Η ΣΩΤΗΡΙΑ ΜΙΑΣ ΖΩΗΣ...

ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ ΜΟΥ ΑΛΚΙΒΙΑΔΗ ΔΟΥΔΟΥ

Ο λόγος του Χιλέλ του Πρεσβύτερου¹, φωτίζει αδιάλειπτα τη συνείδησή μου: Όποιος καταστρέφει μια ψυχή, είναι σα να έχει καταστρέψει ολόκληρο τον κόσμο. Και όποιος σώζει μια ζωή, είναι σα να σώζει ολόκληρο τον κόσμο².

Μετά την φρίκη της Κατοχής (1941-1944), ο εμφύλιος πόλεμος, βύθισε την Ελλάδα σε μια ακόμα πιο πικρή δοκιμασία. Επίσημα, ο ελληνικός εμφύλιος σηματοδοτείται χρονικά μεταξύ των ετών 1946-1949. Η αλήθεια όμως είναι πιο τραγική: O ελληνικός εμφύλιος πόλεμος άρχισε στις αρχές Μαρτίου του 1943, στη διάρκεια της Κατοχής. Τότε το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ ξεκίνησε μια ένοπλη αναμέτρηση, εναντίον των μη “εαμικών” αντιστασιακών οργανώσεων (ΕΔΕΣ, ΕΚΚΑ, ΠΑΟ, ΠΕΑΝ, ΡΑΝ κ.λπ.)³.

Ο ελληνικός εμφύλιος, στοίχισε στην Ελλάδα τις μεγαλύτερες απώλειες από το 1830 και μετά, σύμφωνα με στοιχεία εκείνων που μετρούν τα πτώματα, μετά από πολέμους και εμφύλιες συγκρούσεις.

Οι αντιστασιακές οργανώσεις κατά των οποίων είχε εναντιωθεί το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ, αντιμάχονταν τις δυνάμεις Κατοχής και σε καμιά περίπτωση δεν θα μπορούσαν να ταυτιστούν με τα Τάγματα Ευζώνων, πιο γνωστά ως Τάγματα Ασφαλείας, που στελεχώνονταν από προδότες Έλληνες.

Ο πατέρας μου θεωρούσε πως ο Κομμουνισμός, δεν είναι απλά μια ιδεολογία, μια πολιτική τοποθέτηση. Τον παρομοίαζε με αρρώστεια, σαν τη σύφιλη....

Συχνά μου έλεγε, πως μας χωρίζει αίμα με τον Κομμουνισμό κι εγώ ήμουν ανήμπορος να καταλάβω. Ανέφερε συγγενείς και αδελφικούς φίλους του, που οι Κομμουνιστές τους είχαν στερήσει τη ζωή, αλλά μου ήταν εντελώς άγνωστοι....

Ήρθε η ώρα που έμαθα αλήθειες, καθώς έψαχνα περιστατικά, εκείνα τα δίσεκτα χρόνια. Στη διάρκεια της Κατοχής, ‘Ελασίτες’ δολοφόνησαν δύο πρώτα ξαδέλφια του πατέρα μου, τον Αναστάση και τον αδελφό του Δημήτριο Δούδο. Τους είχαν συλλάβει στη Νάουσα, τους έσυραν ως τη Φυτιά κι εκεί έκλεψαν τις ψυχές τους.... Ο δήμαρχος της Νάουσας Χριστόδουλος Πετρίδης, εκλεκτός φίλος του πατέρα μου και σύζυγος αγαπημένης θείας μου, της Κατίνας Πετρίδη, το γένος Κανδηλίδη, δολοφονήθηκε στις 11 Ιανουαρίου του 1949 από τους αντάρτες του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας.

Ο πατέρας μου ήταν ένας ιδεαλιστής πατριώτης. Γεννήθηκε στην Αίγυπτο και θα μπορούσε να αποφύγει την στράτευση ως κληρωτός. Παρόλα αυτά, ήρθε στην Ελλάδα να υπηρετήσει, όταν είχε κληθεί η “κλάση” του. Μετά την απόλυσή του ξαναγύρισε στο Ζαγαζίκ. Στον μεσοπόλεμο, η επιχείρηση Δούδου στο Ζαγαζίκ και στην Τάντα κατέρρευσε, οπότε όλη η οικογένεια επέστρεψε στην Ελλάδα και βρήκε καταφύγιο στο σπίτι της Νάουσας, που είχε αγοράσει ο παππούς από την Αίγυπτο μέσω πληρεξουσίου. Τον Οκτώβριο του 1940, ο πατέρας μου, στρατεύθηκε ως έφεδρος και πήρε μέρος σε μάχες κατά των Ιταλών. Σε μια τέτοια μάχη τραυματίστηκε και μεταφέρθηκε σε στρατιωτικό νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης.

Ο πατέρας μου ήταν ένθερμος οπαδός του Βενιζέλου και του Κόμματος των Φιλελευθέρων. Αν και δεν ανήκε στην προνομιούχα τάξη των οικονομικά ισχυρών, αλλά ήταν ένας μισθοσυντήρητος υπάλληλος, από την επιστροφή του στην Ελλάδα, παρέμενε αντικομμουνιστής, όπως άλλωστε ήταν όλοι οι “βενιζελικοί”. Στην Κστοχή, είχε αντιληφθεί πολύ νωρίς την καταλυτική διείσδυση του ΚΚΕ στο ΕΑΜ και στον ΕΛΑΣ. Αυτή η πραγματικότητα, τον έκανε να είναι απόλυτα αντίθετος στην αλλοίωση του κινήματος της Εθνικής Αντίστασης από το ΚΚΕ.

