Λόγος περί του αγίου Φωτός και για την ευσέβεια με επίγνωση

Ο Μ. Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου π. Γεώργιος Τσέτσης, είχε δημοσιεύσει στις 21 Απριλίου 2006 στην εφημερίδα «Το Βήμα» ένα κείμενο που αναφερόταν στο «Άγιο Φως». Μέρες που είναι και καθώς περιμένουμε το Πάσχα, έχω τη γνώμη, ότι ορισμένες από τις σκέψεις που είχε διατυπώσει ο π. Γεώργιος Τσέτσης αξίζουν την προσοχή μας, όντας και πάλι επίκαιρες. Η πανηγυρική υποδοχή του Αγίου Φωτός από τον Πανάγιο Τάφο της Ιερουσαλήμ στην Ελλάδα με αεροπλάνο και η απόδοση τιμών αρχηγού κράτους (!!!), κάτι που γίνεται τα τελευταία χρόνια συνεχώς, οφείλουμε να το αποδεχθούμε και να το κατανοήσουμε, πως δεν έχει καμιά σχέση με την κατ’ ουσίαν ευσέβεια και είναι ένα περιστατικό εντελώς ξένο προς την ορθόδοξη πνευματικότητα. Ας αφήσω όμως τον λόγο του π. Γεωργίου επί του θέματος, αντιγράφοντας αποσπάσματα από το δημοσίευμά του.  

«Η επικείμενη εορτή του Πάσχα (θα ξαναφέρει) στο προσκήνιο το θέμα της αφής του Αγίου Φωτός. 

Υπάρχει, αιώνες τώρα, διάχυτη η πεποίθηση στον ευσεβή μεν, αλλά θεολογικά και λειτουργικά απαίδευτο ορθόδοξο πιστό, που ψάχνει για «θαύματα» προκειμένου να πληρώσει το πνευματικό του κενό, ότι κατά την τελετή αφής το Άγιον Φως κατέρχεται θαυματουργικά “ουρανόθεν” για να ανάψει την λαμπάδα του Πατριάρχου.

Όπως αναφέρει ο διαπρεπής καθηγητής Κωνσταντίνος Καλοκύρης στο περισπούδαστο σύγγραμμά του “Το Αρχιτεκτονικό Συγκρότημα του Ναού της Αναστάσεως Ιεροσολύμων και το Θέμα του Αγίου Φωτός” πρόκειται για έναν θρύλο, ο οποίος καλλιεργήθηκε στους Άγιους Τόπους μετά την εισβολή των Σταυροφόρων και μέσα στα πλαίσια της διαμάχης Ορθοδόξων, Λατίνων και Αρμενίων, που ο καθείς διεκδικούσε δι’ εαυτόν το προνόμιο του “λαμβάνειν εξ ουρανού” το ανέσπερο Φως!

Η ευχή την οποία αναπέμπει ο Πατριάρχης προ της αφής μέσα στο Ιερό Κουβούκλιο είναι σαφέστατη και δεν επιδέχεται καμιά παρερμηνεία. Ο Πατριάρχης δεν προσεύχεται για την διενέργεια θαύματος. Απλώς “αναμιμνήσκεται” της θυσίας και της τριημέρου Αναστάσεως του Χριστού και απευθυνόμενος σ’ Αυτόν λέγει: “ ἐκ τοῦ ἐπί τούτον τόν φωτοφόρον σου Τάφον ἐκκαιομένου φωτός εὐλαβῶς λαμβάνοντες, διαδίδομεν τοῖς πεστεύουσιν εἰς Σέ τό ἀληθινόν φῶς, καί δεόμεθά Σου ὃπως ἀναδείξεις αὐτό ἁγιασμοῦ δῶρον... ”. Πράγμα το οποίο σημαίνει ότι ο Πατριάρχης ανάβει την λαμπάδα του από την ακοίμητη κανδήλα που βρίσκεται πάνω στον Πανάγιο Τάφο. Όπως ακριβώς πράττει ο κάθε Πατριάρχης και ο κάθε κληρικός την ημέρα της Λαμπρής, όταν παίρνει Φως Χριστού από την ακοίμητη κανδήλα που βρίσκεται υπεράνω της συμβολίζουσας τον Τάφο του Κυρίου Αγίας Τράπεζας.

Το μυστήριο όμως που καλλιεργήθηκε γύρω από το τελετουργικό της αφής του Αγίου Φωτός και οι λαϊκές περί αυτού αντιλήψεις στις μέρες μας, συνετέλεσαν στην οικειοποίηση και εκμετάλλευση από έξω εκκλησιαστικούς κύκλους της άκρως συμβολικής και κατανυκτικής αυτής λειτουργικής πράξεως της Εκκλησίας μας. Ο λόγος για την διαπόμπευση του Αγίου Φωτός με την οργανωμένη αεροπορική μεταφορά του στον ελλαδικό χώρο, συνοδεία κυβερνητικών παραγόντων, τιμητικών αγημάτων, ευζώνων και προσκόπων (και φυσικά τηλεοπτικών συνεργείων!), προκειμένου όπως ο νεοέλληνας γιορτάσει “αυθεντικό ελληνικό Πάσχα”. Ωσάν οι πρόγονοί μας να μη γιόρταζαν Ανάσταση Χριστού προτού εφευρεθεί το αεροπλάνο! Ή ωσάν οι ανά τα πέρατα της οικουμένης Ορθόδοξοι να μην εορτάζουν Πάσχα Κυρίου, μια και η Ολυμπιακή δεν «πετά» ως τις χώρες τους!

Επέστη όμως καιρός να τερματισθεί ο διασυρμός των Θείων. Είναι δε σόλοικο και αποτελεί ασέβεια το να αποδίδει κανείς “τιμές Αρχηγού Κράτους” στο Άγιον Φως, το οποίο προέρχεται από τον τάφο εκείνου που δήλωσε ότι “ἡ Βασιλεία ἡ ἐμή οὒκ ἒστιν ἐκ τοῦ κόσμου τούτου”».