Η ΣΩΤΗΡΙΑ ΜΙΑΣ ΖΩΗΣ...

ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ ΜΟΥ ΑΛΚΙΒΙΑΔΗ ΔΟΥΔΟΥ

Ο λόγος του Χιλέλ του Πρεσβύτερου¹, φωτίζει αδιάλειπτα τη συνείδησή μου: Όποιος καταστρέφει μια ψυχή, είναι σα να έχει καταστρέψει ολόκληρο τον κόσμο. Και όποιος σώζει μια ζωή, είναι σα να σώζει ολόκληρο τον κόσμο².

Μετά την φρίκη της Κατοχής (1941-1944), ο εμφύλιος πόλεμος, βύθισε την Ελλάδα σε μια ακόμα πιο πικρή δοκιμασία. Επίσημα, ο ελληνικός εμφύλιος σηματοδοτείται χρονικά μεταξύ των ετών 1946-1949. Η αλήθεια όμως είναι πιο τραγική: O ελληνικός εμφύλιος πόλεμος άρχισε στις αρχές Μαρτίου του 1943, στη διάρκεια της Κατοχής. Τότε το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ ξεκίνησε μια ένοπλη αναμέτρηση, εναντίον των μη “εαμικών” αντιστασιακών οργανώσεων (ΕΔΕΣ, ΕΚΚΑ, ΠΑΟ, ΠΕΑΝ, ΡΑΝ κ.λπ.)³.

Ο ελληνικός εμφύλιος, στοίχισε στην Ελλάδα τις μεγαλύτερες απώλειες από το 1830 και μετά, σύμφωνα με στοιχεία εκείνων που μετρούν τα πτώματα, μετά από πολέμους και εμφύλιες συγκρούσεις.

Οι αντιστασιακές οργανώσεις κατά των οποίων είχε εναντιωθεί το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ, αντιμάχονταν τις δυνάμεις Κατοχής και σε καμιά περίπτωση δεν θα μπορούσαν να ταυτιστούν με τα Τάγματα Ευζώνων, πιο γνωστά ως Τάγματα Ασφαλείας, που στελεχώνονταν από προδότες Έλληνες.

Ο πατέρας μου θεωρούσε πως ο Κομμουνισμός, δεν είναι απλά μια ιδεολογία, μια πολιτική τοποθέτηση. Τον παρομοίαζε με αρρώστεια, σαν τη σύφιλη....

Συχνά μου έλεγε, πως μας χωρίζει αίμα με τον Κομμουνισμό κι εγώ ήμουν ανήμπορος να καταλάβω. Ανέφερε συγγενείς και αδελφικούς φίλους του, που οι Κομμουνιστές τους είχαν στερήσει τη ζωή, αλλά μου ήταν εντελώς άγνωστοι....

Ήρθε η ώρα που έμαθα αλήθειες, καθώς έψαχνα περιστατικά, εκείνα τα δίσεκτα χρόνια. Στη διάρκεια της Κατοχής, ‘Ελασίτες’ δολοφόνησαν δύο πρώτα ξαδέλφια του πατέρα μου, τον Αναστάση και τον αδελφό του Δημήτριο Δούδο. Τους είχαν συλλάβει στη Νάουσα, τους έσυραν ως τη Φυτιά κι εκεί έκλεψαν τις ψυχές τους.... Ο δήμαρχος της Νάουσας Χριστόδουλος Πετρίδης, εκλεκτός φίλος του πατέρα μου και σύζυγος αγαπημένης θείας μου, της Κατίνας Πετρίδη, το γένος Κανδηλίδη, δολοφονήθηκε στις 11 Ιανουαρίου του 1949 από τους αντάρτες του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας.

Ο πατέρας μου ήταν ένας ιδεαλιστής πατριώτης. Γεννήθηκε στην Αίγυπτο και θα μπορούσε να αποφύγει την στράτευση ως κληρωτός. Παρόλα αυτά, ήρθε στην Ελλάδα να υπηρετήσει, όταν είχε κληθεί η “κλάση” του. Μετά την απόλυσή του ξαναγύρισε στο Ζαγαζίκ. Στον μεσοπόλεμο, η επιχείρηση Δούδου στο Ζαγαζίκ και στην Τάντα κατέρρευσε, οπότε όλη η οικογένεια επέστρεψε στην Ελλάδα και βρήκε καταφύγιο στο σπίτι της Νάουσας, που είχε αγοράσει ο παππούς από την Αίγυπτο μέσω πληρεξουσίου. Τον Οκτώβριο του 1940, ο πατέρας μου, στρατεύθηκε ως έφεδρος και πήρε μέρος σε μάχες κατά των Ιταλών. Σε μια τέτοια μάχη τραυματίστηκε και μεταφέρθηκε σε στρατιωτικό νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης.