Στον εμφύλιο, ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας τη νύχτα της 11ης Ιανουαρίου του 1949 άρχισε επίθεση για να καταλάβει τη Νάουσα. Τότε στη Νάουσα έδρευε μια Ταξιαρχία του ελληνικού στρατού. Τελικά οι αντάρτες κατάφεραν να καταλάβουν την πόλη, απ’ την οποία αποχώρησαν στις 14 Ιανουαρίου. Με την αποχώρηση των μαχητών του Δημοκρατικού Στρατού από τη Νάουσα, η πόλη είχε πια άλλη όψη.... Κτίρια κατεστραμμένα από πυρκαγιές, που προκάλεσαν σκόπιμα οι Κομμουνιστές, άνθρωποι δολοφονημένοι παράωρα, γιατί δεν ήταν αρεστοί στο κόμμα. Τότε δολοφονήθηκε ο Χριστόδουλος Πετρίδης, δήμαρχος της πόλης και καταστράφηκε το όμορφο σπίτι του.... Μάλλον, η πιο βαθειά πληγή που άφησαν ανοιχτή, φεύγοντας από τη Νάουσα οι αντάρτες του ΔΣΕ, πρέπει να ήταν τα νέα αγόρια και κορίτσια, στον ανθό της εφηβείας τους, που με τη βία αρπάχτηκαν, για να ενισχύσουν τις ένοπλες δυνάμεις των Κομμουνιστών. Η μαρτυρία εκείνης της αρπαγής παραμένει ζωντανή, από τους ελάχιστους, που κατάφεραν να ξεφύγουν από τα μάτια των ανθρωποφυλάκων τους και βρίσκονται στη ζωή....

Όταν το 1943 ‘Ελασίτες’ δολοφόνησαν τα πρώτα ξαδέλφια του πατέρα μου, όπως ανέφερα πιο πάνω, ο πατέρας έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του, για να βρίσκεται πλάι στην Παρασκευούλα χήρα του Δημήτρη Δούδου, το γένος Οικονόμου, με τρία ορφανά παιδιά και προπάντων στην Καλλιόπη, χήρα του Αναστάση Δούδου, το γένος Πριμέντα, με δυο θυγατέρες και έγκυο στον γιο της, που ονομάστηκε Αναστάσης και γεννήθηκε το 1944.

Το σπίτι που είχε αγοράσει από την Αίγυπτο, με πληρεξούσιο, ο παππούς μου στη Νάουσα, ήταν χωμένο μέσα, χωρίς πρόσωπο στην οδό Κοραή, λίγο παραπάνω από το Τριώδι. Ο αδελφός του παππού μου, Χρήστος Δούδος, είχε αγοράσει επίσης ένα σπίτι, με πρόσωπο στην Κοραή. Τα δυο σπίτια μοιράζονταν την ίδια αυλή και το ίδιο πλυσταριό. Το σπίτι με πρόσωπο στην Κοραή, σχεδόν απέναντι από τον φούρνο του μπάρμπα Γιάννη του Παπή, είχε δοθεί από τα παιδιά του Χρήστου του Δούδου στον αδελφό τους Αναστάση και στεγαζόταν εκεί με την οικογένειά του. Μετά τη δολοφονία του Αναστάση Δούδου, έμεναν στο σπίτι η θεία Καλλιόπη με τα ορφανά της, την Αλίκη, την Φωφώ και τον Τασούλη. Ο πατέρας μου θεωρούσε απόλυτα φυσικό να παραστέκεται στην χήρα του ξαδέλφου του και στα παιδιά του.

Εξαιτίας αυτής της στάσης του πατέρα μου, στοιχειώδους αλληλεγγύης απέναντι σε συγγενείς του, που βρίσκονταν σε εξαιρετικά εμπερίστατη κατάσταση, περισσότερες από μια φορές, δέχθηκε “φιλικές” συστάσεις από χαφιέδες του ΚΚΕ στη Νάουσα, να σταματήσει να συμπαραστέκεται στην Καλλιόπη και στην Παρασκευούλα!

Η μάνα μου σχεδόν σε όλη την εγκυμοσύνη της σε μένα, ήταν στη Θεσσαλονίκη. Περίπου επί εννιά μήνες ήταν στο κρεβάτι. Στις 4 Ιανουαρίου του 1949 ο μάμμος γιατρός που την παρακολουθούσε, έκρινε αναγκαίο να μεταφερθεί στο Δημόσιο Μαιευτήριο της Θεσσαλονίκης, γνωστό και ως Ρωσικό Νοσοκομείο στην Αλεξάνδρου Παπαναστασίου. Αμέσως ειδοποιήθηκε ο πατέρας μου και πρωί πρωί στις 5 του Γενάρη έφυγε από τη Νάουσα για την Θεσσαλονίκη. Στις 9:15 την ημέρα των Θεοφανείων του 1949 γεννήθηκα, όπως γράφει η ληξιαρχική πράξη της γέννησής μου.

