ΔΥΟ ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ ΙΕΡΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΣΗΜΙΤΙΣΜΟΥ

ΟΙ ΠΑΤΕΡΕΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΒΙΤΣ ΓΚΛΑΓΚΟΛΕΦ ΚΑΙ ΑΛΕΞΙΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΒΙΤΣ ΓΚΛΑΓΚΟΛΕΦ

    Η Ορθόδοξη Εκκλησία συντηρεί και ανέχεται, δυστυχώς, μέσα στη διαδρομή των αιώνων, μια αντισημιτική στάση. Η οποία είναι αδύνατο να συμβιβασθεί με το Ευαγγέλιο του Χριστού. Τον Αντισημιτισμό στους κόλπους της Ορθόδοξης Εκκλησίας τον συναντούμε στη Ρωσία, αλλά και στην Ελλάδα, στη Ρουμανία, αλλά και σε άλλες χώρες με χριστιανικό ορθόδοξο πληθυσμό. Δεν επρόκειτο για την στάση  μεμονωμένων κληρικών, ήταν μια επίσημη θέση στην θεσμική Εκκλησία, την οποία υποστήριζαν Άγιοι, είτε των μέσων χρόνων, είτε και αργότερα, κατά την οθωμανική περίοδο. Την περιέλαβαν στη νομοθεσία τους αυτοκράτορες της Κωνσταντινουπόλεως, ενώ υιοθέτησαν αντισημιτικές πρακτικές Ρώσοι τσάροι. Δεν ήταν μόνον η εξουσία που, κοσμική και εκκλησιαστική, που ήταν αντισημιτική, αλλά ο Αντισημιτισμός είχε εξαπλωθεί τα νεότερα στον όχλο του «ευσεβούς λαού» του Κιέβου, της Κέρκυρας, της Ρόδου, της Ζακύνθου, της Θεσσαλονίκης…. Φανατικοί ρακένδυτοι μοναχοί έκαναν αντισημιτικά κηρύγματα εντός εκκλησιών, εκσφενδονίζοντας προς τον αμαθή λαό κατάρες και αβάσιμες, αλλά βδελυρές συκοφαντίες κατά των Εβραίων. Εξαιτίας αυτού του Αντισημιτισμού που ήταν λαϊκό κήρυγμα από παπάδες, δεσποτάδες και άλλους «ευσεβείς» Ορθοδόξους Χριστιανούς οργανώθηκαν τα φοβερά πογκρόμ κατά των Εβραίων της τσαρικής Ρωσίας. Οι ύμνοι σε ακολουθίες, κυρίως της Μεγάλης Πέμπτης, που προσδίδουν ποικίλα επίθετα και επιθετικούς προσδιορισμούς κατά των κατά σάρκα αδελφών του Ιησού Χριστού και της Παναγίας Μητέρας Του, έχουν οικοδομήσει μέσα στο διάβα του χρόνου, ένα υπόστρωμα στο υποσυνείδητο Ορθοδόξων Χριστιανών, που πιστεύουν, ενάντια στα στοιχεία της ιστορίας και σε αντίθεση με τις ευαγγελικές διηγήσεις, ότι ο Λαός Ισραήλ, από την εποχή του Χριστού και ως την συντέλεια των αιώνων, είναι «θεοκτόνων εσμός». Σ’ αυτό το αντισημιτικό περιβάλλον η Οχράνα (Υπηρεσία για την προστασία της Δημόσιας Ασφάλειας και Τάξης, σώμα μυστικής αστυνομίας της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, που αποκαλούνταν  Οχράνα) χάλκευσε τα περιβόητα ‘Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών’, που και στον τόπο μας, έχουν εκδοθεί επανειλημμένα και έχουν υποστηριχθεί από χριστιανικούς κύκλους. Με την επίσημη ανοχή και την υπόγεια υποστήριξη του τσαρικού κράτους δημιουργήθηκαν από φανατικούς Ορθοδόξους, όπως οι ‘Μαύρες Εκατονταρχίες’. Στη Ρουμανία εμφανίζονται η ‘Λεγεώνα του Αρχάγγελου Μιχαήλ’ που σε λίγο ιδρύει την μαχητική ‘Σιδηρά Φρουρά’. Πάντοτε όμως εμφανίζονται οι πραγματικοί Άγιοι, για να ορθώσουν το ανάστημά τους στην αντιχριστιανική παράκρουση.

    Μιλούμε για δυο έγγαμους παπάδες, πατέρα και γιο, γονείς τριών παιδιών ο καθένας τους και προπάντων με άξιες παπαδιές. Πρόκειται για τους μακαριστούς πατέρες Αλέξανδρο και ο Αλέξιο Γκλαγκόλεφ.

