Η ΙΕΡΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΚΥΛΟΥ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ MAZDAYASNA (ΖΩΡΟΑΣΤΡΙΣΜΟΣ), Η ΑΠΟΪΕΡΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΙΣΛΑΜ

ΣΚΕΨΕΙΣ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΣΤΙΚΗ ΚΥΝΟΦΙΛΙΑ Στην παράδοση Mazdayasna (ζωροαστρική κοσμοαντίληψη και κουλτούρα), οι σκύλοι θεωρούνται ιερά πλάσματα, σύμβολα καθαρής ψυχής, πίστης και προστασίας από το κακό. Στην τελετουργία της κηδείας, μέχρι την απόθεση του σκηνώματος του νεκρού σε Πύργο της Σιωπής, (στους αρχαίους χρόνους κυρίως οι Mazdayasni-ακόλουθοι του Ζαρατούστρα, δεν θάβονταν, αλλά αφήνονταν βορά ορνέων στους Πύργους της Σιωπής), ακολουθούσε ο σκύλος ή οι σκύλοι του νεκρού. Σε μια εποχή που δεν υπήρχαν επαρκή μέσα επιβεβαίωσης του θανάτου, ήταν δεκτό ότι ο σκύλος ήταν σε θέση να ξεχωρίσει τον νεκρό από έναν άνθρωπο σε βαθύ κώμα. Ο Asho Spitama Zarathustra, ο Προφήτης της θρησκείας Mazdayasna θεωρούσε τον σκύλο φύλακα του κόσμου των ζωντανών και των νεκρών. Υπήρξε μια μακρά περίοδος, που η Περσική Αυτοκρατορία του Κύρου του Μεγάλου (περίπου 550 π.Χ.), εκτεινόταν σε τεράστιες εκτάσεις του αρχαίου γνωστού κόσμου, (από την Ινδία ως την Ελλάδα και την Λιβύη, από τον Καύκασο και τον Εύξεινο Πόντο ως τον Περσικό Κόλπο και τον Ινδικό Ωκεανό), με πληθυσμό υπηκόων 50 εκατομμυρίων. Η πτώση της Αυτοκρατορίας των Αχαιμενιδών επήλθε με την εισβολή του Μεγάλου Αλεξάνδρου (334-330 π.Χ.). Υπό την επίδραση της θρησκείας του Προφήτη Ζαρατούστρα, εκτός από τον σεβασμό και την ανεκτικότητα στις διαφορετικές θρησκευτικές παραδόσεις των λαών, ήταν ορατή και η αγάπη για τους σκύλους. Η εισβολή του Ισλάμ στα εδάφη της αρχαίας Περσικής Αυτοκρατορίας (λ.χ. Ιράν, σημερινό Αζερμπαϊτζάν, Ιρακινό Κουρδιστάν), μετά τον 7ο αιώνα, αντέστρεψε τη στάση απέναντι στους σκύλους. Οι σκύλοι θεωρούνται ακάθαρτοι και μίασμα. Σε μουσουλμανικές χώρες που επικρατεί κυρίως η θεοκρατική αντίληψη των πραγμάτων, οι «πιστοί» φτάνουν ακόμα και στην κακοποίηση ή στον διωγμό των σκύλων! Στο σημερινό Ιράν, αρκετοί Ιρανοί διατηρούν σκύλους ως κατοικίδια, παρά την κρατική αποδοκιμασία. Ενώ υπάρχουν φιλοζωικές συλλογικότητες, που λειτουργούν παράνομα πολλές φορές και προσπαθούν να προστατεύουν και να περιθάλπτουν αδέσποτα σκυλιά. Στο Ιράν, η πολιτισμική μνήμη βρίσκεται σε σύγκρουση με τη θρησκευτική επιβολή: οι σκύλοι κάποτε τιμούνταν ως ιεροί φρουροί, ενώ τώρα σε πολλές περιοχές διώκονται ως μιαρά πλάσματα. Η παραπάνω στάση απέναντι στους σκύλους, έχει ενσωματωθεί ως πρακτική μεταξύ πάρα πολλών Μουσουλμάνων, αν και δεν έχει έρεισμα στο Κοράνιο ή σε περιστατικά από τη ζωή του προφήτη Μωάμεθ (σούννα). Ένας σπουδαίος Ιρανός διανοούμενος, ο Δρ Javad Nurbakhsh (1926-2008), επικεφαλής (Pir) της Αδελφότητας των Σούφι Nimatullahi και Ψυχίατρος, έχει γράψει ένα αξιόλογο έργο με τίτλο: “Dogs. From a Sufi Point of View” (έκδοση Khaniqahi Nimatullahi Publications KND, 1992 στην αγγλική γλώσσα). Το έργο του Δρος Nurbakhsh αποτελεί μια συλλογή ιστοριών, που προβάλλεται ο σκύλος ως πρότυπο για την πιστότητά του, μέσα από την κλασική λογοτεχνία των Σούφι. Επαινούνται η αίσθηση της υπομονής, της ευγνωμοσύνης, της εξυπηρέτησης και της αυτοθυσίας του σκύλου, που αφορούν ως αρετές και τον άνθρωπο. Ένα ανέκδοτο αρχίζει…: «Έμαθα τον Σουφισμό (την μυστική παράδοση στο Ισλάμ) από έναν σκύλο που κοιμόταν δίπλα στην πόρτα ενός σπιτιού ...». Οι Σούφι βλέπουν την αξία της ταπεινότητας, της πίστης και της σημασίας της εξημέρωσης των ατίθασων πτυχών της ανθρώπινης ψυχής (ναφς λέγεται αυτή η διάσταση του ανθρώπου), και ο συγγραφέας προσκαλεί τον αναγνώστη να μοιραστεί τη σοφία του μυστικού ποιητή Jāmī (1414–1492), όταν λέει· "Είμαι ο σκύλος στο κατώφλι της ανάγκης, το κολάρο μου είναι φτιαγμένο από την πιστότητα στον Θεό". Στις δύο φωτογραφίες εικονίζονται γλυπτά σκύλων από την περσική αρχαιότητα, ενώ η τρίτη παράσταση, προϊόν ψηφιακής παραγωγής, εικονίζει μια Περσίδα με τον σκύλο σύντροφό της, σε τάφο που βρέθηκε στο Δασκύλειο της Μικράς Ασίας (5ος αιώνας π.Χ), πρωτεύουσας της περσικής Σατραπείας της Φρυγίας, κοντά στην ιωνική πόλη της Κίου.

«Όχι στο όνομά μας»: Εβραϊκές φωνές κατά της απανθρωπιάς στη Γάζα

Ο Χιλέλ ο Πρεσβύτερος (περίπου 110 π.κ.χ. - 10 μ.κ.χ.), είχε πει: Όποιος καταστρέφει μια ψυχή, είναι σα να έχει καταστρέψει ολόκληρο τον κόσμο. Και όποιος σώζει μια ζωή, είναι σα να σώζει ολόκληρο τον κόσμο. (Μισνά Σανχεντρίν 4:5, Ιεροσολημίτικο Ταλμούντ 4:9, Ταλμούντ της Βαβυλώνας Σανχεντρίν 37a). Υπερασπίζομαι το δικαίωμα το Ισραήλ να υπάρχει ως κράτος. Τούτο σημαίνει, πως θεωρώ το Σιωνιστικό Κίνημα, που έφτιαξε τον πόθο, την ευχή των Εβραίων στο τέλος του Σέντερ κάθε Πέσαχ επί αιώνες, πραγματικότητα μέσα στην Ιστορία, κάτι απόλυτα θετικό. Απορρίπτω ως βρωμερή συκοφαντία, στα πλαίσια του Αντισημιτισμού, την δαιμονοποίηση του Σιωνισμού. Γιατί ο Σιωνισμός, ως απελευθερωτικό κίνημα, πρόσφερε την αξιοπρέπεια στους Εβραίους της Διασποράς και την προοπτική μιας πατρίδας στην Γη του Ισραήλ. Σέβομαι την αξίωση των Παλαιστινίων για μια ανεξάρτητη πατρίδα. Αλλά το σύνθημα που επικρατεί τελευταία, «από την Μεσόγειο ως τον Ποταμό», το θεωρώ ακραία εθνικιστικό και απαράδεκτο! Πιστεύω ότι η κυβέρνηση του Κράτους του Ισραήλ δεν εκπροσωπεί τους Εβραίους του Ισραήλ στο σύνολό τους. Δε νομιμοποιείται να επικαλείται τον Αντισημιτισμό και το Ολοκαύτωμα, όποτε της ασκείται αρνητική κριτική για τα εγκλήματά της στην Γάζα και στην Δυτική Όχθη κατά των Παλαιστινίων… Η κυβέρνηση Νετανιάχου κατηγορείται διεθνώς για εγκλήματα πολέμου. Αυτή η κατηγορία υιοθετείται και μέσα στον Εβραϊκό Κόσμο: Εβραίοι λόγιοι και διανοούμενοι και πρώην αξιωματούχοι, καταγγέλλουν ανοιχτά τη στρατηγική φρίκης στη Γάζα. Η κυβέρνηση Νετανιάχου, στηρίζεται σε ορισμένα μικρά κόμματα, που εμφορούνται από ακραίες θρησκοληπτικές ιδεολογίες, έντονα κακοποιητικές της ανθρωπιστικής ουσίας του Ιουδαϊσμού. Ο Ιτάμαρ Μπεν Γκβιρ, υπουργός Ασφάλειας της ισραηλινής κυβέρνησης, δεν αποκρύπτει ότι η ιδεολογία του κόμματός του είναι ο «Καχανισμός». Πρόκειται για τη νέο-σιωνιστική θρησκευτική ιδεολογία, που διακήρυττε ο Αμερικανο-ισραηλινός Ραβίνος Μεΐρ Καχάνε. Ο Καχανισμός είναι απόλυτα εχθρικός στους Άραβες και εννοείται αρνητικός σε κάθε προοπτική συμφιλίωσης και συνύπαρξης των δύο λαών. Όμοιες είναι και οι θέσεις του κόμματος του υπουργού Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς. Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου είναι υπόδικος έναντι της Δικαιοσύνης του Ισραήλ, και όσο διαρκεί η κρίση που προκλήθηκε μετά την 7η Οκτωβρίου 2023, οι σε βάρος του δικαστικές διαδικασίες δεν έχουν παύσει να εξελίσσονται, γι’ αυτό και είχε επιχειρήσει να περιορίσει την Δικαστική Ανεξαρτησία στη χώρα, όπως και τις αρμοδιότητες του Γενικού Εισαγγελέα, κάτι που δεν έχει καταφέρει. Ο καθένας και η καθεμιά, μπορεί να καταλάβει τον λόγο που δεν επιδιώκει την λύση της τελευταίας αραβο-ισραηλινής κρίσης. Δεν έχουν περάσει πολλές μέρες, που ο Πρωθυπουργός του Ισραήλ είχε δηλώσει, ότι πρώτη προτεραιότητά του είναι η καταστροφή της Χαμάς και σε δεύτερη μοίρα έρχεται η απελευθέρωση των ομήρων που κρατούνται στην Γάζα, κάτι που προκάλεσε την οργή σημαντικής μερίδας των πολιτών του Ισραήλ! Οι σφοδρές επιθέσεις του ισραηλινού στρατού στη Γάζα, ερμηνεύονται πλέον, πέραν κάθε αμφιβολίας, ως καθολική επίθεση, γενοκτονικών διαστάσεων, κατά του πληθυσμού, με σκοπό την πλήρη εθνοκάθαρση της Λωρίδας από τους Παλαιστίνιους Άραβες. Η σχεδόν γενική κατακραυγή κατά της κυβέρνησης του Κράτους του Ισραήλ, έχει επιτείνει τις πιέσεις για την διερεύνηση εκ μέρους του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, της έρευνας για σοβαρά εγκλήματα πολέμου και κατά της ανθρωπότητας εκ μέρους του Μπενιαμίν Νετανιάχου και κάθε άλλου εμπλεκόμενου. Σκανδαλώδης εμφανίζεται η συμπεριφορά της κυβέρνησης Νετανιάχου, και με την ενθάρρυνση καταπατήσεων παλαιστινιακών εδαφών στην Δυτική Όχθη, που στη συνέχεια με νομοθετικές ρυθμίσεις της Κνεσσέτ, περιέρχονται στην επικράτεια του Ισραήλ! Αυτές οι επιλογές της κυβέρνησης του Ισραήλ αποτελούν κλοπές γης από εδάφη της Παλαιστίνης και ήδη οι αποικίες Εβραίων στην Δυτική Όχθη, έχουν κριθεί παράνομες. Ενδεικτικό της απαξίας απέναντι στη διεθνή νομιμότητα εκ μέρους της κυβέρνησης Νετανιάχου, είναι ότι τόσο ο Μπεν Γκβιρ όσο και ο Σμότριτς, κατοικούν σε παράνομους εβραϊκούς οικισμούς στη Δυτική Όχθη! Οι Καχανιστές πολιτικοί που στηρίζουν την κυβέρνηση Νετανιάχου, είναι γνωστοί και ως ‘Μεσσιανιστές’. Με όσα πιστεύουν και προπάντων με όσα πράττουν, τώρα που συμμετέχουν στην κυβέρνηση της χώρας, είναι βέβαιοι πως θα επισπεύσουν την έλευση του Μεσσία. Οραματίζονται ένα Ισραήλ, από το Νείλο ως τον Ευφράτη, με εφαρμογή του θρησκευτικού εβραϊκού νόμου της «Χαλακχά», όπου οι μη Εβραίοι θα είναι ανεκτοί εφόσον θα ζουν υποταγμένοι στο θεοκρατικό εβραϊκό κράτος! Σ’ αυτήν την ζοφερή κατάσταση, είναι παρήγορο ότι ακούμε από το Ισραήλ φωνές τίμιες. Ο Michael Sfard, Ισραηλινός Δικηγόρος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει δηλώσει: «Όταν ένα παιδί πεινά και τα τρόφιμα είναι 5 χιλιόμετρα μακριά, κάποιος έχει πατήσει φρένο. Κι αυτός είναι το Ισραήλ»! Το αφήγημα του "πολέμου κατά της τρομοκρατίας" στη Γάζα, καταρρέει υπό το βάρος της λιμοκτονίας, της καταστροφής αλλά και της διεθνούς αγανάκτησης. Η πιο ηχηρή, από οποιαδήποτε διεθνή καταγγελία, είναι η εσωτερική, εβραϊκή αμφισβήτηση κατά της εγκληματικής κυβέρνησης Νετανιάχου. Φωνές από το Ισραήλ και τη Διασπορά όχι απλά δεν σιωπούν, αλλά εξεγείρονται ως κληρονόμοι μιας ηθικής παράδοσης που δεν επιτρέπει τη συνενοχή! Είναι χαρακτηριστικό αυτό που έχει δηλώσει ο Yuval Naoh Harari: “ Χάσαμε τον δρόμο μας. Δεν υπάρχει νίκη με τόσο αίμα αθώων”! Η κυβέρνηση Νετανιάχου κατηγορείται για εσκεμμένη πρόκληση λιμού, συλλογική τιμωρία αμάχων, εγκλήματα πολέμου. O πρώην Πρόεδρος της Κνεσσέτ Avraham Burg αυτό που δηλώνει είναι αποκαλυπτικό: «Το σημερινό Ισραήλ είναι θεοκρατικό και απάνθρωπο»! Η Διασπορά ξεσηκώνεται κατά της ισραηλινής μεσσιανιστικής Κυβέρνησης. Ο εβραϊκής ταυτότητας Peter Beinart, Καθηγητής και Πολιτικός Αναλυτής, γράφει: «Η εξουσία διαφθείρει, και η εξουσία του κράτους διαφθείρει απόλυτα. Διαφθείρει την ηθική εκπαίδευση, διαφθείρει την ηθική σκέψη, κάνει τη σκληρότητα tahor ( δηλαδή την μεταμφιέζει σε κάτι το επιτρεπτό, kosher, κατά το νόμο της Χαλακχά). Αποδεικνύεται ότι η έλλειψη αυτής της εξουσίας είναι αυτό που μας κράτησε ηθικά «καθαρούς» (σχετικά μιλώντας). Και ότι η σκληρότητα αφορά και «τον δικό μας λαό». Οι όμηροι που έχουν απομείνει στη Γάζα έχουν εγκαταλειφθεί να πεθάνουν από αυτήν την κυβέρνηση ως παράπλευρη απώλεια, όπως ακριβώς τα παιδιά της Γάζας είναι παράπλευρη απώλεια! Η ηθική μας καταρρέει όταν δεν μπορούμε να πούμε την αλήθεια για τη Γάζα»! Η αντίσταση αυτή κατά της κυβέρνησης του Ισραήλ δεν είναι πλέον περιθωριακή. Είναι ολοφάνερα, μια ανοιχτή ρωγμή στο ηθικό αφήγημα του Νετανιάχου, που επιμένει να εξισώνει την κρατική βία με εθνική αυτοάμυνα! Μια πολύ βαθιά ρήξη αναδύεται, ως αξίωση σεβασμού της συνείδησης. Αν το Ολοκαύτωμα υπήρξε το απόλυτο όριο του Κακού, τότε η μνήμη του δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως πολιτικό άλλοθι. Η φράση «ποτέ ξανά» δεν σημαίνει «ποτέ ξανά μόνο για εμάς»! Αυτό ακριβώς θυμίζουν όσοι Εβραίοι σηκώνουν ανάστημα σήμερα: Ότι ο εβραϊσμός δεν είναι συμβόλαιο εθνοκεντρικής ασυλίας, αλλά ηθική ευθύνη για όλους τους καταπιεσμένους! «Η κατοχή (παλαιστινιακών εδαφών) καταστρέφει όχι μόνο τους Παλαιστίνιους αλλά και την ψυχή του Ισραήλ»! Απόσπασμα κοινής δήλωσης 600 και παραπάνω Ισραηλινών διανοουμένων (2024). Η αληθινή αλληλεγγύη δεν βρίσκεται στα συνθήματα, αλλά στις πράξεις ρήξης με το ψέμα. Οι Εβραίοι που μιλούν σήμερα, δεν είναι προδότες του Ισραήλ, όπως κατηγορούνται συχνά. Πρόκειται για πραγματικούς θεματοφύλακες της εβραϊκής ηθικής. Είναι οι άνθρωποι που τιμούν στην πράξη τον σοφό Χιλέλ τον Πρεσβύτερο. Αυτό ακριβώς κάνει τη φωνή τους εξαιρετικά πολύτιμη. Αλλά και τόσο επικίνδυνη για όσους εξουσιάζουν με την απανθρωπιά. Με την φωνή όλων των φιλελεύθερων Εβραίων του κόσμου, που καταγγέλλουν τον Νετανιάχου και τους συμμάχους του, σμίγουν και πάρα πολλοί, και πάρα πολλές, που μολονότι δεν τους αναγνωρίζει ως Εβραίους η Συναγωγή, επιμένουν με τρέλα, να αποκαλούν τον εαυτό τους Εβραίο ή Εβραία! (Άμος Οζ- Φάνια Οζ-Ζαλτσμπέργκερ ‘Οι Εβραίοι και οι Λέξεις’). ©Γιώργος Δούδος 27 Ιουλίου 2025