Στις 12 και στις 13 του Γενάρη του 1949, ενόσω η Νάουσα ήταν στα χέρια των δυνάμεων του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, κάποιοι αναζητούσαν τον πατέρα μου. Χτύπησαν την πόρτα στο σπίτι, τον ζήτησαν μεταξύ γνωστών και συναδέλφων του στο εργοστάσιο Λαναρά που δούλευε. Δεν τον βρήκαν, γιατί ο πατέρας βρισκόταν στην Θεσσαλονίκη εξαιτίας της γέννησής μου. ...Και έτσι, χωρίς να το επιδιώξω, υπήρξα η αιτία της σωτηρίας του πατέρα μου, από παράωρο και βάναυσο θάνατο...

Οι σκοτωμοί αθώων και ανυποψίαστων συχνά ανθρώπων, στη διάρκεια του εμφυλίου, οι αρπαγές ανήλικων εφήβων για να στρατευτούν με τη βία στις τάξεις του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, η μεταφορά μικρών παιδιών στις λαϊκές δημοκρατίες, από περιοχές που έλεγχε το ΚΚΕ, προκάλεσαν πολύν πόνο και άφησαν πληγές να ματώνουν επί δεκαετίες....

Καθώς σκέφτομαι όσα είχαν συμβεί τότε, στις φοβερές και δίσεκτες ημέρες του εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα, έρχονται στο νου μου, ξανά και ξανά, οι σκέψεις του Ντον Ερνέστο Χόρχε Εντουάρντο ντε λα Μπάρκα, ενός Περουβιανού διπλωμάτη και ευαίσθητου ανθρώπου, που δεν έμεινε αδιάφορος μπροστά στον πόνο και στον τρόμο που έσπερνε το “Φωτεινό Μονοπάτι” (ισπανικά ‘Sendero Luminoso’) επί χρόνια στους συμπατριώτες του⁴: “...στη ζυγαριά της αλήθειας, ο πόνος βαραίνει περισσότερο, από οποιοδήποτε ανατρεπτικό κίνημα, χάριν της ουτοπίας”.

Η σοφία του ευλογημένου Εβραίου σοφού Χιλέλ του Πρεσβύτερου, που ανέφερα στην αρχή αυτού του σημειώματος, είναι βέβαιο πως άρεσε πάρα πολύ στον Θεό. Γι’ αυτό και ο Θεός, όταν ο Προφήτης του Μωάμεθ είχε μεταναστεύσει ήδη στην Μεντίνα, μετά το 622 μ.Χ., στην σούρα του ιερού Κορανίου “Αλ Μάιντα” (το Τραπέζι), σχεδόν με τις ίδιες λέξεις την περιέλαβε στην αποκάλυψη που παρέδωσε στον αγαπημένο Του: “Όποιος σκοτώσει έναν άνθρωπο, είναι σα να σκοτώνει όλο τον κόσμο. Και αν κάποιος σώσει μια ανθρώπινη ζωή, είναι σα να σώζει όλο τον κόσμο”⁵.

ⁱ ΕΠΙΜΕΤΡΟ

Το ελληνικό κράτος, μετά το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου και την ολοκληρωτική ήττα των ένοπλων στασιαστών του ΚΚΕ, δηλαδή του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, επί πολλές δεκαετίες, συστηματικά οικοδόμησε μια τάξη πραγμάτων που προκάλεσε τον διχασμό των Ελλήνων.

Το κράτος, ως την κατάρρευση του έκνομου καθεστώτος των στρατιωτικών, που επέβαλλαν επί επτά χρόνια δικτατορία (1967-1974), συμπεριφερόταν μάλλον σαν ηγέτιδα δύναμη μιας πολιτικής φράξιας, αυτής των “εθνικοφρόνων”. Τους άλλους πολίτες, που δεν χαρακτηρίζονταν “εθνικόφρονες”, τους αποκαλούσε “μιάσματα” και ανάμεσά τους συγκαταλέγονταν, όχι μόνο οι Κομμουνιστές και όσοι συμμετείχαν στην φοβερή ένοπλη αντιμαχία κατά του πληγωμένου κράτους, μετά το τέλος της Κατοχής, αλλά και όλοι όσοι αμφισβητούσαν τα μέτρα διωγμών και διακρίσεων εναντίον των “αριστερών”. Τους κεντρώους, που ήταν οπαδοί ή ψηφοφόροι της Ένωσης Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου, τους αποκαλούσε “συνοδοιπόρους” των Κομμουνιστών!

Στην διάρκεια λειτουργίας του μετεμφυλιακού κράτους, ο αντικομμουνισμός ήταν η επίσημη κρατική ιδεολογία, κατοχυρωμένη από το Σύνταγμα του 1952 με τον ευσχήμονα όρο “ελληνοχριστιανικός πολιτισμός”⁶. Εκείνη την περίοδο, μόνη η Ελλάδα σε όλη την Ευρώπη, είχε νομοθετήσει την αμνήστευση των εγκλημάτων πολέμου εκ μέρους Γερμανών Ναζί⁷ και επίσης είχε αμνηστεύσει de facto τα εγκλήματα που διέπραξαν στην διάρκεια της Κατοχής οι Έλληνες συνεργάτες τους, οι γνωστοί δωσίλογοι. Τέλος, δαιμονοποιήθηκε σκόπιμα η εθνική αντίσταση του ΕΑΜ, όπως και η περιορισμένη χρονικά δραστηριότητα της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ), μολονότι, δεν συμμετείχαν στους παραπάνω αντιστασιακούς σχηματισμούς αποκλειστικά Κομμουνιστές. Στις περιπτώσεις των διωγμών, που είχε εξαπολύσει το μετεμφυλιακό κράτος, σημαντικό, κατά τη γνώμη μου, υπήρξε το συμβάν του εγκλεισμού στη Μακρόνησο, του έφεδρου ανθυπολοχαγού και υφηγητή πανεπιστημίου τότε, Κωνσταντίνου Δεσποτόπουλου, ο οποίος ακριβώς, επειδή ουδέποτε υπήρξε κομμουνιστής, αρνήθηκε επίμονα να υπογράψει “δήλωση μετανοίας” για να απελευθερωθεί και ήταν μεταξύ των κρατουμένων που κρατούνταν “στα σύρματα”.