    Ο πατέρας Αλέξανδρος Αλεξάντροβιτς Γκλαγκόλεφ έγινε ιδιαίτερα γνωστός στη Δύση, όταν υπερασπίστηκε τον  Εβραίο Menahem Mendel Beilis, που συκοφαντήθηκε ότι δολοφόνησε στο Κίεβο στις 12 Μαρτίου του 1911 (κατά το παλιό ημερολόγιο) ένα μικρό χριστιανόπουλο, τον Andrey Yushchinsky, για να του πιεί το αίμα κατά το ιουδαϊκό Πάσχα (Πασοβέρ), που τότε ήταν στις 30 Μαρτίου 1911! Η δίκη είχε διαρκέσει από τις 25 Σεπτεμβρίου ως τις 28 Οκτωβρίου του 2013. Η κατηγορία κατά του Beilis, ότι δήθεν δολοφόνησε τελετουργικά ένα μικρό παιδί χριστιανικής οικογένειας, για να πιει το αίμα του κατά το ιουδαϊκό Πάσχα, υπήρξε επί αιώνες, μια συκοφαντία κατά των Εβραίων εκ μέρους των Χριστιανών, πολύ διαδεδομένη. Την συκοφαντία αυτή την διακινούσαν μοναχοί και κληρικοί της Ορθόδοξης Εκκλησίας, συστηματικά και εντελώς αδιάντροπα. Ένας από τους ανθρώπους που υποστήριζε αυτή την συκοφαντία στα κηρύγματά του ήταν ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός. Αρκούμαι να αναφέρω ένα μόνον απόσπασμα από την Δ΄ Διδαχή του αγίου Κοσμά του Αιτωλού: «Ακούετε κακίαν των Εβραίων και του διαβόλου; Καθώς γεννηθή το Εβραιόπαιδον, αντί να το μαθαίνουν να προσκυνή τον Θεόν, οι Εβραίοι, παρακινούμενοι από τον πατέρα των τον διάβολον, ευθύς οπού γεννηθή, το μαθαίνουν να βλασφημά και να αναθεματίζη τον Χριστόν μας και την Παναγίαν μας• και εξοδεύουν πενήντα, εκατόν πουγγία να εύρουν κανένα χριστιανόπουλο να το σφάξουν, να πάρουν το αίμα του, και με εκείνο κοινωνούν».

    Ο αρχιτέκτονας της κατηγορίας κατά του Menahem Mendel Beilis ήταν ένα πρόσωπο μεγάλης επιρροής εκείνη την εποχή. Επρόκειτο για τον   πρωτοπρεσβύτερο Τιμόθεο Ιβάνοβιτς Μπουτκέβιτς, που ήταν καθηγητής της Θεολογικής του Χάρκοβο, Σύμβουλος της Επικρατείας, δημοτικός σύμβουλος της πόλης, μέλος της Ιεράς Συνόδου της Ρωσικής Εκκλησίας και ηγετική μορφή του ακροδεξιού φιλομοναρχικού κινήματος,. Ήταν συγγραφέας του έργου ‘Σχετικά με την έννοια και τη σημασία της θυσίας του αίματος στον προχριστιανικό κόσμο και τη λεγόμενη τελετουργική δολοφονία’, που οι απόψεις του συσχετίστηκαν με την υπόθεση Beilis.  Το μίσος του Μπουτκέβιτς κατά των Εβραίων, τον είχε οδηγήσει δυο χρόνια πριν από την έναρξη της δίκης, το 1911, στη συγγραφή μιας κινδυνολογικής  έκθεσης με θέμα «Η εισβολή των Εβραίων στους κόλπους της Εκκλησίας του Χριστού», που κατάφερε να εξάψει ακόμα περισσότερο τον Αντισημιτισμό των θρησκόληπτων. Σημαντικός μάρτυρας κατηγορίας κατά του Beilis εμφανίστηκε ένας Καθολικός ιερέας που υπηρετούσε στην Τασκένδη, ο Λιθουανός Justinas Bonaventura Pranaitis, καθηγητής της εβραϊκής γλώσσας στην «Αυτοκρατορική Καθολική Θεολογική Ακαδημία της Πετρούπολης» και συγγραφέας ενός έντονα αντισημιτικού και συκοφαντικού φυλλαδίου με τίτλο  «Το Ταλμούδ χωρίς μάσκα», που εκδόθηκε το 1892 στα λατινικά με την έγκριση του επισκόπου του. Η απόλυτη άγνοια του Pranaitis γύρω από τα ιερά εβραϊκά κείμενα αποκαλύφθηκε πανηγυρικά από την υπεράσπιση στη δίκη και ακύρωσε τη μαρτυρία του. Όσα είχε καταθέσει ο Καθολικός ιερέας ήταν μια επανάληψη της λεγόμενης «συκοφαντίας του αίματος» ή αλλιώς μιας «γκεζερά», δηλαδή ενός δήθεν τελετουργικού φόνου χριστιανόπαιδων από Εβραίους. Παρόμοια σενάρια στοχοποίησης αθώων Εβραίων εμφανίστηκαν και στην Ελλάδα∙ στη Ρόδο το 1840, στη Ζάκυνθο και στην Κέρκυρα το 1891.

