Ο πατερούλης Στάλιν, οι Τάταροι και η Jamala της Eurovision

Η πολιτική συνδέεται με το ενεργές ενδιαφέρον των ανθρώπων μιας κοινότητας (μικρής ή μεγάλης σε μέγεθος είναι αδιάφορο) για τα κοινά, και εκφράζεται με τη συμμετοχή των πολιτών (των μελών  της κοινότητας) στις εν γένει διαδικασίες διοίκησης και διαχείρισης των κοινών υποθέσεων. Η πολιτική από πολλούς έχει αποκτήσει αυταξία και μάλιστα υπάρχει σε διάκριση από τους ανθρώπους συχνά. Ενώ η πολιτική είναι μια έκφραση ανθρώπινης δραστηριότητας. Ο μανιχαϊσμός, μολονότι θρησκευτικής προέλευσης θέαση των πραγμάτων, με χαρακτηριστικό μια σχιζοειδή ή διπολική   τεμάχιση του κόσμου, έχει επηρεάσει και άλλες ανθρώπινες δράσεις, χωρίς να εξαιρείται η πολιτική, όταν κυρίως θεμελιώνεται σε δόγματα και υποτιθέμενες σταθερές αξίες.

Αφορμή για όσα ανέφερα πιο πάνω μου έδωσαν οι αντιδράσεις πολλών για την ανάδειξη του τραγουδιού συμμετοχής της Ουκρανίας στο πανηγύρι, μάλιστα κατά τη γνώμη μου κακής ποιότητας, που λέγεται Eurovision.

Το τραγούδι «1944» που το τραγούδησε μια εξαιρετικά όμορφη Τατάρισσα της Ουκρανίας, η Jamala, χαρακτηρίστηκε και θα συμφωνούσα κι εγώ, ως ένα μοιρολόγι για όσα έπαθαν οι Τάταροι της Κριμαίας το 1944 από τον Στάλιν. Οι Τάταροι της Κριμαίας, τουρκικός λαός και Μουσουλμάνοι, μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση είχαν αυτονομία και προνόμια κοινοτικής αυτοδιαχείρισης. Με την ανάληψη της εξουσίας από τον Στάλιν, που αναδείχθηκε στυγνός και ανάλγητος δικτάτορας, η αυτονομία των Τατάρων καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε από καταπίεση. Όταν καταλήφθηκε η Κριμαία από τους Ναζί πράγματι υπήρξαν Τάταροι που συγκρότησαν ένοπλα τμήματα μέσα στις τάξεις του γερμανικού στρατού. Ήταν μια φυσική και ανθρώπινη αντίδραση στην σταλινική καταπίεση. Μετά το τέλος του πολέμου, το 1944 ο Στάλιν και ο Μπέρια οργάνωσαν ένα πρόγραμμα συνολικής εθνοκάθαρσης της Κριμαίας από τους Τατάρους, όπως άλλωστε και από τους Έλληνες. Οι Τάταροι μεταφέρθηκαν βίαια στο Ουζμπεκιστάν και στη διαδρομή κάποιες χιλιάδες δεν άντεξαν και πέθαναν, ενώ οι Έλληνες μεταφέρθηκαν στον Καύκασο. 

Το Νοέμβριο του 1939, τρεις μήνες μετά την έναρξη του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου οι Σοβιετικοί εισέβαλαν στη Φινλανδία, με σκοπό να ενσωματώσουν εδάφη της χώρας στη Σοβιετική Ένωση, δήθεν χάριν της προστασίας του τότε Λένινγκραντ. Στην ιστοριογραφία η σύγκρουση Σοβιετικών και Φιλανδών ονομάσθηκε «Χειμερινός Πόλεμος» και τελείωσε με τη Συνθήκη Ειρήνης της Μόσχας τον Μάρτιο του 1940. Από την Κοινωνία των Εθνών η εισβολή της Σοβιετικής Ένωσης στη γειτονική της χώρα κρίθηκε παράνομη επίθεση και υπήρξε αφορμή αποβολής της Σοβιετικής Ένωσης από τον Διεθνή Οργανισμό στα τέλη του 1939.