Η κατάληξη αυτής της διχαστικής πολιτικής του επίσημου κράτους είναι γνωστή: Η κατάκτηση της βόρειας Κύπρου από τον τουρκικό στρατό, μετά την “εξαγωγή” στο νησί ελλαδικού πραξικοπήματος, για την ανατροπή του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και η προσφορά της Κύπρου ως σφαγίου, για την κατάρρευση της στρατιωτικής δικτατορίας στην Ελλάδα!

©ΓΙΩΡΓΟΣ Α. ΔΟΥΔΟΣ

Καλοκαίρι του 2020

1 Ο Χιλέλ ο Πρεσβύτερος, κατά την παράδοση γεννήθηκε στην Βαβυλώνα το 110 π.Χ. και εγκατέλειψε τα εγκόσμια στην Ιερουσαλήμ το 10 μ.Χ..

2 Μισνά Σανχεντρίν 4:5, Ιερουσαλημίτικο Ταλμούντ 4:9, Ταλμούντ της Βαβυλώνας Σανχεντρίν 37a.

3 Στάθης Ν. Καλύβας, Νίκος Α. Μαραντζίδης: Εμφύλια Πάθη. Εκδ. Μεταίχμιο 2016.

4 Ήρωας ανέκδοτου διηγήματος με τίτλο “Επί των Αερίων Κυμάτων”.

5 Κοράνιο, σούρα Al Ma’idah (Η Τραπέζι) εδάφιο 32.

6 Άρθρο 16 του Συντάγματος του 1952.

7 Νομοθετικό διάταγμα 4016/1959 “Περί τροποποιήσεως της περί εγκληματιών πολέμου νομοθεσίας”, το οποίο καταργήθηκε με διάταξη του νόμου 3849/2010.

i ΕΠΙΜΕΤΡΟ

Το ελληνικό κράτος μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου και

ΜΙΑ ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΠΑΪΣΙΟ

 

ΑΝΑΔΙΦΩΝΤΑΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ

Είχα την ευκαιρία να επισκεφθώ το Άγιον Όρος για πρώτη φορά την περίοδο του Πάσχα του 1966. Ήμουν μαθητής της δευτέρας Λυκείου.

Οι σχέσεις μου με το Όρος συνεχίστηκαν και οι επισκέψεις μου, που ήταν προσκυνήματα και όχι απλές περιηγήσεις, πύκνωναν το κατά δύναμη. Κάποια στιγμή άκουσα για ένα μοναχό που ζούσε στα Κατουνάκια και από την πολλή αγάπη του, προσευχόταν ακόμα και για τον Διάβολο…. Το όνομά του Παΐσιος….

Τη δεκαετία του ’70 συνδέθηκα κατά κάποιο τρόπο με την Μονή Σταυρονικήτα και τον ευλογημένο γέροντά της πατέρα Βασίλειο. Σε ακολουθίες της Μονής είχα την ευκαιρία να γνωρίσω κατά πρόσωπο τον χαριτωμένο γέροντα, τον πατέρα Παΐσιο. Τόλμησα κάποια φορά να τον επισκεφθώ στο Κελλάκι του Τιμίου Σταυρού όπου εγκαταβίωνε. Δεν θυμάμαι πολλά από την πρώτη συνάντηση. Αλλά, τώρα που αναπολώ τα παρελθόντα, θυμάμαι πως η αγάπη του Γέροντα με σκέπασε με πολλή τρυφερότητα.

Εκείνη την εποχή, ο Γέροντας όταν ερχόταν στη Θεσσαλονίκη, αν δεν με απατά η μνήμη έμενε στο σπίτι ενός γιατρού, στην περιοχή της Αγίας Σοφίας. Σε μια επίσκεψή του ήθελε να με συναντήσει. Πρέπει να ήταν μάλλον το 1972 ή το 1973, τελείωνα το Πανεπιστήμιο. Για να γίνει η συνάντησή μας έκανε αγάπη και ήρθε στο σπίτι ενός καλού φίλου μου, στην οδό Σπάρτης. Ήρθε εκείνος κοντά μου…. Αργότερα, υπηρετούσα τη θητεία μου στο Χαϊδάρι της Αττικής. Δεν θυμάμαι με ποιο τρόπο, ο Γέροντας είχε πληροφορηθεί την εκεί διαμονή μου. Μου διαμήνυσε λοιπόν πως θα βρισκόταν στην Αττική, σ’ ένα μοναστήρι στο Κορωπί και να πήγαινα να τον συναντήσω….