Ο πατέρας μου ήταν ένθερμος οπαδός του Βενιζέλου και του Κόμματος των Φιλελευθέρων. Αν και δεν ανήκε στην προνομιούχα τάξη των οικονομικά ισχυρών, αλλά ήταν ένας μισθοσυντήρητος υπάλληλος, από την επιστροφή του στην Ελλάδα, παρέμενε αντικομμουνιστής, όπως άλλωστε ήταν όλοι οι “βενιζελικοί”. Στην Κστοχή, είχε αντιληφθεί πολύ νωρίς την καταλυτική διείσδυση του ΚΚΕ στο ΕΑΜ και στον ΕΛΑΣ. Αυτή η πραγματικότητα, τον έκανε να είναι απόλυτα αντίθετος στην αλλοίωση του κινήματος της Εθνικής Αντίστασης από το ΚΚΕ.

Στον εμφύλιο, ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας τη νύχτα της 11ης Ιανουαρίου του 1949 άρχισε επίθεση για να καταλάβει τη Νάουσα. Τότε στη Νάουσα έδρευε μια Ταξιαρχία του ελληνικού στρατού. Τελικά οι αντάρτες κατάφεραν να καταλάβουν την πόλη, απ’ την οποία αποχώρησαν στις 14 Ιανουαρίου. Με την αποχώρηση των μαχητών του Δημοκρατικού Στρατού από τη Νάουσα, η πόλη είχε πια άλλη όψη.... Κτίρια κατεστραμμένα από πυρκαγιές, που προκάλεσαν σκόπιμα οι Κομμουνιστές, άνθρωποι δολοφονημένοι παράωρα, γιατί δεν ήταν αρεστοί στο κόμμα. Τότε δολοφονήθηκε ο Χριστόδουλος Πετρίδης, δήμαρχος της πόλης και καταστράφηκε το όμορφο σπίτι του.... Μάλλον, η πιο βαθειά πληγή που άφησαν ανοιχτή, φεύγοντας από τη Νάουσα οι αντάρτες του ΔΣΕ, πρέπει να ήταν τα νέα αγόρια και κορίτσια, στον ανθό της εφηβείας τους, που με τη βία αρπάχτηκαν, για να ενισχύσουν τις ένοπλες δυνάμεις των Κομμουνιστών. Η μαρτυρία εκείνης της αρπαγής παραμένει ζωντανή, από τους ελάχιστους, που κατάφεραν να ξεφύγουν από τα μάτια των ανθρωποφυλάκων τους και βρίσκονται στη ζωή....

Όταν το 1943 ‘Ελασίτες’ δολοφόνησαν τα πρώτα ξαδέλφια του πατέρα μου, όπως ανέφερα πιο πάνω, ο πατέρας έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του, για να βρίσκεται πλάι στην Παρασκευούλα χήρα του Δημήτρη Δούδου, το γένος Οικονόμου, με τρία ορφανά παιδιά και προπάντων στην Καλλιόπη, χήρα του Αναστάση Δούδου, το γένος Πριμέντα, με δυο θυγατέρες και έγκυο στον γιο της, που ονομάστηκε Αναστάσης και γεννήθηκε το 1944.

Το σπίτι που είχε αγοράσει από την Αίγυπτο, με πληρεξούσιο, ο παππούς μου στη Νάουσα, ήταν χωμένο μέσα, χωρίς πρόσωπο στην οδό Κοραή, λίγο παραπάνω από το Τριώδι. Ο αδελφός του παππού μου, Χρήστος Δούδος, είχε αγοράσει επίσης ένα σπίτι, με πρόσωπο στην Κοραή. Τα δυο σπίτια μοιράζονταν την ίδια αυλή και το ίδιο πλυσταριό. Το σπίτι με πρόσωπο στην Κοραή, σχεδόν απέναντι από τον φούρνο του μπάρμπα Γιάννη του Παπή, είχε δοθεί από τα παιδιά του Χρήστου του Δούδου στον αδελφό τους Αναστάση και στεγαζόταν εκεί με την οικογένειά του. Μετά τη δολοφονία του Αναστάση Δούδου, έμεναν στο σπίτι η θεία Καλλιόπη με τα ορφανά της, την Αλίκη, την Φωφώ και τον Τασούλη. Ο πατέρας μου θεωρούσε απόλυτα φυσικό να παραστέκεται στην χήρα του ξαδέλφου του και στα παιδιά του.