Ζῆν κατά Φύσιν Η ΥΒΡΙΣ ΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΦΥΣΗ

Της Ευγενίας Λ., της φίλης μου της Δασολόγου… Όταν επιβλήθηκε στους κατά παιδεία και ήθος Έλληνες, ακόμα και με ανείπωτη βία, ως κρατική θρησκεία ο Χριστιανισμός, όπως διαμορφώθηκε από τον από Φαρισαίων Σαούλ-Παύλο, συστηματικά έγινε εργώδης προσπάθεια να εξοβελιστεί από το φρόνημα των ανθρώπων η ελληνική κοσμοθέαση. Με την κατάλληλη προπαγάνδα, την γνωστή μας ‘κατήχηση’, η ελληνική θέαση των πραγμάτων συκοφαντήθηκε σαν ειδωλολατρία, ενώ η ελληνική φιλοσοφία, κυρίως των Στωικών και των Επικουρείων, απαξιώθηκε και χαρακτηρίστηκε ‘μάταιη γνώση’ (βλ. “Χαῖρε, φιλοσόφους ἀσόφους δεικνύουσα· χαῖρε, τεχνολόγους ἀλόγους ἐλέγχουσα.- Χαῖρε, ὅτι ἐμωράνθησαν οἱ δεινοὶ συζητηταί· χαῖρε, ὅτι ἐμαράνθησαν οἱ τῶν μύθων ποιηταί.- Χαῖρε, τῶν Ἀθηναίων τὰς πλοκὰς διασπῶσα”·ακολουθία των Χαιρετισμών). Είναι γνωστό ότι ο Πλατωνισμός επηρέασε σημαντικά τον Χριστιανισμό της Ανατολής, ενώ ο Αριστοτελισμός, μέσω του Θωμά του Ακινάτη, κυριολεκτικά κατέκτησε την χριστιανική Δύση! Οι Στωικοί και οι Επικούρειοι παρέμειναν «ακλόνητοι» στο ήθος του ζεῖν ἐν θεοῖς και για τούτο πολεμήθηκαν. Ο βασιλέας Ιουλιανός, από τους καλύτερους αυτοκράτορες της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, «πετάχτηκε» στην ανυποληψία της εκχριστιανισμένης Αυτοκρατορίας και ονομάστηκε ‘αποστάτης’ ή ‘παραβάτης’, επειδή επιδίωξε να επαναφέρει την λατρεία των «αρχαίων» θεών στο προσκήνιο της Αυτοκρατορίας. Τα ίδια συνέβησαν και σε άλλους λαούς και πολιτισμούς, που επεκτάθηκε ο παύλειος Χριστιανισμός και διαδόθηκε το Ισλάμ. Ο ανιμισμός κυρίως στην Αφρική και στους ιθαγενείς λαούς της Αμερικής, το Σίντο στην Ιαπωνία, το Σανάτανα Ντάρμα (Ινδουϊσμός) και οι εθνικές κοσμοαντιλήψεις στους λαούς της Ασίας, απαξιώθηκαν σαν ειδωλολατρίες. Ακόμα και η βουδιστική βιοθεωρία, «βαφτίστηκε» θρησκεία και αντιμετωπίστηκε με επιθετική ασέβεια από τους «ιεραποστολικούς» μονοθεϊσμούς. Επικράτησαν και επικρατούν ως τώρα στον ‘πολιτισμένο κόσμο’ του καπιταλισμού και της νεοφιλελεύθερης λεηλασίας των πάντων, χάριν του κέρδους οι εξής αρχές: • Αποψίλωση δασικών εκτάσεων, ακόμη και αν πρόκειται για τον Αμαζόνιο που ζωογονεί τον Πλανήτη • Καταστροφή οικοσυστημάτων • Χρηστική ασέβεια και εκμετάλλευση των ζώων, λες και είναι άψυχα όντα • Μηχανοποίηση της γεωργίας και παραγωγή φρούτων και κηπευτικών με τρόπους που συχνά παραβιάζουν τους νόμους της φύσης, ενώ αλλοιώνουν τα προϊόντα της γης, με ορμόνες και άλλα αυξητικά… Οι παραπάνω πρακτικές είναι απόρροια του dominion mandate (εντολή κυριαρχίας), που πηγάζει από την «θεϊκή» εντολή: “καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον, κατ᾿ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν…. καὶ εὐλόγησεν αὐτοὺς ὁ Θεός, λέγων· αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε καὶ πληρώσατε τὴν γῆν καὶ κατακυριεύσατε αὐτῆς καὶ ἄρχετε τῶν ἰχθύων τῆς θαλάσσης καὶ τῶν πετεινῶν τοῦ οὐρανοῦ καὶ πάντων τῶν κτηνῶν καὶ πάσης τῆς γῆς καὶ πάντων τῶν ἑρπετῶν τῶν ἑρπόντων ἐπὶ τῆς γῆς” (Γένεσις 1: 27,28). 1) Για τις λεγόμενες αβρααμιαίες θρησκείες (Ιουδαϊσμός, Χριστιανισμός και Ισλάμ – φορείς του εξ αποκαλύψεως μονοθεϊσμού), η φύση έχει μόνον χρηστική αξία και αποτελεί αντικείμενο, με λόγον ύπαρξης την εξυπηρέτηση του ανθρώπου και σύμφωνα με την μοντέρνα οπτική, την ‘ανάπτυξη’ δίχως περιορισμούς· και όπου στον καπιταλισμό βλέπουμε ως στόχο την ‘ανάπτυξη’, διαβάζουμε, στόχος το κέρδος αδιάφορα προς τις θυσίες έμβιων όντων, συμπεριλαμβανομένων ανθρώπινων φυλών ιθαγενών και οικοσυστημάτων! 2) Η προηγούμενη «θεολογική» καταδυνάστευση του φυσικού περιβάλλοντος έγινε δεκτή από την «ορθολογική» δυτική φιλοσοφική και τεχνοκρατική σκέψη, χωρίς επίκληση του θείου. Χαρακτηριστικό είναι το δόγμα του Καρτέσιου (Ρενέ Ντεκάρτ 17ος αιώνας): “Ο άνθρωπος πρέπει να γίνει κύριος και κάτοχος της φύσης”! 3) Η επιστήμη οργανώνεται με βάση τη μέτρηση, την κυριαρχία και την αξιοποίηση του φυσικού κόσμου! Αγνοεί ηθελημένα και σκόπιμα τον σεβασμό της Φύσης, απαξιώνει την αρμονία μεταξύ ανθρώπου και φυσικού περιβάλλοντος και αδιαφορεί με αμετροέπεια ως προς το βίωμα που μπορεί να αξιωθεί ο άνθρωπος, από την οργανική σύνδεση της ύπαρξής του με τον Κόσμο. Μετά από αιώνες συνεχούς καταλήστευσης της φύσης, με τις ευλογίες της εκκλησίας, η φωνή του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίου, που έχει αποκτήσει το προσωνύμιο «ο Πατριάρχης της Οικολογίας», όπως και άλλων πνευματικών ηγετών εκκλησιών και θρησκευμάτων, ενώ πρόκειται για μια θετική στροφή, όπως φαίνεται, ελάχιστα μπορεί να αντιστρέψει τις συνειδήσεις «Χριστιανών» σε εξαιρετικά ρυπογόνες χώρες, όπως οι ΗΠΑ. 4) Ευαίσθητοι Χριστιανοί προβάλλουν την αλήθεια, ότι ο Κόσμος δεν είναι αντικείμενο προς εκμετάλλευση χάριν του κέρδους, αλλά μια δωρεά, ένα κοινό λειτουργικό γεγονός. Οι άγιοι Μάξιμος ο Ομολογητής και Γρηγόριος ο Νύσσης, με επίταση διακηρύττουν ότι η Φύση είναι πρόσκληση συμμετοχής του ανθρώπου στην θέωση! 5) Από αιώνες η μυστική παράδοση της ιουδαϊκής Καμπαλά διακηρύττει, ότι η δημιουργία είναι ιερή αυτή καθαυτή και πως ο άνθρωπος έχει χρέος να φροντίζει για την θεραπεία των πληγών του κόσμου και την αποκατάσταση της πληγωμένης ισορροπίας (tikkun olam). 6) Η μυστική παράδοση του Ισλάμ, ο Σουφισμός, διδάσκει πως η Φύση είναι ιερή, γιατί όπου και αν στρέψεις το βλέμμα σου αντικρίζεις τον Αλλάχ. 7) Οι προηγούμενες παραδόσεις στην μυστική παράδοση της Εκκλησίας, στην παράδοση της Καμπαλά και στην παράδοση των Σούφι, πηγάζουν από την Αλήθεια, ότι ο σύμπας Κόσμος διαχέεται από την Πηγή της Ζωής. Οι Χριστιανοί, αποκαλούν την Πηγή της Ζωής Άγιο Πνεύμα ή Παράκλητο, «πανταχοῦ παρόντα καί τά πάντα πληροῦντα», οι Ιουδαίοι την αποκαλούν «Ρουάχ ΧαΚοντές», ενώ οι Μουσουλμάνοι Ῥουχ αλ Κουντούς». Δυστυχώς όμως, το πλήθος των πιστών, μένει αμέτοχο αυτών των αληθειών και υπακούει στην «θεϊκή εντολή» της κυριαρχίας και εκμετάλλευσης της Φύσης! Πρέπει να γίνει αποδεκτό, χωρίς επιφυλάξεις, ότι η οικολογική κρίση που πλήττει το κοινό μας σπίτι, την Μητέρα Γη, εν πολλοίς οφείλεται στην εγωπαθή ανθρωποκεντρική θέαση του Κόσμου, που υποστηρίχτηκε, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, από την άκριτη αποδοχή του βιβλικού μύθου, σχετικά με την επικυριαρχία και εκμετάλλευση εκ μέρους του ανθρώπου του κόσμου, χωρίς να ληφθούν άλλες παράμετροι της βιβλικής κοσμολογίας. Ας ξαναγυρίσουμε με περίσκεψη στις εξής αλήθειες, απαλλαγμένοι από δογματικές αγκυλώσεις: Η Φύση είναι ιερή. Κάθε δέντρο, ακόμα και το πιο ταπεινό ανθάκι, οι πέτρες και τα βουνά, οι πηγές και τα ποτάμια, οι θάλασσες και οι λίμνες είναι τόποι ιεροί. Οι Έλληνες, όπως και λαοί άλλων παραδόσεων, μέσα στην έμφυτη ποιητική τους σύλληψη, αντίκρισαν στους τόπους αυτούς, μορφές της παρουσίας του ιερού (νεράιδες και νύμφες, δρυάδες και αμαδρυάδες, θεούς και θεές, ήρωες και ημίθεους…). Η παραπάνω θέαση του Κόσμου, (λέξη που πηγάζει από το ρήμα ‘κοσμώ’, απ’ όπου και το ουσιαστικό ‘κόσμημα’), δεν προϋποθέτει αποδοχή κάποιου δόγματος πίστεως. Είναι φυσική απόρροια εγγενούς σεβασμού εκ μέρους όσων διαθέτουν την σεμνότητα να δεχθούν, πως ο άνθρωπος δεν είναι επικυρίαρχος, αλλά συμμέτοχος στο ανυπέρβλητο Κάλλος του Σύμπαντος! Είναι ανάδειξη του όντως ήθους, που αποτελεί κόσμημα της συνειδήσεώς μας, ως νοημόνων όντων. Στην Πολιτεία του Πλάτωνος, ο σοφιστής και ρήτορας Θρασύμαχος, διατυπώνει με λίγες λέξεις την φύση του δικαίου μέσα στο κράτος: «τὸ δίκαιον οὐκ ἄλλο τι ἢ τὸ τοῦ κρείττονος συμφέρον» (Πλάτων, Πολιτεία 338c). Αιώνες αργότερα ο Φρίντριχ Ένγκελς στο έργο του «Η καταγωγή της οικογένειας, της ατομικής ιδιοκτησίας και του κράτους» (1884), καταλήγει στο συμπέρασμα του Θρασυμάχου, μετά από μια ανάλυση της ταξικής διαστρωμάτωσης της κοινωνίας. Οι οικονομικά και κοινωνικά ισχυροί, χρησιμοποιούν το κράτος ως όργανο περιφρούρησης των συμφερόντων τους. Το εργαλείο για την επίτευξη της δράσης του ταξικού κράτους είναι το δίκαιο και το δικαιοδοτικό σύστημα, που κατά ευσχήμονα διατύπωση λέγεται ‘απονομή δικαιοσύνης’. Η εξέλιξη του ‘αστικού’ κράτους είναι η φιλελεύθερη δημοκρατία, που με θεσμούς δικαίου και αλληλεγγύης πραγματώνει μια συνεχή πορεία προς την «ανοιχτή κοινωνία». Η ‘ανοιχτή κοινωνία’ δεν μπορεί να προσληφθεί αποκλειστικά ως επίτευγμα του εγωπαθή ανθρώπου, που συμπεριφέρεται ναρκισσιστικά απέναντι στην Φύση. Απεναντίας, η κοινωνία, αν πράγματι είναι ανοιχτή, τούτο σημαίνει πως είναι ευαίσθητη οπωσδήποτε και για το φυσικό περιβάλλον. Ας επιστρέψουμε είς τά καθ’ ἡμᾶς: Το ελληνικό Σύνταγμα στο άρθρο 24, αναφέρεται στον προστασία του περιβάλλοντος και προβλέπει τα εξής: «Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους και δικαίωμα του καθενός. Για τη διαφύλαξή του το Κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας…. Απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού των δασών και των δασικών εκτάσεων, εκτός αν προέχει για την Εθνική Oικονομία η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη τους χρήση, που την επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον» (παράγρ. 1). Επισημαίνω την πρόβλεψη της τελευταίας περιόδου της συνταγματικής διάταξης: Η προστασία των δασικών εκτάσεων κάμπτεται «αν προέχει η εθνική οικονομία»! Λες και τα δάση της χώρας μας, δεν είναι ο κατ’ εξοχήν πλούτος της εθνικής οικονομίας. Η πρόβλεψη της «θυσίας» των δασών χάριν της εθνικής οικονομίας έχει τεθεί στα πλαίσια της ταξικής «εθνικής οικονομίας» και αρνείται να δει ολιστικά αυτό που ονομάζει εθνική οικονομία. Έτσι, είμαστε μάρτυρες τεράστιων καταστροφών σε κατάφυτα δάση, όχι μόνον από πυρκαγιές, με συχνά αμφίβολα αίτια σε σχέση με ό,τι θεωρείται τυχαίο, αλλά και με την εγκατάσταση ανεμογεννητριών, στο όνομα μιας αμφισβητούμενης ανάπτυξης εναλλακτικών πηγών ενέργειας! Ο Δασικός Κώδικας (ν.δ. 86/1969) ρυθμίζει την προστασία των δασών και των δασικών εκτάσεων. Το άρθρο 66 του Δασικού Κώδικα αναφέρεται στην Δασοπροστασία και προβλέπει τα εξής: « Δασικαί αστυνομικαί διατάξεις των δασαρχών… δύνανται διά λόγους δασοπονικούς, προστατευτικούς, τουριστικούς, αισθητικούς και εν γένει κοινής ωφελείας να ρυθμίσουν ή περιορίσουν μέχρι πλήρους απαγορεύσεως … πάσαν άνευ αδείας υλοτομίαν, συλλογήν ή κατασκευήν δασικών προϊόντων κατά τας διατάξεις των άρθρ. 177 και 178 ως και την υλοτομίαν, κλάδευσιν ή εκρίζωσιν παντός δένδρου, θάμνου, φρυγάνου και χόρτου φυομένων εντός γεωργικώς ή δενδροκομικώς καλλιεργουμένων εκτάσεων, χορτολιβαδίων, μερικώς δασοσκεπών εκτάσεων και δασών δημοσίων ή μη…». Το βράδυ της 9ης Ιουλίου 2025 ξέσπασε πυρκαγιά στην παραλία ‘Γλυκάδι’ της Θάσου, λίγο πριν τα μεσάνυχτα. Η Θάσος ονομάζεται «Πράσινο Νησί» γιατί σε πάρα πολλές παραλίες της τα πεύκα φτάνουν ως τις υπέροχες αμμουδιές του Αιγαίου. Το πεύκο κυριαρχεί στο νησί, είτε πρόκειται για το χαλέπι, την εξαιρετικά ανθεκτική αυτοφυή ποικιλία που βλέπουμε να φύεται ακόμα και ανάμεσα σε ‘άφιλους’ βράχους, είτε πρόκειται για την μαύρη πεύκη, με τους ψιλόλιγνους κορμούς. Η δασοπροστασία γενικά πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ζήτημα εθνικής προτεραιότητας. Δεν είναι μόνο η συνταγματική υποχρέωση κράτους και πολιτών που προβλέπεται, αλλά επιβάλλεται εξαιτίας των καταστροφικών επιπτώσεων που προκαλούν οι πυρκαγιές τεράστιων σε έκταση δασικών εκτάσεων και η παρεπόμενη καταστροφή εξαιρετικά σημαντικών οικοσυστημάτων. Τέλος, είμαστε μάρτυρες, εξαιτίας της ελλειμματικής δασοπροστασίας μιας απαράδεκτης ελλιπούς διαχείρισης της αποκατάστασης των συνεπειών των πυρκαγιών στα δάση. Σημαντικές είναι οι επιπτώσεις στα δασικά οικοσυστήματα αλλά και στις καμένες εκτάσεις, που επιφέρουν οι εγκαταστάσεις ΑΠΕ μεγάλης κλίμακας, κυρίως εξαιτίας της μεγάλης απαίτησης σε συνοδά έργα, όπως η διάνοιξη οδικών δικτύων, που προκαλούν διατάραξη του δασικού περιβάλλοντος. Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε μια απαξίωση της Δασικής Υπηρεσίας της χώρας. Εκλαμβάνω ως δείγμα της παραπάνω διαπίστωσης, ότι σήμερα, ο γενικός γραμματέας δασών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας είναι ένας Αθηναίος Δικηγόρος! Η Δασική Υπηρεσία ήταν η δημόσια υπηρεσία, που προτού εμφανιστούν, συχνά ως πομφόλυγες λόγω συρμού, οι κραυγές διαμαρτυρίας για την οικολογική κρίση, με τα στελέχη της, τους Επιστήμονες Δασολόγους, τους τεχνολόγους Δασοπόνους ως και τον τελευταίο Δασοφύλακα, ήταν οι «φύλακες άγγελοι» του φυσικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα! Ως αντίλογος στην τωρινή απαξίωση της Δασικής Υπηρεσίας, είναι προτεραιότητα ανάγκης και χρέους, η αναδιοργάνωση και η ουσιαστική ενίσχυσή της! Σήμερα, την κατάρτιση των δασικών χαρτών την έχουν αναλάβει εργολάβοι και οι επιστήμονες Δασολόγοι του Δημοσίου ελέγχουν τα πιθανά λάθη των εργολάβων… Αυτή η πρακτική της αποθέωσης της «ιδιωτικής πρωτοβουλίας» επιτέλους πρέπει να απαλειφθεί. Η επιστήμη της Δασολογίας και η πρακτική εφαρμογή των επιστημονικών δεδομένων, ως Δασοπονία, προσεγγίζει το δασικό οικοσύστημα ως φυσικό πόρο και το διαχειρίζεται αειφορικά και πρέπει να έχει επιτελικό ρόλο σε ό,τι σχετίζεται με την προστασία και την αξιοποίησή του. Επιπλέον, η αποκατάσταση του κύρους της Δασικής Υπηρεσίας θα περιορίσει και τις παραβατικές παρεμβάσεις στο δάσος. Άλλωστε χωρίς ισχυρή δασική διοίκηση καμμία διαχείριση δεν μπορεί να εφαρμοστεί με επιτυχία. Θα παραθέσω μια περίπτωση, που δείχνει πώς λειτουργεί η εξαίρεση προστασίας των δασών, χάριν της «εθνικής οικονομίας» και μη εφαρμογής του άρθρου 66 του Δασικού Κώδικα. Σε απόσταση περίπου τεσσάρων χιλιομέτρων από τον Λιμένα της Θάσου, με κατεύθυνση προς τον Πρίνο, υπάρχει η παραλία «Νυστέρι». Στο ‘Νυστέρι’ υπάρχουν δύο παραθαλάσσια αγροτεμάχια μικρής έκτασης με ελιές, ένα ξενοδοχείο με μπαγκαλόους, που έχει αναπτυχθεί από τον επαρχιακό δρόμο ως την παραλία, ένα συγκρότημα παραθεριστικών κατοικιών, (ίσως το πρώτο πολυώροφο οικοδόμημα αυτού του είδους που είχε ανεγερθεί στη Θάσο την δεκαετία του ΄70). Στη συνέχεια υπάρχει μικρής έκτασης αγροτεμάχιο, ανεκμετάλλευτο, ένα άλλοτε αναψυκτήριο με υποκείμενα μαύρης πεύκης και ελάχιστα άλλα φυτά, στο τέλος της παραλίας υπάρχει ένα μικρό ξενοδοχείο «πάνω» στη θάλασσα. Τα δύο μικρά αγροτεμάχια με ελιές έχουν αποψιλωθεί από πεύκα. Το ξενοδοχείο με τα μπαγκαλόους, πριν λίγα χρόνια που λειτουργούσε ως κάμπιγκ, είχε πολλά υποκείμενα μαύρης πεύκης ανάμεσα σε ελιές. Οι ελιές έμειναν ενώ όλα τα πεύκα αποψιλώθηκαν. Στην αυλή του συγκροτήματος των παραθεριστικών κατοικιών, προς την θάλασσα, υπάρχουν αρκετά υποκείμενα μαύρης πεύκης και λίγα λιόδεντρα, με ανάγλυφο κορμό λόγω ηλικίας. Το ανεκμετάλλευτο αγροτεμάχιο έχει αποψιλωθεί σχεδόν από όλα τα πεύκα, έμειναν μονάχα πέντε πεύκα, απ’ τα οποία το ένα είναι ‘νεκρό’. Στην αυλή του συγκροτήματος παραθεριστικών κατοικιών, πρόσφατα αποψιλώθηκε μια συστάδα πέντε μεγάλης ηλικίας μαύρων πεύκων. Είχαν προσβληθεί από συνηθισμένη ασθένεια του πεύκου και αντί να αντιμετωπισθεί σύμφωνα με τους όρους της δασοπονίας, ένα συνεργείο υλοτόμων, έκοψε τις κορυφές, με συνέπεια να πεύκα να νεκρωθούν και τελικά να κοπούν από τη ρίζα τους. Στο ίδιο οικόπεδο, παλιότερα είχαν κοπεί εντελώς αλλά τέσσερα πεύκα. Η περιοχή της παραλίας «Νυστέρι», εξαιρετικά όμορφη κυρίως λόγω των πεύκων, είναι έκταση μη δασικού χαρακτήρα, κατηγορίας μορφής κάλυψης ΠΑ. Η ένδειξη ΠΑ σημαίνει, κατά την ανάγνωση των δασικών χαρτών, ότι η περιοχή τελεσίδικα έχει χαρακτηριστεί μη δασική. Οι δασικοί χάρτες, που αφορούν και την παραλία ‘Νυστέρι’ κυρώθηκαν με την απόφαση του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας Θράκης αριθ. 24179/06-12--2018 και δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Δ΄ 543/18. Οι κοπές των πεύκων στον αύλειο χώρο του συγκροτήματος παραθεριστικών διαμερισμάτων και στο παρακείμενο ανεκμετάλλευτο αγρόκτημα, αφού πρόκειται για μη δασική έκταση, όπως ανέφερα πιο πάνω, έγιναν με «άδεια» που εκδόθηκε από πολιτικό μηχανικό! Κάποτε, την δεκαετία του ΄80 ακόμα και για την κοπή καλλωπιστικών δένδρων σε αστικά οικόπεδα (λ.χ. φοίνικες), έπρεπε να γνωμοδοτήσει θετικά η Δασική Υπηρεσία και να εκδώσει σχετική άδεια. Σήμερα μπορούμε να πούμε “o tempora o mores”, και να μείνουμε σιωπηλοί λόγω κατάπληξης! Οι προηγούμενες κακοποιήσεις κατά υποκειμένων μαύρης πεύκης που προανάφερα, οφείλονται στην παρωνυχίδα της εξαίρεσης στην προστασία του περιβάλλοντος και των δασικών εκτάσεων του άρθρου 24 του Συντάγματος, χάριν της «εθνικής οικονομίας» και στην μη τήρηση από το τοπικό Δασαρχείο του άρθρου 66 του Δασικού Κώδικα… Η εξαίρεση της προστασίας των δασών χάριν της «εθνικής οικονομίας» που προβλέπει το Σύνταγμα, είναι ενδεικτικό το πώς λειτουργεί στην περίπτωση της παραλίας ‘Νυστέρι’ που εκθέτω. Το μικρό αγρόκτημα που παραμένει ανεκμετάλλευτο και προφανώς αναμένει τον κατάλληλο χρόνο της προσοδοφόρου εκμετάλλευσής του και στο οποίο κόπηκαν δώδεκα (12) υποκείμενα μαύρης πεύκης μεγάλης ηλικίας, ανήκει σε εταιρία, που προβάλλει ως σκοπό της την διαχείριση, εκμετάλλευση και αξιοποίηση ακινήτων! Αλλά στην Ελλάδα της ευτέλειας που ζούμε, ακόμα και «πνευματικοί» ταγοί, όπως είναι οι επαρχιούχοι Μητροπολίτες, συχνά είναι φορείς αυτής της ευτέλειας. Σχετικά πρόσφατα Μητροπολίτης επαρχίας των Νέων Χωρών, που υπάγονται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, ευλόγησε και ευχαρίστησε δημόσια, με την παρουσία φωτογράφων εκπροσώπους ανώνυμης εταιρίας, που εκπροσωπεί και αμερικανικά συμφέροντα και έχει σκοπό την εγκατάσταση και εκμετάλλευση πολλών ανεμογεννητριών σε κατάφυτο βουνό της Κεντρικής Μακεδονίας, που είναι στα όρια της Μητροπόλεως του «ανωνύμου» Μητροπολίτη. Οι ευλογίες του Μητροπολίτη δόθηκαν, επειδή η εταιρεία, προφανώς για να κλείσει στόματα και διαμαρτυρίες προσέφερε ένα ποσό χρημάτων για την ενίσχυση συσσιτίου ενδεών που λειτουργεί υπό την αιγίδα της Μητροπόλεως. Η αγωνία και ο αγώνας του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, τον οποίο μνημονεύει ο Μητροπολίτης όποτε λειτουργεί, για την τιμή και την προστασία του περιβάλλοντος, είναι φανερό πως αφήνει αδιάφορο τον Επίσκοπο του πατριαρχικού κλίματος στην Βόρεια Ελλάδα. Παραφράζοντας τον αγαπημένο Μαθητή του Ιησού, στο τελευταίο προφητικό βιβλίο της Καινής Διαθήκης, την Αποκάλυψη, ἒγραφον γενόμενος ἐν τῇ νήσῳ τῇ καλουμένῃ Θάσῳ. ©ΓΙΩΡΓΟΣ Α. ΔΟΥΔΟΣ 21 Ιουλίου 2025 Οι φωτογραφίες δεἰχνουν την αποψίλωση από πεύκα αγροτεμαχίου χάριν της εθνικής οικονομίας....

Η «ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ» ΤΩΝ ΜΠΕΚΤΑΣΉΔΩΝ ΑΛΕΒΙΤΩΝ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ

Γιώργος Α. Δούδος Στις 19 Ιουνίου 2022 είχε εγκαινιαστεί το πρώτο Cem Evi (η απόδοση από την τουρκική σημαίνει: Οίκος Συνάξεως) των Αλεβιτών της Ελλάδος, στο χωριό Μεγάλο Δέρειο της Θράκης. Ήταν ένα σημαντικό γεγονός ανάδειξης του σεβασμού της ελευθερίας της πίστεως στην Ελλάδα και συγχρόνως ανάδειξης μιας θρησκευτικής κοινότητας, που ζούσε υπόγεια, στην απαξία εκ μέρους των Σουννιτών Μουσουλμάνων της Θράκης. Στις μέρες μας έχει καταρτισθεί σχέδιο νόμου που έχει τεθεί υπό δημόσια διαβούλευση ως τις 22 Ιουλίου 2025 και μεταξύ μεταξύ των άλλων, προβλέπει και τα εξής: «Αναγνωρίζεται ως θρησκευτικό νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου του άρθρου 2 του ν. 4301/2014 (Α’ 223), η θρησκευτική κοινότητα των Μπεκτασήδων Αλεβιτών Μουσουλμάνων Θράκης, με την επωνυμία “Μπεκτασήδες Αλεβίτες Μουσουλμάνοι Θράκης Θρησκευτικό Νομικό Πρόσωπο”…». Η έδρα της Θρησκευτικής Κοινότητας των Μπεκτασήδων Αλεβιτών θα βρίσκεται στη Ρούσσα της Ροδόπης. Στην Ρούσσα υπάρχει ο περίφημος Τεκκές του Σεγίτ Αλή Σουλτάν ή Κιζίλ Ντελή. Πρόκειται για ένα σημαντικό προσκύνημα των Μπεκτασήδων Αλεβιτών, όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά για το σύνολο των Μπεκτασήδων Αλεβιτών όλου του κόσμου. Στον περίβολο του Τεκκέ της Ρούσσας, οι άνθρωποι που με ανιδιοτέλεια φροντίζουν το προσκύνημα, με σεβασμό επιδεικνύουν μια τεράστια μουριά, που το βλαστάρι της μεταφέρθηκε από το Χατζημπεκτάς της Ανατολίας, που βρίσκεται το μνήμα (τούρμπε) του Χατζή Μπεκτάς Βελή, ιδρυτή της Σούφικης Αδελφότητας των Μπεκτασήδων και κυρίαρχης προσωπικότητας σε σεβασμό των Αλεβιτών. Συγχρόνως, το παραπάνω νομοσχέδιο προβλέπει την ίδρυση “Διαχειριστικής Επιτροπής Βακουφίων Μπεκτασήδων Αλεβιτών Μουσουλμάνων Θράκης (Δ.Ε.ΒΑ.Μ.Α.Μ.Θ.)“, που θα διοικεί και θα διαχειρίζεται τα αλεβίτικα Βακούφια (κάθε είδους περιουσιακά στοιχεία και τις προσόδους τους). Τέλος, το νομοσχέδιο προβλέπει τη ρύθμιση θεμάτων που αφορούν τους χώρους λατρείας και συνάξεως των Μπεκτασήδων Αλεβιτών Μουσουλμάνων και την εκπαίδευση των μαθητών που ανήκουν στην Κοινότητα. Η προσπάθεια των Μπεκτασήδων Αλεβιτών να αποκτήσουν αυτόνομη υπόσταση ως θρησκευτική και πολιτιστική κοινότητα, εντελώς διακεκριμένη από τους Σουννίτες Μουσουλμάνους, που αποτελούν την πλειοψηφία στην Θράκη, δικαιώνεται μετά από πολύχρονους αγώνες. Κι αυτό οφείλεται στον εξαιρετικά παραγωγικό Γενικό Γραμματέα Θρησκευμάτων του Υπουργείου Παιδείας Γιώργο Καλαντζή, που το 2022 είχε συμβάλλει αποφασιστικά στην ίδρυση του πρώτου Τζεμ Εβί στο Μεγάλο Δέρειο, που προανέφερα. Η Κοινότητα των Μπεκτασήδων Αλεβιτών στη Θράκη είναι μια πραγματικότητα. Μέχρι τώρα υπήρχε στην σκιά της επικυρίαρχης σουννιτικής Μουσουλμανικής Κοινότητας. Ήταν μια μειονότητα μέσα στην μειονότητα. Υπήρχαν Αλεβίτες που εμφανίζονταν σαν σουννίτες και κρυφά τηρούσαν τα δικά τους ήθη. Αλεβίτες νέοι, που μετακινούνταν από τα ορεινά χωριά τους στον κάμπο, προσηλυτίζονταν στον ισλαμική «ορθοδοξία» των Σουννιτών, είτε από πιέσεις του κοινωνικού περίγυρου, είτε από ένα ιδιότυπο θρησκευτικό ρατσιμό σε βάρος τους. Οι Σουννίτες επί χρόνια διέδιδαν κακόβουλα ψέματα και συκοφαντίες κατά των Μπεκτασήδων Αλεβιτών: Μεταξύ των άλλων, πως οι γυναίκες επιδίδονταν σε όργια τις νύχτες μετά από τις τελετές τους που περιλάμβαναν ακατάπαυστη κατανάλωση αλκοόλ… Από την πλευρά του Προξενείου της Τουρκίας στην Κομοτηνή, που αναγνωρίζει και στηρίζει του λεγόμενους «εκλεγμένους» Μουφτήδες Κομοτηνής και Ξάνθης, η αναγνώριση της Κοινότητας των Μπεκτασήδων Αλεβιτών είναι μάλλον ή βέβαιο, ότι θα θεωρηθεί σαν ενέργεια του ελληνικού κράτους, που εξυπηρετεί την «διάσπαση» της «τουρκικής μουσουλμανικής μειονότητας». Η αντίδραση μπορεί να μην εκδηλωθεί επίσημα και δημόσια, αλλά θα το αρνητικό σχόλιο θα διαδίδεται «από στόμα σε στόμα»… Στην Τουρκία, η Κοινότητα των Αλεβιτών, αποτελεί την πολυπληθέστερη θρησκευτική και πολιτισμική μειονότητα στη χώρα. Είναι μια πολύπαθη κοινότητα, εξαιτίας διακρίσεων και διωγμών, συχνά με την ένοχη ουδετερότητα ή σιωπή του κράτους. Στο παρελθόν, όταν ο Recep Tayyip Erdoğan ήταν Δήμαρχος του Μητροπολιτικού Δήμου της Ισταμπούλ, υπήρξε μια «ανίερη» προσπάθεια του Δήμου, να κατεδαφίσει το μεγάλο προσκύνημα των Αλεβιτών στο Σκούταρη της ασιατικής ακτής της Πόλης, το Τζεμ Εβί του Σουλτάν Καρατζά Αχμέτ, όπου βρίσκεται και το μνήμα του. Ο λόγος που είχε προβληθεί για την κατεδάφιση, ήταν ότι το κτίριο, που χρονολογείται από τον 16ο αιώνα, δεν διέθετε οικοδομική άδεια! Με παρέμβαση του τότε Πρωθυπουργού της Τουρκίας δεν αποφεύχθηκε η κατεδάφιση του Τζεμεβί Καρατζά Αχμέτ. Στις 2 Ιουλίου του 1993 στην πόλη Σιβάς της ανατολικής Τουρκίας διεξαγόταν ένα πολιτιστικό φεστιβάλ των Αλεβιτών στο ξενοδοχείο Madimak. Φανατισμένοι Σουννίτες Μουσουλμάνοι επιτέθηκαν στο ξενοδοχείο με πρόθεση να διαλύσουν την εκδήλωση. Έβαλαν φωτιά στο Madimak και δολοφονήθηκαν φρικτά τριάντα τρεις (33) από τους συμμετέχοντες και δύο υπάλληλοι του ξενοδοχείου. Τότε κινδύνεψε η ζωή του σημαντικού Τούρκου συγγραφέα Αζίζ Νεσίν, που συμμετείχε στις εκδηλώσεις. Εκείνη η επίθεση των Σουννιτών κατά των Αλεβιτών έχει μείνει στην ιστορία, ως η Σφαγή της Σεβάστειας (Σιβάς)! Σουννίτες Μουσουλμάνοι, δείχνουν το μίσος τους κατά των Μπεκτασήδων Αλεβιτών και σε άλλα μέρη των Βαλκανίων. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση ενός ιστορικού μπεκτασίδικου τεκκέ στο Τέτοβο της Βόρειας Μακεδονίας. Φανατικοί Σουννίτες, που δέχονταν υποστήριξη από τους Ουαχαμπίτες της Σαουδικής Αραβίας, το 2002 εκδίωξαν τους Μπεκτασήδες από τον τεκκέ, και τον μετέτρεψαν σε σουννιτικό τζαμί. Αργότερα, το 2010 έβαλαν φωτιά σε μεγάλο και σημαντικό μέρος του Τεκκέ, ενός μνημείου πολιτισμού ηλικίας περίπου 600 ετών! Η Διεύθυνση Θρησκευτικών Υποθέσεων της Τουρκίας, γνωστή ως Diyanet, έχει ως αποστολή τη στήριξη και την προώθηση του σουννιτικού Ισλάμ στη χώρα και στο εξωτερικό όπου ζουν Τούρκοι. Το Diyanet υπάγεται απ’ ευθείας στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, αφόρου το ύπατο αξίωμα κατέχεται από τον κ. Erdoğan. Ενώ το Diyanet αναγνωρίζει ως χώροι μουσουλμανικής λατρείας τα σουννιτικά τζαμιά και τα τζαμιά των Τζεφαρί Σιϊτών, αγνοεί τα τζεμεβί των Αλεβιτών. Ως υποσημείωση προσθέτω, ότι οι «εκλεγμένοι» Μουφτήδες στην Θράκη αναγνωρίζονται από το Diyanet! Ποιοι είναι όμως οι Μπεκτασήδες Αλεβίτες και τί πιστεύουν; Οι Μπεκτασήδες είναι μια σούφικη Αδελφότητα (στα τουρκικά οι αδελφότητες των Σούφι λέγονται tarikát από την αραβική λέξη táriqa, που σημαίνει ‘δρόμος’). Ιδρυτής τους ήταν ο Χατζή Μπεκτάς Βελή, που ο τάφος του αποτελεί σεβάσμιο προσκύνημα και βρίσκεται στο χωριό Χατζημπεκτάς στο Νεβσεχίρ της Καππαδοκίας. Ο Τεκκές της Ρούσσας ήταν το κέντρο των Μεκτασήδων στην Ρούμελη, όπως λέγονταν γενικά οι ευρωπαϊκές επαρχίες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Όλοι οι επικεφαλής των μπεκτασίδικων τεκκέδων πέραν της Ανατολίας, (Ντεντέδες λέγονται και dede σημαίνει στα τουρκικά ‘γέροντας’), ελάμβαναν τα διάσημα του διακονήματός τους από τον Τεκκέ της Ρούσσας. Οι Αλεβίτες μοιράζονται την πνευματικότητα των Μπεκτασήδων και τιμούν ιδιαίτερα τον Χατζή Μπεκτάς Βελή. Ιδίως στο παρελθόν οι Αλεβίτες ήταν κυρίως απόγονοι των τουρκομάνικων φυλών που κατοικούσαν στην ύπαιθρο της Ανατολίας. Επίσης, αρκετές φυλές Κούρδων είναι Αλεβίτες. Υποστηρίζεται, ότι Αλεβίτες είναι οι κάτοικοι της υπαίθρου της Ανατολίας, ενώ οι Μπεκτασήδες κάτοικοι των αστικών κέντρων. Αλεβίτης είναι ο πολιτικός ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) της Τουρκίας Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. Επίσης, ο έγκλειστος στη φυλακή Δήμαρχος του Μητροπολιτικού Δήμου της Ισταμπούλ Εκρέμ Ιμάμογλου, συχνά συμμετέχει σε εκδηλώσεις των Αλεβιτών, ενώ έχει καταγραφεί να τραγουδά αλεβίτικα τραγούδια με τη συνοδεία σάζι. Σήμερα οι Μπεκτασήδες και οι Αλεβίτες θεωρούνται συνώνυμοι χαρακτηρισμοί της ίδιας θρησκευτικής κοινότητας, τόσο στην Τουρκία, όσο και στην Ελλάδα, γι’ αυτό και προσδιορίζονται ως Μπεκτασί-Αλεβί (Μπεκτασήδες Αλεβίτες). Η Κοινότητα των Μπεκτασήδων Αλεβιτών δεν είναι υπερβολή αν ειπωθεί, ότι εκφράζουν ένα τουρκικό Ισλάμ, με πολιτιστική και όχι εθνικιστική έννοια. Πολλοί, τον επιθετικό προσδιορισμό ‘Αλεβίτες’ (Alevi, Aleviler στα τουρκικά), τον συνδέουν με τον Ιμάμη Αλή, που ευλαβούνται ιδιαίτερα. Το ορθό είναι πως το Alevi πηγάζει από την τουρκική λέξη ‘alev’ που σημαίνει φλόγα! Ο Χατζή Μπεκτάς Βελή υπήρξε ο μόνος τουρκόφωνος ιδρυτής σούφικης Αδελφότητας. Ενώ ο μαθητής του Γιουνούς Εμρέ, που έζησε τον 14ο αιώνα, παραμένει ο κορυφαίος ποιητής της τουρκικής γλώσσας. Οι ιδρυτές άλλων γνωστών σούφικων Αδελφοτήτων, διαδεδομένων στην Τουρκία και μεταξύ Τούρκων του εξωτερικού, καμιά σχέση δεν είχαν με την τουρκόφωνη κουλτούρα. Περιορίζομαι να αναφέρω τον Αχμέτ Ριφαΐ, ιδρυτή του τάγματος των Ριφαΐ, τον Αμπντούλ Καντίρ Γκεϊλανί, ιδρυτή των Καντιρί, που ήταν και οι δύο Άραβες, ο Τζαλαντουντίν Ρουμί, ιδρυτής των Μεβλεβήδων ήταν Πέρσης, ο Μπαχαουντίν Νακσμπάντ, ιδρυτής του τάγματος των Νακσιμπαντί, ήταν από την Κεντρική Ασία και το μνήμα του βρίσκεται στο Ουζμπεκιστάν. Οι Μπεκτασήδες Αλεβίτες τιμούν ισότιμα προς τους άνδρες τις γυναίκες. Στον τελετουργικό χορό ‘σεμά’ των Αλεβιτών συμμετέχουν από κοινού άνδρες και γυναίκες. Οι Αλεβίτισσες αγνοούν τους αυστηρούς ενδυματολογικούς κανόνες που επιβάλλουν οι Σουννίτες στις γυναίκες, με την τήρηση του niqab ή του hijab ή του chador (πάντοτε να κρύβουν με μαντήλα τα μαλλιά τους και συχνά με φερετζέ το πρόσωπο). Οι νέες γυναίκες των Αλεβιτών ντύνονται μοντέρνα. Οι Μπεκτασήδες Αλεβίτες αγαπούν τη μουσική και τιμούν την ποίηση. Το κατ’ εξοχήν μουσικό όργανο των Αλεβιτών είναι το σάζι (πρόκειται για έγχορδο όργανο, παρόμοιο με το μπουζούκι και τον ταμπουρά). Οι Ασίκηδες της Ανατολίας, οι περιπλανώμενοι τραγουδοποιοί χρησιμοποιούν το σάζι και είναι Αλεβίτες. Οι Ασίκηδες υπάρχουν και σήμερα στην Τουρκία, ενώ η ανάμνηση του υπέροχου τυφλού Ασίκη Βεϊσέλ (Âşik Veysel), που πέρασε τον Μάρτιο του 1973 είναι ζωντανή… Οι Μπεκτασήδες Αλεβίτες δεν τηρούν τη νηστεία του Ραμαζανιού και καταναλίσκουν αλκοόλ. Δεν πηγαίνουν για προσκύνημα στη Μέκκα, ενώ τιμούν ιδιαίτερα τα μνήματα (τούρμπε) Αγίων της παράδοσής τους. Τιμούν ιδιαίτερα ορισμένους Χριστιανούς Αγίους. Σε ένα εξώκκλησι του Αγίου Γεωργίου, επάνω σε βραχώδη λόφο, με αρχαίο πέτρινο πηγάδι, στην περιοχή της Τραϊανούπολης του Έβρου, το εξωκκλήσι του Αγίου ήταν, ελπίζω να είναι και σήμερα, τόπος σύναξης και λατρείας των Μπεκτασήδων Αλεβιτών της περιοχής. Οι Μπεκτασήδες Αλεβίτες στην Θράκη, όσο δεν υπήρχε η δυνατότητα ίδρυσης Τζεμ, συνάζονταν είτε σε Τεκκέδες, είτε σε σπίτια, είτε σε απόμακρα χριστιανικά εξωκκλήσια. Τέλος, το μεγάλο πανηγύρι στο ‘Χίλια’ της Ροδόπης με παραδοσιακούς παλαιστικούς αγώνες των Πεχλιβάνηδων είναι μια ετήσια σύναξη των Μπεκτασήδων Αλεβιτών, που επανειλημμένα οι καθοδηγούμενοι από το Προξενείο της Κομοτηνής έχουν επιχειρήσει να καπηλευτούν. Από θρησκειολογικής άποψης οι Μπεκτασήδες Αλεβίτες χαρακτηρίζονται για τον συγκριτισμό, που τους διακρίνει από το «ορθόδοξο» Ισλάμ των Σουννιτών. Στον μεγάλο διαχωρισμό του Ισλάμ σε Σουννίτες και Σιΐτες, οι Μπεκτασήδες Αλεβίτες συγκαταλέγονται στο σιϊτικό ρεύμα. Το σουννιτικό Ισλάμ είναι συγκεντρωτικό, γι’ αυτό και οι ισλαμικές ηγεμονίες το υποστήριζαν και το στηρίζουν. Λέγεται, ότι υπήρξαν Οθωμανοί Σουλτάνοι, που ενώ σε προσωπικό επίπεδο αποδέχονταν τις σιϊτικές πεποιθήσεις, χάριν του ελέγχου της Αυτοκρατορίας υποστήριζαν το σουννιτικό Ισλάμ. Το σιϊτικό Ισλάμ περικλείει ποικίλα ρεύματα στους κόλπους του και αμφισβητεί την υποταγή σε μια κεντρική εξουσία. Η περίπτωση του θεοκρατικού καθεστώτος του Ιράν αποτελεί αναίρεση των αρχών και των παραδόσεων που έχουν καλλιεργηθεί στο σιϊτικό ρεύμα. Στους κόλπους των διαφόρων ρευμάτων του σιϊτικού Ισλάμ, η καλλιέργεια του μυστικισμού (τασσαούφ) είναι εξαιρετικά οικεία, σε αντίθεση με το σουννιτικό Ισλάμ που είναι φορμαλιστικό και εγγενώς κουβαλά τις ρίζες του φονταμενταλισμού. Χαρακτηριστικό είναι, ότι εκτός από το τάγμα των Μπεκτασήδων, που αυτοπροσδιορίζεται ως σιϊτικού προσανατολισμού, το τάγμα των Ριφαΐ και των Καντιρί, μολονότι είναι διαδεδομένα μεταξύ σουννιτών Μουσουλμάνων τηρούν παραδόσεις που προσιδιάζουν στον σιϊτικό Ισλάμ. Σε όλους τους επιμέρους κλάδους του Σιϊτικού Ισλάμ, όπως και μεταξύ των Μπεκτασήδων Αλεβιτών, εκτός από την πεποίθηση στον Θεό, στον Αλλάχ και την αναγνώριση του Μωάμεθ ως απεσταλμένου του Θεού και τελευταίου Προφήτη μιας αλυσίδας Προφητών, που ξεκινά από τον Αβραάμ, τιμάται ιδιαίτερα ο Αλή ιμπν Αμπού Ταλίμπ, ο τελευταίος από τους ιστορικά τέσσερις δικαίους Χαλίφες (κάτι που δέχονται και οι Σουννίτες), που δολοφονήθηκε από Χατζιρίτες (Μουσουλμάνοι που είναι οι πάτρωνες των Ισλαμιστών), ενώ προσευχόταν σε τζαμί στην πόλη Κούφα. Η δολοφονία του Αλή, που στο σιϊτικό Ισλάμ αποκαλείται Ιμάμης Αλή, αποτέλεσε την βαθιά ρήξη του Ισλαμικού Κόσμου. Οι Σουννίτες αποδέχθηκαν την μετατροπή του Χαλιφάτου (της πνευματικής και διοικητικής ηγεσίας των Μουσουλμάνων) σε κληρονομική μοναρχία από τον Μωαβία, που μετέφερε την έδρα του Χαλιφάτου στη Δαμασκό. Οι γιοι του Αλή και εγγονοί του Μωάμεθ, Χασάν και Χουσεΐν, που θεωρούνταν από τους Σιΐτες ως οι μόνοι ηγέτες και Ιμάμηδες της Ούμμα (Οικουμενική Αδελφότητα των Μουσουλμάνων), δολοφονήθηκαν επίσης. Ιδίως η θυσία του Χουσεΐν στην μάχη της Καρμπάλα, που τον δολοφόνησαν οι δυνάμεις του γιου του Μωαβία, χαλίφη της Δαμασκού, Γιαζίντ, εδραίωσε το ρήγμα στο Ισλάμ. Στα πλαίσια μιας πρωτόγνωρης ελευθερίας, το σιϊτικό Ισλάμ είναι πολύμορφο. Ενώ όλοι οι Σιΐτες μετέχουν του βαθύτατου σεβασμού του Ιμάμ Αλή, του Ιμάμ Χασάν και του Ιμάμ Χουσεΐν, πέραν τούτων κάθε επιμέρους έκφραση έχει την δική της ταυτότητα και ιδιοπροσωπία. Λ. χ. οι Αλαουΐτες της Συρίας, (που δέχθηκαν δολοφονικές επιθέσεις από τους Σουννίτες του νέου καθεστώτος Τζολάνι), μπορεί να μοιάζουν σε αρκετά σημεία με τους Αλεβίτες της Τουρκίας, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν είναι ίδιες θρησκευτικές κοινότητες. Στα πλαίσια της καλλιέργειας του μυστικισμού εντός των κόλπων του σιϊτικού Ισλάμ, έχουν δημιουργηθεί θρησκευτικές κοινότητες, που έχουν «μυστικά» από τον βέβηλο κόσμο (Μουσουλμάνους και μη) και μάλιστα στην πορεία του χρόνου έχουν ιδρύσει κοινότητες, που δεν ταυτίζονται με το Ισλάμ. Θα αναφερθώ στους Δρούζους, που κατοικούν στο Ισραήλ, στο νότιο Λίβανο και στη νότια Συρία, και στους Μπαχά’ι, που είναι μια ισλαμογενής παγκόσμια θρησκεία διαδεδομένη σε όλο τον κόσμο. Οι Αλεβίτες της Τουρκίας, εξαιτίας της πλούσιας κουλτούρας που διασώζουν και καλλιεργούν, έχουν εξελιχθεί σε μια πολιτισμική Κοινότητα, που υπερβαίνει τα όρια της θρησκευτικής κοινότητας. Οι Αλεβίτες ανέκαθεν υποστήριζαν την κοσμική φύση της Τουρκικής Δημοκρατίας και τιμούν τη μνήμη του Κεμάλ Ατατούρκ. Σε αρκετά Τζεμεβί, σε περίοπτη θέση δεσπόζουν εικόνες του Ιμάμη Αλή, του Κεμάλ Ατατούρκ και του Χατζή Μπεκτάς Βελή. ©ΓΙΩΡΓΟΣ Α. ΔΟΥΔΟΣ 17/07/2025 Στις φωτογραφίες αναρτώνται ο Τεκκές της Ρούσσας, το Τζεμ Εβί στο Μεγάλο Δέρειο του Έβρου, εικόνα του Χατζή Μπεκτάς Βελή, εσωτερικό Τζεμ Εβί στην Άγκυρα με φωτογραφία του Κεμάλ Ατατούρκ σε περίοπυτη θέση.

Η ΑΛΛΟΙΩΣΗ ΤΟΥ ΑΘΩΝΙΚΟΥ ΜΟΝΑΧΙΣΜΟΥ

Η πρόσφατη επίσκεψη του Έλληνα Πρωθυπουργού στο Άγιον Όρος και τα φωτογραφικά στιγμιότυπα που αποτύπωσαν την πρωθυπουργική «ιεραποδημία» με την συνοδεία του γιου του, οι εξαγγελίες περί οικονομικής ενισχύσεως της Αθωνικής Πολιτείας προκάλεσαν συζητήσεις και ερωτηματικά ποικίλα. Οι Αγιορείτες, παρά τις επιφυλάξεις ορισμένων Μονών που είχαν δηλώσει άρνηση συμμετοχής στην υποδοχή του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη ως ένδειξη αποδοκιμασίας για συγκεκριμένες πολιτικές ενέργειες της κυβέρνησης, τελικά, ομονόησαν. Οι είκοσι κυρίαρχες Μονές του Αγίου Όρους επιφύλαξαν λαμπρή υποδοχή στον Πρωθυπουργό και επιπλέον συνεκλήθη Έκτακτη Πανηγυρική Διπλή Ιερά Σύναξη στις Καρυές. Υπήρξε σύναξη επί τω αυτώ στις Καρυές όλων των Ηγουμένων για την υποδοχή Μητσοτάκη και για την συμμετοχή τους, μαζί με τους Αντιπροσώπους των Μονών στην Διπλή Ιερά Σύναξη. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης από την πλευρά του, εξήγγειλε ποσό 100.000.000,00 ευρώ για την ενίσχυση του Αγίου Όρους εντός μιας πενταετίας. Ο χριστιανικός μοναχισμός αναδύθηκε ως απάντηση και διαμαρτυρία εντός της Εκκλησίας, όταν μετά τη νομιμοποίηση του Χριστιανισμού στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία άρχισαν να εμφανίζονται δείγματα εκκοσμίκευσης της Εκκλησίας. Υπήρξαν Χριστιανοί που ποθούσαν να ζήσουν με πληρότητα το Ευαγγέλιο του Χριστού και με θλίψη έβλεπαν την Εκκλησία να γίνεται ένας θεσμός ισχύος και προνομίων εντός του Βασιλείου. Πίστευαν ότι η αυθεντική κατά Χριστόν ζωή, απαιτούσε μια ριζοσπαστική δέσμευση και πιστότητα στο Ευαγγέλιο. Έτσι, ως διαμαρτυρία στην όλο και περισσότερο μεγεθυνόμενη τάση διαπλοκής της Εκκλησίας με τα πράγματα του κόσμου, κατέφυγαν στην άφιλη έρημο, κατ’ αρχάς της Αιγύπτου και πολύ σύντομα της Συρίας και της Παλαιστίνης. Στη νότια Βαλκανική ο Μοναχισμός άρχισε να αναπτύσσεται ιδιαίτερα στην Χερσόνησο του Άθω. Από τον 9ο αιώνα καθιερώθηκε η Αθωνική Χερσόνησος ως τόπος εγκαταβίωσης Μοναχών, κάτι που συνεχίζεται ως τις μέρες μας. Ο Μοναχισμός, όπως ειπώθηκε υπήρξε πνευματικό κίνημα πιστότητας στο Ευαγγέλιο και εναντίωσης στην θεσμική μεταλλαγή της Εκκλησίας, διά της εκκοσμίκευσης και της προίκισής της από την Πολιτεία με ποικίλα προνόμια σε συμβιβασμό με τον κόσμο. Πέραν αυτού όμως, οι Μοναχοί διέσωζαν ή τουλάχιστον όφειλαν να διασώζουν το χάρισμα της προφητείας εντός της Εκκλησίας του Χριστού. Οι παραπάνω αρχές, που υπήρξαν το πνευματικό εφαλτήριο φανέρωσης του Μοναχισμού, ισχύουν για όλους τους Μοναχούς, άνδρες και γυναίκες της Ορθόδοξης Εκκλησίας, όπου και αν αθλούνται και όποιον τρόπο μοναχικού βίου και αν έχουν επιλέξει· αναφέρομαι στον κοινοβιακό βίο, στον ερημητικό κατά μόνας βίο, στην εγκαταβίωση σε σκήτες κ.λπ.. Ο τρόπος υποδοχής του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη υπήρξε υπερβολικός και σκανδαλώδης. Στο Πρωτάτον στέκεται όπως δείχνει σχετική φωτογραφία με περισσήν υψηλοφροσύνη κατά το ύφος του στον δεσποτικό θρόνο, ενώ το ίδιο συνέβη και στο καθολικό μιας μονής. Μα Αγιορείτες Πατέρες, το δεσποτικό είναι ο αισθητός τόπος της κυρίαρχης παρουσίας του Ιησού Χριστού μέσα στο ναό. Δεν πρόκειται για κάθισμα, ούτε του Πατριάρχη, ούτε του Μητροπολίτη. Στο δεσποτικό ίσταται μόνον ο Επίσκοπος εις τύπον και τόπον Χριστού! Κάμπτεται το αγιορειτικό ήθος μπροστά στην εξαγγελία παροχής χρημάτων; Ακυρώνεται το χάρισμα της προφητείας που οφείλουν να διακονούν οι ενδεδυμένοι το αγγελικό σχήμα, άνδρες και γυναίκες, διά της διαπλοκής τους με κοσμικές υποθέσεις και συγχρόνως, αυτή η ακύρωση επιφέρει, με τεράστια θλίψη, αλλοίωση καταπτωτική του Αθωνικού Μοναχισμού, εν προκειμένω. Θάσος, Ιούλιος 2025

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ….

Ένας καλός φίλος μου, μου έκανε την τιμή και μου ζήτησε να γράψω δυο λόγια αντί προλόγου σ’ ένα καινούργιο βιβλίο του, με θέμα το «τώρα»! Σκέφτηκα να σώσω τις σκέψεις που έστειλα στον φίλο μου, αλλάζοντας κομμάτι τη διατύπωσή τους. Το «τώρα» ή η «παρούσα στιγμή», είναι μια σύλληψη απόλυτα ρεαλιστική, που η αξία της έχει καταγραφεί εδώ και αιώνες. Στην εποχή του μετα-καπιταλισμού διερχόμαστε, ως οδοιπόροι μιαν άνυδρη έρημο. Οι πιο πολλοί μας, γυναίκες και άνδρες, μοιάζουμε με τους Εβραίους, που κατέληξαν στην έρημο να λατρεύουν το είδωλο του χρυσού μοσχαριού. Η εποχή μας είναι αφιερωμένη στην λατρεία του Χρυσού Μόσχου! Ως άτομα τρελαινόμαστε επιζητώντας την συσσώρευση χρημάτων, την δημιουργία πλούτου, ως έθνη και πάλι επιδιώκουμε ισχύ οικονομική, πολιτική και τελικά σπέρνουμε στον κόσμο τον φόβο και τον τρόμο των πολέμων! Αδειάσαμε το νου μας από το παραμικρό ίχνος σοφίας. Σκορπίσαμε πέρα δώθε την θέρμη της ανθρωπιάς από την καρδιά… Μέσα σε ένα έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον αναζητούμε την Ουτοπία και αδιαφορούμε για το «τώρα», έχοντας μετατρέψει ως άτομα και ως έθνη τη ζωή μας σε μιαν ανυπόφορη Κόλαση, χωρίς να κατανοούμε την κατάπτωσή μας. Δεν θέλω να πω περισσότερα. Παραθέτω δύο χαϊκού, που αγαπώ πολύ… Στιγμή ρέουσα ασύλληπτου αιώνα μόνη πρόσκτηση Τί απομένει; Μια στιγμή, που έφυγε. Τα πάντα ρέουν Η αξία της παρούσας στιγμής, όπως ανέφερα, εκφράζεται σε αρχαίες παραδόσεις ως κάτι πολύτιμο: Ο Thich Nhat Hahn, Βουδιστής Μοναχός, ποιητής και υπέρμαχος της μη βίας και της ειρήνης, διδάσκει την τεράστια αξία της επίγνωσης της παρούσας στιγμής. Η παρούσα στιγμή είναι η μόνη στιγμή που υπάρχει και είναι η πύλη προς όλες τις άλλες στιγμές. Ο Ιησούς Χριστός δίνει έμφαση στο να ζούμε στην παρούσα στιγμή. Στο Ευαγγέλιο του Ματθαίου σώζονται τα εξής λόγια του: «Μην ανησυχείτε για το αύριο, γιατί το αύριο θα φροντίσει για τον εαυτό του» (6:34). Στον Σουφισμό, που άνθισε στον Κήπο του Ισλάμ, το waqt, στα αραβικά σημαίνει «χρόνος» ή «στιγμή», κατέχει μια ιδιαίτερη σημασία. Το waqt είναι η παρούσα στιγμή, ως χωροχρονική διάσταση για θεϊκή συνάντηση και πνευματική ολοκλήρωση. Δεν πρόκειται απλά για την έννοια του ημερολογιακού χρόνου, αλλά αναφέρεται στην μία μοναδική και ιερή στιγμή, που το Θείο μπορεί να βιωθεί και να πραγματωθεί υπαρξιακά στην ζωή του ανθρώπου. Το waqt είναι η παρούσα Στιγμή ως Θεϊκή Φανέρωση. Επιπρόσθετα, ο ακόλουθος του Δρόμου, ο ανιχνευτής του Τασσαούφ, όπως αλλιώς ονομάζεται ένας Σούφι, είναι ένας ‘Ιμπν αλ-Ουάκτ’ δηλαδή «γιος ή θυγατέρα της παρούσας στιγμής»! Ζει αδέσμευτος από τα βάρη του παρελθόντος και από το άγχος για το άδηλο μέλλον. ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΟΥΔΟΣ Θέρος του 2025 Θάσος

ΤΟ ΙΣΡΑΗΛ ΣΤΗ ΜΕΓΓΕΝΗ ΤΗΣ ΒΙΑΣ… ΤΩΝ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΩΝ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΩΝ

Οι Εβραίοι, που από τα τέλη του 19ου αιώνα άρχισαν να φθάνουν στην οθωμανική Παλαιστίνη, προκειμένου να μην αφανιστούν από τους Κοζάκους και την ‘Οχράνα’ (μυστική υπηρεσία του Τσάρου), που είχε βρει τον αποδιοπομπαίο τράγο για τα δεινά της Ρωσικής Αυτοκρατορίας στα πρόσωπα των Εβραίων, αναζητούσαν ειρήνη και ησυχία. Μάλιστα η συντριπτική πλειοψηφία τους ήταν εντελώς άμαθοι σε πολεμικές αντιμαχίες. Σε αντίθεση με τις προθέσεις τους και παρά τις ειρηνικές σχέσεις που είχαν δημιουργήσει με τους Άραβες της Παλαιστίνης, κυρίως με εκείνους που είχαν προσλάβει ως εργάτες γης στα κιμπούτς και στα μοσάβ, αντιμετώπισαν αρκετά σύντομα εχθρότητα και επιθετικότητα, από τους Μουσουλμάνους και τους Χριστιανούς της Παλαιστίνης. Στα πλαίσια της Κοινωνίας των Εθνών και μετά την διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, η άλλοτε οθωμανική Παλαιστίνη περιήλθε κατά το σύστημα της εντολής, στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η Διακήρυξη Μπάλφουρ (2 Νοεμβρίου 1917) είχε προτείνει την Παλαιστίνη ως πατρίδα για τους μέχρι τότε «απάτριδες» Εβραίους. Ο Σιωνισμός υπήρξε καρπός του κινήματος των εθνικισμών που είχε κατακλύσει την Ευρώπη. Αυτό που είχε συμβεί με τους Εβραίους της Διασποράς είχε συμβεί την ίδια περίοδο στους περισσότερους λαούς, που αποζητούσαν πατρίδα ανεξάρτητη και ελεύθερη από τις άλλοτε κραταιές πολυεθνικές αυτοκρατορίες. Από το Νοέμβριο του 1918, ως απάντηση στην Διακήρυξη Μπάλφουρ εμφανίστηκε η εθνικιστική αντίδραση των Αράβων της Παλαιστίνης, που εναντιώνονταν στην προοπτική ίδρυσης ενός εβραϊκού κράτους στα πατρογονικά ιστορικά εδάφη του Λαού Ισραήλ. Η εχθρότητα των Αράβων στην εβραϊκή μετανάστευση είχε οδηγήσει σε πάρα πολλά περιστατικά βίας. Αναφέρομαι σε ορισμένα απ’ αυτά: Οι ταραχές του Νέμπι Μούσα το 1920, οι ταραχές στη Γιάφα το 1921, γενικότερες ταραχές στην Παλαιστίνη το 1929, η αραβική εξέγερση των ετών 1936 έως 1939 στην Παλαιστίνη. Η αμέσως προηγούμενη εξέγερση των Αράβων αντιμετωπίστηκε από τις βρετανικές δυνάμεις και είχε καταπνιγεί με περίπου 5.000 Παλαιστίνιους νεκρούς. Μετά την απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών του 1947 για τον διαμοιρασμό της Παλαιστίνης και την ίδρυση ενός εβραϊκού και ενός αραβικού κράτους, υπήρξε εκ νέου βίαιη αντίδραση εκ μέρους των Παλαιστίνιων Αράβων, οι οποίοι επ’ ουδενί ήθελαν ένα εβραϊκό κράτος. Είναι γνωστό, ότι μετά την επίσημη κήρυξη της ίδρυσης του Κράτους του Ισραήλ τον Μάιο του 1948, την επομένη ακριβώς μέρα, γειτονικές αραβικές χώρες επιτέθηκαν με έναν πόλεμο, πλήρους κλίμακας, προκειμένου να «σβήσουν» από τον χάρτη το Ισραήλ! Το Ισραήλ αντιμετώπισε με επιτυχία την αραβική επιθετικότητα. Μετά απ’ αυτό το γεγονός, περίπου 700.000 Άραβες της Παλαιστίνης, που οι οικισμοί και τα χωριά τους είχαν περιέλθει στην επικράτεια του Κράτους του Ισραήλ, εγκατέλειψαν το Ισραήλ, είτε από φόβο αντιποίνων, είτε μετά από πίεση και έγιναν πρόσφυγες κυρίως στο Λίβανο και στην Ιορδανία. Το φαινόμενο της παλαιστινιακής βίας, αποτελεί την πολιτική αντίδραση κατ’ αρχάς στην ίδρυση εβραϊκού κράτους στην άλλοτε οθωμανική και κατόπιν υπό βρετανική εντολή Παλαιστίνη και μετά την ίδρυση του Κράτους του Ισραήλ το 1948, στην εξάλειψη αυτού του κράτους και στην εκδίωξη των Εβραίων από την αποκλειστικά αραβική Παλαιστίνη. Κατ’ αρχήν, πρέπει να επισημανθεί, ότι υπήρχε μια πολυδιάσπαση στις οργανώσεις της Παλαιστινιακής «Αντίστασης» απέναντι στο Κράτος του Ισραήλ. Μεταξύ των διαφόρων οργανώσεων υπήρχαν ορισμένοι κοινοί στόχοι. Ένας κοινός στόχος, όπως ειπώθηκε υπήρξε και για μερικές οργανώσεις συνεχίζει να είναι η κατάργηση του Κράτους του Ισραήλ από τον χάρτη των κρατών της γης και η αντικατάσταση της ισραηλινής επικράτειας από ένα Παλαιστινιακό Κράτος. Κυρίως η Χαμάς και η Παλαιστινιακή Τζιχάντ, και οι δυο ισλαμιστικές, που ο αγώνας τους έγκειται στην «κατάργηση» του Ισραήλ! Το σύνθημα που ακούγεται ιδίως τον τελευταίο καιρό από Παλαιστίνιους και φιλοπαλαιστίνιους δυτικών χωρών και της Ελλάδας είναι χαρακτηριστικό και ανήκει στις πιο πάνω οργανώσεις: «Από τον ποταμό στη θάλασσα» (αγγλικά ‘from the river to the sea’). Ο ποταμός είναι ο Ιορδάνης και η θάλασσα είναι η Μεσόγειος…. Σε πιο μετριοπαθείς οργανώσεις Παλαιστινίων η απαίτηση μετριάζεται κάπως. Ζητείται η αναγνώριση ανεξάρτητου κράτους της Παλαιστίνης, με επικράτεια στα εδάφη της Ιορδανίας και της Συρίας, πριν από τον Πόλεμο των Έξι Ημερών (1967), συμπεριλαμβανομένης και της Λωρίδας της Γάζας. Με άλλα λόγια, η εναλλακτική λύση αξιώνει, απομάκρυνση του Ισραήλ από τα Υψίπεδα του Γκολάν, από την Ανατολική Ιερουσαλήμ και από τα κατεχόμενα από τον ισραηλινό στρατό εδάφη της Δυτικής Όχθης. Η παραπάνω δεύτερη πρόταση εκτός από το τέλος της ισραηλινής κατοχής στην Δυτική Όχθη, προτείνει την απελευθέρωση των Παλαιστίνιων που κρατούνται σε φυλακές του Ισραήλ και την αναγνώριση του δικαιώματος της επιστροφής για τους Άραβες πρόσφυγες στους οικισμούς και στα χωριά τους εντός του Κράτους του Ισραήλ. Δύο λόγια για την Λωρίδα της Γάζας, που εδώ και ενάμιση χρόνο αποτελεί πεδίο γενικά δυσάρεστων εξελίξεων, μετά την δολοφονική επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023. Η Λωρίδα της Γάζας ως το 1967 ήταν υπό αιγυπτιακή διοίκηση. Μετά τον πόλεμο των Έξη Ημερών περιήλθε υπό την κατοχή και τον έλεγχο του Ισραήλ. Το 2005 ο Πρωθυπουργός του Ισραήλ Αριέλ Σαρόν απέσυρε τον ισραηλινό στρατό από την Γάζα, ενώ είχε υποχρεώσει, ακόμα και με τη χρήση βίας εκατοντάδες Εβραίους εποίκους, που είχαν εγκατασταθεί εκεί. Το 2006 έγιναν εκλογές στη Γάζα, όπως και στα υπόλοιπα παλαιστινιακά εδάφη. Στη Γάζα επικράτησε «πανηγυρικά» η ισλαμιστική Χαμάς, ενώ στα εδάφη της Δυτικής Όχθης είχε επικρατήσει η Φατάχ, με ηγέτη τον Μαχμούντ Αμπάς. Το 2007 στη Γάζα επήλθε σύγκρουση μεταξύ των δυνάμεων της Ανεξάρτητης Παλαιστινιακής Αρχής του Αμπάς και των δυνάμεων της Χαμάς, με επικράτηση της δεύτερης. Έκτοτε, οι κάτοικοι της Γάζας στην κυριολεξία είναι «κρατούμενοι» της Χαμάς! Επειδή οι Άραβες της Παλαιστίνης, κατά ένα μεγάλο μέρος τους αρνήθηκαν να αποδεχτούν την πραγματικότητα του Κράτους του Ισραήλ οι οργανώσεις που δημιούργησαν κατά του Ισραήλ είχαν επιλέξει την χρήση της τρομοκρατικής βίας. Αναφέρονται πιο κάτω οι παλαιστινιακές οργανώσεις, που είχαν επιλέξει την βία, ως εργαλείο πολιτικής δράσης: Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO), Φατάχ, Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PFLP), Δημοκρατικό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, Οργάνωση Αμπού Νιντάλ. Το 1988 η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης και η Φατάχ υπό την ηγεσία του Γιάσερ Αραφάτ αναγνώρισαν την ύπαρξη του Ισραήλ και αυτό οδήγησε στις διαπραγματεύσεις που είναι γνωστές ως Συμφωνίες του Όσλο (1993, 1995). Η Χαμάς ιδρύθηκε το 1987 στη Γάζα, ως παράρτημα της οργάνωσης ‘Αδελφοί Μουσουλμάνοι’ της Αιγύπτου. Το ‘Χαμάς’ είναι αρτικόλεξο του τίτλου της οργάνωσης που είναι «Ισλαμικό Κίνημα Αντίστασης». H ‘Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ’ ιδρύθηκε το 1981, εμπνέεται από τους ‘Αδελφούς Μουσουλμάνους’, αλλά η πιο έντονη επιρροή της προέρχεται από την ‘Ισλαμική Επανάσταση του Ιράν’. Η Παλαιστινιακή Τζιχάντ κυρίως δρα στην Δυτική Όχθη, με έδρα τη Τζενίν. Και οι δυο παραπάνω οργανώσεις δεν δέχονται την επίλυση του παλαιστινιακού με την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους, δίπλα στο Κράτος του Ισραήλ. Μετά τις Συμφωνίες του Όσλο η Χαμάς και η Παλαιστινιακή Τζιχάντ, έκαναν πολύ έντονη την επιθετικότητά τους, τόσο κατά του Κράτους του Ισραήλ και των Εβραίων όλου του κόσμου, όσο και κατά της Παλαιστινιακής Εθνικής Αρχής, με πρόεδρο τον Μαχμούντ Αμπάς. Ο Μαχμούντ Αμπάς, de facto έχει ανακηρύξει την Παλαιστινιακή Αρχή ‘Κράτος της Παλαιστίνης’, κάτι που έχει γίνει δεκτό από αρκετές χώρες, ενώ υπάρχει και έδρα του στον ΟΗΕ. Ο Μαχμούντ Αμπάς, ακολουθώντας την πολιτική του Αραφάτ, αναγνωρίζει το Κράτος του Ισραήλ, αλλά σε διάφορες περιστάσεις, προκειμένου να αντιμετωπίσει τις σε βάρος του επιθέσεις της Χαμάς και Παλαιστινιακής Τζιχάντ, εκτοξεύει σκληρές δηλώσεις κατά του Ισραήλ, κυρίως για την πολιτική των εβραϊκών αποικιών στα παλαιστινιακά εδάφη στην Δυτική Όχθη και στην κατάληψη παλαιστινιακών συνοικιών στην Ανατολική Ιερουσαλήμ από ακραίους θρήσκους Εβραίους. Η επίθεση της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου 2023 εκτός από τη δολοφονία Ισραηλινών πολιτών και ορισμένων αλλοδαπών κατοίκων του Ισραήλ συμπεριέλαβε και την ομηρία ακόμα και βρεφών. Αυτή η πράξη της Χαμάς προκάλεσε την επίθεση του Ισραήλ στην Λωρίδα της Γάζας, προκειμένου να εξαλειφθεί η τρομοκρατική οργάνωση, με πλήθος όμως θυμάτων αμάχων και βρεφών. Θα πρέπει με επίταση να επισημανθεί, ότι δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι η Χαμάς στη Γάζα, εκτός του ότι από το 2006 έχει δημιουργήσει μια μεγάλη ανοιχτή φυλακή, με έγκλειστους τους κατοίκους της, Μουσουλμάνους κατά κύριο λόγο και μια μικρή μειονότητα Χριστιανών, διαφόρων ομολογιών, έχει χρησιμοποιήσει τους αμάχους, τα νοσοκομεία, τα ιδρύματα κοινωνικής πρόνοιας και τα σχολεία κάθε βαθμίδας για να κρύβει οπλισμό και ρουκέτες, με τις οποίες βάλει κατά του Ισραήλ. Στην μακρά διάρκεια του πολέμου στη Γάζα, έχουν γίνει καταγγελίες, ότι η Χαμάς κλέβει φορτία ανθρωπιστικής βοήθειας, που εισάγονται στην περιοχή και τα μεταπουλά στη συνέχεια σε συνθήκες μαύρης αγοράς. Το Κράτος του Ισραήλ, βρίσκεται καθηλωμένο στη μέγγενη της βίας! Αυτή την κατάσταση την έχουν προκαλέσει η Χαμάς, η Παλαιστινιακή Τζιχάντ και οι υποστηρικτές τους, όπως η σιϊτική Χεζμπολλάχ του Λιβάνου, το Ιράν των Μουλλάδων, η Υεμένη των Χούθι. Το Ισραήλ αγωνίζεται, όπως γνωρίζει πολύ να το πράττει, για την επιβίωσή του στο Έρετζ Γισραέλ (Γη του Ισραήλ) και για την ασφάλεια των πολιτών του. Το Ισραήλ είναι ένα κράτος για τους Εβραίους, που επί αιώνες ήταν λαός απάτριδων, καταδικασμένος σε διωγμούς εξοντωτικούς, με αποκορύφωμα το Ολοκαύτωμα, αλλά πολίτες του του Ισραήλ υπάρχουν, με πλήρη ισοτιμία δικαιωμάτων, Άραβες, Μουσουλμάνοι και Χριστιανοί, Βεδουΐνοι, Δρούζοι, Κιρκάσιοι κ.ά.. Ισραηλινοί Άραβες και Δρούζοι κυρίως, στελεχώνουν τις Αμυντικές Δυνάμεις του Ισραήλ, όπως και το Διπλωματικό Σώμα της χώρας. Στην Κνεσσέτ υπάρχουν μέλη που ασκούν οξεία κριτική στην κυβέρνηση Νετανιάχου, χωρίς να φονεύονται από τρομοκράτες ή να φυλακίζονται. Μπορεί η κυβέρνηση Νετανιάχου με επιλογές της να προκαλεί ανησυχίες και να δέχεται δικαιολογημένες έντονες κριτικές, ότι θέτει σε κίνδυνο τη Δημοκρατία στη χώρα. Αλλά, ευτυχώς, δεν έχει επιβληθεί δικτατορία στο Ισραήλ. Υπάρχουν εφημερίδες και μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που ασκούν ελεύθερα ερευνητική δημοσιογραφία και αποκαλύπτουν κάθε τόσο τις απαράδεκτες επιλογές της κυβέρνησης Νετανιάχου, ακραίων υπουργών της που εμφορούνται από τις ιδέες του Ραβίνου Καχάνε χωρίς να το κρύβουν, όπως και μέλη της Κνεσσέτ που επίσης είναι απροκάλυπτα «Καχανιστές». Ο Αντισημιτισμός είναι παράγωγο του χριστιανικού αντι-ιουδαϊσμού. Οι ρίζες του βρίσκονται στην χριστιανική Ανατολή, όσο και στη Δύση. Η μεγάλη μορφή της Μεταρρύθμισης, ο Μαρτίνος Λούθηρος (1483-1546) υπήρξε ακραίος αντισημίτης. Το έργο του Λουθήρου “Von der Juden und Ihren Lügen” (‘Για τους Ιουδαίους και τα ψέματά τους’) (1543) υπήρξε κλασικό για την αντισημιτική ιδεολογία. Μάλιστα αυτό το έργο του Λουθήρου επανεκδόθηκε την περίοδο της ναζιστικής Γερμανίας και διαδόθηκε ως ντοκουμέντο κατά των Εβραίων. Στο Ισλάμ δεν είχε εμφανιστεί εξ αρχής η επιθετικότητα κατά των Εβραίων, που είχε εδραιωθεί μεταξύ των Χριστιανών, από τον 4ο αιώνα και μετά. Ο Προφήτης Μωάμεθ είχε εισαγάγει στην αρχή την κατεύθυνση της Ιερουσαλήμ, για την προσευχή των Μουσουλμάνων. Η Μέκκα ήταν δεύτερη και κατοπινή επιλογή, που εδραιώθηκε. Στο Κοράνιο συναντούμε την εξής αναφορά: «Αναλογιστείτε, όταν ο Μωυσής είπε στο λαό του: ‘Λαέ μου, να θυμάστε τη χάρη του Αλλάχ προς εσάς, όταν όρισε από ανάμεσά σας Προφήτες και σας έκανε κυρίαρχους και σας έδωσε, όσα δεν είχε δώσει σε κανέναν άλλο από τους λαούς του κόσμου. Λαέ μου, εισέλθετε στους Αγίους Τόπους, που προόρισε ο Αλλάχ για σας και μην τους εγκαταλείψετε, γιατί τότε θα καταστραφείτε’» (Κοράνιο σούρα Αλ Μάιντα 5:20-21). Τα παραπάνω εδάφια του Κορανίου, καθιστούν σαφές, ότι ο Θεός «δεν είχε δώσει (αυτή τη γη), σε κανέναν άλλο μεταξύ των λαών του κόσμου», εκτός από τον Λαό Ισραήλ. Από τα εδάφια αυτά, και από άλλες παρόμοιες αναφορές, γίνεται κατανοητό, ότι η Ιερουσαλήμ, είναι μια ιερή πόλη, σύμφωνα με την βούληση του Θεού, αλλά δεν είναι μια ιερή ισλαμική πόλη, λόγω του γεγονότος, ότι η ιερότητά της είχε καθιερωθεί πολύ πιο πριν, από την ιστορική εμφάνιση του Ισλάμ (621 μ. Χ.). Τα παραπάνω εδάφια καθιστούν σαφές, ότι ο Θεός «δεν είχε δώσει (αυτή τη γη), σε κανέναν άλλο μεταξύ των λαών του κόσμου», εκτός από τον Λαό Ισραήλ. Από τα εδάφια αυτά, και από άλλες παρόμοιες αναφορές, γίνεται κατανοητό, ότι η Ιερουσαλήμ, είναι μια ιερή πόλη, σύμφωνα με τον Θεό, αλλά δεν είναι μια ιερή ισλαμική πόλη, λόγω του γεγονότος, ότι η ιερότητά της είχε καθιερωθεί πολύ πριν, από την ιστορική εμφάνιση του Ισλάμ. Η αμφισβήτηση εκ μέρους Μουσουλμάνων του δικαιώματος των Εβραίων να εγκατασταθούν στην πατρογονική γη τους, εμφανίστηκε “πανηγυρικά”, στην διακήρυξη της οργάνωσης “Αδελφοί Μουσουλμάνοι” της Αιγύπτου το 1928. Ο νεαρός Γιάσερ Αραφάτ, ως φοιτητής στο Κάιρο, όπου είχε γεννηθεί, όχι απλά ήταν μέλος των ‘Αδελφών Μουσουλμάνων’, αλλά το 1948, στον πόλεμο των συνασπισμένων αραβικών δυνάμεων, κατά του νεόφυτου Κράτους του Ισραήλ, συμμετείχε ως εθελοντής, στο ένοπλο σώμα που είχαν οργανώσει οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι κατά του Ισραήλ. Η άρνηση του δικαιώματος των Εβραίων για μια πατρίδα στην Παλαιστίνη, υιοθετήθηκε και από τον Μεγάλο Μουφτή της Ιερουσαλήμ Χατζ Μοχάμεντ Αμίν Αλ Χουσεϊνί. Ο Αλ Χουσεϊνί υπήρξε “λάτρης” του Χίτλερ και του Ράιχ. Έγινε δεκτός στο Βερολίνο με τιμές αρχηγού κράτους, αποδεχόταν τις ναζιστικές επιλογές για την καταστροφή των Εβραίων από προσώπου γης. Ο Αλ Χουσεϊνί ενθάρρυνε την δημιουργία στην Βοσνία σώματος Μουσουλμάνων, που εντάχθηκαν στα γερμανικά SS και στήριζαν τη ναζιστική κατοχή στην Γιουγκοσλαβία. Μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου κατηγορήθηκε ως εγκληματίας πολέμου, αλλά ο Νάσερ του προσέφερε καταφύγιο στην Αίγυπτο, όπου συνέχισε από ραδιοφώνου τους μύδρους κατά των Εβραίων και του Κράτους του Ισραήλ μέχρι το θάνατό του. Οι Άραβες Χριστιανοί, κυρίως οι Ελληνορθόδοξοι, διαθέτουν αρκετά «πυρομαχικά» για να καλλιεργούν τον αντισημιτισμό τους, από πατερικά κείμενα κατά των Εβραίων μέχρι «λαοφιλείς ύμνους» κυρίως της Μεγάλης Εβδομάδας. Οι Άραβες Μουσουλμάνοι καλλιεργούν το αντισημιτικό μίσος τους, με επίκληση ορισμένων χαντίθ, (συλλογές αποφθεγμάτων του Προφήτη Μωάμεθ και περιστατικών από την ζωή του), παρόλο που αμφισβητείται αυθεντικότητά τους! Αναφέρω τα χαντίθ από την συλλογή Sahih al-Bukhari 2926, από τη συλλογή Sahih Muslim 2921, 2922, που είναι χαρακτηριστικά και αναφέρονται στον εξολόθρευση των Εβραίων από τους Μουσουλμάνους, κατά τα έσχατα της Ιστορίας. Όπως προειπώθηκε, το κύρος των χαντίθ αμφισβητείται έντονα, ως πηγή της ορθής μουσουλμανικής πίστης, ενώ από τα χιλιάδες χαντίθ που υπάρχουν εγκατεσπαρμένα σε διάφορες συλλογές, «ορθόδοξοι» Μουσουλμάνοι λόγιοι έχουν καταλήξει ότι αν από τις χιλιάδες πεντακόσια είναι μόνο αυθεντικά, αποτελεί ένα ζήτημα! Είναι χαρακτηριστικό, ότι το έμβλημα της Παλαιστινιακής Εθνικής Αρχής ή του Παλαιστινιακού Κράτους, όπως αυτοπροσδιορίζεται, η διοίκηση του Μαχμούντ Αμπάς, είναι όμοιο με αρκετών αραβικών άλλων κρατών. Απεναντίας, τα εμβλήματα της Χαμάς και της Παλαιστινιακής Ισλαμικής Τζιχάντ αναδεικνύουν τον χαρακτήρα τους ως οργανισμών ένοπλης βίας και καταδεικνύουν ό,τι διακηρύττουν, ότι δεν συμβιβάζονται με την ύπαρξη του Ισραήλ στην κοινωνία των Εθνών και των Κρατών της Διεθνούς Κοινότητας. Το Ισραήλ είναι πιεσμένο στην μέγγενη της βίας, κάτι που η πλειοψηφία των πολιτών και των κατοίκων του Κράτους του Ισραήλ δεν επιθυμεί, που έχουν στήσει Άραβες που λατρεύουν την βία και την τρομοκρατία…. ©ΓΙΩΡΓΟΣ Α. ΔΟΥΔΟΣ 27/05/2025

ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ!