Όταν έμενε πλέον στην Παναγούδα, στο κουτλουμουσιανό Κελλί, όποτε πήγαινα στο Όρος έπρεπε οπωσδήποτε να τον επισκεφθώ. Υπήρξαν φορές που ενώ περίμενα αρκετήν ώρα στην εξώθυρα του Κελλιού ο Γέροντας δεν άνοιξε. Παρόλα αυτά δεν έφευγα με παράπονο, αλλά μάλλον με χαρά. Ο τόπος ήταν μια μυστική ευλογία….

Ένας καλός φίλος είχε περάσει μια δύσκολη δοκιμασία υγείας. Η απελπισία του μεγάλη, όπως μου είχε εκμυστηρευτεί, του είχε περάσει ακόμα και η ιδέα της αυτοκτονίας. Την περίοδο της μεγάλης δοκιμασίας του, άρχισε να βλέπει διάφορα οράματα. Οι μορφές που έβλεπε τον καθοδηγούσαν για τη θεραπεία ανθρώπων και είναι αλήθεια, πως ουδέποτε εκμεταλλεύτηκε την ιδιόμορφη κατάσταση που ζούσε για πλουτισμό. Τα ερωτηματικά για τα φαινόμενα που τον βασάνιζαν έμεναν αναπάντητα. Μου ζήτησε λοιπόν να πάμε μαζί στον Γέροντα Παΐσιο, με την ελπίδα πως θα έπαιρνε μια απάντηση. Πήγαμε στην Παναγούδα και μας καλοδέχτηκε ο Παππούς στο υπαίθριο αρχονταρίκι του. Μετά τις εκ μέρους μου πρώτες συστάσεις και την αναφορά στο πρόβλημα που τον βασάνιζε εν συντομία, ο Γέροντας «αγρίεψε». Με αυστηρότητα και χωρίς ν’ αφήσει τον φίλο μου να μακρηγορήσει, του είπε να παύσει να ασχολείται με τα οράματά του και να σταματήσει να εμπιστεύεται τις «μορφές» που έβλεπε. Ομολογώ ότι ο τρόπος του Γέροντα με δυσαρέστησε. Σκέφτηκα, πως και οι άνθρωποι του Θεού, όπως ήταν ο πατέρας Παΐσιος μπορεί να κάνουν λάθη…. Μερικοί μήνες έπρεπε να περάσουν για να δω, πόσο δίκαιο είχε ο Παππούλης. Ο φίλος μου, έγινε ολοφάνερο, ότι εξαιτίας των οραμάτων και όλων των συμπαρομαρτούντων, είχε καταληφθεί από οίηση και ήταν δέσμιος αρρωστημένων φαντασιώσεων. Ο Γέροντας είχε δει κατάβαθα αυτή την κατάσταση και έπραξε όπως όφειλε να ενεργήσει ο πνευματικός θεραπευτής….

Είχα ακούσει ότι ο Γέροντας φιλοξενούσε στο Κελλάκι του κατά καιρούς ανθρώπους που περνούσαν δύσκολες καταστάσεις, χωρίς να έχω προσωπική γνώση. Μια φορά τον επισκέφθηκα σχετικά αργά, ένα καλοκαιρινό απόγευμα. Ήμασταν μόνοι και καθώς η ώρα περνούσε και ο ήλιος σε λίγο θα έγερνε στη δύση του με κατευόδωσε, για να μην κλειστώ έξω από τη Μονή Κουτλουμουσίου όπου θα διανυκτέρευα. Είχα διανύσει το μεγαλύτερο μέρος της απόστασης και πλησίαζα στο μοναστήρι. Από τη μεριά της Παναγούδας άκουσα μια φρικώδη κραυγή, που ακόμα και τώρα, μετά από τόσα χρόνια, ανατριχιάζω όποτε θυμάμαι το περιστατικό. Ήμουν βέβαιος πως ερχόταν από το Κελλί του Γέροντα και μάλλον θα προερχόταν από κάποιον, που βασανιζόταν και ο Γέροντας τον κάλυπτε με την αγάπη και τις προσευχές του….

Ο πατέρας Γρηγόριος συνδεόταν από παλιά με τον Γέροντα. Εγκαταβίωνε ένα διάστημα στη Μονή Σταυρονικήτα και αργότερα με τη μικρή του συνοδεία πήγαν σ’ ένα κουτλουμουσιανό Κελλί πολύ κοντά στην Παναγούδα. Το Κελλί χρειαζόταν φροντίδα για να γίνει κατοικήσιμο. Σε μια επίσκεψή μου δεν βρήκα τον Γέροντα στο Κελλάκι, αλλά κάποιος μου είπε πού θα τον βρω. Έτσι βρέθηκα στο Κελλί του Γέροντα Γρηγορίου, όπου εργάζονταν οι πατέρες για να ομορφύνουν τον τόπο. Εκεί λοιπόν αντίκρυσα τον Παππούλη, που ως έμπειρος από παλιά μαραγκός ασχολούνταν με τα κουφώματα των παραθύρων του Κελλιού.

Τελευταία φορά, πριν από την κοίμησή του, ο Γέροντας μου έκανε μια μεγάλη τιμή. Ήμασταν μόνοι στην Παναγούδα. Με έβαλε στο Κελλάκι του και καθήσαμε στο εκκλησάκι. Μάλιστα μ’ έβαλε να καθήσω σ’ ένα στασίδι που ήταν στη θέση του δεσποτικού. Τότε μου έδωσε ο Γέροντας ένα μικρό κομποσχοινάκι, που το είχε πλέξει με τα ευλογημένα χέρια του και κάποιο ξύλινο εικονάκι, απ’ αυτά που έφτιαχνε ως εργόχειρο και τα μοίραζε ευλογία στους προσκυνητές που τον επισκέπτονταν.