Εξαιτίας αυτής της στάσης του πατέρα μου, στοιχειώδους αλληλεγγύης απέναντι σε συγγενείς του, που βρίσκονταν σε εξαιρετικά εμπερίστατη κατάσταση, περισσότερες από μια φορές, δέχθηκε “φιλικές” συστάσεις από χαφιέδες του ΚΚΕ στη Νάουσα, να σταματήσει να συμπαραστέκεται στην Καλλιόπη και στην Παρασκευούλα!

Η μάνα μου σχεδόν σε όλη την εγκυμοσύνη της σε μένα, ήταν στη Θεσσαλονίκη. Περίπου επί εννιά μήνες ήταν στο κρεβάτι. Στις 4 Ιανουαρίου του 1949 ο μάμμος γιατρός που την παρακολουθούσε, έκρινε αναγκαίο να μεταφερθεί στο Δημόσιο Μαιευτήριο της Θεσσαλονίκης, γνωστό και ως Ρωσικό Νοσοκομείο στην Αλεξάνδρου Παπαναστασίου. Αμέσως ειδοποιήθηκε ο πατέρας μου και πρωί πρωί στις 5 του Γενάρη έφυγε από τη Νάουσα για την Θεσσαλονίκη. Στις 9:15 την ημέρα των Θεοφανείων του 1949 γεννήθηκα, όπως γράφει η ληξιαρχική πράξη της γέννησής μου.

Στις 12 και στις 13 του Γενάρη του 1949, ενόσω η Νάουσα ήταν στα χέρια των δυνάμεων του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, κάποιοι αναζητούσαν τον πατέρα μου. Χτύπησαν την πόρτα στο σπίτι, τον ζήτησαν μεταξύ γνωστών και συναδέλφων του στο εργοστάσιο Λαναρά που δούλευε. Δεν τον βρήκαν, γιατί ο πατέρας βρισκόταν στην Θεσσαλονίκη εξαιτίας της γέννησής μου. ...Και έτσι, χωρίς να το επιδιώξω, υπήρξα η αιτία της σωτηρίας του πατέρα μου, από παράωρο και βάναυσο θάνατο...

Οι σκοτωμοί αθώων και ανυποψίαστων συχνά ανθρώπων, στη διάρκεια του εμφυλίου, οι αρπαγές ανήλικων εφήβων για να στρατευτούν με τη βία στις τάξεις του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, η μεταφορά μικρών παιδιών στις λαϊκές δημοκρατίες, από περιοχές που έλεγχε το ΚΚΕ, προκάλεσαν πολύν πόνο και άφησαν πληγές να ματώνουν επί δεκαετίες....

Καθώς σκέφτομαι όσα είχαν συμβεί τότε, στις φοβερές και δίσεκτες ημέρες του εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα, έρχονται στο νου μου, ξανά και ξανά, οι σκέψεις του Ντον Ερνέστο Χόρχε Εντουάρντο ντε λα Μπάρκα, ενός Περουβιανού διπλωμάτη και ευαίσθητου ανθρώπου, που δεν έμεινε αδιάφορος μπροστά στον πόνο και στον τρόμο που έσπερνε το “Φωτεινό Μονοπάτι” (ισπανικά ‘Sendero Luminoso’) επί χρόνια στους συμπατριώτες του⁴: “...στη ζυγαριά της αλήθειας, ο πόνος βαραίνει περισσότερο, από οποιοδήποτε ανατρεπτικό κίνημα, χάριν της ουτοπίας”.

Η σοφία του ευλογημένου Εβραίου σοφού Χιλέλ του Πρεσβύτερου, που ανέφερα στην αρχή αυτού του σημειώματος, είναι βέβαιο πως άρεσε πάρα πολύ στον Θεό. Γι’ αυτό και ο Θεός, όταν ο Προφήτης του Μωάμεθ είχε μεταναστεύσει ήδη στην Μεντίνα, μετά το 622 μ.Χ., στην σούρα του ιερού Κορανίου “Αλ Μάιντα” (το Τραπέζι), σχεδόν με τις ίδιες λέξεις την περιέλαβε στην αποκάλυψη που παρέδωσε στον αγαπημένο Του: “Όποιος σκοτώσει έναν άνθρωπο, είναι σα να σκοτώνει όλο τον κόσμο. Και αν κάποιος σώσει μια ανθρώπινη ζωή, είναι σα να σώζει όλο τον κόσμο”⁵.

ⁱ ΕΠΙΜΕΤΡΟ

Το ελληνικό κράτος, μετά το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου και την ολοκληρωτική ήττα των ένοπλων στασιαστών του ΚΚΕ, δηλαδή του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, επί πολλές δεκαετίες, συστηματικά οικοδόμησε μια τάξη πραγμάτων που προκάλεσε τον διχασμό των Ελλήνων.