Στην Δυτική Καθολική Εκκλησία έχει διαμορφωθεί ένας τρόπος «αγιοποίησης» των ανθρώπων του Θεού, αρκετά «εξορθολογισμένος», σύμφωνα με την επικράτηση ενός «δικαιοκρατικού» συστήματος στην Καθολική Λατινική Εκκλησία. Μάλιστα στην Δυτική Εκκλησία υπάρχει και διαβάθμιση των «αγίων»: Πρώτο στάδιο είναι η «μακαριοποίηση» και τελικό στάδιο η αγιοποίηση, με «αντικειμενικά κριτήρια»! Απεναντίας στην Εκκλησία της Ανατολής, χωρίς εξαίρεση ως προς τις επιμέρους παραδόσεις τους, (αναφέρομαι στην Ελληνορθόδοξη Εκκλησία, στην Κοπτική Ορθόδοξη Εκκλησία, στην Αποστολική Αρμενική Εκκλησία, στην Συρο-ορθόδοξη Εκκλησία, στην αρχαία Ασσυριακή Εκκλησία της Ανατολής, αλλά και στην Μαρωνιτική Εκκλησία, που έχει επηρεασθεί αρκετά από δυτικές μορφές ευσέβειας), το κριτήριο αναγνώρισης ενός ανθρώπου ως Αγίου, είναι η μαρτυρία της συνειδήσεως του Λαού του Θεού. Λέγοντας Λαός του Θεού αναφερόμαστε στους κληρικούς, στους λαϊκούς και στους μοναχούς, γυναίκες και άνδρες. Ο Λαός του Θεού σε περιορισμένη και συγκεκριμένη περιοχή γεωγραφικά μαρτυρεί ότι ο «άλφα» ή η «δείνα» είναι άνθρωποι αγιασμένοι, άνθρωποι του Θεού. Δεν είναι αναγκαίο να είναι «θαυματουργοί» ή να διέθεταν ενόσω ζούσαν «περίεργα» ή «εξαιρετικά» χαρίσματα. Αυτή η μαρτυρία αρκεί. Υπάρχουν περιπτώσεις που η μαρτυρία της συνειδήσεως του Λαού του Θεού επεκτείνεται σε ευρύτερες περιοχές, υπερβαίνει σύνορα χωρών, γιατί απλά έτσι τα οικονομεί ο Θεός μέσω του Παρακλήτου. Θα αναφέρω μόνο τρεις τέτοιες περιπτώσεις: Ο άγιος Νεκτάριος ο Αιγίνης είναι πολύ αγαπητός μεταξύ των πιστών της Ορθόδοξης Ρωσικής Εκκλησίας, αλλά και της Υπερόριας Ρωσικής Ορθόδοξης. Στην Ελλάδα ιδιαίτερα αγαπητός είναι ο άγιος Λουκάς ο Ιατρός, Αρχιεπίσκοπος Συμφερουπόλεως της Κριμαίας. Ο άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ έχει γίνει εξαιρετικά αγαπητός μεταξύ Ρουμάνων πιστών. Στην διαδρομή της ιστορίας «η Οδός» του Ευαγγελίου του Ιησού Χριστού, μετά την παύση των διωγμών κατά των Χριστιανών, δέχθηκε αρνητικές επιρροές και έλαβε κατ’ άνθρωπον, το σχήμα ενός θρησκευτικού θεσμού. Πρόκειται για το φαινόμενο της εκκοσμίκευσης της Εκκλησίας και την καθιέρωσή της ως θεσμικής θρησκείας ενός κράτους. Στο ελληνικό Σύνταγμα η Ορθόδοξη Εκκλησία χαρακτηρίζεται ως «επικρατούσα θρησκεία» στην Ελλάδα. Έχουν διατυπωθεί αρκετές εξωραϊστικές εικόνες, για να δικαιολογήσουν το σφιχταγκάλιασμα της εκκλησίας από το κράτος, αλλά κατά τη γνώμη μου, η ανθρώπινη διάσταση της εκκλησίας είναι πληγωμένη βαθιά απ’ αυτή την κατάσταση και όσα κι αν είναι τα προνόμια, με τα οποία την έχει προικίσει ο Καίσαρας δεν μειώνουν την «αποστασία» από το Ευαγγέλιο και δεν παύουν να θλίβουν το Άγιο Πνεύμα. Στην Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ελλάδα, κάτι που θα συμβαίνει είμαι βέβαιος και σε άλλες χώρες, που η «εθνική ορθόδοξη» Εκκλησία έχει δύναμη, διαθέτει επιρροή και προνόμια, η «λειτουργία» της συνειδήσεως του Λαού του Θεού έχει τεθεί «υπό κηδεμονία» ή και «υπό απαγόρευση», εκ μέρους των Επισκόπων, που συμπεριφέρονται ως δεσποτικοί δυνάστες κλήρου και λαού! Συμπεριφέρονται, κυρίως οι επαρχιούχοι επίσκοποι, που ονομάζονται Μητροπολίτες, απέναντι στο Πρεσβυτέριο και στους Λαϊκούς, λες και είναι «ποίμνιο» αλόγων ζώων, που οφείλουν να υπακούν τυφλά στον Δεσπότη, χωρίς αντιρρήσεις. Από την άλλη μεριά, οι λαϊκοί, γυναίκες και άνδρες δεν διαθέτουν θεολογική παιδεία, ενώ η πλειοψηφία των θρησκευόμενων είναι προσκολλημένοι σε μια στρεβλή υπακοή σε «γεροντάδες» και κατ’ επέκταση σε κάθε ρασοφόρο, που εύκολα τους χειραγωγεί. Οι εξαιρέσεις μεταξύ των Μητροπολιτών της Ελλαδικής Εκκλησίας είναι τόσο λίγες, που αδυνατούν να επιφέρουν αλλαγή στον τρόπο διακονίας του Λαού του Θεού, εντός του οποίου υπάρχουν και οι Επίσκοποι, άσχετα αν δεν το παραδέχονται, διότι αρκετοί θεωρούν ότι τους μειώνει κάτι τέτοιο. Κατά την περίοδο των Μέσων Χρόνων, που η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία βρισκόταν στην ακμή της, ο Καίσαρας συχνά επενέβαινε σε ζητήματα της Εκκλησίας. Και τότε, χάριν «κρατικών σκοπιμοτήτων» ή δημιουργίας μύθων, η συνείδηση του Λαού του Θεού παραμεριζόταν ή φιμωνόταν απόλυτα, ιδίως σε θέματα «αγίων» της Εκκλησίας. Ο Κωνσταντίνος, που μετέφερε την πρωτεύουσα της Αυτοκρατορίας από την Δύση στην Ανατολή και μετέτρεψε το Βυζάντιο σε «Νέα Ρώμη» και «Κωνσταντίνου Πόλι», την γνωστή Κωνσταντινούπολη, αναγνωρίστηκε ως Άγιος για την Ορθόδοξη Εκκλησία και του αποδόθηκε μάλιστα ο τίτλος του ισαποστόλου. Η Εκκλησία της Ρώμης τον Κωνσταντίνο δεν τον συγκαταλέγει μεταξύ των αγίων της, ενώ η μητέρα του Ελένη κοσμεί το αγιολόγιο της Δύσης. Ο Κωνσταντίνος βαρύνεται με φοβερά εγκλήματα. Κυρίως εκείνο που σκιάζει τη μνήμη του είναι η δολοφονία του γιου και της συζύγου του. Είναι αλήθεια πως με το διάταγμα της ανεξιθρησκείας που καθιέρωσε η Εκκλησία των μαρτύρων και των διωγμών κατά κάποιο τρόπο ανάσανε. Επίσης, μολονότι ο ίδιος δεν ήταν Χριστιανός, συγκάλεσε την Πρώτη Οικουμενική Σύνοδο στη Νίκαια, πριν από 1700 χρόνια και ανεξάρτητα από τις προσωπικές προθέσεις του συνέβαλε αποφασιστικά στην διατήρηση της εκκλησιαστικής ενότητας και προεχόντως στην διατύπωση του ορθοδόξου δόγματος. Ο Κωνσταντίνος μεταστράφηκε στο Χριστιανισμό λίγο πριν πεθάνει και μάλιστα η βάπτισή του έγινε από το Επίσκοπο Καισαρείας Ευσέβιο, που ανήκε στους «Ομοιουσιανούς», μετριοπαθή ομάδα Αρειανών, δηλαδή δεν βαπτίστηκε καν ως Ορθόδοξος Χριστιανός! Μία άλλη περίπτωση αγιοποίησης αυτοκράτορα, που πρέπει να αγνόησε την συνείδηση του Λαού του Θεού, αλλά έγινε για την εξυπηρέτηση «ύψιστων κρατικών συμφερόντων», είναι αυτή που αφορά τον Θεοδόσιο τον Μέγα. Ο Θεοδόσιος είναι ο αυτοκράτορας που καθιέρωσε τον Χριστιανισμό ως επίσημη θρησκεία στο Βυζάντιο. Αυτό το συμβάν εδραίωσε την καθιέρωση της Εκκλησίας ως θεσμικής θρησκείας και υπήρξε η αφετηρία της αποστασίας από το Ευαγγέλιο του Χριστού εξαιτίας της εκκοσμίκευσης. Επί πλέον, ο Θεοδόσιος βαρύνεται με το έγκλημα της μαζικής δολοφονίας Θεσσαλονικέων, που ορισμένοι ανάγουν σε 15.000 (390)! Ερωτηματικά θα μπορούσαν να εγερθούν όσον αφορά και την αγιοποίηση του Ιουστινιανού και της Θεοδώρας, κατά πόσο η αναγνώριση του αυτοκρατορικού ζευγαριού ήταν απόρροια της συνείδησης του Λαού του Θεού ή αξίωση του Παλατιού! Στην εποχή μας, η μαρτυρία της συνειδήσεως του Λαού του Θεού περί των αγίων ανθρώπων, τουλάχιστον στην ελληνορθόδοξη Εκκλησία στην Ελλάδα, αγνοείται κατά κανόνα εξοργιστικά από διάφορους Μητροπολίτες ή υπεροχικούς κληρικούς, όπως ονομάζονται συνήθως αρχιμανδρίτες, που μπορούν και μανιπουλάρουν τα ποίμνια των θρησκευόμενων. Θα αναφερθώ σε μια περίπτωση, που κατά την γνώμη μου καταδεικνύει το ζήτημα. Τον Απρίλιο του 1822, η εξέγερση κατά της οθωμανικής εξουσίας του Βερμίου, με επίκεντρο τη Νάουσα, καταστάλθηκε με ιδιαίτερη σκληρότητα. Ανάμεσα στα άλλα μέτρα κατά των επαναστατών, κάτω από ένα πλατάνι στη Νάουσα, άνδρες Χριστιανοί που συλλαμβάνονταν αποκεφαλίζονταν. Μαρτυρίες που διασώθηκαν αναφέρουν περισσότερους από 1200 άνδρες. Έκτοτε και ιδίως από το 1912 και μετά που η οθωμανική εξουσία εξέλιπε, στη συνείδηση των κατοίκων της Νάουσας, οι άνθρωποι που αποκεφαλίστηκαν από τους Οθωμανούς αναφέρονταν ως εθνομάρτυρες και ως τέτοιοι τιμούνταν. Το ίδιο συνέβαινε και για τις νεαρές γυναίκες, που κατά τον θρύλο, προτίμησαν να αυτοκτονήσουν, ορισμένες κρατώντας τα μωρά τους στην αγκαλιά, στον καταρράκτη Στουμπάνοι του ποταμού Αράπιτσα που διασχίζει τη Νάουσα, προκειμένου να αποφύγουν τον εξανδραποδισμό και την δουλεία. Το 2011 με πρωτοβουλία του Μητροπολίτη Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας Παντελεήμονος-Ιωάννη Καλπακίδη, που εκλέχτηκε μητροπολίτης το 1994, η τεράστια ομάδα των εθνομαρτύρων της Νάουσας, που προσδιορίστηκαν με ακρίβεια σε 1241 κατατάχτηκαν στο αγιολόγιο της Εκκλησίας ως νεομάρτυρες πλέον. Οι κάτοικοι της Νάουσας τιμούσαν αυτούς τους ανθρώπους, αλλά κανένας «ευσεβής» ή πιο σωστά ομάδα ευσεβών κατοίκων της πόλης, επί δεκαετίες, δεν είχαν αποκτήσει συνείδηση, ότι αυτοί οι άνθρωποι, άνδρες, γυναίκες, παιδιά και πέντε ιερείς, είχαν χάσει τη ζωή τους, υπερασπιζόμενοι την πίστη τους. Έπρεπε να έρθει στην περιοχή ο κ. Καλπακίδης ως μητροπολίτης και οργισμένοι περί αυτόν στα γραφεία της Μητροπόλεως, για να ανακαλυφθεί, ότι οι εθνομάρτυρες της Νάουσας ήταν και νεομάρτυρες της Εκκλησίας! Βέβαια, σε μια θεσμική εκκλησία, που διαθέτει ποικίλα προνόμια και λειτουργεί ως κράτος εν κράτει, παρά τις ανάγκες της κοινωνίας, για τις οποίες η μητροπολιτική ποιμαντική παραμένει αδιάφορη, τουλάχιστον κατά κανόνα, το πλήθος της τοπικής αγιολογίας θεωρείται «ευλογία», επιφέρει διακρίσεις υπέρ του Μητροπολίτη, κάτι σαν την «παραγωγικότητα» σε υπηρεσίες και επιχειρήσεις, ενώ συχνά εμφανίζεται και μια ιδιότυπη ποιμαντική, αυτή της «λειψανο-λατρείας» και της περιφοράς «ιερών λειψάνων» δι’ ανταλλαγής μεταξύ Μητροπόλεων ή μονών του Αγίου Όρους κυρίως! Νομίζω, ότι όσα εκτίθενται πιο πάνω, δίνουν απαντήσεις και ως προς την «αγιοποίηση» του Κωνσταντίνου του Μεγάλου βασιλέως στις εκκλησίες της Ανατολής.

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ ΤΟΥ ΙΣΡΑΗΛ Η ΣΦΑΓΗ ΤΗΣ ΤΑΝΤΟΥΡΑ ΚΑΙ Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΤΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΗ ΤΕΝΤΙ ΚΑΤΖ

Στη διάρκεια του πρώτου αραβοϊσραηλινού πολέμου, που για τους Εβραίους του Ισραήλ είναι ο Πόλεμος της Ανεξαρτησίας, ενώ για τους Άραβες της Παλαιστίνης, που τα χωριά και οι οικισμοί τους είχαν περιληφθεί στην επικράτεια του Κράτους του Ισραήλ είναι η «Νάκμπα», που σημαίνει «Καταστροφή», «Ξεριζωμός», δεν μάχονταν μεταξύ τους άγγελοι, ούτε άγιοι. Σε πολλές περιπτώσεις οι μαχητές και των δύο πλευρών, Εβραίων και Αράβων είχαν λησμονήσει την ανθρωπιά και φέρονταν σαν τέρατα της κόλασης! Ο Πόλεμος της Ανεξαρτησίας του 1948 έχει μια εξαιρετικά μελανή και ματωμένη σελίδα, που είναι νωπή ακόμα και βαραίνει τους Ισραηλινούς Εβραίους και συγκεκριμένα τους μαχητές της Χαγκάνα, στην Ταξιαρχία Αλεξανδρόνι. Στις 22 και 23 Μαΐου 1948 οι Εβραίοι στην κυριολεξία έσφαξαν τους Παλαιστίνιους κατοίκους ενός μικρού χωριού, της Ταντούρα, κοντά στη Χάιφα, μολονότι είχαν παραδοθεί στη Χαγκάνα. Οι κάτοικοι της Ταντούρα ήταν περίπου 1500. Ο αριθμός των σφαγιασμένων νεκρών παραμένει αδιευκρίνιστος. Οι νεκροί κυμαίνονται από κάποιες δεκάδες έως δυο εκατοντάδες και περισσότεροι… Ένας Εβραίος μεταπτυχιακός φοιτητής της Ιστορίας του Πανεπιστημίου της Χάιφα, ο Τέντι Κατζ, ερευνούσε την «σφαγή της Ταντούρα». Οι προφορικές μαρτυρίες επιζώντων της Ταντούρα, όταν δημοσιοποιήθηκαν αντιμετωπίστηκαν με σκεπτικισμό. Ο Κατζ στα πλαίσια της μεταπτυχιακής του έρευνας έλαβε συνεντεύξεις και από βετεράνους της Ταξιαρχίας Αλεξανδρόνι, που αντιμετωπίστηκαν πέρα ως πέρα αρνητικά. Το 1922 γυρίστηκε ντοκιμαντέρ με τίτλο “Tantura”. Σ’ αυτό έλαβαν μέρος αρκετοί Ισραηλινοί βετεράνοι που είχαν δηλώσει ότι πράγματι είχε γίνει η σφαγή στο χωριό Ταντούρα, μετά την παράδοσή του στην Χαγκάνα. Το 2023 το “Forencic Architecture”, δημοσίευσε μια έρευνα που είχε αναλάβει στην περιοχή και κατέληξε στο συμπέρασμα, ότι στις παραλίες Τελ Ντορ υπήρχαν τρεις πιθανοί τάφοι, που συνδέονταν με την σφαγή της Ταντούρα! (Η Forensic Architecture είναι μια διεπιστημονική ερευνητική ομάδα με έδρα το Πανεπιστήμιο Ερευνών Goldsmiths, τμήμα του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, που χρησιμοποιεί αρχιτεκτονικές τεχνικές και τεχνολογίες, για τη διερεύνηση περιπτώσεων κρατικής βίας και παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλο τον κόσμο. Η ομάδα διευθύνεται από τον Βρετανοϊσραηλινό Αρχιτέκτονα Eyal Weizman). Οι περιπέτειες του Teddy Katz Τον Ιανουάριο του 2000, ο Ισραηλινός δημοσιογράφος Amir Gilat είχε δημοσιεύσει ένα άρθρο στην εφημερίδα Ma’ariv, που αναφερόταν στα γεγονότα στην Ταντούρα. Σε μεγάλο βαθμό το περιεχόμενο του άρθρου βασιζόταν στα ευρήματα της μεταπτυχιακής διατριβής του Κατζ, που είχε κατατεθεί στο Πανεπιστήμιο της Χάιφα το 1998. Μετά τη δημοσίευση του άρθρου του Gilat, βετεράνοι της Ταξιαρχίας Αλεξαντρόνι διαμαρτυρήθηκαν και σε επόμενο φύλο της εφημερίδας, ο Gilat σε άρθρο του που αφορούσε τα περιστατικά της Ταντούρα περιέλαβε την γραπτή διαμαρτυρία των βετεράνων, που ισχυρίζονταν, ότι ουδέποτε είχε συμβεί η σφαγή στο χωριό. Οι ίδιοι βετεράνοι καταμήνυσαν τον Teddy Katz για συκοφαντική δυσφήμιση εις βάρος τους, και αξίωναν από τον Κατζ να τους καταβάλλει αποζημίωση μεγαλύτερη από 300.000 δολάρια. Στην δικαστική διαδικασία που ακολούθησε, ο Κατζ ήρθε σε συμβιβασμό με τους αντιδίκους του και δήλωσε ότι τα στοιχεία της διατριβής του ήταν ανακριβή. Το Πανεπιστήμιο ακύρωσε την διατριβή του Κατζ, η οποία είχε λάβει βαθμό 97% και απαίτησε να υποβάλλει αναθεωρημένη την εργασία του. Εν τέλει έλαβε μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών, όχι όμως ερευνητικού χαρακτήρα. Ο ιστορικός Ιλάν Παπέ είχε υποστηρίξει τον Κατζ και την εργασία του, που είχε προκαλέσει στους Ισραηλινούς βετεράνους την απόφαση να τον οδηγήσουν στο δικαστήριο. Ο Παπέ ισχυριζόταν, ότι έχει στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η σφαγή έλαβε χώρα. Το 2004, ο Ισραηλινός ιστορικός Μπένι Μόρις είχε ερευνήσει επισταμένα την διαμάχη, όσον αφορά την «υπόθεση Ταντούρα» και η δήλωση που έκανε είναι ενδεικτική του προβλήματος που είχε ανακύψει: Τα συμπεράσματά μου, μου αφήνουν «ένα βαθύ αίσθημα ανησυχίας». Η απόψή του ήταν, ότι ενώ δεν είναι σαφές αν πράγματι συνέβη η σφαγή στην Ταντούρα ή όχι, δεν υπήρχε αμφιβολία, ότι είχαν διαπραχθεί εγκλήματα πολέμου από τις εβραϊκές δυνάμεις (Χαγκάνα) και ότι το χωριό εκκαθαρίστηκε βίαια από τους Άραβες κατοίκους του. Ο Μόρις είχε δηλώσει, ότι πιστεύει πως μια γυναίκα του χωριού είχε βιαστεί, ενώ μέλη της Ταξιαρχίας Αλεξανδρόνι μπορεί να εκτέλεσαν αιχμαλώτους πολέμου και να είχαν προβεί και σε κάποιες λεηλασίες· αυτά με βάση μια στρατιωτική έκθεση, που χρησιμοποιεί την εβραϊκή λέξη khabala (σαμποτάζ). ©ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΟΥΔΟΣ 15/05/2025 Στη φωτογραφία αιχμάλωτοι Άραβες της Χαγκάνα στην Ταντούρα.

ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΙΔΡΥΣΗΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΤΟΥ ΙΣΡΑΗΛ ΚΑΙ Η ΑΝΑΙΡΕΣΗ ΤΩΝ ΔΕΣΜΕΥΣΕΩΝ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟΥΣ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΟΥΣ…

"Εν μέσω της απρόκλητης επιθετικότητας, καλούμε τους Άραβες κατοίκους του Κράτους του Ισραήλ να επιστρέψουν στους τρόπους ειρήνης και να διαδραματίσουν το ρόλο τους στην ανάπτυξη του κράτους, με πλήρη και ισότιμη ιθαγένεια και τη δέουσα εκπροσώπηση στα όργανα και τους θεσμούς του - προσωρινά ή μόνιμα. Προσφέρουμε ειρήνη και ενότητα σε όλα τα γειτονικά κράτη και τους λαούς τους και τους καλούμε να συνεργαστούν με το ανεξάρτητο εβραϊκό έθνος για το κοινό καλό όλων". (Απόσπασμα από την Διακήρυξη Ανεξαρτησίας του Κράτους του Ισραήλ, 14 Μαΐου 1948) Ένας σημαντικός Εβραίος στοχαστής του 20ου αιώνα, ο Martin Buber (1878-1965), είχε ως όραμα για την οικοδόμηση των σχέσεων Εβραίων και Αράβων σε «μια χώρα των δύο λαών» (Martin Buber; A Land of two Peoples. The University of Chicago Press, 2005)! Τελικά, οι εξελίξεις οδήγησαν στην απόφαση 181/29 Νοεμβρίου 1947, της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, για την ίδρυση στην Παλαιστίνη δύο κρατών, ενός εβραϊκού και ενός αραβικού. Στις 14 Μαΐου του 1948 ιδρύθηκε το Κράτος του Ισραήλ και ο Νταβίντ Μπεν Γκουριόν στο Τελ Αβίβ ανακοίνωσε πανηγυρικά την Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας. Την επόμενη ακριβώς μέρα, στις 15/05/1948 ένοπλες δυνάμεις συνασπισμένων αραβικών κρατών, εισήλθε στην επικράτεια του κατά το διεθνές δίκαιο νεόφυτου ανεξάρτητου κράτους. Οι χώρες που συνασπίσθηκαν και επιτέθηκαν στο Ισραήλ ήταν η Αίγυπτος, η Υπεριορδανία, η Συρία, το Ιράκ. Μάλιστα η οργάνωση «Αδελφοί Μουσουλμάνοι» της Αιγύπτου είχε προβεί σε στρατολόγηση εθελοντών για να συνδράμουν στην επίθεση. Τελικά, ο πρώτος αραβο-ισραηλινός πόλεμος έληξε άδοξα για τους Άραβες, με νίκη των δυνάμεων του Ισραήλ στις 10 Μαρτίου του 1949. Οι ρίζες της αραβοϊσραληνικής σύγκρουσης, που δυστυχώς επιμένει να είναι τραγικά επίκαιρη, πρέπει να αναζητηθούν περί τα τέλη του 19ου αιώνα, όταν άρχισε να αναπτύσσεται το μέτωπο του εθνικισμού στην Δυτική Ευρώπη. Τότε, με αφορμή την δίκη του λοχαγού Ντρέιφους στη Γαλλία, που αποτέλεσε αποκορύφωση του επιθετικού αντισημιτισμού, ο Αυστριακός εβραϊκής καταγωγής δημοσιογράφος Χερτζλ συνέλαβε την ανάγκη ίδρυσης ενός κράτους για τους Εβραίους. Το εβραϊκό εθνικιστικό κίνημα ονομάστηκε Σιωνισμός και η επιλογή αυτή, σε καμιά περίπτωση δεν έχει την ελάχιστη σχέση με τις δαιμονοποιήσεις που της πρόσθεσαν φαντασιακά και εντελώς αυθαίρετα κυρίως φανατικοί Χριστιανοί. Παράλληλα με τον εβραϊκό εθνικισμό και εξαιτίας της επιρροής αυτής της ιδεολογίας και σε αραβικούς λαούς, εμφανίστηκε η αραβική αντίδραση στην προοπτική ίδρυσης ενός εβραϊκού κράτους στην Παλαιστίνη. Ο αραβικός εθνικισμός, στην αντιμαχία του απέναντι στους Εβραίους, εμφανίστηκε ενδεδυμένος είτε τον Παναραβισμό, είτε τον Πανισλαμισμό. Στις αρχές του 20ου αιώνα στην Παλαιστίνη, όπου άρχισαν να εγκαθίστανται καταδιωγμένοι από τα πογκρόμ Εβραίοι από την κεντρική και ανατολική Ευρώπη, αυξάνοντας την εβραϊκή παρουσία στην πατρογονική Γη του Ισραήλ, εμφανίστηκε η πρώτη σύγκρουση μεταξύ Εβραίων της Παλαιστίνης και Αράβων. Το 1947 αυτή η σύγκρουση κορυφώθηκε σε μεγάλης κλίμακας εμφύλιο πόλεμο μεταξύ των δύο παλαιστινιακών κοινοτήτων. Εδώ πρέπει να ειπωθούν δυο λόγια για τον Χατζ Αμίν Αλ Χουσεϊνί, που το 1921 ανέλαβε την θέση του Μεγάλου Μουφτή της Ιερουσαλήμ. Υπήρξε μια ισχυρή προσωπικότητα, που επηρέασε αρνητικά, κατά τη γνώμη μας την αραβοϊσραηλινή αντιμαχία. Ο Αλ Χουσεϊνί αρνήθηκε τρεις φορές τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους, ακόμα και όταν οι διπλωματικές ισορροπίες ήταν ευνοϊκές για τους Παλαιστινίους. Το 1936 οι Άραβες της Παλαιστίνης είχαν εξεγερθεί κατά των Βρετανών, αλλά και κατά της Ιουδαϊκής Κοινότητας της Παλαιστίνης. Οι Βρετανοί, το 1937, με το σχέδιο Peel είχαν προτείνει την διανομή της Παλαιστίνης μεταξύ Αράβων και Εβραίων, με την δημιουργία δύο κρατών. Η αποδοχή του σχεδίου Peel θα σήμαινε κατάργηση του καθεστώτος της βρετανικής εντολής. Ο Χουσεϊνί αρνήθηκε το σχέδιο! Το 1939 οι Βρετανοί με την «Λευκή Βίβλο», είχαν προτείνει μια φιλοαραβική λύση στο παλαιστινιακό. Μάλιστα οι Εβραίοι είχαν θεωρήσει την πρόταση προδοτική σε βάρος τους. Ο Αμίν Αλ Χουσεϊνί αρνήθηκε να δεχθεί την πρόταση των Βρετανών. Ο Χατζ Αμίν Αλ Χουσεϊνί, το 1947 αρνήθηκε να αποδεχθεί την απόφαση του ΟΗΕ, που πρόβλεπε τη δημιουργία ενός αραβικού και ενός εβραϊκού κράτους στην υπό βρετανική εντολή Παλαιστίνη. Στη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου ο Χουσεϊνί αποδείχθηκε ένθερμος θαυμαστής και υποστηρικτής του Χίτλερ. Έγινε δεκτός με τιμές αρχηγού κράτους στο Βερολίνο. Ενθάρρυνε την δημιουργία σώματος Βοσνίων Μουσουλμάνων, που εντάχθηκε στα SS και μετά το τέλος του Πολέμου είχε κηρυχθεί εγκληματίας πολέμου και αναζητούνταν να συλληφθεί. Τελικά του πρόσφερε καταφύγιο ο Νάσερ και από το Κάιρο μετέδιδε ραδιοφωνική προπαγάνδα κατά του Ισραήλ και κατά των Εβραίων! Οι Συμφωνίες του Όσλο, πρόκειται για ένα πλέγμα επί μέρους συμφωνιών μεταξύ του Κράτους του Ισραήλ και της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO), πρόσφεραν την ελπίδα και την προοπτική ασφαλούς συνύπαρξης του Ισραήλ και ενός Παλαιστινιακού Κράτους, δίπλα του. Τελικά, οι Συμφωνίες του Όσλο δεν έγιναν δεκτές, τόσο από ακραίους Παλαιστίνιους, όσο και από ακραίους Εβραίους. Η Χαμάς και η Παλαιστινιακή Τζιχάντ δημιουργήθηκαν ακριβώς για να καταργήσουν τους όρους των Συμφωνιών του Όσλο. Από την άλλη μεριά φανατικοί Εβραίοι, εμπνεόμενοι εν πολλοίς από ιδέες, όμοιες με του Ραβίνου Μεΐρ Καχάνε, εναντιώνονταν και συνεχίζουν να εναντιώνονται στην συνδιαλλαγή μεταξύ Παλαιστινίων και Εβραίων! Ο Πρωθυπουργός του Ισραήλ Γιτζάκ Ράμπιν, πλήρωσε με τη ζωή του το 1995 την υπογραφή της τελευταίας από τις επιμέρους συμφωνίες, που καταρτίζουν τις Συμφωνίες του Όσλο. Για τους Ισραηλινούς ο πόλεμος του 1948 για την αντιμετώπιση των συνασπισμένων αραβικών δυνάμεων που εισέβαλαν στο έδαφος του Κράτους του Ισραήλ ονομάζεται, απόλυτα δικαιολογημένα, «Πόλεμος της Ανεξαρτησίας». Κατά την ανάγνωση των συμβάντων από τους Άραβες της Παλαιστίνης, ο πόλεμος εκείνος ονομάσθηκε «Naqba», που σημαίνει «Ξεριζωμός». Είναι αλήθεια, ότι το 1948, με τον πόλεμο που ξέσπασε στο Ισραήλ μετά την επίθεση των συνασπισμένων αραβικών δυνάμεων, αρκετά αραβικά χωριά στην ισραηλινή επικράτεια άδειασαν από τους κατοίκους τους, που αναγκάστηκαν να καταφύγουν σε γειτονικές χώρες, κυρίως Ιορδανία και Λίβανο, όπου ζούσαν σε προσφυγικούς καταυλισμούς, αρκετοί από τους οποίους λειτουργούν ακόμα. Πρέπει όμως να ειπωθεί οπωσδήποτε τούτο. Οι πόλεμοι και οι ένοπλες συγκρούσεις, πάντοτε ήταν και είναι κατάρα. Εκτός από τους ενόπλους που εμπλέκονται, η τραγικότητα ενός πολέμου, καταγράφεται ιδίως στις κυνικά λεγόμενες «παράπλευρες απώλειες», όπως ονομάζονται τα θύματα μεταξύ των αμάχων, ηλικιωμένων, γυναικών και παιδιών κυρίως, που είτε χάνουν τη ζωή τους, από «αδέσποτες σφαίρες», είτε εξαιτίας του τρόμου του θανάτου, αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους αναζητώντας ασφαλές καταφύγιο. Έτσι εμφανίζονται οι πρόσφυγες. Στην περίπτωση του πολέμου της Ανεξαρτησίας του Ισραήλ το 1948, υπήρξε και μια προπαγάνδα από αραβικά παλαιστινιακά κέντρα, που ήταν ασυμβίβαστα με την αποδοχή της ίδρυσης του Κράτους του Ισραήλ, που διέσπειραν τον φόβο μεταξύ των Παλαιστινίων που τα χωριά και οι οικισμοί τους βρίσκονταν εντός της επικράτειας του νέου κράτους, ότι θα υποστούν διωγμούς και άλλα δεινά, οπότε η προπαγάνδα ενθάρρυνε την εγκατάλειψη και την φυγή. Με άλλα λόγια, η «naqba» των Αράβων της Παλαιστίνης, προκλήθηκε περισσότερο από τους προπαγανδιστές που ανέφερα και λιγότερο από τις αρχές του ίδιου του Ισραήλ. Το έγκλημα της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου 2023 σε βάρος πολιτών και κατοίκων του Ισραήλ και η επίθεση των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων στη Γάζα, με σκοπό την πλήρη αποδυνάμωση της τρομοκρατικής Χαμάς, ανέτρεψε, εύχομαι προσώρας, κάθε ευοίωνη προοπτική ειρηνικής επίλυσης της αντιμαχίας Ισραήλ και Παλαιστινίων…. Η κυβέρνηση Νετανιάχου, όπως είναι γνωστό υποστηρίζεται από ορισμένα μικρά κόμματα, που εμφορούνται από ακραίες θρησκοληπτικές ιδεολογίες, έντονα κακοποιητικές της ανθρωπιστικής ουσίας του Ιουδαϊσμού. Λ.χ. ο Ιτάμαρ Μπεν Γκβιρ, υπουργός Ασφάλειας της ισραηλινής κυβέρνησης, δεν αποκρύπτει ότι η ιδεολογία του κόμματός του είναι ο «Καχανισμός». Πρόκειται για τη νέο-σιωνιστική θρησκευτική ιδεολογία που διακήρυττε ο Αμερικανο-ισραηλινός Ραβίνος Μεΐρ Καχάνε, που είναι απόλυτα εχθρική απέναντι στους Άραβες, αρνητική σε κάθε προοπτική συμφιλίωσης και προοπτικής συνύπαρξης των δύο λαών. Παρόμοιες είναι και οι θέσεις του κόμματος του υπουργού Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς. Ο ίδιος ο Μπενιαμίν Νετανιάχου είναι υπόδικος έναντι της Δικαιοσύνης του Ισραήλ, και όσο διαρκεί η κρίση που προκλήθηκε μετά την 7η Οκτωβρίου 2023, οι σε βάρος του δικαστικές διαδικασίες βρίσκονται σε αναστολή. Εύλογο είναι λοιπόν να μην επιδιώκει την λύση του προβλήματος. Μάλιστα, πριν λίγες μέρες, δήλωσε ο Νετανιάχου ότι προτεραιότητά του είναι η καταστροφή της Χαμάς και σε δεύτερη μοίρα έρχεται η απελευθέρωση των ομήρων που κρατούνται στην Γάζα, κάτι που προκάλεσε την οργή σημαντικής μερίδας των πολιτών του Ισραήλ. Επίσης, στις 5 Μαΐου είχε προαναγγείλει ότι επίκειται μια σφοδρή επίθεση του ισραηλινού στρατού στη Γάζα, κάτι που ερμηνεύεται ως καθολική, γενοκτονικών διαστάσεων επίθεση κατά του πληθυσμού, με σκοπό την πλήρη εθνοκάθαρση της Λωρίδας από τους Παλαιστίνιους Άραβες. Από την πρόσφατη πολεμική δραστηριότητα του Ισραήλ, η παραβίαση του διεθνούς δικαίου με την επίθεση με drones στα διεθνή ύδατα, κοντά στη Μάλτα, πλοίου που μετέφερε ανθρωπιστική βοήθεια για τους κατοίκους της Γάζας, όχι απλά προκάλεσε διαμαρτυρίες και την κατακραυγή κατά την κυβέρνησης του Κράτους του Ισραήλ, αλλά επέτεινε τις πιέσεις για την διερεύνηση εκ μέρους του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, να εντείνει την έρευνά του για σοβαρά εγκλήματα πολέμου και κατά της ανθρωπότητας εκ μέρους του Μπενιαμίν Νετανιάχου και κάθε άλλου εμπλεκόμενου. Παρόμοια είναι και η συμπεριφορά της κυβέρνησης Νετανιάχου, με την ενθάρρυνση καταπατήσεων παλαιστινιακών εδαφών στην Δυτική Όχθη, που στη συνέχεια με νομοθετικές ρυθμίσεις της Κνεσέτ, ουσιαστικά περιέρχονται στην επικράτεια του Ισραήλ. Αυτές οι επιλογές της κυβέρνησης του Ισραήλ αποτελούν κλοπές γης από εδάφη της Παλαιστίνης και ήδη οι αποικίες Εβραίων στην Δυτική Όχθη, έχουν κριθεί παράνομες. Ενδεικτικό της απαξίας απέναντι στη διεθνή νομιμότητα εκ μέρους της κυβέρνησης Νετανιάχου, είναι ότι τόσο Μπεν Γκβιρ όσο και ο Σμότριτς κατοικούν σε παράνομους εβραϊκούς οικισμούς στη Δυτική Όχθη! Στην εφετινή επέτειο ίδρυσης του Κράτους του Ισραήλ, σε συνάρτηση με τις σχέσεις που έχουν διαμορφωθεί απέναντι στους Παλαιστίνιους Άραβες, που ζουν στη Γάζα και στην Δυτική Όχθη, είναι εξαιρετικά λυπηρό και προκαλεί οργή, ότι η κυβέρνηση Νετανιάχου και οι σύμμαχοί της, παραβιάζουν, όχι μόνον αρχές του Διεθνούς Δικαίου, αλλά απογυμνώνουν και ακυρώνουν τις συνταγματικές αρχές που διατυπώνονται στην Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας του Κράτους του Ισραήλ της 14ης Μαΐου 1948. Το Κράτος του Ισραήλ είναι το κύριο υποκείμενο του διεθνούς δικαίου, που οφείλει να κρατά ζωντανή την Μνήμη του Ολοκαυτώματος κατά των Εβραίων και να καλλιεργεί την ευαισθησία των συνειδήσεων απέναντι στον Αντισημιτισμό. Δυστυχώς ο Μπενιαμίν Νετανιάχου προσωπικά και στελέχη της κυβέρνησής του, με τις πράξεις τους και τις σκόπιμες παραλείψεις τους, έχουν καταφέρει να απογυμνώσουν το Κράτος του Ισραήλ από τις παραπάνω ευθύνες του. Διότι δε νομιμοποιείσαι να αναφέρεσαι στον Αντισημιτισμό και στο Ολοκαύτωμα, όταν με την πολιτική σου, ασκεί μια ρατσιστική γενοκτονικών διαστάσεων επιθετική πολιτική εναντίον ενός λαού, των Παλαιστινίων…. ©ΓΙΩΡΓΟΣ Α. ΔΟΥΔΟΣ Στην φωτογραφία υψώνεται στο σημερινό Εϊλάτ η σημαία του Ισραήλ, σηματοδοτώντας την λήξη του πρώτου αραβο-ισραηλινού πολέμου τον Μάρτιο του 1949.