Το κομποσχοινάκι το είχα δώσει στη σύντροφό μου, η οποία εν συνεχεία το έδωσε στην αδελφή μου, που είχε δοκιμασθεί σοβαρά μ’ ένα πρόβλημα υγείας. Έκτοτε, το κομποσχοινάκι είναι στα χέρια της αδελφής μου, η οποία μου έχει πει ότι το κρατά όποτε προσεύχεται. Μάλιστα μας διηγήθηκε την ακόλουθη εμπειρία. Πριν δύο χρόνια περίπου, ήταν απομονωμένη σ’ ένα δωμάτιο του σπιτιού της, όπου συνηθίζει να προσεύχεται. Κρατούσε το κομποσχοινάκι που είχε πλέξει ο Παππούς. Κάποια στιγμή έπεσε σε μια κατάσταση μεταξύ ύπνου και ξύπνιου. Άκουσε σύρσιμο ποδιών, που φορούσαν παντόφλες και αντίκρυσε ολοζώντανα έναν γέροντα με γκρι αντερί ασκεπή και με γένεια όχι πολύ μακρυά. Τα μάτια του ήταν υπερβολικά φωτεινά. Της απηύθυνε δυο λέξεις μόνο: «Δεν πάμε καλά…», και χάθηκε. Αμέσως «ξύπνησε» και εκ των υστέρων συνειδητοποίησε, ότι ο επισκέπτης της ήταν ο Άγιος Παΐσιος….

Προσωπικά, ένα έχω να πω, ως μαρτυρία για τον Άγιο Παΐσιο, ότι πράγματι είναι ένας άγιος άνθρωπος του Θεού. Ο Άγιος Παππούλης υπήρξε, όσο βάδιζε ανάμεσά μας, όπως συνεχίζει και τώρα, που βρίσκεται πλησίον του Αγαπημένου του, άνθρωπος ακατάληπτης αγάπης, ανεπιτήδευτης απλότητας και υπέροχης πνευματικής αρχοντιάς. Ο Άγιος Παΐσιος, ως άνθρωπος του Θεού είναι έμπλεος του Αγίου Πνεύματος, ζει εν Χάριτι και πράγματι ο Θεός, μέσω αυτού φανερώνει το έλεος και την χάρη Του στους ανθρώπους με ποικίλους τρόπους.

Με πληγώνει το γεγονός, ότι ο Άγιος Παΐσιος, υπήρξε “θύμα” εκμετάλλευσης ορισμένων “ευσεβών”, που έγραψαν και κυκλοφόρησαν μια πλειάδα βιβλίων, που συχνά περιέχουν ανυπόστατα πράγματα ως προς τον βίο του Αγίου του Θεού και όπως φαίνεται, κίνητρό τους υπήρξε η επιδίωξη του πλουτισμού τους....

Μνήμη του Αγίου Παϊσίου 2020

Η ΖΩΣΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΣΩΦΡΟΝΙΟΥ ΣΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΤΟΥ ΕΣΣΕΞ

Ο άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ, ο Ησυχαστής και Θεολόγος, στην Ιερά Μονή του Τιμίου Προδρόμου που ίδρυσε στο Έσσεξ της Αγγλίας άφησε μια υπέροχη παράδοση, που τηρούν οι Πατέρες και οι Αδελφές της Mονής.

Ο Άγιος του Θεού, ως υποτακτικός του χαριτωμένου Γέροντά του αγίου Σιλουανού του Αθωνίτου, μπόλιασε με την Χάρη του Παρακλήτου την καλλιτεχνική φύση του και αναδείχθηκε ως ένας όντως ποιητής. Αρκετές αγιογραφικές συνθέσεις στο Μοναστήρι φέρουν τα ίχνη του χρωστήρα του Αγίου Γέροντα.

Η λεπτότητα που διέκρινε τον άγιο Σωφρόνιο, βιώνεται και από τα μέλη της ευλογημένης Αδελφότητας της Ιεράς Μονής. Επιτρέψτε μου να αναφέρω δύο παραδείγματα.

Μια ευγενική Αγγλίδα, Ορθόδοξη Χριστιανή, πολύ καλής οικονομικής καταστάσεως, είχε προσφερθεί να αναλάβει όλες τις δαπάνες για την ανέγερση των ενδιαιτημάτων των Αδελφών της Μονής. Με ευγένεια και ευχαριστίες υπήρξε άρνηση στην προσφορά και υποδείχθηκε, πως θα μπορούσε να συνδράμει στην περάτωση ενός μικρού μέρους των όλων εγκατάστασεων!