Το κράτος, ως την κατάρρευση του έκνομου καθεστώτος των στρατιωτικών, που επέβαλλαν επί επτά χρόνια δικτατορία (1967-1974), συμπεριφερόταν μάλλον σαν ηγέτιδα δύναμη μιας πολιτικής φράξιας, αυτής των “εθνικοφρόνων”. Τους άλλους πολίτες, που δεν χαρακτηρίζονταν “εθνικόφρονες”, τους αποκαλούσε “μιάσματα” και ανάμεσά τους συγκαταλέγονταν, όχι μόνο οι Κομμουνιστές και όσοι συμμετείχαν στην φοβερή ένοπλη αντιμαχία κατά του πληγωμένου κράτους, μετά το τέλος της Κατοχής, αλλά και όλοι όσοι αμφισβητούσαν τα μέτρα διωγμών και διακρίσεων εναντίον των “αριστερών”. Τους κεντρώους, που ήταν οπαδοί ή ψηφοφόροι της Ένωσης Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου, τους αποκαλούσε “συνοδοιπόρους” των Κομμουνιστών!

Στην διάρκεια λειτουργίας του μετεμφυλιακού κράτους, ο αντικομμουνισμός ήταν η επίσημη κρατική ιδεολογία, κατοχυρωμένη από το Σύνταγμα του 1952 με τον ευσχήμονα όρο “ελληνοχριστιανικός πολιτισμός”⁶. Εκείνη την περίοδο, μόνη η Ελλάδα σε όλη την Ευρώπη, είχε νομοθετήσει την αμνήστευση των εγκλημάτων πολέμου εκ μέρους Γερμανών Ναζί⁷ και επίσης είχε αμνηστεύσει de facto τα εγκλήματα που διέπραξαν στην διάρκεια της Κατοχής οι Έλληνες συνεργάτες τους, οι γνωστοί δωσίλογοι. Τέλος, δαιμονοποιήθηκε σκόπιμα η εθνική αντίσταση του ΕΑΜ, όπως και η περιορισμένη χρονικά δραστηριότητα της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ), μολονότι, δεν συμμετείχαν στους παραπάνω αντιστασιακούς σχηματισμούς αποκλειστικά Κομμουνιστές. Στις περιπτώσεις των διωγμών, που είχε εξαπολύσει το μετεμφυλιακό κράτος, σημαντικό, κατά τη γνώμη μου, υπήρξε το συμβάν του εγκλεισμού στη Μακρόνησο, του έφεδρου ανθυπολοχαγού και υφηγητή πανεπιστημίου τότε, Κωνσταντίνου Δεσποτόπουλου, ο οποίος ακριβώς, επειδή ουδέποτε υπήρξε κομμουνιστής, αρνήθηκε επίμονα να υπογράψει “δήλωση μετανοίας” για να απελευθερωθεί και ήταν μεταξύ των κρατουμένων που κρατούνταν “στα σύρματα”.

Η κατάληξη αυτής της διχαστικής πολιτικής του επίσημου κράτους είναι γνωστή: Η κατάκτηση της βόρειας Κύπρου από τον τουρκικό στρατό, μετά την “εξαγωγή” στο νησί ελλαδικού πραξικοπήματος, για την ανατροπή του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και η προσφορά της Κύπρου ως σφαγίου, για την κατάρρευση της στρατιωτικής δικτατορίας στην Ελλάδα!

©ΓΙΩΡΓΟΣ Α. ΔΟΥΔΟΣ

Καλοκαίρι του 2020

1 Ο Χιλέλ ο Πρεσβύτερος, κατά την παράδοση γεννήθηκε στην Βαβυλώνα το 110 π.Χ. και εγκατέλειψε τα εγκόσμια στην Ιερουσαλήμ το 10 μ.Χ..

2 Μισνά Σανχεντρίν 4:5, Ιερουσαλημίτικο Ταλμούντ 4:9, Ταλμούντ της Βαβυλώνας Σανχεντρίν 37a.

3 Στάθης Ν. Καλύβας, Νίκος Α. Μαραντζίδης: Εμφύλια Πάθη. Εκδ. Μεταίχμιο 2016.

4 Ήρωας ανέκδοτου διηγήματος με τίτλο “Επί των Αερίων Κυμάτων”.

5 Κοράνιο, σούρα Al Ma’idah (Η Τραπέζι) εδάφιο 32.

6 Άρθρο 16 του Συντάγματος του 1952.

7 Νομοθετικό διάταγμα 4016/1959 “Περί τροποποιήσεως της περί εγκληματιών πολέμου νομοθεσίας”, το οποίο καταργήθηκε με διάταξη του νόμου 3849/2010.

i ΕΠΙΜΕΤΡΟ

Το ελληνικό κράτος μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου και