ΗΛΙΟΣ Η ΑΙΣΘΗΤΗ ΦΑΝΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΠΗΓΗΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

Ο Ήλιος, από την απώτατη αρχαιότητα και σε όλο τον πλούτο των πολιτισμών του γένους των ανθρώπων, προσωποποιείται ως ο Θεός, που φανερώνει και κάνει αισθητή την Πηγή της Ζωής. Ζωοποιεί το Σύμπαν και διαχέει την ενέργειά του, ως πυρφόρο Φως πανταχοῦ, πληρῶν τε τά πάντα! Αποβραδίς σήμερα, 21η προς 22α Δεκεμβρίου, αρχίζει το Χειμερινό Ηλιοστάσιο, που συνδέεται στον εκχριστιανισμένο κόσμο, με τα Χριστούγεννα. Τιμώντας τους προγόνους μας, θαρρώ πως αξίζει να περιηγηθούμε στοχαζόμενοι, στο πώς οι Έλληνες προσλάμβαναν την μακρύτερη νύχτα του έτους, αυτό που σηματοδοτεί το Χειμερινό Ηλιοστάσιο. Οι Έλληνες ονόμαζαν και εόρταζαν το “Τριέσπερον”. Επρόκειτο για μια γιορτή, που καθιερώνεται κυρίως από τους ελληνιστικούς χρόνους και μετά, προς τιμήν των πυρφόρων και ηλιακών θεοτήτων, του Ηρακλέους και του Ηλίου. Κατά τον Ρωμαίο Στωικό Φιλόσοφο Λεύκιο Ανναίο Κορνούτο, που έζησε την εποχή του Νέρωνα, ο Ηρακλής ορίζεται, ως «ὁ ἐν τοῖς ὅλοις Λόγος καθ' ὅν ἡ Φύσις ἰσχυρά καί κραταιά ἐστί καί ἀπεριγένητος οὖσα, μεταδοτικός ἰσχύος καί τοῖς κατά μέρος καί ἀλκῆς ὑπάρχων». Η έναρξη του “Τριεσπέρου” συνέπιπτε με την μεγαλύτερη νύχτα του έτους, (21 προς 22 Δεκεμβρίου), ενώ η δοξολογική κορύφωσή της σημαδευόταν με την αναγέννηση του φωτοδότη Ηλίου, τη νύχτα της 24ης προς την 25η Δεκεμβρίου, όταν η ημέρα έχει μείνει στάσιμη, επί τρεις ημέρες μετά το Ηλιοστάσιο και αρχίζει πλέον να μεγαλώνει! Αργότερα, ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Αυρηλιανός επέβαλε την λατρεία του Ήλιου, ως επίσημη γιορτή του κράτους, οπότε ο εορτασμός του ελληνικού «Τριεσπέρου» επισκιάσθηκε. Επιβλήθηκε η ρωμαϊκή γιορτή της «Ημέρας γέννησης του Ανίκητου Ηλίου», της «Dies Natalis Solis Invicti». Είναι γνωστό ότι ο Μιθραϊσμός, θρησκεία προερχόμενη από την Περσία, με επίκεντρο τη λατρεία του θεού Μίθρα, που η γέννησή του εορταζόταν στις 25 Δεκεμβρίου, είχε εισβάλλει στην αρχαία Ρώμη και ασκούσε έντονη επιρροή. Ο εορτασμός της 25ης Δεκεμβρίου, ως γενέθλιος ημέρα του Μίθρα, υπήρξε αναμφίβολα πρόδρομη κατάσταση, σε σχέση με τον Χριστιανισμό που επικράτησε αργότερα. Προς το τέλος της βασιλείας Κωνσταντίνου Α΄, του μετέπειτα Μέγα, η “Dies Natalis Solis Invicti” άρχισε να υποχωρεί, ως την πλήρη απάλειψή της, με την οριστική επικράτηση του Χριστιανισμού. Ο Πάπας Ρώμης Ιούλιος Α΄, τον 4ο αιώνα, έθεσε οριστικό τέλος στην «Ημέρα γέννησης του Ανίκητου Ηλίου» και καθιέρωσε τον εορτασμό της γέννησης του Ιησού Χριστού στις 25 Δεκεμβρίου. Η ακριβής ημερομηνία γέννησης του Ιησού δεν είναι γνωστή. Τα Ευαγγέλια σιωπούν και δεν αναφέρουν, ούτε ημέρα, ούτε τον μήνα που γεννήθηκε. Η 25η Δεκεμβρίου, ως ημέρα των Χριστουγέννων, είναι πέρα ως πέρα συμβατική, συνδέεται με το Χειμερινό Ηλιοστάσιο και αναμφίβολα οι ρίζες της βρίσκονται στους εορτασμούς εις τιμήν του Φωτός εκ μέρους των Ελλήνων και των Ρωμαίων. Ο Χριστός της κυρίαρχης θρησκείας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, αποσιώπησε το “Τριέσπερον” των Ελλήνων, όπως και τα γενέθλια του “Sol Invictus”, καταλαμβάνοντας τη θέση τους, ως ο ‘Νοητός Ήλιος της Δικαιοσύνης’! Στην φωτογραφία, όψη ερυθρόμορφου αττικού αγγείου, που εικονίζει τον στραγγαλισμό των φιδιών από τον Ηρακλή βρέφος, με την γέννηση του οποίου συνδέεται το αρχαιοελληνικό “Τριέσπερον”. 21 Δεκεμβρίου 2024