Η Κυρία αυτή, είχε πνευματική σχέση με Αγιορείτη Ιερομόναχο, ο οποίος όταν άρχισε η δοκιμασία της από επώδυνη αρρώστεια και η μακρά νοσηλεία της σε νοσοκομείο, βρισκόταν κοντά της στο Λονδίνο. Ο καιρός περνούσε και ο Αγιορείτης έπρεπε να επιστρέψει στο Κελλί του. Παρακάλεσε λοιπόν τους Πατέρες και τις Αδελφές της Μονής του Τιμίου Προδρόμου του Έσσεξ, όχι απλά να έχουν στις προσευχές τους την Κυρία που δοκιμαζόταν, αλλά να την επισκέπτονται όσο το δυνατόν πιο συχνά.... Οι Πατέρες και οι Αδελφές της Ιεράς Μονής, πράγματι επισκέπτονταν συχνά στο νοσοκομείο την ασθενή Κυρία. Σε μια επίσκεψή τους, η Κυρία τους υπέβαλλε δύο παρακλήσεις: Να κατασκευάσουν έναν απλό ξύλινο επιτύμβιο σταυρό, για να κοσμεί το μνήμα της μετά την κοίμησή της και να ταφεί στο παρακείμενο προς την Μονή κοινοτικό Κοιμητήριο. Όταν κατασκευάσθηκε ο ξύλινος σταυρός και της τον παρουσίασαν στο νοσοκομείο η Κυρία ένιωσε μεγάλη χαρά. Όταν ήρθε η ευλογημένη ώρα της κοίμησής, πράγματι η Κυρία τάφηκε στο Κοιμητήριο που βρίσκεται παραδίπλα στην Ιερά Μονή του Τιμίου Προδρόμου στο Έσσεξ. Μετά από πολλές μέρες μετά την ταφή, οι Πατέρες παρακάλεσαν έναν λαϊκό εργάτη της Μονής με κασμά να φροντίσει τον τάφο. Έτσι κι έγινε. Δεν πέρασε πολλή ώρα και ο εργάτης επέστρεψε στο Μοναστήρι έκπληκτος. Καθώς προσπαθούσε να ευπρεπίσει το μνήμα της κεκοιμημένης, μάλλον μετακίνησε άθελα το κάλυμμα του φερέτρου και αμέσως ένιωσε να πλημμυρίζει η ατμόσφαιρα από μύρο! Αυτό τον εξέπληξε και έσπευσε να αναφέρει το συμβάν στους Πατέρες και στις Αδελφές.

Το παραπάνω περιστατικό μου διηγήθηκαν σεβάσμιος Πατέρας της Μονής και αγαπητή λίαν Αδελφή, που με επισκέφθηκαν στο γραφείο μου στην Θεσσαλονίκη. Μάλιστα είχαν επιχειρήσει επανειλημμένα να επικοινωνήσουν με τον Αγιορείτη Ιερομόναχο για να του ιστορήσουν το ευλογημένο συμβάν, χωρίς αποτέλεσμα. Έλαχε σε μένα η χαρά, να καλέσω τηλεφωνικά τον αγαπημένο Πατέρα στον Άγιον Όρος και να δώσω την ευκαιρία στον Πατέρα και στην Αδελφή από το Έσσεξ να του διηγηθούν το θαυμαστό γεγονός, μαρτυρίας της οσιακής κοίμησης της πνευματικής αδελφής του!

Το άλλο περιστατικό είναι πάρα πολύ απλό, στα πλαίσια της καθημερινότητας της ζωής της Ιεράς Μονής. Στο Μοναστήρι είχαν ανάγκη από ένα απλό τραπεζάκι για να πλάθουν κεριά. Παρά τις περιγραφές, ο Βρετανός μαραγκός που εξυπηρετούσε κατά καιρούς το Μοναστήρι δεν ήταν σε θέση να κατασκευάσει ένα τραπεζάκι, έτσι όπως το ήθελαν οι Πατέρες και οι Αδελφές. Μια Αδελφή, ελληνικής καταγωγής, ανέλαβε την υποχρέωση να παραγγείλει σε εδώ μαραγκό την κατασκευή. Όταν παρέδωσε το τραπεζάκι έτοιμο ο μαραγκός, είπε στην Αδελφή δύο τιμές, καταπώς συνηθίζεται: Μία χωρίς ΦΠΑ και μία με ΦΠΑ. Η Αδελφή, λόγω και της ευτελούς αξίας πλήρωσε την τιμή χωρίς ΦΠΑ. Όταν επέστρεψε στο Έσσεξ με το τραπεζάκι, ο τότε Ηγούμενος πατέρας Κύριλλος ζήτησε και την σχετική απόδειξη για να την καταθέσει στον Λογιστή της Μονής, που ήταν Βρετανός Ισραηλίτης. Όταν η Αδελφή του είπε τα καθέκαστα όσον αφορά την αδυναμία της να δώσει νόμιμη απόδεξη, ο Ηγούμενος εξέφρασε με λεπτότητα την δυσαρέσκειά του και την παρακάλεσε να επικοινωνήσει στην Ελλάδα με τον μαραγκό, να του στείλε επί πλέον χρήματα για την κάλυψη του φόρου και στη συνέχεια να στείλει τη νόμιμη απόδειξη για το τραπεζάκι....

Μνήμη Οσίου Σωφρονίου του Έσσεξ...

Στις 11 Ιουλίου για πρώτη φορά η Ορθόδοξη Εκκλησία θα τιμήσει τη μνήμη του Οσίου Σωφρονίου, κτίτορος της Ιεράς Σταυροπηγιακής Μονής του Τιμίου Προδρόμου στο Έσσεξ της Αγγλίας. Λίγες μέρες αργότερα, στις 20 Ιουλίου, η Εκκλησία τιμά τη μνήμη της Οσιομάρτυρος Μαρίας Σκομπτσόβα, και των Νεομαρτύρων πατέρα Δημητρίου Κλεπινίν, Γιούρι (Γεωργίου) Σκομπτσόβ και Ηλία Φονταμίνσκι.

