Πεντηκοστή...

 

 

“...ἐν αὐτῷ ζῶμεν καὶ κινούμεθα καὶ ἐσμέν...”

Στις Εκκλησίες της Ανατολής, Ορθόδοξες, Ελληνόρρυθμες Καθολικές ή Μελχίτικες, την Κυριακή της Πεντηκοστής, στα δοξαστικά των Αίνων, ψάλλεται το “Βασιλεύ Ουράνιε”, που είναι συγχρόνως μια καθημερινή προσευχή των πιστών...

Βασιλεῦ οὐράνιε, Παράκλητε,
τὸ Πνεῦμα τῆς Ἀληθείας,
ὁ πανταχοῦ παρών, καὶ τὰ πάντα πληρῶν,
ὁ θησαυρὸς τῶν ἀγαθῶν, καὶ ζωῆς χορηγός,
ἐλθὲ καὶ σκήνωσον ἐν ἡμῖν,
καὶ καθάρισον ἡμᾶς ἀπὸ πάσης κηλῖδος,
καὶ σῶσον, Ἀγαθέ, τὰς ψυχὰς ἡμῶν¹.

Το “Βασιλεύ Ουράνιε”, αποδίδει ένα στοιχείο της Ανατολικής Χριστιανικής Θεολογίας, που αναφέρεται στα πιστεύω, όχι μόνο των Ορθόδοξων και των Καθολικών Ελληνόρρυθμων Εκκλησιών, αλλά και των άλλων αρχαίων Εκκλησιών της Ανατολής (Κοπτική Ορθόδοξη, Συριακή Ορθόδοξη, Αρμενική Ορθόδοξη). Ο Ανατολικός Χριστιανισμός, όντας πιο κοντά ιστορικά προς το γεγονός της έκχυσης του Αγίου Πνεύματος στους Μαθητές του Ιησού, την ημέρα της εβραϊκής Πεντηκοστής, είναι περισσότερο αφημένες στην Πνοή του Παρακλήτου και λιγότερο για τούτο εγκλωβισμένες στα “όρια” των δογμάτων. Ο χριστιανικός Μυστικισμός, ως δρόμος αναζήτησης της ώσμωσης του ανθρώπου με τον Θεό, ως Μανικού Εραστή, έχει τις ρίζες του στις ερήμους της Συρίας και της Παλαιστίνης, αλλά και της Αιγύπτου.

Το “Βασιλεύ Ουράνιε” είναι μια προσαγωγή στο μυστήριο του Θεού, σ’ ένα περιβάλλον “παν-ενθεϊσμού”. Τί μαρτυρεί η έννοια του ‘παν-ενθεϊσμού’; Ότι ο Θεός εγκαταβιώνει σε όλα τα πράγματα. Δεν είναι μόνον ‘πανταχού παρών’ αλλά “και τα πάντα πληρών”. Ίσως οι πτυχιούχοι των πανεπιστημίων θεολόγοι, επηρεασμένοι από τον θεολογικό σχολαστικισμό, να μην συμφωνήσουν με μια τέτοια προσέγγιση. Αν και η ίδια η προσευχή, χωρίς ερμηνευτικές ακροβασίες, με μόνη την ανάγνωση των λίγων σειρών της εκεί μας οδηγεί, ότι ο Θεός, ο Παράκλητος, το Πνεύμα της Αλήθειας “πληροί τα πάντα”².

Γενάρης του 2017 γράφτηκαν αυτές οι αράδες, που θαρρώ πως είναι επίκαιρες με την ιστορική γενέθλια μέρα φανέρωσης της Εκκλησίας στον κόσμο:

“Κάθε τόσο οι ευσεβείς ομολογούν, πως είναι πανταχού παρών. Όταν ο Άγιος είχε γράψει, ότι και το πέος μας είναι Αυτός*, οι ευσεβείς σκανδαλίστηκαν. Επιμένουν, μονάχα ψηλά να Τον αναζητούν. Δεν στρέφουν το βλέμμα στα σκουπίδια, ούτε καν στα δικά τους κόπρανα. Κι έτσι παραμένουν μόνοι, πάντοτε διψασμένοι και σε μιαν ατέλειωτη απαντοχή…”.

 

Υστερόγραφο: 

*  Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος, Ύμνοι Θείων Ερώτων, ύμνος 15, 160-166.

              Στη δεύτερη απεικόνιση, είναι το σημείο του σταυρού ως περιστέρι, σύμβολο του Πνεύματος και σύλληψη των Αδελφών του Taize.

© Γιώργος Δούδος

1Παραθέτω το “Βασιλεύ Ουράνιε” και στην απόδοσή του στην αγγλική γλώσσα: O Heavenly King, the Comforter, the Spirit of Truth, Who art everywhere and fillest all things; Treasury of Blessings, and Giver of Life - come and abide in us, and cleanse us from every impurity, and save our souls, O Good One.

2Σ’ αυτό το σημείο, είναι ανάγκη να διαφορήσουμε την έννοια του ‘παν-ενθεϊσμού”, όπως μαρτυρείται στην μυστική παράδοση του Ανατολικού Χριστιανισμού από την έννοια του "πανεν-θεϊσμού”, που υποδηλώνει την πίστη, ότι όλα τα πράγματα είναι μέρος του Θεού, αλλά ο Θεός είναι κάτι μεγαλύτερο από το σύνολο όλων των πραγμάτων.