    Ο Πρωτοπρεσβύτερος Αλέξανδρος Αλεξάντροβιτς Γκλαγκόλεφ, φιλόσοφος και καθηγητής του Ορθόδοξου Θεολογικού Σεμιναρίου του Κιέβου κατέθεσε στη δίκη Beilis ως μάρτυρας υπεράσπισης του κατηγορούμενου. Ο πατέρας Αλέξανδρος Αλεξάντροβιτς Γκλαγκόλεφ ήταν ένας ειδικός της Παλαιάς Διαθήκης. Στη δίκη υποστήριξε πως όλη η κατηγορία κατά του Menahem Mendel Beilis ήταν αβάσιμη και συκοφαντική. Κατέθεσε, αυτό που είναι αναμφίβολη αλήθεια, ότι σύμφωνα με τον Μωσαϊκό Νόμο, απαγορεύεται στους Ισραηλίτες απόλυτα η βρώση και η πόση οποιασδήποτε τροφής που έχει αίμα, ακόμη και αν πρόκειται για το αίμα ζώου (Scapegoat on Trial: The Story of Mendel Beilis - The Autobiography of Mendel Beilis the Defendant in the Notorious 1912 Blood Libel in Kiev, Beilis, Mendel, Εισαγωγή και έκδοση Shari Schwartz, CIS, New York, 1992). Η μαρτυρία του πατέρα Αλεξάνδρου υπήρξε καταλυτική υπέρ της αθώωσης του κατηγορουμένου. Συγχρόνως, υπήρξε μια εκτεταμένη διεθνής κατακραυγή για τους βασανισμούς που είχε υποστεί ο κατηγορούμενος την περίοδο της προφυλάκισής του αλλά και για την ίδια τη δίκη του. Τελικά ο Menahem Mendel Beilis κρίθηκε αθώος και η εις βάρος του κατηγορία κίβδηλη πέρα ως πέρα.

    

    Η ταλαιπωρία του Beilis και η δίκη του έχει μεταφερθεί στην μεγάλη οθόνη ως κινηματογραφική με τίτλο ‘The Fixer’ και με ελληνικό τίτλο ‘Ο Άνθρωπος από το Κίεβο’ (1968).

    Ο πατέρας Αλέξανδρος, γόνος ιερατικής οικογένειας, γεννήθηκε το 1872 στην περιοχή της Τούλα και χειροτονήθηκε κληρικός το 1903. Το 1905 ο π. Αλέξανδρος Γκλαγκόλεβ ανασκουμπώθηκε στην μάχη κατά του Αντισημιτισμού που είχε λάβει αποκρουστικές διαστάσεις στο Κίεβο. Το φθινόπωρο, ο όχλος ξεχύθηκε στους δρόμους σε ένα τρομερό πογκρόμ κατά των Εβραίων. Ο π. Αλέξανδρος μαζί με τον ιερέα π. Μιχαήλ Εντλίνσκι, τέθηκαν επικεφαλής μιας μικρής ομάδας τολμηρών πιστών Χριστιανών και με εκκλησιαστικά λάβαρα κατευθύνθηκαν  προς την πλατεία Κοντράκτοβα, όπου υπήρχαν εβραϊκά καταστήματα. Τόλμησαν με παρρησία να πορευθούν στην μέση του συγκεντρωμένου πλήθους. Όσοι αναγνώρισαν τους ιερείς έβγαλαν τα καπέλα τους και έκαναν το σημείο του σταυρού, ενώ πολλοί δίσταζαν να τους μιμηθούν. Οι Ιερείς σήκωσαν ψηλά του Σταυρούς που είχαν στα χέρια και κάλεσαν τον όχλο στο όνομα του Χριστού να σταματήσει, κάτι που σε λίγο επιτεύχθηκε. Όμοια περιστατικά επαναλήφθηκαν και άλλες φορές, με πρωταγωνιστή πάντα τον π. Αλέξανδρο.