Υπάρχει μία τάση, όποιος λαός αντιστάθηκε στην σοβιετική επεκτατικότητα, κυρίως επί Στάλιν, να χαρακτηρίζεται φασίστας ή ιδίως σήμερα νεοναζί, όπως έχει συμβεί πρόσφατα με το σύνολο των Ουκρανών, που αρνούνται να είναι υποχείρια του Πούτιν και έχουν χαρακτηρισθεί γι’ αυτό σαν νεοναζί.

Ακόμα και για τους Βόσνιους Μουσουλμάνους, που συγκρότησαν ένοπλα τμήματα και ενσωματώθηκαν στις γερμανικές δυνάμεις κατοχής της Γιουγκοσλαβίας, μολονότι παρασύρθηκαν από τον Ναζί Μουφτή της Ιερουσαλήμ Αλ Χουσεϊνί, αν ψάξουμε, θα βρούμε, πέραν της πολιτικής την ανθρώπινη διάσταση αυτής της στράτευσης με του Γερμανούς Ναζί. 

Οι Μουσουλμάνοι της Βοσνίας ήταν Βογόμιλοι, που τόσο οι Ορθόδοξοι Σέρβοι, όσο και οι Καθολικοί Κροάτες τους καταδίωκαν με μόνη διέξοδο ή τον θάνατο ή την μεταστροφή τους σε μια από τις δύο μορφές χριστιανικής «ορθοδοξίας». Τελικά, με την επέκταση της οθωμανικής εξουσίας ασπάσθηκαν εκούσια το Ισλάμ και βρήκαν την ησυχία τους. Κάποια παράλληλη ιστορία διαδραματίσθηκε με τους Πομάκους του ορεινού όγκου της Ροδόπης, που ανέκαθεν ήταν εκτεθειμένοι ως Βογόμιλοι κι αυτοί στην βουλγαρική «χριστιανική» απανθρωπιά και βαρβαρότητα, μέχρι τη δύση του καθεστώτος Ζίβκοφ!

Όταν το 1918 αναδύθηκε στη διεθνή σκηνή το Βασίλειο Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων, που αργότερα, το 1929, μετονομάσθηκε σε Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας, οι Μουσουλμάνοι της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης ονομάζονταν με πλήρη απαξία «Τούρκοι» και αντιμετωπίζονταν εχθρικά λόγω θρησκείας από τους φυλετικούς συγγενείς τους που ήταν Χριστιανοί, Ορθόδοξοι και Καθολικοί. Η καταφρόνια, η περιθωριοποίηση δεν ήθελε πολλά για να βρει κάποια διέξοδο, ώστε αυτό που θεωρούνταν για τους Χριστιανούς Γιουγκοσλάβους σαν μίασμα, δηλαδή οι Μουσουλμάνοι της χώρας, να διεκδικήσουν την οφειλόμενη αξία τους, έστω με έναν τρόπο ιστορικά όχι ορθό, δεχόμενοι ορισμένοι απ’ αυτούς να γίνουν όργανα των δυνάμεων του Άξονα.

Αυτά τα λίγα θέλησα να επισημάνω με τούτο το σημείωμά μου, γιατί η σχιζοφρένεια και ο δογματισμός στην πολιτική-είδωλο βλάπτει σοβαρά την ψυχολογική και νοητική υγεία μας…. 

Αξίζει να έχουμε κατά νου, ότι ιδίως για την πολιτική, ισχύει εκείνο που αποδίδεται στον Πρωταγόρα: «πάντων χρημάτων μέτρον ἐστὶν ἄνθρωπος…». Και ακόμη τελευταίο: Ο ανθρώπινος πόνος, η ταπείνωση και οι διωγμοί, μπορεί με τον καιρό να λησμονούνται, έτσι φαίνεται, μα στο βάθος της συλλογικής μνήμης των ανθρώπων, οι πληγές βουβές, πονούν και είναι ώρες που γιγαντώνουν φαντάσματα και βρικόλακες….

©ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΟΥΔΟΣ

16/05/16