες, που υπηρετούν σε μειονοτικά σχολεία της Θράκης, ανέτρεψαν την απαξία που επικρατούσε για το μειονοτικό σχολείο και έχουν παράξει μια γόνιμη παιδαγωγική πρόταση. Ζητώ συγγνώμη από την κυρία Μαρία Δήμου, που ίσως παραβίασα τη σεμνότητά της, αλλά τούτο το κείμενο ήταν ανάγκη για μένα, μιας και το έργο της σπουδαίας αυτής Δασκάλας είναι πλέον δημόσιο. Θα μπορούσα να γράψω και άλλα σημαντικά και θετικά πράγματα, που ξεχωρίζουν την κυρία Δήμου ως εκπαιδευτικό, αλλά αφήνω άλλους, κατά κύριο λόγο αυτούς που στελεχώνουν τη διεύθυνση Μειονοτικής Εκπαίδευσης   στη Θράκη να τα ανακαλύψουν και να τα αξιοποιήσουν χωρίς μικροψυχίες….

©ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΟΥΔΟΣ

12/3/16