    Ο π. Σεραφείμ  Gascoigne, ένας Αμερικανός Ορθόδοξος ιερέας από το Σηάτλ, στο βιβλίο του με τίτλο ‘Living Theology, Russian Spirituality in the 20^th Century’ (Pokrov Press), αναφέρεται μεταξύ των άλλων και στον πατέρα Αλέξανδρο Γκλαγκόλεφ. Γράφει λοιπόν ο π. Σεραφείμ, ότι ο π. Αλέξανδρος είχε αρνηθεί να συμμετάσχει στην σχισματική ‘Ζώσα Εκκλησία’, που ιδρύθηκε για να στηρίξει το κομμουνιστικό καθεστώς στην Σοβιετική Ένωση (1922) και έμεινε προσηλωμένος στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Ο συγγραφέας αναφέρει ότι ο π. Αλέξανδρος είχε αναπτύξει μεγάλη δράση αλληλεγγύης υπέρ των πιο φτωχών από τους φτωχούς, που συχνά ήταν Εβραίοι και Μουσουλμάνοι. Κάνει ιδιαίτερη αναφορά στην αφοσίωση που είχε δείξει ο π. Αλέξανδρος, σε έναν Μουσουλμάνο Τάταρο από τη Οδησσό, που είχε συναντήσει μόνο του σε ένα νοσοκομείο, σε μια από τις επισκέψεις του εκεί. Του στάθηκε δίπλα ως την ώρα του θανάτου του, και όπως ομολόγησε ένας Μουφτής, πριν από τον θάνατό του ο Τάταρος, φέρεται πως είχε πει, ότι ο Χριστός ήταν ο μεγαλύτερος προφήτης του Αλλάχ!

    Αυτός ο όσιος Ιερέας του Θεού, ο π. Αλέξανδρος Γκλαγκόλεφ, τον Οκτώβριο του 1937, με την κατηγορία προφανώς του εχθρού του λαού (!!!) είχε συλληφθεί στις 20 Οκτωβρίου 1937 από την φοβερή NKVD, την μυστική σοβιετική αστυνομία επί Στάλιν και μετά από ένα μήνα στη φυλακή πέθανε στις 25 Νοεμβρίου, από την κακομεταχείριση και τα βασανιστήρια που είχε υποβληθεί…

   

   Άξιος γιος του πατέρα του, ο ιερέας Αλέξιος Αλεξάνδροβιτς Γκλαγκόλεφ. Ο Αλέξιος είχε συλληφθεί το 1932 με την κατηγορία της «αντεπαναστατικής δράσης» για μια εβδομάδα. Αργότερα, το 1936 άρχισε να σπουδάζει Μαθηματικά και Φυσική. Το 1941, μετά τον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο χειροτονήθηκε ιερέας από τον Αρχιεπίσκοπο Βενιαμίν και υπηρέτησε ως εφημέριος στο Κίεβο. Στη διάρκεια της ναζιστικής Κατοχής της Ουκρανίας, έσωσε πολλούς Εβραίους και στις 12 Σεπτεμβρίου του 1991 το Γιαντ Βασέμ αναγνώρισε τον π. Αλέξιο Γκλαγκόλεφ, την σύζυγό του Τατιάνα και την κόρη τους Μαγδαληνή ως «Δίκαιους των Εθνών».

  Η δραστηριότητα του π. Αλεξίου ήταν πολυεπίπεδη. Παρείχε άσυλο στους καταδιωκόμενους Εβραίους ακόμα και μέσα στο σπίτι του. Χορηγούσε πλαστά πιστοποιητικά βάπτισης με την υπογραφή του πατέρα του. Η σύζυγός του Τατιάνα διακινδύνευσε τη ζωή της,  όταν την είχε συλλάβει χωρίς διαβατήριο η Γκεστάπο, επειδή το είχε δώσει σε μια Εβραία. Η γενναία παπαδιά έκρυβε στο σπίτι της Εβραίους, φιλοξενώντας τους,  ακόμα και στη διάρκεια της εγκυμοσύνης της.

Ο πατέρας Αλέξιος Γκλαγκόλεφ και η οικογένειά του έθεσε σε κίνδυνο τη ζωή της, όταν πρόσφεραν καταφύγιο στην οκταμελή οικογένεια ενός αξιωματικού του Κόκκινου Στρατού.

    Το 1943 οι Ναζί απήγαγαν τον Ιερέα και τον γιο του σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Γερμανία, από όπου κατάφεραν να δραπετεύσουν. Ο π. Αλέξιος Αλεξάντροβιτς Γκλαγκόλεφ πέθανε σε ηλικία 70 χρονών το 1972, με την υγεία του καταταλαιπωρημένη από την γερμανική αιχμαλωσία. Το 1942 ο π. Αλέξιος αρνήθηκε να τελέσει δοξολογία στην ενορία του για τα γενέθλια του Χίτλερ!

    Εξαιρετικά σημαντικές πληροφορίες, γι’ αυτό το άρθρο μαρτυρίας, έχω λάβει από το χρονολόγιο ‘roides.wordpress.com’ και από την www.wikipedia.org στην αγγλική έκδοση.

ΓΙΩΡΓΟΣ Α. ΔΟΥΔΟΣ

24/01/2017