Ίσως οι παραπάνω Άγιοι, που κοσμούν τις δέλτους της Ορθόδοξης Εκκλησίας να μην είναι τόσο γνωστοί ανάμεσα στους Χριστιανούς στη χώρα μας. Αυτό δεν σημαίνει τίποτα το ιδιαίτερο, στα μάτια του Θεού....

Ο άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ είναι μια εξαιρετική χαριτωμένη μορφή. Όντας μοναχός στη Μονή του Αγίου Παντελεήμονος του Αγίου Όρους γνώρισε τον νυμφαγωγό της ψυχής του προς τον Χριστό, τον Όσιο Σιλουανό τον Αθωνίτη. Τα επώδυνα χρόνια της Κατοχής τα πέρασε ως ασκητής στην άφιλη έρημο του Αγίου Όρους, κλεισμένος σε μια σπηλιά και λέγεται πως προσευχόταν ακατάπαυστα για την ειρήνη του κόσμου. Στα χρόνια του ψυχρού πολέμου, λόγω της ρωσικής καταγωγής του, υποχεώθηκε να εγκαταλείψει τον Άθω και βρήκε καταφύγιο στην Δύση. Αρχικά στη Γαλλία και αργότερα στην Μεγάλη Βρετανία, όπου στην κλασική ομορφιά της αγγλικής υπαίθρου, στο Έσσεξ αξιώθηκε να γίνει κτίτορας της Ιεράς Μονής του Τιμίου Προδρόμου.

Ο Όσιος Σωφρόνιος πριν γίνει μοναχός ήταν ένας ταλαντούχος ζωγράφος και η αίσθηση που είχε για το ωραίο, κατά τη γνώμη μου πραγμάτωνε την σκέψη του Ντοστογιέβσκι στον “Ηλίθιο”, ότι “η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο”!

Είχα την χαρά να επισκεφθώ ως προσκυνητής το Μοναστήρι του Έσσεξ και να φιλοξενηθώ, περισσότερες από μια φορές. Είχα τη χαρά να διακονήσω ως δικηγόρος το Μοναστήρι στην Θεσσαλονίκη, όχι γιατί είχε αντιδικίες, αλλά για μερικές ασήμαντες υποθέσεις της ελληνικής γραφειοκρατίας, που χρειάζονταν την παρέμβαση δικηγόρου.

Μια φορά που βρισκόμουν στο Μοναστήρι, ζήτησα να δω τον Γέροντα απλά και μόνο για να ζητήσω την ευχή του. Ήδη είχε βαρύνει. Μου είπαν πως μάλλον ήταν αδύνατο, γιατί ο Γέροντας δεν έβγαινε πλέον από το κελλί του. Το πόσο χάρηκα, όταν σε λίγα λεπτά, είδα τον Γέροντα Σωφρόνιο, υποβασταζόμενο να έχει εμφανιστεί στην αυλή για έναν μικρό περίπατο.... Την επόμενη φορά που βρέθηκα στο Έσσεξ προσκύνησα το μνήμα του Αγίου....

Ανέφερα στην αρχή την αγία Μαρία Σκομπτσόβα. Η Αγία Μαρία, μεταξύ των άλλων χαρισμάτων που την ξεχώριζαν, αγιογραφούσε εικόνες και μερικές απ’ αυτές φυλάσσονται στο Μοναστήρι του Έσσεξ!

Πολλές φορές σκέφτομαι πως το Μοναστήρι του Έσσεξ μου φαίνεται πως αγγίζει την τελειότητα. Ο Άγιος Γέροντας Σωφρόνιος στο Μοναστήρι του έβαλε γερά θεμέλια για την μαρτυρία της οικουμενικής Ορθοδοξίας, χωρίς αγκυλώσεις εθνικισμών, που είναι σκάνδαλο για όλες τις κατά τόπους Ορθόδοξες Εκκλησίες, που προτίμησαν να μετατραπούν να γίνουν “εθνικές” εκκλησίες, χωρίς συναίσθηση πως έτσι προδίδουν τον Χριστό και το Ευαγγέλιο! Οι ακολουθίες στο Μοναστήρι τελούνται σε πολλές γλώσσες, ώστε να είναι κατανοητές για τους συμμετέχοντες και για τις συμμετέχουσες, που η καρδιά της καθεμιάς και του καθενός αφουγκράζεται σε διαφορετική γλώσσα.

Ο Όσιος Σωφρόνιος υπήρξε κορυφαίος Καθηγητής της Προσευχής του Ιησού, γνωστής και ως Καρδιακής Προσευχής. Έτσι, στο Μοναστήρι συχνά ακολουθίες γίνονται κατά το ησυχαστικό τυπικό, με επανάληψη κατανυκτική της Προσευχής του Ιησού....

Οι Αδελφότητες των Μοναχών και των Μοναζουσών, που οικοδόμησε ο Όσιος Σωφρόνιος στο Έσσεξ, κρατούν ζωντανή την υπέροχη παράδοση του Γέροντα, με την χάρη του Θεού, τις πρεσβείες του Τιμίου Προδρόμου, του Αγίου Σιλουανού και του ίδιου του Αγίου Σωφρονίου....

Θάσος, 2 Ιουλίου 2020