ΓΙΑ ΤΗΝ ‘ΕΛΕΝΗ’ ΤΟΥ Ν. ΓΚΑΤΖΟΓΙΑΝΝΗ

Η εφημερίδα «Καθημερινή» προσφέρει στους αναγνώστες της και όχι μόνο, μαζί με το σημερινό της φύλλο (15/1/17) τον πρώτο τόμο του βιβλίου του Νίκου Γκατζογιάννη ‘ΕΛΕΝΗ’. Η Ἐλένη’, είναι η μητέρα του Γκατζογιάννη, που υπήρξε τραγικό θύμα του ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου. Στις 28 Αυγούστου του 1948, μετά από απόφαση ανταρτοδικείου η Ελένη Γκατζογιάννη τουφεκίστηκε σε ηλικία σαράντα ενός χρόνων.

Το βιβλίο είναι μια ανατομία της τραγωδίας του ελληνικού Εμφυλίου. Ένοχοι για τον Εμφύλιο που ρήμαξε τον Λαό και την Ελλάδα είναι και οι δυο πλευρές των ομόφυλων εμπόλεμων. Και δυστυχώς, ο Εμφύλιος συνεχίστηκε στον τόπο, τουλάχιστον ως το 1974, που κατέρρευσε με τραγική αφορμή την κατάλυση της νομιμότητας στην Κυπριακή Δημοκρατία και την εισβολή του τουρκικού στρατού, που έγινε κατοχή και συνεχίζεται ως τις μέρες μας.

Δεν έχω την πρόθεση να προωθήσω το σημερινό φύλλο της «Καθημερινής». Απλά, θεωρώ πολύ αξιόλογο το βιβλίο του Νίκου Γκατζογιάννη, όσο και αν πολεμήθηκε η έκδοσή του, όπως και η ταινία που αργότερα γυρίστηκε, από το ΚΚΕ και αριστερούς κύκλους, που επιμένουν να βλέπουν την ιστορία της περιόδου του Εμφυλίου από μια οπτική γωνία μόνο, τη δική τους!

Η ελληνική έκδοση της ‘Ελένης’ (1983) κατά τη γνώμη μου ξαναγράφτηκε από τον μεταφραστή της, τον υπέροχο Αλέξανδρο Κοτζιά. Ο Κοτζιάς που δεν ανήκε στο στρατόπεδο των κορυβαντιώντων υπέρ των νικητών του Εμφυλίου Πολέμου, δεν αρκέσθηκε να διαβάσει το αγγλικό πρωτότυπο του βιβλίου και να ξεκινήσει την απόδοσή του στα ελληνικά. Όπως ο ίδιος έλεγε, έκανε άπειρες συζητήσεις με τον συγγραφέα Νίκο Γκατζογιάννη και ζήτησε να επισκεφθεί τον τόπο όπου διαδραματίστηκε το δράμα της ηρωίδας Ελένης, να δει ανθρώπους που ήταν συντοπίτες και μάρτυρες των τραγικών συμβάντων, με αποκορύφωμα τον τουφεκισμό της Μάνας του Γκατζογιάννη και της θείας του Αλέξως, από άνδρες του ‘Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας’. Για την εξαιρετική μετάφραση που έκανε ο μακαρίτης Αλέξανδρος Κοτζιάς κατηγορήθηκε από τους κύκλους του ΚΚΕ και της Αριστεράς, που αν μπορούσε θα απαγόρευε τόσο την κυκλοφορία του βιβλίου, όσο και την προβολή της ομώνυμης ταινίας στη χώρα μας.

Η επαφή μου με την ‘Ελένη’ του Νίκου Γκατζογιάννη και η κατοπινή γνωριμία μου με τον Αλέξανδρο Κοτζιά συνετέλεσαν σε μια προσωπική καθαρτήρια απελευθέρωσή μου. Η ‘Ελένη’ έγινε αιτία να κατανοήσω τον πατέρα μου Αλκιβιάδη, που ως το θάνατό του οι μνήμες από τον εμφύλιο τον ταλάνιζαν και η ψυχή του βάραινε συνεχώς από τους πέντε αγαπημένους του, που έχασαν τη ζωή τους, κατά την πεποίθηση του πατέρα μου άδικα και παράωρα, από εκείνους που τουφέκισαν και την  Ελένη Γκατζογιάννη.

Η Ἐλένη’ του Νίκου Γκατζογιάννη δεν επιχειρεί να κάνει προπαγάνδα. Είναι η μαρτυρία ενός παιδιού που στερήθηκε τη Μητέρα του και περιγράφει τα γεγονότα, όπως αυτά εμφανίστηκαν στο χώρο και στο χρόνο, που οδήγησαν στο θάνατο της Μητέρας…..